,45.000 buitenlanders
balanceren in ons
land op
de rand van
dood'
,IK WIST AL VIJF JAAR DAT DIT KON GEBEUREN'
eutels van
flats hangen
voor het grijpen
Pil
Uit
vrij
- uit
Delftse moordenaar
hoefde zijn hand
maar in de brievenbus
te steken...!
Bang voor
politie
Telefoneren
Goed pension
Simpel
ZATERDAGBIJLAGE VAN DE STEM/12 DECEMBER 1970
I
de na-ooT-
;egoIf van
)uitse moe-
ikerhuidige
naders aan
toe. Maar
ais een uit-
rview-reeks
meisjes in
•minst mee.
Duitse jon-
>lgraag met
het huwe-
ze niet ziit-
gn dat door-
niet mis te
iwoordingen
md als na-
opmerking
pe 23-jarige
zmacher uit
lort geleden
tram. Toen
ene staande
een andere
wij de oor-
hadden kon
navrant is de
warte grap,
uit Amerika:
wordt het
neger gevon-
lijk worden
ig geweerko-
den. Na een
arriveert de
lerzoekt het
ch dan op en
verschrikke
en zelfmoord
nooit meege-
is een nieuwe
omen met be
de jacht, met
kleinwild. Die
saterdicht, dat
conclusie ge
lat het als een
moet worden
als men in zijn
muizen vangt
stemming van
;n visserijcom-
;t zetten van
an kan zelfs al
len toegestaan
•n zich heeft
an een jachtak-
inwild.
is een Engelse
fat de kost ver-
vuurvreetster
je zoiets een
leganter?). Ze
nthousiast over
ep aan een ver
van de Yorkshi-
Press. „Er zit
nadeel aan,"
„mijn vriend-
nogal eens dat
als een benzine-
in de Duitse
:hts"roes begint
akelmann een ar-
'wen met de vol-
arafrase op het
angelie:
raren in diezelfde
managers, die
hun statistiek
En zie, de Enge]
onheid, goedheid
leid trad op hen
rak' „Vrees niet,
ik verkondig u
jdschap. Want he
le liefde geboren
m van Goederen.
u
tot teken:
en vinden,
gehypnoti-
hen vinden
hoeveel zi]
„rwerven.
Warenmens vin
van de ware
werktuig da;
bevrijden zal hij
ïebt
e mensen
ederen
I zult
iigu,
kverwerven
..ar
laats
n het
den
we
kt
Op 5 december brak brand uit in een Amsterdams pension
voor gastarbeiders. Tientallen minuten hing een van de slacht
offers uit een raam.».
ORHAN INCE is 37 jaar.
Hij neemt als begeleidings
functionaris van de stich
ting bijstand buitenlandse
werknemers in Arnhem 'n
vertrouwenspositie in tus
sen de buitenlandse werk
nemers en de Nederlan
ders. Sinds drie jaar doet
hij dit werk. Deze voor
malige sergeant - majoor
van de Turkse marine is
getrouwd met een Neder
landse vrouw en heeft één
zoon. Orhan Inee woont in
Doesburg. Op het ogenblik
volgt hij een vierjarige
spoedcursus aan de sociale
academie in' Hengelo.
Al jarenlang wijst deze
Doesburger de buitenlan
ders en Nederlanders op
het grote brandgevaar in
pensions voor buitenlandse
werknemers.
door HENNY GROOTVELD
Na de brand in het Am
sterdamse pension waar
bij negen buitenlandse
werknemers om het leven
kwamen, is de in Neder
land werkende Turk Orhan
Ince geschrokken als ieder
een. Maar hij was niet ver
baasd. „Ik wist al vijf jaar
dat dit kon gebeuren", zegt
deze begeleidingsfunctio
naris van de stichting bij
stand buitenlandse werk
nemers in Arnhem.
„Meer dan de helft van de
Nederlandse pensions voor
buitenlandse werknemers is
ronduit slecht en uiterst
brandgevaarlijk. Als er een
begin van brand ontstaat,
zijn er vaak geen brandblus-
apparaten en, als ze er wel
zijn, weet meestal niemand
hoe hij ermee moet omgaan.
Zo balanceren ongeveer
45.000 buitenlanders min of
meer op de rand van de
dood".
Het is de tweede keer in
zijn leven dat Orhan Ince ge
confronteerd wordt met een
grote pensionbrand in Neder
land. „In 1966 brandde een
pension in Breda af, waar
door veel buitenlanders dak
loos werden. Toen waren er
gelukkig geen doden, maar
de schade was groot. De bui
tenlanders waren nagenoeg
al hun bezittingen kwijt".
Sindsdien is er aan de
brandbeveiliging van de pen
sions weinig verbeterd. Or
han Ince verklaart: „Vaak
zie je niet eens een brand
blusser. En, wanneer ze wel
aan de muur hangen, en je
vraagt aan de pensionhouder
of ermee geoefend is, dan
vertelt hij geen tijd te heb-
ven voor dergelijke nonsens.
Op zo'n manier schiet je met
een brandblusapparaat na
tuurlijk ook niets op".
„Een groot probleem is ook
de controle. In Nederland ko
men ze in de pensions alleen
sporadisch kijken of er
brandblussers zijn. Als de
controleurs ze gezien hebben,
is het goed. Ze halen het niet
in him hoofd om te informe
ren of iemand ze kan ge
bruiken, als de nood aan de
man komt".
Waarom vertelde Orhan
Ince dit niet eerder aan de
autoriteiten? „Ik ben bang
voor contacten met de poli
tie en de gemeente over de
ze zaken. Want als er inge
grepen wordt en 'n pension
houder moet zijn zaak slui
ten, dan zijn de buitenland
se werknemers de dupe. Zij
staan op straat en er is geen
ander bed voor ze, omdat er
veel te weinig pensions zijn".
Als Turk en als begelei
dingsfunctionaris van de bui
tenlandse werknemers weet
Orhan Ince precies hoe het
de „gastarbeiders" in Neder
land vergaat. „In Turkije
zijn de woorden Nederland
en Nederlander de synonie
men voor perfect. „Ik ga
naar Nederland" betekent,
dat ik in een perfecte omge
ving kom. Iedereen denkt dat
alles prima is. Ook de pen
sions. Maar na die eerste
maanden van blinde verliefd
heid op een vreemd land
komt er een verandering. De
Turken, Marokkanen, Span
jaarden, Italianen en Joego-
slaven gaan dan alleen de
werkwijze in de fabriek be
wonderen en het verkeer. Op
eens merken ze dat er in Ne
derland ook mensen zijn die
van ze profiteren. Op dat
ogenblik moeten ze heel
goed begeleid worden om ze
uit handen van profiteurs te
houden. Ik vind dat wij in
Nederland daar allemaal aan
moeten meehelpen. Anders is
het leed niet te overzien. Ze
kunnen bijvoorbeeld in con
tact komen met onderwereld
of prostitutie".
Een recent geval van slech
te behandeling van buiten
landse werknemers speelt
zich af in de Oostgelderse
plaats Didam. Orhan Ince:
„Daar hebben we een pen
sion, dat geëxploiteerd wordt
door een echtpaar. De vrouw
doet echt haar best, maar
haar man is anders. Hij
heeft bijvoorbeeld vier jaar
lang de paspoorten van de
bij hem verblijvende buiten
landers achtergehouden en
verborgen. Als ze hem erom
vroegen, zei hij dat ze bij de
politie waren. De man deed
dit om er zeker van te zijn
dat zijn „gastarbeiders" niet
naar een ander pension gin
gen. Kortgeleden is dat tot
een uitbarsting gekomen.
Een buitenlandse werknemer
heeft voor zijn paspoort moe
ten vechten. Zelfs de politie
is erbij gekomen".
„Diezelfde pensionhouder
eist van zijn pensiongasten,
dat ze bij hem thuis telefo
neren. Dat kost een kwartje.
En in de telefooncel is dat
maar een dubbeltje, maar
lang niet iedereen durft van
die telefooncel gebruik te ma
ken".
„Deze man uit Didam heeft
het in een ziekenhuis ook 'n
keei erg bont gemaakt. Toen
hij een zieke Turk bezocht,
die bij hem in pension was,
maakte hij zich ontzettend
kwaad als anderen met hem
spraken. Scheldend heeft hij
toen gezegd: „Jullie mogen
niet met mijn Turken pra
ten, alleen ik".
Orhan Ince vindt de affai-
re-Didam triest. Hij zegt:
„Nu heeft de bevolking daar
een werkgroep opgericht voor
begeleiding van de buiten
landse werknemers. Een
goed idee. De mensen willen
echt iets voor ze doen. Maar
het is ongelofelijk, dat juist
die pensionhouder de centra
le figuur in de werkgroep is
geworden. De andere leden
hebben alles in goed ver
trouwen aan hem overgela
ten, omdat hij de man is met
de meeste ervaring. Van de
ze situatie heb ik het ar
beidsbureau, het ministerie
en het consulaat op de hoog
te gesteld".
Wat kan Nederland voor de
buitenlandse werknemers
doen? „Er moeten meer bo
nafide pensionhouders ko
men. Dan kunnen wij de
mensen adviseren naar an
dere pensions te gaan, die
beter zijn. Gelukkig heb ik
in de laatste zes maanden
een verbetering kunnen con
stateren. Men begint meer
voor de buitenlanders te
doen. Ik denk dat dat komt
door de publiciteit. De bedrij
ven zorgen ook beter voor ze.
Trouwens, als ze via de of
ficiële werving mensen uit
het buitenland halen, moeten
ze tegenwoordig goede huis
vesting beschikbaar hebben"
Orhan Ince stelt vast dat
Nederland er voordeel bij
heeft om beter voor de bui
tenlandse werknemers te
zijn. „Ze komen hier tenslot
te om te werken en ieder
een weet dat een tevreden
mens harder werkt".
Er gebeuren nu en dan ook
goede dingen voor de .gastar
beiders'. Orhan Ince vertelt
over de opening van een
pension in Arnhem. In het
hartje van het door de pros
titutie berucht geworden Spij
kerkwartier waar een klein
gedeelte van de bevolking
deze wijk liet devalueren tot
een poel van ontucht en mis
daad.
„Dat nieuwe pension is
goed", zegt hij. „We zijn er
heel blij mee. Natuurlijk zijn
we met de gemeenten en de
politie van mening dat je de
buitenlandse werknemers be
ter niet in deze' wijk kunt
huisvesten, maar als je ziet
dat er een goede pension
houder bijkomt, dan vergeet
je dat bezwaar wel".
Speciaal voor pensionhou
ders definieert Orhan Ince
nog eens het begrip „goed
pension". Hij zegt: „Dat is
een pension met twee a drie
bedden per kamer. De huur
per bed ligt rond de twintig
gulden per week".
Maar constateert hij
de mensenpakhuizen zijn
daarmee de wereld nog niet
uit. Zolang blijft het moge
lijk dat Nederland wordt op
geschrikt door catastrofale
branden als in Amsterdam of
door onmenselijke toestan
den in pensions.
„Eigenlijk zou in alle pen
sions één keer in de maand
onverwachts gecontroleerd
moeten worden", vindt Or
han Ince. „Maar daar kun je
ook niet meteen mee begin
nen. Want ik moet er niet
aan denken wat er gebeurt
als er pensions gesloten wor
den. Dan jaag de de mensen
regelrecht de goot in".
I
de tijd te zün'
niet één mooi ge'
'ebeuren overein
jven. U herinner»
mooie droeve j°n"
genote van de orn*
coureur Jog
Dezelfde Nin
reist nu stad e
f om reclame Jf
voor Jochen Rin
rartikelen, a
:ijn Rindt-blouses,
-mnten, w:in«
arten en Rindt-P
(B.
Noor PIM GAANDERSE
p°u de lugubere moord-
Izaak in Delft, waarin de
I -Harige Ada Lansbergen
1 'ef slachtoffer is gewor-
I g nooit hebben bestaan
I's de flat van het slacht-
10 ter aan de Papsouwse-
beter beveiligd was
Keweest? De kans is groot.
■toil Wonin® van het jonge
k Was zonder veel moei-
laam, 1 te hringen. Het is
lznn emel'ik hat de geheim-
lXe -moordenaar' de
Itoen I ,leeft gesproken
lv»rt„u] 'n een telefoontje
IS hat hij de woning
lain i, .nengedrongen door
Ito. ln he brievenbus te
Is!...,", ea°P die manier de
■kant i i?le aan he binnen-
|te pa|." "Ot slot staken, weg
Jic nên^l t deed hat
Perlana Waarvain er in Ne"
■Een 11 henhuizenden zijn.
lflat f, "hhdelde nieuwbouw-
l'aiital -end tot het Fote
lifeB-ï'ïsrc
l^ner*iel' Wa™eer de be-
h'atrese? enJtele extra-
Ptoben beveiliging
l'attw,, ®enomen, kan men
elke flat of woning
op een angstwekkend simpe
le manier binnendringen
Met behulp van een stevig
ïtuk ijzerdraad of 'n ordinai
re klerenhanger zwaaien de
.dikke' voordeuren open.
Door de brievenbus kan een
ongewenste hand worden ge
stoken die na enig manipule
ren met klerenhanger of ij
zerdraad de haak van het
voordeurslot bereikt. Het zal
de eerste inbreker niet zijn.
Of erger. zoals in Delft.
Het sluitwerk van de Ne
derlandse voordeuren is met
gemak te overwinnen. Het
wordt nog gemakkelijker ge
maakt door te wijde brieven
bussen, die bij voorkeur on
geveer ter hoogte van het
slot in de deur zijn aange
bracht.
De .preutse' brievenbussen
van vroeger zijn op dringend
verzoek van de PTT in gro
tere uitvoeringen in de deu
ren aangebracht, omdat de
brievenbestellers herhaal
delijk voor problemen kwa
men te staan met grotere
stukken. Een grotere brieven
bus hoeff een deur niet onbe
trouwbaar te maken, maar
dat wordt hij wel als de sleuf
ongeveer ter hoogte van het
slot zit. En ook daar is door
de PTT op aangedrongen.
Alweer ten gerieve van de
bestellers die gingen klagen
over rugpijnen, als gevolg
van de herhaalde gymnasti
sche buigingen naar laag
aangebrachte brievenbus
sen. Architecten en aanne
mers hebben mede ook uit
esthetisch oogpunt gehoor
gegeven aan de wensen van
tante Pos, maar dat betekent
doorgaans wel dat de bewo
ners zelf aanvullende voor
zieningen moeten treffen om
verzekerd te zijn van een
doeltreffend beveiligde voor
deur. Een functie die de laat
ste jaren duidelijk verwaar
loosd is.
Dit wordt nog eens ver
sterkt door het feit dat in tal
van nieuwbouwwijken dezelf
de huissleutel past op meer
dere sloten in de buurt. Het
gebeurt zelfs dat buren of
overburen dezelfde sleutel
voor voor- of achterdeur heb
ben!
Onachtzaamheid van de zij
de van de bewoners is ech
ter vaak het allergrootst. Het
typerende voorbeeld daar
van is het achteloos uit de
brievenbus hangende touw
tje, waarmee de deur kan
worden opengetrokken. Of
overbekende briefjes met:
.melkboer, twee flessen
a.u.b. De sleutel ligt onder
de mat'; of ,We zijn van 20
december tot 4 januari met
vakantie'. Altijd handig voor
inbrekers die er een hekel
aan hebben door terugkeren
de bewoners te worden ge
stoord.
Hoevelen denken nog
steeds dat zij alleen het ge
heim kennen van het dichtge-
drukte raampje in de voor
deur, dat niet op slot zit?
Weliswaar kan de laat thuis
komende zoon zonder dat hij
de rest van de familie stoort
naar zijn bed sluipen, maar
ook anderen kunnen onge
stoord naar binnen kruipen.
Er zijn meer kwaadwilli
gen dan u denkt. Een open
deur intrappen is, volgens de
politie ook, je op het bureau
komen beklagen dat iemand
je huis is binnengeslopen op
het moment dat je evep een
boodschapje deed op de hoek
en je de deur zo lang maar
even op een kiertje had la
ten staan.
Wie voor enige tijd zijn
huis verlaat doet er goed aan
dat kleine w.c.-raampje of
bovenlicht af te sluiten. Juist
die .gaatjes' worden graag
door inbrekers benut. Om
van een losse trap of ladder
achter een huis maar niet te
spreken. In de praktijk van
de politie blijkt het een veel
vuldig voorkomend gegeven
te zijn dat mensen die hun
huis voor langere tijd alleen
laten hun best doen om aan
de voorkant alle voorzorgs
maatregelen te treffen, maar
aan de achterkant (,waar
toch niemand komt') gerust
een slaapkamerraam of tuin
deur onafgesloten te laten.
De meeste narigheid kan
de groep van bejaarden en
alleenstaanden overkomen.
makkelijk kan het Foto Chris Heil
Voor hen geldt bij uitstek
dat ze niet zonder extra voor
zorg kunnen, al is het natuur
lijk niet direkt noodzakelijk
dat ze zich een scherpe waak
hond aanschaffen. Maar zij
moeten beseffen dgt bijvoor
beeld de benaming nachtslot
langzamerhand onjuist is
geworden. Ongewenste be
zoekers komen ook op klaar
lichte dag binnen. Het is zon
der meer aan te raden vaker
dus ook overdag de sleu
tel een keer méér om te
draaien in het slot. Het kan
ook geen kwaad als de brie
venbus (nagenoeg) op dezelf
de hoogte is aangebracht als
het slot, een afschermplaatje
tussen slot en bus aan te
brengen.
Niet zelden uit een gevoel
van valse schaamte (.nie
mand hoeft te weten dat ik
een beetje angst voor vreem-
■den heb') laten velen voor
al alleenstaanden na bij
voorbeeld een .spionnetje' in
hun deur te laten aanbren
gen. Met zo'n speciaal kijk-
glaasje kan de deur veilig
gesloten blijven, terwijl men
toch te weten kan komen wie
er voor de deur staat.
Heel handig is ook de van
ouds bekende dievenketting
gebleken, mits die op de goe
de mani r> is aangebracht.
Een stevige ketting die aan
de ene kant in de muur zit
en aan het andere uiteinde in
een slee gestoken is, die ho
rizontaal op de deur is aan
gebracht.
Wie voor langere tijd zijn
huis verlaat tijdens vakan
tie bijvoorbeeld doet er
goed aan niet de planten uit
de vensterbank te halen, of
de. gordijnen te sluiten, de
post uit de brievenbus te la
ten puilen e.d. Het zijn stuk
voor stuk aanwijzingen voor
figuren met minder oprechte
bedoelingen dat zij onge
stoord hun gang kunnen gaan.
Ervaring heeft echter ook
de inbreker wijs gemaakt.
Zo nu en dan werken er in
het land gespecialiseerde lie
den, die op een geheel eigen
-nanier panden bininen ko
men: de gaatjesboorders. In
raam- en deurlijsten boren
ze gaatjes, waardoor ze met
een lang, smal voorwerp de
handgreep van openslaande
ramen en deuren van buiten
af omhoog wippen.
Ook hier zijn simpele af-
weermiddeltjes tegen, als
men even de moeite wil ne
men. Achter de wervel van
een gesloten keukenraam
duwt men stukje hout in het
gleufje in het raamkozijn.
Het werveltje laat zich dan
niet meer opwippen.
De spanjoletten (sluitingen
met stangetjes in de lengte
richting langs ramen en deu
ren) kunnen ook eenvoudig
worden geblokkeerd. In de
ijzeren stang wordt een gaat
je geboord tot enige centime
ters in het hout van de ach
terliggende lijst. In dit dub
bele gaatje wordt een penne
tje gestopt, waardoor de
klink, waar de stangen mee
worden gebogen niet meer
omhoog kan worden gedrukt.
Wie bepaalde problemen
heeft met het beveiligen van
zijn woning kan altijd advies
inwinnen bij de plaatselijke
politie, die vaak over specia
listen op het gebied van be
veiliging beschikt.
