500 jaar Dürer in Eindhoven
Voor 'n dubbeltje op de eerste rang
Rusland tegen massale uittocht joden
Bob
beat
Popm
roes e
moet
beeldr
ook
VERONIC
BIJ HIL\
PROCES IN LENINGRAD DIENT ALS AFSCHRIKMIDDEL
Nr '1
kunst
cultuur
Muziek
muziek instuif
Zeeland
Première
Kerst
noten
Twee
vol
treffers
Weer Chinese en
Russische
interesse voor
Indonesië
door WÊmtji
johan winkler
STOPZETTEN
TIENMAAL
BOB ROOYENS, de
landse en Duitse buize
land geweest en dat zal
nig van de rustige tv-r
maat zijn plaatjes ople
dat het zo goed is. Nee,
hard kind van zijn tijd
over het scherm.
Dat zal men opnieuw
sen zeven en acht op N
spek-naar-zijn-bek toeg
te gunnen van een beats
werk de ether in moei
zullen hiervoor het muz
Shocking Blue, Golden
tv-programma als een
„Beat behind the Dikes
FRANKLIN THEE
4*
DINSDAG 29 DECEMBER 1970
1■MIMIHl
AB VAN 'T VEER
„Wat je in Middelburg meemaakt
aan moderne-muziek-manifestaties,
maak je misschien lx per jaar mee
in Amsterdam", zei ons dezer dagen
een bekend Nederlands componist. De
man achter de schermen van deze zo
genaamde inclusieve concerten, Ab
van 't Veer beaamt dit in alle be
scheidenheid. Het „concert", of liever
muzikale instuif op 2 januari van 16
tot 24 uur in de Middelburgse
schouwburg biedt een programma,
dat zeker als bewijs mag gelden. Niet
alleen jongeren uit Zeeland en Bra
bant weten in toenemende mate de
weg te vinden naar deze muzikale
manifestaties, maar ook elders in het
land zelfs vanuit Amsterdam
groeit de interesse. De VPRO zal o.a.
ook aanwezig zijn voor opnamen.
Het programma is allesbehalve één
zijdig. Een ensemble uit India, op
tournee in Engeland, komt voor deze
gelegenheid over. Viran Jasani speelt
dan de sitar. Abdulgadir Durwesh de
Shanai. Ismael Sheikh de tabla, Phi
lip v. d. Meer de shanai en Felix van
Lamsweerde de tampoera. Beide laat-
sten zijn Nederlanders in de groep.
De tentoonstelling van 85 grafische
partituren uit de hele wereld, die al
leen te zien was op de Gaudeamus-
week komt dan naar Middelburg;
Daan Manneke zorgt voor uitleg, dis
cussie etc. De Instant Composees Pool
(Mengelberg, Breuker, Bennink en
De Boer) zijn aanwezig met „muziek
a la minute", maar ook het klassieke
duo Olof/Dacosta is er met Brahms,
Franck en evenzeer met Messiaen en
De Leeuw. De barokke muziek zal
ook klinken via het Amsterdamse
Quadro Hotteterre. De Bachfilm van
Straub (met Gustav Leonardt in de
hoofdrol) wordt vertoond naast de
muziekfilms van Kagel („Solo" en
„Match"; voorlopers van zijn onlangs
gereed gekomen film „Ludwig Van").
De befaamde Australische pianist
Geoffry Madge speelt naast Stock-
hausen de primeur van een eigen
werk, Groupe L.
Het feest kan niet op. Er is een
eet-shop en een kindercrèche, zodat
iedereen er volledig aan zijn trekken
kan komen. Liefhebbers van klassie
ke muziek en zoekers naar nieuwe
muziek kunnen we alleen maar aan
raden: 2 januari Op naar Middelburg!
De Stichting Jeugd en Muziek, de
subsidies van de provinciale provin-
ciepot, de gemeenten Middelburg en
Vlissingen staan bovendien garant
voor deze unieke en grootse opzet.
Wat los-vaste tips voor de komende
dagen. Wanneer u een interessante
expositie wilt bezoeken: KWART
EEUW NEDERLANDSE KERAMIEK
in hel Utrechtse museum aan de
Agnietenstraat: unica van 55 keramis
ten uit de periode '45-'70. Geen ka
pitalen nodig om zelf daarvan iets
aan te schaffen.
In het Bossche Noordbrabants
Museum een overzichtstentoonstel
ling van RAOUL DE KEYZER, die
gefascineerd is door de meest een
voudige dingen uit zijn directe om
geving Een van de groten uit België.
AAT VELTHOEN als etser is te
zien in 't Meyhuis te Helmond. Zijn
rumoerige jaren liggen al weer een
tijdje achter ons en hij is gerijpt tot
een goed kunstenaar.
NICO MOLENKAMP, is een mar
kante Brabantse (Twentse) kunste
naar, die nog steeds aandacht ver
dient. Dat kan bij galerie Willy
Schools in Eindhoven.
Wat verder van huis. In het
Zeister Slot kunt u nog tot 3 januari
een zeer menselijke tentoonstelling
zien van HETTY KRIST- SCHULZ
(uit Frankfurt), die haar internati
onale sporen duidelijk heeft achter
gelaten Werk geënt op alle wereld
delen.
Werkstuk H. Brouwer
De Oirschotse PIET TERAA is
tot 30 december nog aanwezig in „De
Schalm" te Veldhoven. Misschien
goed te zien, hoe hij zich in België
ontwikkeld heeft.
HUGO BROUWER, de bescheiden
artiest uit Nuenen, exposeert in ga
lerie D'Eent te Amsterdam. Een door
wrocht vakmam, die zonder al te
commercieel te worden velen zal aan
spreken. Zijn 71 werken op-deze ex
positie getuigen daarvan (tot 11 jan.).
Magnetische speelplastieken en
plastic vormen van EVERT VAN
GEr.DER moet u gaan zien in het
gebouw „Goed Wonen" te Soester-
berg. ledereen, die aan de lijve het
woonprobleem ervaart zal daar mis
schien verlossende ideeën opdoen.
Er is weer een NIEUWE NEDER
LANDSE SPEELFILM in roulatie ge
komen. Jan Dorresteijn's „FANTASY
IN FICTION" mag dan niet zó ge
slaagd heten, toch is deze beter dan
Rubia's jungle, de nieuwe film van
De la Parra. Vanuit het amateurisme
naar de professionele film overge
stapt ontpopt Dorrestijn zich als een
goed denker in beelden en al in
staat dramatische suggesties op te
roepen. Toch blijft de film als tota
liteit een mislukking, omdat hij zijn
thema te hoog heeft gegrepen. Het
thema: een verstoring van geest door
een schokkende ervaring, waardoor
werkelijkheid en verbeelding zich aan
de greep van de mens onttrekken.
Een mens die op een merkwaardige
wijze toeschouwer van zijn eigen le
ven wordt. De geestelijk zwakke
Rob en de nog zwakkere vriend wo
nen in een molen. Rob is verliefd op
Elvira, die haar nek brak. Zij blijkt
de onbewuste plaatsvervangster voor
zijn jeugdliefde Miriam, die tenslotte
een fatale rol gaat spelen. Losse boei
ende momenten van een chaotisch
werkende verbeelding, afgewisseld
met langdradigheid. Het verhaal blijft
te slap, omdat het onderwerp hun te
machtig was. Toch zit er wel een
perspectief in zijn onderneming.
In 1471 werd Albrecht Dürer als zoon van een Hongaarse goud
smid in Neurenberg geboren; dus 500 jaar geleden. Aanleiding om in
„De Zonnewijzer" van het Philips Ontspanningscentrum te Eindho
ven, tot 24 januari, een tentoonstelling te organiseren onder de titel
„Alhrecht Dürer vijfhonderd jaar". Een keuze van 40 prenten, etsen,
houtsneden en droge naaldgravures, uit zijn talloze nagelaten werken.
Fotografisch vergroot detail van een prent van Dürer.
Ze geven een goed beeld van de
Dürer, die met zijn ene been nog in
de middeleeuwen stond en met zijn
andere been in de periode, die later
Renaissance genoemd zou worden.
Een beeld van een uiterst begaafd
kunstenaar, die op een nogal intellec
tualistische wijze vanuit een rele-
gieuze mythe stapte in een mythe
van de herontdekte mens van vlees
en bloed; een nieuw schepsel in de
gedaante van een ding; een neo-pla-
tonisme, gevangen in beweeglijke lij
nen.
Globaal genomen zijn op deze, goed
.ngerichte en te begapen expositie,
voldoende voorbeelden aanwezig om
dez eontwikkelingslijn te kunnen vol
gen. Vereenvoudigd gezegd: een lijn
die loopt vanuit zijn bijbels georiën
teerde prenten naar de mythologi
sche voorstellingen. Hij is daarbij
»en exact formulerende gids, die als
graficus elke lijn, ronding en krul
tot in de details mathematisch door
dacht en door de wetmatigheid der
proportiers weinig overlaat aan de
fantasie der toeschouwer. Ondanks
zijn vele reizen met name naar
het renaissancistische Italië, maar
ook naar Nederland (15201521)
blijft hij geworteld in de Duits-goti
sche traditie. Het ritme van de lijn
staat bij hem voorop, meer dan de
tastbaarheid van de vorm, het spel
van licht en de stofuitdrukking.
V-ain verschillende gravures zijn
fotografische vergrotingen gemaakt,
die dit alles nog eens duidelijk on
derstrepen. Zijn aandacht voor alles
wat de natuur bergt; mens, dier,
plant, landschap, gebouwen en na
tuurwetenschappen tot in de
kleinste details uitgewerkt blijft
daarbij ondergeschikt aan zijn be
langstelling voor religie en mens; de
gespierde vleselijke mens, waarbij de
„sex-reclame", die momenteel in
Neurenberg bij deze herdenking ge
maakt wordt, belachelijk afsteekt.
Op deze tentoonstelling zijn de
prenten enigszins thematisch en
daardoor ook chronologisch geordend.
Een diepzinnig blad als „Melancho
lie" is aanwezig, evenals de beroem
de afbeelding van de Neurenbergse
humanist Pirckheimer en Erasmus.
Maar ook een aantal madonna's, bij
belse taferelen, heiligenfiguren, boe
ren, ridders en een blad als „Het gro
te geluk" (met het Tiroolse land
schap). Een logboek van de tijd van
een fantasierijk en intellectualistisch
kunstenaar, die als graficus met name
(uitmuntend portrettist) nog steeds
onze boeiende aandacht verdient, al
is hij niet zo „tijdloos" als de bij de
expositie uitgegeven folder ons wil
doen geloven. Maar een bezoek aan
deze expositie blijft zekere de moeite
waard.
Het boek van Gore Vidal over
„MYRA BRECKINRIDGE" is door
Michael Sarne en David Giler ver
filmd. Het verbijsterende en knappe
boek is daarbij geweld aangedaan,
omdat de sadistische droom tot een
lachsucces werd omgewerkt. Wie Vi
dal gelezen heeft kan zich daar nu
zelf van overtuigen, omdat de film
nu in ons land IN ROULATIE is ge
komen. Interessant zijn daarbij de
tussen-lassen van veertig jaar Holly
wood-films, waarbij Mae West o.a.
komt opdraven. Sarne Raquel West
speelt de titelrol passend in de opvat
ting van deze film als show. De
droom van een jongeman, die veran
dert in een vrouw en daarbij een
aanval doet op het geijkte en ver-
commercialiseerde vrouwentype van
onze maatschappij is minder onschul
dig dan hier filmisch wordt scheefge
trokken. Wat goedkope grappen zor
gen wel voor een lachsucces, maar
gaan aan de intenties van de auteur
van het boek voorbij. Duidelijk wordt
wel dat film vergankelijk is. Ook
deze.
Te elfder ure binnengekomen
kerstplaat: GROSZES QUEMPAS
WEIHNACHTSINGEN (Barenreiter
BM 30 SL 1800). „Quempas" is het
eerste woord voor een Latijns-Duits
kerstzang: groepen zangers rond
„Weihnachten" droegen deze titel
als roepnaam. Op deze plaat een
rijke verzameling gezangen uit de
14e en 15-e eeuw (Praetorius, Ec-
card, Meister, Zamgius e.a.), die een
fraai beeld geven van de bloeitijd
der polyfonie. De Schwabischer
Singkreis en die Kantorei Barmen-
Gemarke voeren ze goed uit (voor
keur voot de tweede groep). Niet
alleen een plaat om in de kersttijd
rustig van te genieten; je kunt er het
hele jaar plezier van hebben.
„Op Kerstmis had ik nogal een
heftige scène met Pa, en het liep
zo hoog dat Pa zei, dat 't beter was
dat ik 't huis maar zou verlaten. Het
kwam eigenlijk aan doordat ik niet
naar de kerk ging en ook zeide dat
als het naar de kerk gaan iets ge
dwongens was en ik naar de kerk
moest, ik er zeer zeker zelfs niet uit
beleefdheid zou heengaan, zoals ik
deze hele tijd dat ik te Etten was,
vrij geregeld deed." Dit citaat uit
een brief van Vincent van Gogh over
zijn tijd op de pastorie te Etten
(-Leur), waar zijn vader dominee
was. Een boek vol brieffragmenten
van deze grote schilder met 220
illustraties, bijeengebracht onder de
naam .DAGBOEK' VAN VAN GOGH.
Een prachtig samenspel van tekst en
(vaak niet zo bekende) illustraties,
dat de belangrijkste perioden van
deze kunstenaar als een film belicht.
Deze uitgave van Meulenhoff kost
deze maand nog slechts 11,90, daar
na ƒ24,50.
Met dit boek is het gelukt om naast
de grote onlangs verschenen
oeuvre catalogus (weggelegd voor
de fijnproevers) een betrouwbaar
beeld over het leven en de gedach-
tenwereld van Vincent van Gogh te
schetsen voor een groot publiek. De
samensteller Jan Hulsker heeft met
grote zorgvuldigheid teksten verza
meld uit de 2000 pagina's tellende
uitgave „Verzamelde brieven van
Vincent van Gogh. Het aardige is
dat de tekeningen en kleurillustraties
parallel lopen met de tekst en zo de
ontwikkelingen in zijn beeldend leven
interessant toelichten. Ideeën en
beelden, die treffen door Vincents
ideeën en ongelooflijke energie.
Vincent heeft geen echt dagboek
bijgehouden, maar de keuze van zijn
meer beschouwende en lyrische ont
boezemingen, vergezeld van toelich
tingen uit zijn mond over de afge
beelde werken, rechtvaardigen de
titel van het boek Er zijn 9 hoofd
stukken, corresponderend aan zijn
verblijfplaatsen van Etten tot Auvers-
sur-Oise, en een naschrift waarin de
voorgeschiedenis van zijn kunstenaar
schap kort is samengevat. Kleine
commentaarteksten zorgen voor ver
binding en enige verklaring om het
biografische beeld compleet te ma
ken. Dit boek is een kostbaar bezit
voor weinig geld (in december al
thans).
Tussen een schutblad met rellen
uit 1920 en 1969 liggen „FACETTEN
VAN VIJFTIG JAAR NEDERLANDS
TONEEL" (uitg. Moussault ƒ25; cjp-
houders ƒ17,50). Interessante docu
mentatie met talrijke historische fo
to's en een 20-tal bijdragen van di
verse toneelrecensenten. Het blijven
facetten en de bekende rode draad
der ontwikkelingen is niet zo dui
delijk. De stroomversnelling van de
laatste tijd komt wat pover achter
het decor uitpiepen; een deel van de
recensenten behoort dan ook al ten
dele bij de „historici". Toch een
waardevolle documentaire voor thea
terliefhebbers en een stijlvolle bij
drage aan het 100-jarig bestaan van
het Nederlands Toneelverbond.
Wim Vesseur doet interessante uit
spraken tegenover Ben Bos en Van
Iersel en Van Dalsum zeggen rake
dingen tegen André Rutten. De ont
wikkelingen der laatste jaren komen
aan bod met de thema's toneelsprei-
ding, ontwikkeling van het jeugd
toneel en de evolutie van kinder
toneel tot kunstzinnige vorming.
De grote vernieuwers als Royaards,
Verkade, Cor v. d. Lugt Melsert krij
gen afzonderlijke aandacht. Verlei
delijk om er uit te citeren. Het ge
grinnik om Bouber's volkstoneel (het
bouberen) wordt door Rekers boei
end uit de doeken gedaan. Toch een
citaat uit Paul Steenbergens betoog
tegen Beugels: „Ook het publiek
moeten we niet besodemieteren door
op reputatie te drijven. Dat is te
gemakkelijk, ik weet het van mezelf."
We missen in het boek een aantal
jonge regisseurs, acteurs en schrijvers,
die al wel tot de facetten behoren.
Een register, literatuurlijst en een
paar honderd historische foto's vol
tooien dit boek, waarover we meer
zouden willen vertellen als de toe
gemeten ruimte het toeliet. Een mooi
geschenk om te geven of te ontvan
gen. Niet duur. maar wel kostbaar.
MAE WEST.
De Amsterdamse kunstenaars heb
ben de secte-opstelling verlaten en
elkaar gevonden in één commissie
ad hoe inzake proefregeling voor
beeldende kunstenaars. Er wordt
een Amsterdams Materiaalfonds op
gericht. Dat wordt besteed aan de
ontwikkeling schrik niet „van
het alternatieve gecombineerde plan
bestaande uit het basisplan en het
prestatieplan, inclusief coöperatieve
kunstenaars vereniging".
eindredactie
henk egbers
(Van onze redactie buitenland)
MOSKOU Het proces in Leningrad tegen de voornamelijk uit
joden bestaande groep Russische vliegtuigkapers toont enige over
eenkomst met dat in Burgos tegen de zestien nationalistische Basken.
In beide gevallen zijn straffen gevallen die ver uitgaan boven het
normale rechtsgevoel. Verder vormen zowel de Basken in Spanje
als de joden in de Sovjet-Unie een minderheidsgroep die zich door
haar daden het ongenoegen op de hals haalt van de machthebbers.
Het proces in Leningrad heeft de
laatste dagen de gebeurtenissen in
Spanje overschaduwd. De doodvon
nissen die er tegen twee joden zijn
gevallen hebben de wereldopinie op
geëist en de zaak van de Russische
joden opnieuw in de schijnwerper
van het wereldgebeuren geplaatst.
Hoeveel er waar is van een nieu
we golf van anti-semitisme in Rus
land, is moeilijk te bepalen. Feite
lijk komen de berichten van de
laatste maanden er op neer dat jo
den die naar Israël willen emigreren
geen uitreisvisum krijgen. Het offi
ciële Rusland probeert het verzet
van de joden tegen deze beperking
van hun vrijheid stil te houden. Dit
gebeurt hier en daar volgens dissi
dente kringen in Moskou openlijk.
Arrestaties bleven niet uit en het is
zo goed als zeker dat er al joden
zijn die in de laatste maanden zon
der vorm van proces gevangen wer
den gezet. Het proces in Leningrad
moet ongetwijfeld als afschrikmid
del dienen tegen al te provocerende
acties van de ontevreden joden.
Zij vormen iets meer dan een
procent van de Russische bevolking.
Cijfers over het aantal joden werden
bij de laatste volkstelling niet gepu
bliceerd. Tien jaar geleden was het
officiële aantal iets meer dan 2,25
miljoen. Volgens Israëlische schat
tingen wonen er in de Sovjet-Unie
3,5 miljoen joden. Dit zou in kunnen
houden dat er in Rusland een mil
joen joden niet als zodanig worden
erkend.
Rusland verstrekt ieder jaar een
beperkt aantal emigratie-visa, mees
tal om mensen in staat te stellen
zich in het buitenland bij hun fami
lie te voegen. De meeste emigranten
zijn bejaard en economisch en mili
tair van geen belang meer voor de
Sovjet-Unie.
Volgens goedingelichte kringen
gaat in verhouding tot hun percenta
ge van de bevolking een groot deel
van de visa naar de joden; volgens
officieuze schattingen meer dan de
helft. Tot een algehele uittocht laat
de Sovjet-regering het niet komen.
Dit zou Israël immers sterker ma-
Mark Dymjitz, doodstraf, zei: „De nen in een fles. Ik dank de officiële
straf tegen mij geëist is buitenge
woon wreed. Een aantal van ons
organen voor de menselijke houding
tegenover mijn vrouw en mijn doch-
wist er pas op de laatste dag iets ter. Ik verzoek de rechtbank mij
van. Het is troostvol vast te stellen
dat wij hier onze menselijke waar
digheid niet verloren hebben en el
kaar niet hebben gebeten zoals spin-
menselijk en rechtvaardig te behan
delen". Zoals gemeld hebben de ver
dachten gebruik gemaakt van het
recht van hoger beroep.
ken. Bovendien geeft de Sovjet-re
gering (evenals het Spaanse regime)
dissidente minderheden niet graag
hun zin.
ISRAëL
Enige buitenlandse corresponden
ten hebben vernomen wat de ver
oordeelden in het proces in Lenin
grad als laatste woord hebben ge
zegd na het requisitoir van de offi
cier van justitie en de beraadslagin
gen van de rechters. Eduard Koez-
netsov (31), doodstraf: „Ik had niet
de bedoeling de Sovjet-Unie nadeel
te berokkenen. Ik wilde eenvoudig
in Israël leven en beschouwde het
vragen van politiek asiel in het
buitenland niet als een verwerpelij
ke politieke daad".
Als protest tegen de zware vonnissen in het proces in Leningrad
betoogden in het afgelopen kerstweekeinde bijna tienduizend mensen voor
de Finse ambassade in Tel Aviv, die in Israël de belangen van Rusland
behartigt. Er werd een Russische vlag verbrand.
(Van onze redactie buitenland)
DJAKARTA Indonesië wordt een
strijdtoneel voor de Sovjet-Unie en
China, die nu beide pogingen in het
werk stellen hun invloed in dat land
te herstellen. Dit schreef het Indone
sische militaire weekblad „Chas" gis
teren.
Peking heeft volgens het blad via
Singapore en Hongkong Chinese goe
deren het land in gepompt en gepro
beerd Indonesiërs tot rebellie tegen
de regering-Soeharto aan te zetten.
De Indonesische autoriteiten hadden
een grote hoeveelheid Chinese goede
ren, voorzien van een hamer, sikkel
en geweerembleem en soms ook van
het portret van Mao Tse Toeng, in be-
slag genomen. Via Singapore waren
ook de boekjes met Mao's gedachten
Indonesië binnengesmokkeld.
De Russen hadden van hun kant via
hun ambassade brochures en ander
propagandamateriaal verspreid onder
de plattelandsbevolking. De Indonesi
sche autoriteiten hielden de Chinese
en Russische activiteit nauwlettend in
het oog, aldus „Chas".
Het persbureau Antara meldde in
tussen dat het leger in Lampong op
Zuid-Sumatra een ondergrondse com
munistische organisatie heeft opge
rold, die in het leven was geroepen
door voormalige communistische ge
vangenen en „het rode licht" heette.
Volgens de militaire bevelhebber van
Zuid-Sumatra, brigade-generaal Sati-
bi Darwis, beschikte de organisatie
over wapens en beraamde Zij terroris
tische activiteit, waaronder roofover
vallen.
Mieuws uit de plaats waar je jJ
7eugd hebt doorgebracht doet j(
altijd wat ook al ben je er in geeul
jaren geweest. En dus heeft zo'n op
zich zelf niet eens zo belangrijk be.
richt uit mijn geboortestad mij men
getroffen dan het u misschien zoi
doen.
Ze hebben in Haarlem ineens ge
noeg gekregen van de klokken van 4
Sint-Bavo, die daar sinds mensenheu
genis trouw elk uur, elk halfuur ei
elk kwartier heel even met een pm,
maten carillonmuziek de tijd aange.
ven, terwijl je halverwege het kwar-
tier zowaar ook nog heel even
bedeesde klokketik hoorde, die je eij
aan herinnerde dat de tijd nu een-
maal nooit en te nimmer stilstaat.
De Haarlemmers, blijkbaar ook,
als langzamerhand iedereen, nervai
geioorden op het hysterische af, d«|.
den dat ineens niet meer. Ze spreken
over geluidshinder erger (volgen
hen) dan die van de overvliegenii
straalvliegtuigen, en aan die geluiis.
overtast moet nu maar eens een eind
komen.
Jarenlang heb ik vrij dicht bij dj
Bavo gewoond. Het raam van miji
jongenskamer keek over de bom
van onze gracht op de toren vani
Bavo uit. Mooier uitzicht heeft t
enkel venster in al de huizen wan
ik later woonde mij geboden. Ik ui
de wel dat ik weer, zoals toen, uon
dat open raam kon staan: op zo'n te
zomeravondhet daglicht bijna gt-
weken, de bomen langs de gratll
ruisend in .de wind die uit de niel
eens zo verre zee kwam aangewmi^
het weinige verkeer van die I
voorbije dagen haast zonder gen
en dan. vóór het volle uur zou slt
de tegelijk heldere en sonore klink-
klank van het carillon.
DINSDAG 29 DECEMBER 1
Geluidshinder heet dat nu, ergi
dan het lawaai van straaljagers, di
de hemel gierend aan stukken scheu
ren. Stopzetten, dat carillon, stil to
ten slaan die klokken!
Ik twijfel er geen ogenblik aan
het zal. wanneer de volkswil dat
geert, ook wel zal gebeuren. Man
dat ze, zoals overal elders in dm
nerveuze wereld, blijkbaar ook i:
Haarlem gek geworden zijn, simpel
weg en ordinair gek, doet me, heel
diep in mijn sentimentele hart, togl.
wel pijn.
Ik had er altijd nog eens heen
len gaan, om nog één keer remdli
dwalen door de oude straten en
die oude gracht, maar nu och, wi
zou ik
jezelf de dag dat ïk dat bericht ow
die Haarlemse geluidshinder to
kreeg ik het ontroerende boekje
handen dat de herinnering wil li
vend houden aan iemand die, al
vriend van velen, ook mijn wie»
was. Gé Klijn, de dominee van 4
Ópen Deur.
In dat boekje is een keus gei
uit de honderden en honderden arti
kelen, radiotoespraken en preken, it
hij een onvermoeibaar leven lang mK
ongebroken blijmoedigheid geschil-
ven en gehouden heeft.
De titel van het boekje „Ifi
zong de merel zoals toen" een
gave van Boekencentrum uit De
Haag) vond ik in het boekje zei/ bc
ven de tekst van een artikeltje
Klijn, toen nog dominee in At
bij zijn terugkeer uit het Amen
se concentratiekamp geschi
heep:: hoe ze op die avond dat
op inspectie zou komen, aangei
stonden, „een grauwe carré van ta
kers, een koolveld van kale ko,,
tienmaal twintig rijen van twim-
Drie uur lang moesten ze onlé
weeglijk in de houding staan, zflj
gend. En toen, ineens, was er If
dichtbij een merel, die begon te V
gen: een vrije vogel boven gevat"
mensen.
Het „stukje", dat hij later daaroit
gesenreven heeft, was „volop W
gevoelig en mannelijk, gelovit
daarom, zelfs in het gezicht vat
dood, het getuigenis van iemanit"
niet was stuk te krijgen.
En dan staat er nóg iets heel S'
zonders in dat boekje: de tekst W
de dreek. die de dominee van Aal-1'
in VJ43. nog vóór zijn gevangent*'-
gehouden heeft toen de klokken
zijn kerk door de Duitsers 0"'
werden.
Het is een ontroerende, heel ft'
soonlijke preek, waarin Klijn die I'
stolen klokken vaarwel zei en ze
alles bedankte: omdat zij in de r0-
lichte nacht wakend hadden «8
zien over het slapende dorp, art'
zij dag en nacht de grote en V".
dingen van aller leven hadden W
leid, omdat ze er met hun
klank bij hadden gehoord. Wii r
dotN"
nen jullie niet missen, zei de weken op, waarin"
van Aalten in die afscheidsdiemI n werd uitgevoerd. Zo
lnldlran Tlo+ trn7 trn ctil ZVlU^"' de WPtinc» rïo
Popsmaakmaker Joost de Dr
heeft in zijn Hilveraumse Red
Iet-bunker dit ei uitgebroed er
m het nest van de AVRO get
neerd. Joost- die om den brod
Dutch Sound exporteert naar
uithoeken van de wereld, drijft
on-air voort op successen als X
en Back Home en beluistert ir
snedige Hollandse snarenspel
nieuw dingen waarin een klein
groot kan zijn. Wat is Mariska
es minder dan Kaat Mossel en
om Piet Hein wel in de gesoh
nisboekjes en Robbie van Leei
met, terwijl zij toch beiden sch-
ladingen puur goud ons land he
binnengebracht?
Deze gedachte sloeg aan bij AV
Programmahoofd Ger Lugten
en toen Rooyens in die dagen
even over kwam wippen uit D
and zei hij: „Zeg Bob, becijfer
dat moet gaan kosten". 1
-1N' GEMIDDELDE luisterdi
yan de radiozender Hilver:
- is in het derde kwartaal van
fa gestegen tot 6,7 procent. In
t-iuo g owar'aa^ bedroeg dit per<
seL /i6,/11 in het tweede 5,4.
8 middelde luisterdichtheid van
Veronica daalde daarentegen
via Sro0cent 'n bet eerste kwar
Procent P.roc?nt in het tweede tc
m-ncfnJ ?n i^et derde kwartaal.
15 jaaj) 13 luisteraars bo
lutoer^\?u ^er bUjkt uit het de
iaat s°nderzoek dat
uitL m 0Pdracht van de NOS
Seo&dtin de Perioda van
P^mber t-m 10 oktober.
Van%dn-ing,,van de luisterdichth
van rdl° Ver°nica en de stijg!
kens hL Van Hl]versum 3, zijn b
door Ze .®eting niet veroorza
maar trin entele gebeurtenis:
beide wtt6" °P alle dagen van
weken op, waarin de me|
de klokken. Het zal zo stil zijn
vreemd, als ge er niet meer zD'
Een ontroerende, persoonlijke t'
was dat en ook toen al „volop
Klijn is dood, maar ik wou s® -
nog zou leven en dat hij dan
Haarlemse Bavo ook zo'n klot
preek zou houden nu niet
klokken die door een vijand
geroofd, maar over klokken die
de eigen burgers werden stilsel'
(ADVERTENTIE)
Verstopping?
Samenstelling op Zuivei^'K£ui^"|^
tercUchfh Pt?*ing de gemiddelde 1
t.-jj, btheid van Hilversum 3 in
tijdblok van
5 7A7A v?n negen tot twaalf
Procent Ir en dle van Veronica
droes h twaalf tot twee
Proclnt f 'nisterdichtheid resp.
Uur 7? van twee uur tot
vijf Procent en 5 procent en
Hilverc Ze! uur 8,2 Proeent
Veronica™ tegen 5'2 procent
^blerdtchthc-H a"^de stiiging van|
dient naar all -1 ^llversum
Worden „t alie waarschijnlijkheid
tische faktn twee Programi
P'aatsina Tcn eerste de v
KOS.s 8 VM veel beluistef
Lijn" van"Pw°framma -Langs
van Hilversum 1 of 2
