MELAATSENPATER KRIJGT ALBERT SCHWEITZER-PRIJS
Spoorwegen diep in de zorgen
VUIL
VIER FABRIEKEN
DICHT: 500
MAN OP STRAAT
„SMOKKELPRINS"
ONTSLAGEN VAN
VERVOLGING
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
TEKORT 1970: HONDERDVEERTIG MILJOEN
KONING HOESSEIN UIT ZIEKENHUIS
Hartpatiënten vragen koningin om hulp
EE STEM
andaag
in
varkenslappen met
champignons en ham
Tienduizend
gulden voor
rokers die er
mee stoppen
TOMATEN-BAL
Pseiulo-vogelpesl-
cpidemic
tot staan gekomen
Muskie in Moskou
ENKELE AFDELINGEN
P.vd.A. WIELEN
INTREKKING
ANTI-KVP-RESOLUTIE
Overwegen
Zuidwest-Nederland
Varkensvlees is nu goedkoop!
1 lie jaargang no. 16631
EDITIE VOOR
ZEELAND
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341, Postgiro 1114111
STEM
Vrijdag 15 januari 1971
WEERBERICHT
Meer bewolking
Wolkenvelden en overwegend
droog weer. Zwakke tot matige
wind uit zuidoostelijke richting.
KANTOREN: GOES, KLOKSTRAAT 1
HULST, STEENSTRAAT 14
TERNEUZEN, NIEUWSTRAAT 9
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14
ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN. Tien jaar ge
leden, in 1960, had de toen 30-jarige
Jan de Vries nog nooit een melaatse
gezien. Zijn congregatie, de Paters
van de Heilige Geest, zond liem
toen, net afgestudeerd en zo groen
als gras, naar het missiegebied Ma-
naus, een werkterrein aan de sa
menvloeiing van de Amazone en de
Rio Negro in Brazilië. Een reusach
tig bisdom, zo groot als Nederland,
waar een viertal priesters en wat
zusters werkten.
Zaterdag 23 januari 1971 „wat
gaat het allemaal razendsnel als je
dag en nacht zwoegt" krijgt pa
ter De Vries, samen met drie ande
ren, in het Amsterdamse Concert
gebouw de Albert Schweitzer Prijs.
Koningin Juliana is bij de uitrei
king aanwezig. De magere, leven
dige, nog jeugdige man, eenvoudig
donker pak, sprekende, wat ver
wonderde ogen en druk gebarende
handen „zeg maar Jan" is er
wat stil over. Hij is net in Eind
hoven uit Brazilië overgekomen.
Logeert uiteraard bij zijn ouders,
die zorgden ervoor dat hij zelf op
die zaterdag in het Concertgebouw
kan zijn.
Een bescheiden mens, niet uit
pose. Nee, hij is nu eenmaal zo. Hij
praat voluit en ongedwongen over
„onze" parochie, „onze" parochia
nen", „ons" werk, maar slechts
moeizaam over zijn eigen aandeel
in dat alles. En toch heeft hij,
„a'stublieft, zet u erbij met vele
anderen" in dat voor ons zo on
grijpbare en onbekende gebied in
tien jaar voor tallozen de wereld en
hun geloof in God en mensen ver
anderd. Want Jan de Vries krijgt
die prijs „ik geloof dat het een
gouden kruisje is" voor zijn
christelijke en humanitaire arbeid.
Een mooie omschrijving voor wat
Jan de Vries in dat verre land tien
jaar lang heeft gepresteerd. Zwoe
gend, pratend met vertegenwoordi
gers van instanties, reizend door het
oerwoud en over de onmetelijke ri
vier, met mededogen vechtend voor
de mannen, vrouwen en kinderen,
die de Braziliaanse samenleving had
uitgestoten, omdat ze die magisch
afschrikwekkende ziekte hadden,
de melaatsheid.
Toen hij in 1960 als parochie
priester begon, drie stadsparochies,
Manaus is een grote moderne
stad en 82 kleine parochies in
het binnenland, was hij als priester
goed geschoold maar hij sprak de
taal niet van zijn parochianen en
was eigenlijk niet of nauwelijks
voorbereid op wat hem te wachten
stond. Op een van zijn tochten naar
die buitengebieden, kwam hij in
het verarmde vervallen melaatsen-
kamp aan de Amazone-rivier.
Iedereen had hem afgeraden er
heen te gaan. „Man, wat je daar te
zien krijgt is zo verschrikkelijk
Jan ging toch in zijn motorboot.
Van het ogenblik af dat hij voet aan
wal zette in de hel die de naam
„Paricatuba" droeg, had hij zijn le
vensdoel gevonden. Zeshonderd we
zens trof hij er aan, die nauwelijks
mensen waren. De ondervoeding
had bij velen hunner hongeroedeem
veroorzaakt. Kleding was een on
gekende luxe, medicijnen waren er
niet, en dokters dachten er niet
over iets te doen. Het lag allemaal
veel te ver in het binnenland. Jan
de Vries, de jonge priester uit Ne
derland, had er zijn eerste ver
schrikkelijke ontmoeting met de
leverd-doden, met wegterende, ver
rottende mannen, vrouwen en kin
deren, met de verlorenen die nie
mand meer wilde kennen. Zij had
den slechts een hoop een snelle
dood. Jan de Vries was de hel van
Rio Negro binnengestapt. Hij ver
telt er niet over. Slechts uit zijn
verhaal hoe dat alles dankzij hem
en enkele resolute nonnetjes, in
korte tijd wat is tien jaren?
totaal is veranderd, kan men op-
nuxen. wat er toen in pater Jan is
omgegaan
Was het heilige woede die in hem
losbarstte, toen hem daar, misselijk
van de stank die al die wegrottende
mensen verspreidden, plotseling de
werkelijkheid van deze parochie
overspoelde? Heilige toorn dat men
sen toelieten, dat medemensen zo
moesten leven en lijden, zonder
hoop, zonder hulp. Wie zal het zeg
gen? Pater Jan begon in ieder ge
val het gevecht. Een moeizame
strijd. Een worsteling met vooroor
deel, corruptie, ambtelijke onver
schilligheid en onbegrip en een ge
vecht dat vrijwel zonder geld ge
voerd moet worden.
(Vei volg op pag. binnen/buitenland 1
De dokter Albert Schweitzer Prijs
1971 is toegekend aan vier mensen,
onder wie de Nederlandse priester
Jan de Vries (foto). Die krijgt de
prijs voor zijn werk onder de me
laatsen in het Braziliaanse bisdom
Manaus.
Enkele uren na zijn aankomst in
Nederland had een van onze redac
teuren een exclusief interview met
hem.
(Van onze redactie binnenland)
UTRECHT Het heeft de spoorwegen niet veel gebaat
dat er in 1970 meer gereisd werd en dat er meer goederen
zijn vervoerdhet verlies werd bijna dubbel zo groot.
Weliswaar zijn de ontvangsten mede door tariefsverhogingen
gestegen, maar de kosten nog veel meer. Daaraan waren vooral de
personeelslasten debet, waarmee 76 miljoen meer was gemoeid dan in
1969. De vierhonderd-gulden-uitkering kostte N.S. in totaal dertien
miljoen.
De president-directeur van NS,
mr. M. G. de Bruin, mocht zich dan
al tevreden tonen over de weerklank
welke de Spoorslag '70 bij het pu
bliek had gevonden, voor het overige
werd zijn traditionele nieuwjaars
persconferentie voornamelijk door
zorgelijke geluiden gekenmerkt. Zo
wordt de regelmaat en de betrouw
baarheid van de dienstregeling be
dreigd door het ten dele verouderde
materieel. Daar er in het kader van
ile nieuwe dienstregeling nogal wat
van het materieel wordt gevergd. De
dienst wordt op het ogenblik met
dertig tot veertig rijtuigen t« weinig
gereden.
Ook heit seiniwozen is voor een deel
verouderd, wait vam. invloed is op de
dienstuitvoering. Met de modernise
ring, zoals de aanleg vam de NX-be-
veiliginig op het emplacement van
Roosendaal, of de uitvoering van
werken als Breda-hoogspoor zijn gro
te kapitalen gemoeid.
heer De Bruin
verkeersveilig-
Viaiducten zijn
van ajutomaiti-
blijft
Verder toon»
zicih bezorgd o
heid op overw
duur en de
sche be»
achter bij
Een lichtpunt betekent het succes
schooits opweegt tegen de sluiting van
los- en laadplaatsen. Overigens ligt
de beslissing daarover bij de rege
ring, die eist dat het goederenver
voer in elk geval commercieel ren
dabel is.
Intussen wachten de spoorwegen
op die sanerinigswet, die dringend no
dig is nu de garamitiewet ter dekking
van 35 miljoen verstreken is. Dat is
nog buiten de vergoeding van het
rijk voor bedrijfsvreemde lasten van
zeventig miljoen.
Zuidwest-Nederland profiteert an
dermaal niet van de voor dit jaar
voorziene verbeteringen in de dienst
regeling. Het zal 1972 worden voor
onder meer de aansluitingen in Den
Bosch worden verbeterd. Er zal dan
ook meer sneller materieel beschik
baar zijn gekomen.
Wat de Schiphoillijm betreft: de be
slissing over de aanleg daarvan wordt
pas door het volgende kabinet ge
nomen. NS kunnen de lijn in acht
jaar verwezenlijken.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Op de NS-pers-
ronferenties ontbreekt nimmer
de klacht over de vuile treinen.
Toch besteden NS al vijf tot zes
miljoen per jaar alleen al aan
het schoonhouden van hun ma
terieel. Tegenwoordig worden de
treinen op lange trajecten tij
dens de rit schoongemaakt, maar
dat vinden de reizigers weer
naar die in hun rust worden ge
stoord. Bovendien wordt er zo
veel water gebruikt dat er steeds
meer storingen in de elektrische
bedradingen voorkomen. Presi-
dentdireeteur De Bruin formu
leerde het aldus: „De mensen
leveren in toenemende mate
vuil op en het opruimen daar
van wordt in toenemende mate
als een onaangenaam karwei be
schouwd".
(Van onze correspondent
AMSTERDAM De door Max
Tailleur opgerichte stichting
„Beter met Max" heeft een belo
ning van tienduizend, gulden uit
geloofd, te verdelen oiveir tien
Nederlanders die een jaar lang
stoppen met roken.
Dit als reactie op de mededeling
van minister Roolvink, woensdag
in de kamer gedaan, dat de si
garet in ons land jaarlijks 10.000
slachtoffers maakt. Aan dr. L.
Meinsma, directeur van het Ko
ningin Wilhelmina Fonds, is ver
zocht de kandidaten te selecte
ren en te controleren. Ze moeten
meer dan 25 sigaretten per dag
roken. Het nieuws werd om vier
uur gistermiddag bekend. Een
half uur later waren er al ruim
70 aanmeldingen binnen. Dr.
Meinsma was zeer verheugd over
dit enthousiasme maar vraagt tte
kandidaten zich schriftelijk op
te willen geven met vermelding
van leeftijd, beroep en aantal si
garetten dat dagelijks wordt ge
consumeerd.
Het adres is: De Lairessestraat
43, Amsterdam.
Ook Max Tailleur was in de
wolken over de reacties.
De stichting „Beter met Max"
stelt zich tot doel zieke mensen
te helpen, „maar", zei Max, „we
willen ook gezonde mensen hel
pen, niet ziek te worden".
Dü&SELDORF (AFP)Uit protest
tegen de ellende in Brazillië" heb
ben enkele.honderden betogers in het
Hiltonhotel te Düsseldorf de deel
nemers aan een „eopacabana"- bal
met tomaten en eieren bekogeld. Het
bal was door het hotel samen met de
Braziliaanse luchtvaartmaatschap
pij Varig ei» de Westduitse Lufthan
sa georganiseerd. Volgens de hotel
directie vernielde de betogers de kle
ding van sommige genodigden. Ook
werden sieraden af gerukt. „Denk aan
Brazilië waar 560.000 kinderen aan
ondervoeding sterven", schreeuwden
de demonstranten. De politie beperk
te zich ertoe hen te verwijderen.
Koning Hoessein van Jordanië
(hier temidden van de leden van zijn
lijfwacht) heeft gisteren een zieken
huis in Toonden verlaten. Hij heeft er
vier weken een medische behande
ling ondergaan vanwege hartstoor-
nissen. De koning zal morgen terug
vliegen naar zijn land, waar het nor
male leven na de gevechten van de
afgelopen dagen terugkeert.
UTRECHT (ANP) De pseudo-
vogelpestepidemie in Nederland is
deze week tot staan gekomen: voor
het eerst sinds eind december is er
geen sprake meer van een uitbrei
ding van het aantal ziektegevallen.
Tijdens een gesprek tussen de mi
nister van Landbouw, ir. P. J. Lardi-
nois, en een delegatie van het bestuur
van het produktschap voor pluimvee
en eieren, is er gisteren in Den Haag
de nadruk op gelegd, dat het ent
schema nu weliswaar volledig wordt
toegepast, maar dat het daarnaast van
het allergrootste belang blijft dat de
pluimveehouders op hun bedrijven de
nodige hygiënische maatregelen tref
fen.
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN/AMSTERDAM.
Ruim 500 mensen komen zonder
werk te zitten als gevolg van vier
fabnekssluitingen, die gisteren
bekend werden.
In Eindhoven sluiten de linnen-
fabrieken Van Dissel, Van den Briel
en Verster. Daardoor komen 95 man
op straat te staan. In Amsterdam
heeft Honeywell besloten een fabri
cage afdeling te sluiten, waardoor
260 mensen moeten afvloeien. In
Alkmaar treft de sluiting van Form
craft (vrijetijdskleding) 70, voorna
melijk jonge vrouwen en in Oude-
Pekela gaat een strokartonfabriek
dicht, wat ontslag betekent voor
tachtig mensen.
De sluiting van de linnenfabriek in
Eindhoven is een gevolg van het feit.
(Van een onzer verslag
gevers)
BREDA/UTRECHT
Het bestuur van de Neder
landse Hartpatiëntenver
eniging heeft gisteren een
telegram gestuurd aan de
koningin. Dit naar aanlei
ding van het ultimatum
dat de vereniging gesteld
heeft aan de minister van
Sociale Zaken en Volksge
zondheid, waarin wordt
gevraagd de hartkliniek
van de Utrechtse universi
teit zo snel mogelijk weer
te openen. Het telegram
werd verzonden omdat de
vereniging vertrouwelijk
had vernomen, dat de re
gering voorlopig geen
maatregelen zou kunnen
nemen.
De hartpatiëntenvereni
ging vraagt de koningin
om zo mogelijk in deze
zaak haar bemiddeling te
willen verlenen om te
voorkomen „dat in levens
nood verkerende hartpa
tiënten zullen moeten
overgaan toegang tot en
opname in de kliniek te
eisen". De vereniging heeft
namelijk het voornemen
om de kliniek te gaan be
zetten als de regering
niet spoedig maatregelen
neemt.
Naar verluidt zullen in
de Tweede Kamer geen
vragen worden gesteld aan
de minister van Sociale
Zaken over deze affaire.
De Kamer vindt dit een
zaak voor de minister van
Onderwijs, onder wie de
Utrechtse universitaire kli
niek ressorteert. De schrif
telijke vragen, die al aan
minister Veringa zijn ge
steld, zou deze echter niet
binnen een maand kunnen
beantwoorden.
Voor een aantal patiën
ten dat aan de vereniging
dringend hulp heeft ver
zocht via de zogenaamde
„hartlijn" (telefoon 010/
123123) is men voor spoed
opname in bespreking bij
andere klinieken. Deze
week zal de vereniging
eveneens een oproep doen
aan al het verpleegkundig
personeel in Nederland om
zoveel mogelijk deel te ne
men aan cursussen voor de
opleiding van personeel
voor de interne coronaire
hartbewaking.
dat de produktie moet worden ge
staakt dooi de enorme kostenstijgin
gen. In een communiqué is gezegd,
dat lopende orders normaal zullen
worden afgewerkt. Er zijn besprekin
gen gaande met de vakbonden over
een afvloeiingsregeling voor het per
soneel.
Honeywell stopt in Amsterdam de
fabricage van ponskaarten verwer
kende randapparatuur voor compu
ters. Hier werken 360 personeels
leden van wie 100 binnen het concern
aan de slag kunnen blijven. De ove
rige werknemers moeten het tweede
kwartaal van dit jaar afvloeien. De
vakbonden zijn ingelicht. De afde
ling wordt overgeplaatst naar een
Franse fabriek. Daarmee wordt in
april een begin gemaakt.
De sluiting van de textielfabriek in
Alkmaar is een gevolg van een on
derbezetting in het personeelsbe
stand. Door de overspannen arbeids
markt is er geen kijk op dat hier
spoedig verandering in komt. De pro
duktie var het bedrijf zal nu goed
deels worden geconcentreerd in de
Belgische vestiging. Volgens het
GAB in Alkmaar kan het ontslagen
personeel gemakkelijk ander werk
vinder
MOSKOU (AFP) De Amerikaan
se senator Edmund Muskie is donder
dagochtend in Moskou aangekomen
voor een bezoek van drie dagen.
Vandaag wordt hij ontvangen door
premier Kosygin. De senator kwam
uit Cairo, waar hij met de Egyptische
leiders heeft gesproken. In Moskou
hoopt hij o.a. te kunnen spreken over
de Amerikaans-Russische betrekkin
gen en het Midden-Oosten. Muskie
geldt als gegadigde voor de democra
tische kandidatuur voor het presi
dentschap.
MIDDELBURG/SAS VAN GENT
De rechtbank te Middelburg heeft
de 33-jarige Sluiskilse smokkel-
prins R. H. ontslagen van rechtsver
volging wegens gebrek aan bewijs.
R. H. die op 27 september ont
snapte uit de cel op het Terneuzen-
se politiebureau en later op de pont
Kruiningen-Perkpolder werd aan
gehouden werd verdacht van mede
plichtigheid aan de boterdiefstal die
op Pinksterzaterdag van vorig jaar
in de IJzendijkse boterfabriek werd
gepleegd.
Overigens is R. H. niet van alle
justitiële bemoeienissen af, want in
België lopen nog twee zaken tegen
de smokkelprins. De eerste zaak is
het hoger beroep dat R. II. heeft
aangetekend nadat hij volgens zijn
zeggen onschuldig, was veroordeeld
tot vier jaar en tien maanden we
gens heling van boter en inrijding
op rijkswachters, die hem op 27 au
gustus in Evergem (B.) wilden aan
houden. Hierbij werd de achterband
van H's auto kapotgeschoten maar
toch wist hij met een snelheid van
120 km. per uur de auto in het rech
te spoor te houden.. Iets wat overi
gens niet zo verwonderlijk is als
men weet dat H. een erkend stunt
rijder is, die zelfs in deze tak van
autosport in 1967 kampioen van Bel
gië werd.
De tweede zaak die tegen hem
loopt in België is de beschuldiging
van het clandestien stoken van al
cohol. Twee Brusselaars zitten hier
voor reeds in voorlopige hechtenis.
Oorspronkelijk zou de zaak op 7
december in Kortrijk voorkomen,
maar omdat de Belgische justitie
nieuwe namen op het spoor is ge
komen werd de zaak uitgesteld tot
februari. Bij de nieuwe verdachten
is ook een Nederlander, namelijk
de 31-jarige B. de R. uit Zandstraat
(Sas van Gent). De derde Nederlan
der die gedagvaard wordt is de 35-
jarige W. M. uit Sas van Gent.
W. M. was reeds in eBlgië veroor
deeld tot twee en een half jaar ge
vangenisstraf en heeft zes maanden
van zijn straf uitgezeten in de straf
gevangenis van Gent. Daarna werd
hij in vrijheid gesteld. Insiders me
nen dat de verklaring van de ver
vroegde invrijheidstelling in ver
band gebracht moet worden met de
uitbreiding van de lijst van verdach
te clandestiene alcoholstokers.
STAD EN STREEK
Vlissingen wil zijn stadsbus sub
sidiëren.
Bejaarden blij met Ter Walle.
Water net zo gevaarlijk als de
weg.
FINANCIEN EN ECONOMIE
Stadsvuil rukt verder op: veer
tien miljoen ton in het jaar
2000.
BINNEN EN BUITENLAND
Benzinetekort niet denkbeeldig.
Niet iedereen lag wakker van
Simonis-affaire.
KUNST EN CULTUUR
Pim Peters houdt vanavond in
Roosendaal „De Kleine Karei"
ten doop.
SPORT
Merckx niet bang voor kopman
Moltioi.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Enkele PvdA-afde-
lingen hebben het congres van de
PvdA, dat aan het einde van de eer
ste week van februari in Amsterdam
wordt gehouden, voorgesteld de anti-
KVP-resolutie van 1969 in te trek
ken. Andere afdelingen daarentegen,
zo blijkt uit de thans gepubliceerde
voorstellen, willen de resolutie hand
haven.
Voor handhaving zijn de afdelin
gen Schoonhoven, Den Haag-4 en
Ermelo. De afdelingen Bunnik-Odijk,
Warnsveld en Amsterdam/Indische
buurt-binnenstad menen, zij het op
verschillende gronden, dat er wel
met de KVP kan worden samenge
werkt. Een van de redenen is, dait de
PvdA niet opzettelijk buiten de ko
mende regering moet blijven.
(zie ook pag. binnen- buitenland I)
(ADVERTENTIES)
Lappen met peper en zout
bestrooien. In de koekepan
stukje boter of rundvet.
Vlees even door de koffiemelk
en paneermeel halen.
Heet bakken in bewegende
pan. Braadjus afblussen met
water. In een ander pannetje
champignons en reepjes ham
heet bakken. Over het vlees
strooien. Braadvet afblussen
en bij de jus voegen.
Publicatie van de Stichting Voorlichtingsbureau Vlees, Vleeswaren en Vfeeseonsetven
I
