delig
Verzoeken om gratie stromen binnen
Zuid-Chemie somt
maatregelen tegen
verontreiniging op
NOG MEER SNEEUW
TE VERWACHTEN
benzine
duurder
Zijlstra ernstig
bezorgd over
prijsstijgingen
TIT <1
Ti L» tl
MANTEL-
SPECIALIST
kking
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Wij willen
geen
[clementie'
DE STEM
Kapingsproces
vandaag in
hoger beroep
MANTELS
andaag
in
Moeder dient
klacht in
tegen
ambulance
dienst
de grote
specialist
is
uiteraard de
lEESMANC
„OP VRIJWILLIGE BASIS"
Bisschop Moors
van Roermond
neemt ontslag
p.m.
editie voor
zeeland
Een van de 6 Basken
I in brief:
commentaar
Burgos-Leningrad
TELEGRAMMEN
ct. per liter
BERGEN OP ZOOM
IN MOSKOU
=rke vloerbedekking
Id fabrikaat,
gemakkelijk in
verkt dessin in 5 frisse
- beige - blauw en
beslist 1 e keus en kost,
strekt, op 200 cm.
Je meter slechts 10.-
110e jaargang no. 16618
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341, Postgiro 1114111
STEM
Woensdag 30 dec. 1970
WEERBERICHT
Guur
Vrij veel bewolking en af en tos
sneeuw. Hier en daar kans op mist.
Lichte tot matige vorst.
KANTOREN: GOES, KLOKSTRAAT 1
HULST, STEENSTRAAT 14
TERNEUZEN, NIEUWSTRAAT 9
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14
ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45
PROTESTSTAKINGEN IN
BASKENLAND
(Van onze redactie buitenland)
ST.-JEAN DE LUZ, FRANK-
I KIJK De zes Basken, die door
de krijgsraad in Burgos ter dood
zijn veroordeeld, willen sterven
en wensen niet dat hun vonnis
sen verzacht worden, zo is ge
zegd in een brief, die van een
van de veroordeelden afkomstig
zou zijn en die gisteren in St.-
I Jean de Luz werd gepubliceerd.
„Wij hopen vurig dat geen cle
mentie zal worden verleend. Wij
zijn revolutionairen. Wij willen
i sterven voor de waardigheid van
I de mens en de vrijheid van ons
Baskische land", zo werd in de
brief gezegd.
De inhoud van de brief werd
bekendgemaakt door Teleforo de
Monzon, een vooraanstaande
I Baskische woordvoerder, die een
I bemiddelende rol heeft gespeeld
j in de vrijlating van de Westduit-
sc consul Eugen' Beihl.
De Monzon geloofde, dat de
schrijver zijn brief had gesteld
I in de geest van zijn kameraden,
i „die allen even kalm en vastbe
sloten zijn als hij."
FiE processen in Leningrad en
Burgos hebben veel met elkaar
gemeen. Het zijn politieke pro
cessen, schijnprocessen, gericht te
gen minderheden. Zowel in Burgos
als in Leningrad is de doodstraf ge-
eisf: als een afschrikwekkend voor
beeld voor die vele anderen, die de
dictatuur zouden willen ontvluchten.
Leningrad en Burgos bewijzen, dat
een dictatoriaal regiem, van welke
signatuur ook, niet aarzelt onmen
selijke maatregelen te nemen tegen
burgers, die de vrijheid zoeken.
Baar in Burgos en Leningrad is op
nieuw bewezen, dat iedere dictatuur
verwerpelijk is of er nu, zoals in
Burgos, een kruisbeeld in de recht
zaal hangt of een hamer en sikkel,
zoals in Leningrad.
Zo keihard met deze realiteit ge
confronteerd, zouden wij ons hier in
bet vrije Westen wat meer zorgen
moeten maken om onze democratie.
Heden tot bezorgdheid is er genoeg.
Aan de andere kant: tien jaar gele
den zouden de protesten tegen de
„rechtspleging" in Leningrad en
burgos niet zo algemeen zijn ge
weest als nu het geval is.
Zo hebben de paus en talloze bis
schoppen geprotesteerd tegen de
rechtsverkrachting in het katholieke
Spanje en zijn de communistische
partijen van Italië, Frankrijk en Bel-
gië fel van leer getrokken tegen hun
Politieke vrienden in Rusland.
Dat bewindslieden van geloofs
zo partijgenoten niet langer met de
beruchte mantel der liefde worden
bedekt is een lichtpunt, een teken
van hoop bij het beschamend ge
beuren in Burgos en leningrad.
(Van onze redactie buitenland)
MADRID/BILBAO/SAN SEBASTIAN Terwijl in de hele
wereld de spanning stijgt over de vraag of generaal Franco de
zes ter dood veroordeelde Basken gratie zal verlenen, zijn in
Baskenland gisteren massale proteststakingen uitgebroken.
Intussen stromen werkelijk uit alle delen van vooral Europa
de telegrammen naar Madrid met verzoeken aan Franco om
gratie te verlenen.
Het eerste bericht van een staking kwam gisterochtend uit Sestao
hij Bilbao, waar 1500 man op een scheepswerf het werk neerlegden.
Snel daarop volgden meldingen van stakingen uit San Sebastian en
andere industriecentra in de Baskische provincie Guipuzcoa. Het aan
tal stakers loopt nu zeker ver in de tienduizenden. In heel Guipuzcoa
wonen ongeveer 150.000 werknemers.
In de industriecentra zijn sterke politie-eenheden op de been, maar
tot gisteravond waren geen onlusten of arrestaties gemeld.
Na een buitengewone ministerraad
in Madrid, voorgezeten door gene
raal Franco, is alleen meegedeeld dat
de regering „een gedachtenwisseling
heeff gehad, die niet vooruitloopt op
besluiten, die zij in de loop van een
volgende ministerraad zal nemen".
Het wachten is volgens dit communi
qué, op de bekrachtiging van de Bur
gos-vonnissen.
Dit bekrachtigen moet gebeuren
door luitenant-generaal Tomas Gar
cia Rebull, bevelhebber van het mili
taire district Burgos. Wanneer dit
gebeurt kon men gisteravond nog
niet zeggen. Franco leidde gisteren
ook nog een vergadering van de Raad
voor het koninkrijk (hoogste advies
raad), waaruit echter niets bekend
werd.
De drie bisschoppen uit Basken
land zijn gisteren in Madrid aangeko
men naar verluidt om te pogen ver
zachting van de vonnissen te krijgen.
Een van deze bisschoppen wilde Fran
co spreken, maar kreeg daartoe niet
de kans.
STAD EN STREEK
Kwekers in de (oester)put.
Actiecomité vindt Rijksweg 60
nog niet veilig genoeg.
Duits décor eindelijk echt de
lucht in.
Fusie Walcherse ziekenfondsen
een feit.
FINANCIEN EN ECONOMIE
Mes in Gerzon: vierhonderd ont
slagen,
BINNEN- EN BUITENLAND
Bouwvakkers nemen het niet
langer.
Fiscus een beetje milder.
Zuid-Afrika kampioen in dood
vonnissen.
DE KLEINE STEMZoals de klok
van de dominee tikt, tikt ze
nergens. Een nieuw verhaal van
Els Smit.
SPORT
Motorcoureur Ton van Heugten:
Zonder fabriek kun je niet
rijden.
Zuidelijke hockeysport breekt
door naar de top.
Luitenant-generaal Tomas Farcia Rebull, die door zijn bekrachtiging de
doodvonnissen voor de zes Basken definitief zal maken. Slechts generaal
Franco kan dan nog gratie verlenen.
Onder de regen van verzoeken om
clementie voor de veroordeelden be
vinden zich telegrammen van de Ka
tholieke Volkspartij, de Partij van
de Arbeid en D '66, alsmede van de
drie vakcentrales KW, NKV en
CNV. In de telegrammen wordt ook
afschuw en ontsteltenis over de von
nissen uitgesproken. Ook een Amster
damse werkgroep, „Moeders willen
vrede" geheten, heeft in een tele
gram om gratie gevraagd.
Generaal Franco
IN BUENOS AIRES is gisteren een
aanslag gepleegd op de ambtswoning
van president Roberto Levingston
van Argentinië. Uit een auto sprong
een man met een machinepistool, die
trachtte een politieman te ontwape
nen. Toen de bewaker verzet bood,
werd hij neergeschoten. De daders
vluchtten nadat zij nog een molotov
cocktail hadden geworpen en een
salvo uit een automatisch wapen had
den gelost. De president was tijdens
de aanslag niet in de ambtswoning.
(Van onze redactie binnenland)
BROEK EN WATERLAND Tot
nu toe is de sneeuwval in het zuid
westen van ons land niet van grote
betekenis geweest, althans van min
der belang dan in de noordelijke pro
vincies, waar gisteravond 12 tot 16
centimeter sneeuw werd gemeten.
Er is, zo meldt onze weerkundige
medewerker, een nieuwe depressie
vanU (ANP) Met ingang
lip ni," ,lanuari overmorgen dus, zal
van zowe' gewone als super j
,u "e Met 2,7 cent per liter wor
rit "h"°StL Gasolie en LPG wor-
I 5(1 p!Üu ';1ïanK van dezelfde datum
hp nr 'lei ll°nderd liter duurder,
i 'le/( m?atschapPiieln reageren met
1 "aie -"15™ op de stijgingen
"e atcijns en de btw.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM De president
van de Nederlandsche Bank, dr. J.
Zijlstra, heeft zich gisteravond zeer
bezorgd uitgelaten over de econo
mische situatie in ons land. „Ik ben
niet beroepsmatig, maar echt
bezorgd, omdat onze nationale eco
nomie in het kader van de wereld
om ons heen een aantal verschijnse
len vertoont, die ieder voor zich en
in vereniging toch wel die zorg kun
nen wekken. We hebben in de eer
ste plaats, dat weten we allemaal,
helaas, een mate van loon- en prijs
stijging die meer dan normaal moet
worden genoemd. We hebben, om
het nu op de prijzen te concentre
ren, een (jaarlijkse) prijsstijging
die laat ik nou zeggen, 1969, 1970 en
1971 te zamen genomen, in de buurt
van de zes procent zou liggen. Dat
is natuurlijk een afschuwelijke
zaak." Aldus dr. Zijlstra in een in
terview in de tv-rubriek in AVRO's
Televizier Magazine.
Onze economie bevindt zich vol
gens dr. Zijlstra in werkelijk ern
stige mate in overbesteding. Als ik
op de betalingsbalans kijk, dan zie
ik dat we in ernstige mate, veel
ernstiger waarschijnlijk dan we nog
drie maanden geleden dachten, in
overbesteding leven. De 400,
speelt hier een rol in en een niet
onbelangrijke. Daarin speelt ook
een rol, dat de Investeringen uit
bundiger zijn dan we dachten. Uit
een oogpunt van nationale middelen
was die 400,en is die 400,er
eenvoudig niet. En als die dus wel
betaald wordt, dan betekent het dat
die tot dat bedrag praktisch een be
talingsbalanstekort creëert. En dat
gaat ook gebeuren. Dr. Zijlstra wees
er bovendien op, dat de wereldcon
junctuur wat gaat verflauwen.
Over een eventuele loonexplosie
na de zesmaandse loonmatigings
periode liet dr. Zijlstra zich wat
voorzichtig uit. „Ik dacht dat het
niet strikt nodig was, dat er een
zeer explosieve ontwikkeling van
de lonen zou optreden." Iedereen
zal volgens hem lijden onder een
nieuwe loonexplosie. „Daarom moet
die eenvoudig niet gebeuren."
Dr. Zijlstra zei dat hij aan de
grote prijsstijgingen, respectievelijk
aan de inflatie ais president van de
Nederlandsche Bank betrekkelijk
weinig kan doen. „De Nederland
sche Bank kan de kredietkraan wat
meer dichtdraaien, wat minder wijd
openzetten, maar dan moet het na
tuurlijk aan de kant van de rege
ring ook ondersteund worden. Als
de ene kraan wordt dichtgedraaid,
maar de andere wordt wijd open
gezet, helpt het niet." Dr. Zijlstra
vindt dat in 1971 de overbesteding
moet worden beëindigd.
Het probleem waarvoor we nu
voor 1971 staan, is volgens dr. Zijl
stra dit: „De spanningen zijn zo
hoog opgelopen, dat naar mijn vas
te overtuiging de ontknoping in
1971 komt. Die kan op twee manie
ren komen. De ketel kan springen
dan zijn de spanningen weg,
maar de slachtoffers van de scher
ven liggen daar; we kunnen ook
proberen het vuur te temperen, dan
nemen de spanningen ook af."
uit Zuid-Europa met sneeuwval naar
Duitsland en onze omgeving onder
weg. Het weer houdt tijdens de jaar
wisseling een winters en wisselvallig
karakter met over het algemeen niet
meer dan lichte vorst. Bij IJsland
handhaaft zich een sterk hogedruk
gebied, waardoor weer koude lucht
uit het poolgebied naar Schotland en
de Noordzee stroomt met verspreide
sneeuwbuien. Door deze ontwikke
ling is het onwaarschijnlijk dat de
zachte lucht van 16 graden in Italië
en Joegoslavië verder naar West-
Europa komt.
Op de Nederlandse wegen is het in
deze dagen tussen kerst en nieuwjaar
niet druk. Er hadden zich gisteren,
ondanks de gladheid, nog geen spec
taculaire ongelukken voorgedaan, af
gezien van een ongeluk iin Broek en
Waterland, waar een auto door de
gladheid van de weg afraakte en in
een sloot terecht kwam en waarvan
de bestuurder verdronk.
De berijdbaarheid van de wegen
in ons land was over het algemeen
goed. Op de hoofdwegen i3 goed ge
strooid. Slechts op enkele plaatsen
kon het wegenzout de sneeuw niet de
baas, omdat de sneeuwlaag te dik
was.
Het strenge winterweer heeft tot
nog toe in Frankrijk waarschijnlijk
aan vijf mensen het leven gekost.
ROERMOND (KNP) Paus Pau-
lus heeft aan mgr. P. J. A. Moors op
zijn verzoek om gezondheidsredenen
eervol ontslag verleend als bisschop
van Roermond en hem benoemd tot
titulair bisschop van Maastricht.
Tevens is hij aangesteld tot aposto
lisch administrator van het bisdom
Roermond. In deze functie behoudt
hij de leiding van het bisdom, totdat
er een opvolger is benoemd.
Het kathedraal kapittel hoopt de
gelovigen van het diocees spoedig na
der te informeren over de gang van
zaken bij de keuze van een nieuwe
bisschop.
(Van onze correspondent)
SAS VAN GENT In het perso
neelsorgaan van de Zuid-Chemie te
Sas van Gent heeft het hoofd van de
technische dienst van dat bedrijf, de
heer J. Al, een uiteenzetting gegeven
over de maatregelen die door de di
rectie op vrijwillige basis worden en
zijn genomen in verband met de mi
lieuverontreiniging. Zoals bekend
heeft zeer onlangs een commissie in
Sas van Gent in een rapport op de
vervuiling door diverse bedrijven
waaronder Zuid-Chemie, gewezen.
De heer Al constateert dait die voor
naamste overlast, die door de Zuid-
Chemie veroorzaakt wordt, bestaat
uit fluorverbindingen in de lucht, ten
gefvotge waarvan grasetend vee been-
dehkl,achten en sterke vermagerings-
verschijnselen ondervond, enig zwa-
vokiioxyde en stof van grondstoffen
en eindprodukten. Hoewel er voor
die mens geen gevaar van fluor valt
te verwachten, omdat men geen on
gewassen bladgroente eet, was het
toch in verschillende afdelingen van
het bedrijf niet prettig werken.
Met de uitvoering van een reeks
van maatregelen werd in 1965 be
gonnen. Er werd ook aandacht be
steed aan de stofhinider bij het los
sen (het beruchte zwavelstof). De
heer Al noemt dan enkele uitgevoer
de werken ter bestrijding van deze
euvels: een wastoren voor de fosfor-
zuur- en de dubbeJsuperafdeling,
kosten 460.000,de bouw van een
opslagreservodr voor vloeibare zwa
vel, kosten 450.000,drie wasto-
rens in de mengmest 200.000,
oratstoffing dubbelsuperafdeling,.
250.000,Verder nog enkele voor
zieningen zoals grote stofschotten op
de kranen, verbetering van de Kest-
nier-wastoren en diergelijke.
Om na te gaan of de opgesomde
maatregelen resultaten opleverden,
heeft de directie van Zuid-Chemie in
(Van een onzer verslaggevers)
BERGEN OP ZOOM Na
eerst nu bekend is geworden
heeft mevrouw Smits uit Bergen
op Zoom een klacht ingediend bij
geneesheer-directeur dr. J. Gros-
feld van het Bergse zirkenhuis
Lievensberg, tegen het optreden
van de ambulancedienst van het
ziekenhuis.
De ziekenbroeder van een van de
wagens is tijdens het vervoer van het
bij een verkeersongeval zwaargewon
de 416 jaar oude dochtertje Karin
van mevrouw Smits eerst benzine
gaan tanken, in plaats van het kind
regelrecht naar het ziekenhuis te
brengen. Hij deed dat omdat hij aan
sluitend nog een rit naar Tilburg
moest maken. Dat gebeurde op 26
mei van dit jaar en Karin overleed
in de nacht van 26 op 27 mei.
Hoewel mevrouw Smits dp dood
van haar kind niet wijt aan het op
treden van de ambulancedienst, vindt
zij het gedrag van de ziekenbroeder
wel alle perken te buiten gaan. Op
haar klacht is tot op heden niet ge
reageerd.
Geneesheer-directeur Grosfeld, die
wij om commentaar vroegen, zei ons
met ziekteverlof te zijn en alleen
twee keer per week spreekuur te
houden. Hij verwees ons door naar
economisch directeur mr. G. van
Gent, die van de kwestie nooit ge
hoord bleek te hebben, maar, nadat
hij het archief van het ziekenhuis
had geraadpleegd, het relaas van me
vrouw Smits kon bevestigen.
Volgens het rapport zou de chauf
feur aan mevrouw Smits gevraagd
hebben om eerst te mogen tanken.
Volgens de versie van mevrouw
Smits, die bij haar kind zat, heeft de
chauffeur alleen maar aangekondigd
dat hij ging tanken, terwijl zij op dat
moment te apatisch was om te reage
ren. De heer Van Gent, die ons niet
in kon lichten over de medische kant
van het geval, gaf wel toe, dat je ach
teraf kunten stellen of het tanken op
dat moment wel nodig was. Hij zei,
dat tegen de betrokken ziekenbroe
der geen maatregelen waren geno
men.
(Vervolg op pagina Stad/Streek 2).
de jaren 1966 en 1967 metingen la
ten verrichten, aanvankelijk op zwa-
veldioxyde en fluor, door het insti
tuut voor plainitenzieikteikuindig ondier-
zoek te Wagenimgen. Zwaveldioxyde
veroorzaakte geen overlast en alleen
met fluormetingen wend verder ge
gaan. De resultaten van de wasto-
rens waren zeer duidelijk terug te
vinden dooi- de afname van het fluor-
gehalte in die grasmonsters. De scha
de aan de dieren werd eveneens be
duidend minder, die directie heeft
goede hoop dat die overlast in de toe
komst nog verminderd zal kumoen
worden.
Tenslotte wijst de heer Al op twee
punten: deze voorzieningen zijn vol
komen vrijwillig geschied, dus niet
ondier druk van overheids- of par
ticuliere instanties en ooik niet uit
financiële overwegingen. De kosten
van de installaties, waarbij ook ge
dacht wordt aan onderhoud* stroom,
gaskosten en afschrijvingen, zijn ve
le, vele malen hoger dan de uitke
ringen die Zuid-Chemie voor de aan
gebrachte schade heeft uitbetaald.
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU Vandaag om tien uur
plaatselijke tijd begint in Moskou
de zitting in hoger beroep tegen de
elf veroordeelden van Leningrad.
Twee van hen werden verleden week
ter dood veroordeeld, negen anderen
kregen vier tot vijftien jaar werk
kamp. Onder de elf veroordeelden
zijn negen Russische joden. De elf
stonden terecht op beschuldiging van
poging tot vliegtuigkaping.
Het is in de Sovjet-Unie hoogst
ongebruikelijk dat een zaak in hoger
beroep zo snel na de eerste uitspraak
in behandeling komt. Doorgaans
duurt de procedure zes tot acht we
ken. De Russische autoriteiten zou
den de zaak snel willen afhande
len in verband met de talrijke pro
testen die overal in de wereld zijn
geuit.
Het Russische Hooggerechtshof
heeft gisteren officieel bevestigd
dat de zaak vandaag in hoger be
roep wordt behandeld. Maandag
avond was daar al officieus sprake
van, zo wisten wij in een deel van
onze edities van gisteren te melden.
(Zie verder pag. binnen/buitenland 2)
DE Westduitse kapitein luitenant
ter zet: Hans-Jürgen Laturner van de
militaire staf van de Navo heeft zelf
moord gepleegd. Laturner werkte op
de voorlichtingsdienst van het Navo-
lioofdkwartier (Shape) in Casteau,
België.
(ADVERTENTIE)
