PIETER v. d. MEER DE WALCHEREN
„Socialist
geweest en
gebleven"
DIENSTPLICHTIGEN
KRIJGEN MEER
VAKANTIEVERLOF
Indonesische ambassadeur
was „doelwit
oop
295
Ook Barnard
boycot
operatheater
55
Den Toom: V.V.B.M. in overleg betrekken
Belgische bisschoppen
wijzen op morele
normen bij abortus
Weer ontslagen
door staking
lezen.
binnenland
buitenland
tawiHMaH
Zuid-Amerika
Provinciaal van
kapucijnen blijft
Utrechtse
Representatief
Vader van Paula
wil raadsman
aanklagen
Einde noodtoestand
in Groot-Brittannië
Tissot, een horloge
voor jongemannen
van 15 tot 50.
GROEP
Bondsdag tegen
smeerpijp
commune steunen
DONDERDAG 17 DECEMBER 1970
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA. Pater Pieter van der Meer de Walcheren, die gister
ochtend om half 5 in het Ignatiusziekenhuis te Breda is overleden,
heeft op 10 september jl. in de Sint Paulusabdij te Oosterhout, waar
hij sedert 1954 verbleef, zijn 90e verjaardag gevierd. Het Liber
Auiicorum (met bijdragen van o.a. Gabr. Smit, Gerard Wijdeveld,
Leo Vroman, Willy Corsari), dat daarbij aangeboden werd, vertelt,
dat nu een vriend van velen en een opvallende figuur van de zoge
naamde Katholieke Jongeren uit de jaren dertig is heengegaan. Hij
is een strijdbare katholieke „jongere" gebleven tot in het laatst van
zijn leven. Daarvan getuigt zijn laatste boek „Maak alles nieuw",
dat bij een groot publiek aansloeg.
Hij werd in 1880 te Utrecht ge
boren, waarna de familie Van
der Meer de Walcheren achter
eenvolgens woonde te Den Haag
en Maastricht. Als 16-jarige ging
hij aan de Amsterdamse Ge
meente Universiteit oude talen
studeren.
Daar werd hij een strijdbaar so
cialist, omdat naar zijn mening
alleen een strijdbaar socialisme
de wereld nog kon redden. Bij
zijn 90e verjaardag zei hij nog:
„Ik ben socialist geweest en het
gebleven ook!"
Later studeerde hij te Brussel
aan de Université Nouvelle en
vocht met arbeiders, kunste
naars en studenten voor een
nieuwe wereld van goedheid,
rechtvaardigheid en broeder
schap.
In 1902 huwde hij met de
Vlaamse schilderes Christine Ver-
bmgghe, die in Vlissingen geboren
werd. „Een beslissende gebeurtenis
in mijn leven", schreef hij. Ze
woonden eerst in de Rotterdamse
sloppen en vervolgens in het Bel-
gisclie St.-Agathe-Berchem, waar
hij met Steynen en Plasschaert de
literaire tijdschriften „Het leven"
en „De Maand" oprichtte.
Rond 1905 kwam er een kente
ring in zijn anti-katholieke levens
houding en in 1910 liet Pieter
zich in Parijs rooms-katholiek do
pen. Van grote invloed was daarbij
zijn vriend Léon Bloy. Tot zijn
Parijse vriendenkring behoorden
verder Jacques Maritain, Picasso,
Zadkine, Honegger, Cocteau en
Rouault. Tijdens de Eerste Wereld
oorlog was hij er correspondent
voor de Maasbode. Na die oorlog
ging het echtpaar met de kinderen
Pieter en Anne-Marie wonen in
Oosterhout (N.-Br.) Als kunstcriti
cus van „De Nieuwe Eeuw" deelde
hij daarna links en rechts rake
klappen uit.
Rond de tijdschriften „Roeping"
„De Gemeenschap" en „De Nieuwe
Gemeenschap" maakte hij met o.a.
Anton van Duinkerken, Gerard
Bruning, Jan Engelman, Gerard
Wijdeveld en Lou Lichtveld deel
uit van de strijdbare groep „De
Katholieke Jongeren". In 1929 ver
trok hij weer naar Parijs om de
leiding van de uitgeverij Desclée
De Brouwer op zich te nemen.
Toen in '33 echter zijn zoon Pie
ter (29) als monnik stierf in de
Paulusabdij te Oosterhout gaat hij
zijn plaats innemen en zijn vrouw
treedt in bij de benedictinessen te
Solesmes. Dit was echter niet van
lange duur, omdat Christine er
wegkwijnde.
In 1940 gingen ze in Hilversum
wonen en in '42 in Breda. In 1953
stierf Christine en trad Pieter
weer in bij de benedictijnen te
Oosterhout. Binnen drie jaar werd
hij met dispensatie tot pries
ter gewijd. Als priester-monnik
heeft hij in het klooster niet geno
ten van een rustige oude dag. On
danks het afnemen van zijn ge
zichtsvermogen sedert '61
stond hij dagelijks in het koor,
ontving hij bezoekers uit alle de
len van de wereld (oud en jong)
en was actief betrokken bij alle
nieuwe ontwikkelingen. Hij was
nog bezig een roman te schrijven
over de goede moordenaar.
Velen kennen hem uit zijn boe
ken: Jong leven, Van Licht en
Duisternis, Levens en Leed, De
Jacht naar Geluk, Van het Verbor
gen Leven en zijn Dagboeken (Het
Witte Paradijs, Menschen en God,
Mijn Dagboek). Zijn grote thema
daarbij was telkens: Alles is lief
de. Door de Spaanse en Portugese
edities van zijn werk kreeg hij o.a.
ook grote bekendheid in Zuid-
Amerika.
Zaterdagmiddag a.s. om twee
uur zal de begrafenis van Pater
Pieter van der Meer plaatsvinden
in de Paulusabdij te Oosterhout.
Enkele uitspraken van Pieter van der Meer de Walcheren uit zijn
laatste jaren
„Waarom moet liet leven doodgaan? Dat is lielemdal tegen het wezen, het
zijn van het leven. Leven wil: Eeuwigheid, onsterfelijkheid. Evenals lief
de. Bewust leven zonder eeuwigheid, zonder duur, is ondenkbaar, is ab
solute ongerijmdheid. En toch ligt het lichaam van een gestorven mede
broeder levenloos en doodstil op het bed Een lichaam van stilte. En
dat is dan het mysterie van leven en liefde?"
(Uit „Maak alles nieuw")
„Ik ben volstrekt optimistisch. Het oorspronkelijke van Nederland is dat
het een overgang doormaakt van een statisch naar een dynamisch chris
tendom. Het Nederlandse volk heeft zijn eigen aard ontdekt. De verschijn
selen waarmee dit proces gepaard gaat, verontrusten mij niet. Het enige
wat ik enigszins mis in het huidige Nederlandse katholicisme, is een per
soonlijker en personalistischer beschouwingswijze".
(Uit „Maak alles nieuw")
„Helder Camara, daar houd ik van. Dat is een mens. Veel priesters heb
ben hun mens-zijn gedood. Hartstocht en beroerigheid begrijpen ze niet
goed meer. Vooral bij jonge priesters mis ik het mens-zijn".
(Uit een interview eind 1969).
„Een van mijn rijke herinneringen heb ik aan de avond, toen ik vorig
jaar voor 150 hippies in Tilburg sprak. Zo in mijn habijt. Ik ben van de
oude stempel; anderen lopen in colbert. Ik heb in ieder geval een dege-.
lijker pak aan dan dat flodderspul van jullie, heb ik ze toen gezegd. Je
kon ze alles zeggen. Nog nooit zo'n aandachtig publiek gehad. Donderend
applaus. Wat me zo getroffen heeft: ze vinden nergens gehoor. En ze heb
ben honger. Naar God! Zonder dat ze het zelf weten."
(Uit hetzelfde interview)
„Liefde is kracht. Liefde is geen gemoedelijkheid of sentimentaliteit. De
liefde is niet positief, zoals vaak gedacht wordt. Dat zijn we een beetje
kwijtgeraakt in het christendom, waar de liefde te veel troost betekent
en poeslief is geworden". (Idem)
„Ik vermoed een soort conflict tussen de Vader en de Zoon over het lijden
van de mensen. God de Vader had nog ouderwetse opvattingen over het
lijden als een soort straf. De Zoon zegt: Dat klopt niet meer. Gij hebt geen
ervaringen van het mensenleed. En dat is nodig, daarom ga ik mens wor
den". (Uit: „Maak alles nieuw")
„Pater Pieter, zijn er nog dingen die je ambieert?, vroeg bisschop Ernst
me enige tijd geleden. Ik: Nee, alleen in liefde te sterven. Ik wil geen
pastoor, bisschop of paus worden, want dat zijn geen banen voor deze
tijd". (Uit het interview van dec. 1969)
(Van onze correspondent)
DEN HAAG Het vakantieverlof
voor de dienstplichtigen bij de land
en luchtmacht zal binnenkort wor
den uitgebreid tot 16 dagen per 12
maanden werkelijke diensttijd. Voor
de dienstplichtigen bij de zeemacht
is het vakantieverlof gelijk aan dat
voor het vrijwillig dienend perso
neel. t.w. 29 dagen per kalenderjaar.
Bij land- en luchtmacht bedraagt
het vakantieverlof nu in het eerste
jaar werkelijke diensttijd 10 dagen
en in het tweede jaar 15 .dagen (of
relatief minder naar gelijk het aantal
maanden dienst).
Minister Den Toom (Defensie)
heeft de kamer in antwoord op vra
gen voorts meegedeeld er geen be
zwaar tegen te hebben als de Ver
eniging Vail Dienstplichtige Militai
ren, VVDM, wordt toegelaten tot het
georganiseerd overleg met vertegen
woordigers van de organisaties van
militaire ambtenaren. Een herzie
ning van de regeling inzake het ge
organiseerd overleg is thans in voor
bereiding.
Sprekende over het ontwerp van
de wet rechtstoestand dienstplicht!
gen, zei de minister dat de VVDM
„ongetwijfeld tot het overleg wordt
toegelaten, althans zolang zij voldoet
aan de eisen, die ook worden gesteld
aan de thans aan het overleg deel
nemende verenigingen". Die eisen
zijn: de vereniging moet representa
tief zijn voor de categorie militairen
die zij vertegenwoordigt en het al
gemeen belang mag zich niet tegen
toelating verzetten.
Minister Den Toom beschouwt de
VVDM als een voor de dienstplichti
gen representatieve organisatie en in
zijn antwoord uit hij waardering voor
het overleg met de vertegenwoor
digers. „Het nadeel van een gebrek
aan langdurige ervaring wordt goed
deels gecompenseerd door een „zeke
re frisheid" in de wijze waarop het
overleg wordt gevoerd en bepaalde
onderwerpen worden benaderd".
Met vertegenwoordigers van het
overlegorgaan van de drie vakcen
trales gaat minister Den Toom be-
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM De vader van de
Rotterdamse leerling-verpleegster
Paula S„ die eergisteren een week
voorwaardelijk kreeg, omdat zij een
patiënt verkeerd bloed gaf, waaraan
deze overleed, overweegt de raads
man van zijn dochter aan te klagen.
Hij wil die officiële klacht indie
nen, omdat de raadsman, mr. Van
Velzen, tijdens de zitting dingen ver
zwegen zou hebben die het meisje
konden ontlasten.
De secretaresse van mr. Van Vel
zen (zelf was hij niet bereikbaar)
deelde mee dat de heer F. nog geen
klacht had ingediend.
spreken of de vakbeweging tot het
georganiseerd overleg moet worden
toegelaten. Die toelating zou beteke
nen, dat burgers aan het overleg deel
nemen. Thans zijn het alleen mili
tairen, met wie gesproken wordt.
Het plan bestaat, aldus deelt mi
nister Den Toom mee, ten departe-
mente een centrale afdeling militai
re personeelszaken in te stellen. De
ze afdeling zal o.m. worden belast
met de regelgeving inzake de rechts
toestand van het militaire personeel,
onder wie de dienstplichtigen, voor
zover die regels meer dan een
krijgsmachtdeel betreffen.
(Van onze correspondent)
KAAPSTAD Professor Chris
Barnard heeft zich hij het groeiende
aantal blanke Zuid-Afrikanen ge-
geschaard dat het nieuwe Nico
Malan-operatheater in Kaapstad zal
boycotten zolang het voor niet-blan-
ke bezoekers verboden is. Het ruim
50 miljoen gulden kostende complex
zal in mei volgend jaar worden ge
opend. Het bestaat uit een operahuis
met 1200 zitplaatsen en een kleiner
theater.
Kaapstad heeft een beperkt the
ater-publiek en men vond, dat het
complex te pretentieus was voor haar
potentiële publiek. Prof. Barnard zei
gisteren, dat veel mensen net als hij
over het theater dachten, maar bang
waren om dat uit te spreken, van
wege het effect dat dit op hun zaken
en kennissenkring zou hebben.
„ik zou de lieveling van het land
zijn geweest, als ik bereid was ge
weest precies te doen wat er gezegd
werd, maar dan zou ik niet met me
zelf hebben kunnen leven". Ge
vraagd, of dat standpunt betekende,
dat hij het land zou verlaten, zei
Barnard: „Ik heb geen plannen het
land te verlaten, maar als mijn oppo
sitie tegen iets, dat ik als niet tolera
bel beschouw, betekent dat ik de wet
moet overtreden, zal ik eerder het
land verlaten".
(Copyright The Guardian/De Stem)
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN De Britse regering
heeft besloten de noodtoestand te be
ëindigen, die zaterdag werd afgekon
digd in verband met de stiptheids
actie van de werknemers bij de elek
triciteitsbedrijven.
De werknemers zijn maandag weer
normaal aan het werk gegaan. Door
de noodtoestand mochten geen licht
reclames en de etalageverlichting ge
bruikt worden.
(ADVERTENTIE)
PR 516 GL, met dag en datum 1 236,-
De Tissot PR 516-serle is beroemd
geworden over de gehele wereld door:
1. Toepassing van de nieuwste
technieken op het gebied van
horlogebouw.
2. Een unieke vorm: karaktervol,
mannelijk.
3. De nauwkeurige tijdaanwijzing.
Ga mee met Uw tijd.
Meet Uw tijd met Tissot
J
(Van onze rechtbankverslaggever)
DEN HAAG. Afgezien van de
nog steeds zeer zware bewaking zo
wel buiten het gebouw als daarbin
nen, begint de rechtszaak tegen de
35 Zuidmolukse bezetters van de re
sidentie van de Indonesische ambas
sadeur in wat rustiger water te ge
raken. Goed, het wemelt in het ge
bouw nog steeds van parketwachters,
rijks- en gemeentepolitie, recher
cheurs, bvd-mensen en vrouwelijke
agenten, maar de spanning raakt er
wel een beetje uit.
Acht verdachten werden gistermor
gen gelijktijdig in de zittingszaal ge
bracht. Zes van hen kwamen uit IJs-
seloord, één uit Middelburg (Frederik
S., 20) en één uit Nijverdal. Zij ga
ven in grote trekken toe wat hun aan
openlijke geweldpleging, wederrech
telijke vrijheidsberoving en verboden
wapenbezit ten laste was gelegd.
Ze bevestigden, dat voorbereiden
de besprekingen voor de actie-Was
senaar onder leiding van Paul Th. in
IJsseloord zijn gevoerd.
Daar hadden ze ook hun wapens in
ontvangst genomen. Uit de reclasse-
ringsrapporten over de acht, die in
de ochtendzitting terechtstonden,
kwam alleen naar voren, dat zij de
actie uit politieke overwegingen had
den ondernomen, om te strijden voor
een vrije republiek der Zuid-Moluk-
ken.
De 31-jarige Ferry T. haalt het ge
weer, dat hij in Wassenaar gebruikt
heeft, zonder aarzelen uit de serie
vuurwapens in de rechtzaal. Hij zet
uiteen, dat de bezetters de Indonesi
sche ambassadeur ook hadden willen
gijzelen. „Het is net als met klaver
jassen. Troefboer is de hoogste. Hij
was onze troefboer."
„Zouden de wapens gebruikt wor
den?'', wil de rechtbankpresident
weten. „Ik denk het wel," zegt Fer
ry f. „Ik stond in de ambtswoning
op wacht. En als er een aanval van
de politie was gekomen, hadden ze
de volle laag gehad. Ook als de gij
zelaars waren weggelopen, had ik ze
neergeknald," zo verklaart hij zonder
enige aarzeling.
Frederik S. uit Middelburg was op
30 augustus naar Moordrecht gegaan,
maar nog dezelfde dag had hij in zijn
woonplaats zijn eigen vuurwapen op
gehaald. Hij verklaarde op de och
tend van de bezetting in een busje
naar Wassenaar te zijn gebracht,
waar hij bij aankomst was uitgestapt
en de ambtswoning was binnenge
gaan. Hij vertelde, dat hij een por
tret van president Soeharto, dat op
de grond lag, verder had vernield.
Ook had hij een gebonden gijze
laar, die naar het toilet moest, ge
holpen dooi zfjn voeten los te maken
en zijn broek naar beneden te doen.
Onder bewaking had de gijzelaar zijn
behoefte kunnen doen.
De president nam vervolgens het
strafblad van S. door, waaruit bleek
dat hij al eerder voor diefstallen,
openlijke geweldpleging, vernieling
en oplichting met de justitie in aan
raking was geweest. Ook zou hij in
Middelburg brand hebben gesticht.
S. beweerde evenwel toen niet de da
der te zijn geweest. Hij had alleen de
schuld op zich genomen.
Als laatste van de acht werd de
21-jarige J. S. uit Nijverdal gehoord.
Hij herkende op de tafel naast de
president het kapmes, dat hij tijdens
de bezetting had gehanteerd. Hij be
aamde, dat het doel van de actie was
geweest de ambtswoning te bezetten
en gijzelaars te maken. In de hal van
de woning had hij enkele gijzelaars
bewaakt.
In de middagzitting stonden zeven
bezetters terecht.
Overeenkomstig de wens van Paul
Th. waren bij de actie-Wassenaar
deelnemers uit alle delen van het
land. Van de zeven kwam er één uit
Moordrecht, de overige zes vormden
de noordelijke groep: uit Assen en
Bovensmilde.
Enkelen bevestigden dat er in de
Zuidmolukse kerk in Assen voor het
vertrek van de noordelijke groep
naar IJsseloord gebeden is voor een
behouden thuiskomst. j,Dat deden we
altijd als we weggingen," voegt Paul
H. daaraan toe. Hij wil ook wel toe
geven dat hij in de ambtswoning van
de Indonesische ambassadeur een as
bak door een ruit had gegooid: „Om
mijn haai af te reageren."
Isaak S ontkent niet dat hij in de
villa in Wassenaar over een op de
grond gesmeten portret van presi
dent Soeharto is gelopen,, „maar niet
toevallig".
Julianus L. vertelt dat ook hij bij
de bezetting „in de richting" van
hoofdagent Moolenaar heeft gevuurd.
Hij deed dat met een stengun, op het
moment dat de hoofdagent in de op
rijlaan van de residentie ongeveer
tien meter van hem vandaan was.
„Ik wou hem afschrikken. Ik gaf drie
salvo s, gericht op de grond vóór de
politieman. De bedoeling was dat hij
zich over zou geven. Toen ik nog eens
wilde vuren, weigerde de stengun.
Ik liep weg om het wapen te her
stellen. Toen zag ik iemand in een
blauwe kamerjas wegvluchten. Dat
was de ambassadeur. Ik wou op hem
schieten maar de jongens achter mij
riepen: niet schieten, maar levend
grijDen." Vervolgens had hij een
schot, gevolgd door een kreet ge
hoord.
In de middagzitting verklaart Mar
eus dat vóór de komst van ir. Ma
nusama in de residentie drie gegij
zelde mannen tegen een muur waren
gezet. „We stonden er met twaalf a
dertien man omheen en zeiden hun
dat we hen zouden doodschieten, in
dien de politie toch van de gelegen
heid gebruik zou maken om met ir.
Manusama mee te komen," aldus
Mareus
BON (AP) Alle fracties in de
Westduitse Bondsdag hebben de re
gering in een gezamenlijk verzoek
opgeroepen alle juridische en poli
tieke mogelijkheden te benutten om
de Nederlandse regering ervan te
weerhouden baar plannen door te
zetten afvalwater uit de Groningse
industriegebieden in de Dollard te
lozen.
Volgens de drie Westduitse par
tijen moet de Bondsregering tevens
nagaan welke diplomatieke wegen
zij kan bewandelen om Den Haag
van zijn plannen af te brengen.
DEN BOSCH (KNP) Ook al
heeft de Utrechtse commune van Ka
pucijnen en Franciscanessen de band
met orde respectievelijk congrega
tie verbroken, toch acht de provin
ciaal van de Kapucijnen in Neder
land, dr. Alfred van de Weyer, het
vanzelfsprekend dat hij zijn morele
steun aan het Utrechtse commune
experiment blijft geven. „Er zitten
tenslotte drie Kapucijnen in". Pater
Van de Weyer hoopt hiermee niet
alleen namens zichzelf te spreken
maar voor heel de Kapucijner ge
meenschap in Nederland.
Pater dr. Alfred van de Weyer ver
klaarde dit naar aanleiding van het
besluit van 6 december van de
Utrechtse commune o-m voortaan in
vrije opstelling en los van de orde
respectievelijke congregatie het ex
periment voort te zetten. Aanleiding
tot dit besluit der commune was de
uitspraak van de curie-congregatie
voor de religieuzen, dat de twee zus
ters Franciscanessen uiterlijk per 20
december de commune dienden te
verlaten op straffe van wegzending
uit de congregatie en ontbinding van
haar religieuze geloften.
Volgens de provinciaal der Kapu
cijnen is er juridisch niets op het
besluit van de curie-congregatie aan
te merken. Rome heeft de macht zo
te handelen. Maar hij wijst er wel
op, dat het rechtsgevoel veranderd
en verfijnd is. Ook Rome dient daar
rekening mee te houden en dat is
niet gebeurd.
MECHELEN (KNP) Het Bel
gisch episcopaat heeft een verklaring
over de abortus gepubliceerd. Daarin
zeggen de bisschoppen, dat zjj geen
concrete oplossing voor elk afzon
derlijk geval willen voorstellen, maar
dat z() zich toch verplicht zien de
gelovigen te wijzen op de morele
nonnen.
En dit betekent zo zeggen zij
op de eerste plaats de bescherming
van de rechten van de mens in welk
stadium van zijn ontwikkeling ook.
Zij waarschuwen bovendien, dat het
van abortus naar euthanasie slechts
een kleine stap is.
Natuurlijk zo erkennen de Bel
gische bisschoppen kan men in
ernstige conflictsituaties komen, waar
men onmogelijk uit kan komen, wan
neer men niet probeert te redden
wat er aan menselijk leven te redden
valt.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Opnieuw zijn giste
ren ontslagen gevallen ten gevolge
van de werkonderbreking, gericht te
gen de loonmaatregel van de rege
ring. In Leiden werden zeven straat
makers van het straa.makersbedrijf
Gebr. de Bolster op straat gezet.
De straatmakers variëren in leef
tijd van 18 tot 52 jaar. Volgens de
Leidsè afdeling van de Bouwvakkers-
bond St. Joseph hebben meer werk
nemers van de Gebr. de Bolster één
uur gestaakt afgelopen dinsdag, maar
zijn alleen deze zeven ontslagen.. De
directie van het bedrijf was voor
commentaar niet bereikbaar. Eén van
de personeelsleden wilde wel kwijt,
dat alleen deze zeven hadden ge
staakt bij het bedrijf.
Eergisteren waren bij het NKV al
zes ontslagen aangemeld. Eén van
hen, de boekhouder A. G. Duits uit
Bodegraven, is gisteren toch weer
aan de slag gegaan. Hij kreeg van de
directie van de firma J. van Schip en
Zonen, een handel in lompen en me
talen, zonder enige verdere uitleg te
horen, dat hij weer kon komen wer
ken.
(ADVERTENTIE)
1) Hartig hapje:
Toastje met stukje
gemarineerde haring
of rolmops. Garneren
met tomaat.
2) Kippers:
Zó op 't brood óf
even bakken met mes
puntje boter óf kort koken
in bodempje water.
3) Bokking:
Gefileerd of gesneden.
Garneren met dun
schijfje augurk.
4) Maatjesharing:
In 'mootjes op toast
(met stukje tomaat).
Cocktail: 1 dl. room,
2 dl. tomatenketchup,
4 dl. mayonaise en naar
ksmaak sherry of cogns
