^elHa
EXPERIMENT IN AMSTERDAM
Consult
voor een
verdachte
Ikkomvoor die koude
hoekinuw
woonkamer!
WOONWAGENWET
WORDT AAN DE
LAARS GELAPT
CHINA'S NIEUWE POLITIEK „VAN DE GLIMLACH"
F
No cure no pay
Mao richt zijn blik weer naar het buitenland
IG BELGISCHE
INTEN
ZICH TOE
Dr. Veldkamp
wil sociale
wetten
uitkleden"
in
toe?
j
Aanval Klompé op gemeentebesturen
INCIDENTEN
SEIN
HANDEL
DINSDAG 8 DECEMBER 1970
J
CJ l?
want zo kan ik u na
week wel noemennau-
rsteld van een met koorts
aande buikgriep, kreeg ik
m prettige ervaring te ver.
p mijn bureel een stapeltje
e blijken van medeleven
eke. Dat geteld bij een aan-
mtjes, die collega's vorige
ben aangenomen, doet de
ast losjes naar voren sprin.
s de dichter reeds sprak.
L
Is Ann Marieke Koek (van
tloem, we herinneren ons
Igoed) en b.v. Elisabeth
'j die een lentegroet stuurde,
proberen de winter te
schreef ze. U begrijpt het,
teveel voor een teer en
srsoontje.
Ik Corrie van Isselt uit Le-
1 „Houdt moed! Anders zou
'werken") en mevr. Elzas-
dichtvorm) en L. Osingo
bleken te hopen op verbe
lde toestand.
beste mensen, waar uw
iienaar diep het hoofd voor
algehele gezondheidstoe-
>evredigend, edoch nog wat
>or een tekort aan voedsel
de buikgriep.
|r een begin (al zijn roe al
|;t) met enigszins overlopend
Jitfaar het was een weekje
lortge. De lonen, de post, de
linz.
Lluk hebben we: de post
pt bezorgd.
Ik!
ins is de heer A. Brand te
dr. in de diergeneeskunde
Uerd. De titel van zijn
ft willen we u niet ont-
Enkele Micromorfologische
nische Aspecten van de
het Texelse Schaap tij-
Oestrusseizoen".
jit tot de conclusie dat ie
apen de bronsttijd synchro-
PieTT (regering).
(era is Zo oud als hij voor I
Ft uitgemaakt. En ik heb j
ik dertig jaar wil Vlij-
Picasso, schilder, geboren I
|l).
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM In de rechtshulp, zoals die in Neder
land functioneert, is een leemte. De man of vrouw, die, ver
dacht van het plegen van een strafbaar feit, op het politie
bureau terecht komen, staan onder bijzonder zware druk.
Ze hebben behoefte aan contact met een vertrouwensman,
die hun belangen kan voordragen bij de rechtercommissaris,
waneer de ernstige beslissing valt: Voorlopige hechtenis of
niet.
Is eenmaal het besluit genomen, dat voorlopige hechtenis voor
een verdachte geboden is, dan breekt voor hem een heel andere,
veel zwaardere periode aan dan de maximaal vier dagen, die hij in
verzekerde bewaring op het politiebureau heeft doorgebracht.
juridische bijstand kan hij dringend gebruiken
J;g van De Pel: - V Ij1
Behanger zijn(vrij n-aar
■ns ook de politie heeft gis-
llemonstreerd, zou je haast
{zeggen. De Hermandadders
leer poen, om het zo maar
Ite drukken.
1
Initie.
broeten.
MERIJN
EL (ANP) De studenten
universiteit in Leuven
ie vorige week in staking
it protest tegen het vreem-
ieleid van de minister van
i'ranckx, hebben hun actie
s niet opgegeven. Ook die
i die in hongerstaking P®'
in die actie nog voort, hoe-
teel van hen nu ernstig ver
ïentenstaking heeft zich in
litgebreid tot Brussel, waar
iten ook weg blijven van de
Gistermiddag hebben zo
Brusselse studenten in o®
Ij het Brusselse Centraal
jien happening gehouden,
ongeveer 40 studenten wer
resteerd. Volgens toekijk^'1'
iten werden de arrestante
»n geslagen. Eén op de tien
j in België zou een vreem-
Momenteel ligt de beslissing
over de voorlopige hechtenis uit
sluitend in handen van de officier
van justitie en de rechtercommis
saris. Er is daarom meer tegen
wicht van de kant van de verdach
te nodig. Bij de huidige gang van
zaken bestaat het gevaar, dat de
beslissende instantie onvoldoende
o! onvoldoende genuanceerde in
formatie heeft, wanneer ze een
verdachte in voorlopige hechtenis
stelt. Het proces-verbaal, waarin
je vaak urenlange verhoren zijn
samengebald, kan per definitie
niet volledig zijn. En lang niet
iedere verdachte kan zijn zegje
doen, wanneer hij door de rechter
commissaris wordt ondervraagd.
Kortom: juridische bijstand kan
hij dringend gebruiken. Maar hij
krijgt die in de praktijk niet
misdadigers, die het klappen van
de zweep kennen en een eigen
raadsman hebben, uitgezonderd.
Deze onbevredigende situatie is
vorig jaar onderkend tijdens een
congres van de Jonge Balie in
Amsterdam. De daarbij aangeslo
ten advokaten kwamen tot de con
clusie, dat er in Nederland behoef
te was aan een soort SOS-centrale,
een piketdienst, die juridische bij
stand zou kunnen verlenen aan
verdachten, die in verzekerde be
waring zijn gesteld.
Dezelfde slotsom resulteerde uit
onderzoekingen van het Criminolo-
F^vh Instituut van de Vrije Uni-
xïTSJjfceit. Zo kwam het juridisch
consultatiebureau tot stand, dat
sinds begin oktober in Amsterdam
functiojneert en dat qua doelstel
ling ah uitwerking een unicum in
de wereld mag heten. Het gesprek
erover wordt gevoerd met drs. R.
L. Bergsma, die als sociaal-psycho
loog verbonden is aan het Crimino
logisch Instituut van de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam, en met
mr. E. W. de Kmijff, lid van de
Amsterdamse Balie. De Reclasse-
ritigsraad heeft ook een maat
schappelijk werker geleverd voor
staf, waarin voorts drie psycho
sen zitten. Daarnaast beschikt
het consultatiebureau over onge
veer 100 van de 480 advocaten, die
in het arrondissement Amsterdam
werkzaam zijn. Ze stellen zich een
in de vier of zes weken vrij
willig en kosteloos ter beschikking
van het consultatiebureau. Per dag
staan bijgevolg drie a vier advoca
ten klaar voor belangeloze juridi
sche hulp aan in verzekering ge
stelden of aan de tweede groep,
waarop men zich richt de ver
lachten, die thuis op hun dag-
wals dat in de volksmond heet,
the na het verhoor op het politie
bureau op vrije voeten zijn ge
steld.
Deze twee groepen bepalen te
vens de wijze, waarop het werk
van het juridisch consultatiebureau
is verdeeLd. Men kent een externe
dienst voor de bijstand aan in
verzekering gestelden en een in
terne dienst voor hiulp aan ver
dachten, die thuis op him daag-
vaarding wachten. Bij de externe
dienst gaat het als volgt. Wanneer
een verdachte in verzekerde bewa
ring wordt gesteld dat is zes
uur na zijn aanhouding krijgt
hij van de verhorende rechercheur
een brief, waarin hem op de moge
lijkheid gewezen wordt, telefo
nisch een advocaat van het juri
disch consultatiebureau op te laten
roepen, die hem gratis en zo snel
als het onderzoek toelaat terzijde
komt staan. Als de verdachte de
wens te bennen geeft, van de mo
gelijkheid gebruik te willen ma
ken, wordt een van de dienstdoen
de advocaten gewaarschuwd. Hij
spoedt zich naar het betrokken po
litiebureau en krijgt daar de gele
genheid om met de verdachte over
zijn zaak te praten. De opzet van
het gesprek is, dat de raadsman
zich kan voorbereiden op de voor
geleiding voor de reohter-oommis-
saris, waarbij het besluit zal val-
dan niet in voorlopige hechtenis
gaat worden omgezet. Vervolgens
probeert hij de zaak, die in zijn
handen blijft, zoveel mogelijk te
begeleiden. Hij praat bijvoorbeeld
met familieleden. Hij vergaart
meer uitvoerige en genuanceerde
informatie dan het proces-verbaal
kan geven. Hij neemt contact op
met de officier van justitie en stelt
hem op de hoogte van gegevens,
die niet blijken uit het dossier. Hij
stelt, kortom, alles in het werk om
zijn cliënt te behoeden voor een
bevel tot voorlopige hechtenis door
de fijne nuances te leveren, die de
officier van justitie en de rechter
commissaris zonder zijn tussen
komst zouden zijn ontgaan, omdat
ze niet voorkomen in het dossier.
Mr. de Kruyff: „Inderdaad is een
van onze belangrijkste doelstellin
gen, de preventieve hechtenis te
rug te dringen".
De medewerking, die het juri
disch consultatiebureau krijgt van
de reehter-commissaris, het open
baar ministerie en de politie is
goed, al blijft het een kwestie van
wennen en inspelen. Met die politie
geldt overigens de afspraak, dat de
te hulp geroepen advocaat het on
derzoek op geen enkele manier zal
bemoeilijken,
Drs. Bergsma: „Het gaat er ons
louter om, de beslissing van de
rechter-commissaris over de pre
ventieve hechtenis een beter ge
fundeerde basis te geven door hem
te informeren over allerlei achter
gronden". In zijn prille bestaan
heeft de externe dienst van het
consultatiebureau inmiddels al
tachtig gevallen behandeld), voor
het grootste deel diefstallen, even
tueel met geweldpleging enof in
klimming, voorts gevallen van
drug-gebruik én. zedenzaken. Het
aantal aanvragen om juridische
hulp van in verzekering gestelden
varieert van drie tot dertien per
dag. Het kost de dienstdoende ad
vocaten een beduidend offer, want
alleen aan het gesprek met de
verdachte al kunnen ze een tot
drie uur kwijt zijn. Daartegenover
staat de afspraak niet de president
van de Amsterdamse rechtbank,
dat zij zoveel mogelijk persoonlijk
zullen worden toegevoegd, wan
neer eenmaal tot voorlopige hech
tenis is besloten en de verdachte
recht krijgt op een door het Tijk
betaalde pro deo-raadsman. Over
resultaten valt in dit stadium nog
niets te zeggen. Drs. Bergsma
hoopt, dat men over een half jaar
met cijfers kan komen.
Dan is er de groep „verdachten
met een lopend voamis", die naar
huis mogen gaan, nadat de politie
proces-verbaal heeft opgemaakt.
Het Criminologisch Instituut van
de Vrije Universiteit van Amster
dam heeft in 1968 binnen deze
grote, diffuse groep een onderzoek
ingesteld. 60 procent bleek behoef
te te hebben aan juridische infor
matie of hulp.
35 procent wilde al dan niet
daarnaast sociale of economi
sche hulp en 35 procent psycholo
gische hulp. Deze cijfers gaven
geboorte aan een idee om te ko
men tot een onafhankelijk consul
tatiebureau, waar op vrije voeten
gestelde verdachten gratis, ano
niem en vrijblijvend bun vragen
of problemen op tafel kunnen leg
gen. De gedachte heeft zich gecon
cretiseerd in de imternedienst van
thet juridisch consultatiebureau, die
rust op drie poten, namelijk de
verlening van juridische, maat
schappelijke en psychologische bij
stand. De interne dienst is stroever
op gang gekomen dan de externe
en heeft tot nu toe een twintig a
dertig gevallen gehad van het lich
tere kaliber zoals winkeldiefstal
len, exhibitionisten en verkeersde-
linquenten („hoe kan ik eventueel
mijn rijbewijs terugkrijgen?").
Eerst vindt een opvanggesprek
plaats, waarbij het erom gaat, zo
snel mogelijk tot de kern te ko
men wat zijn de problemen en
hoe luidt de vraagstelling? Voorts
wordt die cliënt sociaal in kaart
gebracht aan de hand van een
vaste vragenlijst. Gaat het om ie
mand met vragen of problemen op
juridisch gebied, dan wordt hij
doorverwezen naar de dienstdoen
de jurist. Voor maatschappelijke
vraagstukken is er de maatschap
pelijk werker en psychologische
problemen worden doorgespeeld
naar de psycholoog.
Drs. Bergsma: „Het belangrijkste
werk van de interne dienst is het
opvangen en zo snel mogelijk
doorverwijzen van de mensen, die
zich melden. We zijn een centrum
voor eenmalige opvang. Het is niet
de bedoeling, dat we therapie be
drijven". Die werkwijze is diezelfde
als bij de externe dienst. Als een
verdachte het politiebureau mag
verlaten, krijgt hij een brief,
waarin op het bestaan en de moge
lijkheden van het juridisch consul
tatiebureau wordt gewezen. Geval
len van mensen zonder brief wor
den niet in behandeling genomen.
Mien kan zich dus niet tot het
consultatiebureau wenden om ad
viezen in eohtscheidiingsizaken en
dergelijke.
Zowel drs. Bergsma als mr. de
Kruijff benadrukken tijdens het
gesprek herhaaldelijk het experi
mentele karakter van het juridisch
consultatiebureau. Het is een
proefneming van anderhalf jaar,
waarvoor het ministerie van justi
tie 15.000 gulden subsidie heeft
gegeven precies de materiaal
kosten. Drs, Bergsma: „We hebben
vooropgesteld, dat we niet weten,
of het haalbaar zal worden. We
zoeken na-ar het hoe en wat. Tij
dens deze experimentele periode
doet iedereen alles belangeloos.
Komt er straks een vast e instel
ling, dan zal de staf natuurlijk
bezoldigd moeten worden en die
nen ook de meewerkende advoca
ten voor hun inspanningen te wor
den betaald. Mo-menteel werken
we in elk geval, dat we behande
len, met vragenlijsten. Die gaan
straks in de computer om te kun
nen komen tot een zo snel mogelij
ke rapportering aan Den Haag".
Een experiment dus. Een proef,
die beperkt blijft tot de gemeente
Amsterdam. Daar krijgen verdach
ten een kosteloze bijstand, die ze
overal elders in Nederland ontbe
ren, terwijl de behoefte overal
even urgent is.
H-et lijkt niet eerlijk. Waarom
niet overal in den lande juridische
consultatiebureaus? „Er is van alle
kanten grote belangstelling", zeg
gen drs. Bergsma en mr. de
Kruijff. „Maar we moeten wachten
op het resultaat van dit eerste
experiment. Als je het ethisch be
kijkt, voel je je niet lekker. Prag
matisch echter is een landelijk
systeem van consultatiebureaus
niet zo maar op t-e zetten. We
merken, dat de realisering va,n een
consultatiebureau op beperkte
schaal al een ingewikkelde zaak is.
Het moet heel geleidelijk gaan.
Zelf zijn we ook begonnen met
uitsluitend in verzekering gestel-
den o,p het hoofdbureau van poli
tie.
Je kunt zeggen: Dat was discri
minatie ten opzichte van die ver
dachten, die op de andere bureaus
vastzaten. Toch zijn we blij, dsrt
we het gedaan hebben, want het
geeft een hele papierwinkel. Je
kunt beter in Amsterdam een ex
periment opzetten, dat landelijk
kan worden overgenomen, als het
slaagt, dan landelijk met een proef
beginnen waarvan de kans op mis
lukking groot is. Maar we hopen,
dat op gro-nd van onze ervaringen
in de toekomst een systeem van
consultatiebureaus overal in het
land tot de werkelijkheid kan gaan
behoren. De verdachten hebben er
recht op".
(ADVERTENTIE)
Met DRUgasar gasverwarming,
op de buitenlucht aangesloten door
een opening in de buitenmuur.
Meet dan 60 verschillende
uitvoeringenvan klein tot groot!
Prijzen vanaf f299,-.
Vraag ongefrankeetd de gratis
brochure aan bij
Koninklijke Fabrieken
Diepenbrock& Reigers N.V.,
Antwoordnummer 17 V lft.
DRUgasar
lekker stoken
zonder schoorsteen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Onder protest van veel woonwagenbewoners en
maatschappelijk werkers werd op 1 oktober j.I. de nieuwe woon-
wagenwet van kracht.
Maar van de uitvoering ervan komt niet veel terecht. De plaatse
lijke kleine kampen moeten volgens de wet binnen vijf jaar verdwij
nen en vervangen worden door regionale centra. Maar minister Klom
pé (C.R.M.) twijfelt er nu al aan of de 50 gelpande centra er zullen
komen.
Mevr. Klompé zei dit eind oktober
in een besloten vergadering met een
commissie van kamerleden. De mi
nister schuift een groot deel van de
schuld van het falende beleid af op
de gemeentebesturen. Die moeten
per regio samen een kamp opzetten.
Pas daama mogen zij hun eigen
gemeentelijke kampje opdoeken.
Sommige gemeenten onttrekken
zich geheel aan hun verantwoorde
lijkheid, aldus de minister. Het
komt voor dat woonwagens toelating
tot de gemeente geweigerd wordt,
terwijl de betrokken gemeente niet
is aangesloten bij een regionaal cen
trum. Sommige gemeentebesturen
weten nauwelijks wat er in de nieu
we wet staat, ondanks de uitgebrei
de voorlichting en contacten die er
geweest zijn. Kinderen uit trekken
de woonwagengezinnen moeten een
gewone lagere school kunnen bezoe
ken, vindt dr. Klompé. Zij is be
zorgd over gemeentebesturen die dit
niet (willen) begrijpen en kinderen
op de scholen weigeren. Binnenkort
zullen de gemeentebesturen opnieuw
een brief van CRM krijgen waarin
hen wordt gewezen op hun taken in
het woonwagenbeleid.
De woonwagenbewoners hebben
onder meer geprotesteerd tegen het
ghetto-achtige karakter van de regi
onale kampen. Minister Klompé
heeft toegegeven dat helaas de kam
pen vaak te ver van de bewoonde
wereld zijn aangelegd, soms zelfs 7
tot 8 kilometer van de bebouwde
kom verwijderd.
Inmiddels is er een voorschrift
van CRM dat de centra niet verder
dan 3 km buiten de bebouwde kom
mogen liggen. Prikkeldraad om de
kampen is natuurlijk onnodig, vindt
de minister. Het nut van slagbomen
ziet ze ook niet. De bouw van som
mige centra is volgens dr. Klompé
psychologisch niet gelukkig, al is
dat vaak niet vooraf vast te stellen.
Dat er op de kampen speciale poli
tiebewaking zou zijn, was minister
Klompé niet bekend, Zij wist wel
dat de politie vaak juist weinig
optreedt tegen woonwagenbewoners,
omdat de agenten vinden dat er
onvoldoende wordt bestraft.
(ADVERTENTIE)
Elke dag opnieuw bezien wij uw aandelenportefeuille.
Zwakke plekken worden zo nodig verwijderd, winstgevende versterkt.
Elke dag opnieuw een scherpe kontrole van uw effektenbezit.
Maar dat is niet het enige waarin wij als dag en nacht verschillen met
eftektenmakelaars en grootbanken. Ook onze honorering is een
andere. U betaalt ons alleen wanneer uw vermogen door ons beheers-
advies is gegroeid. Eenmaal per jaar 15 procent van die groei.
En mocht er - onverhoopt - in dat boekjaar geen groei hebben plaats
gehad, wel wij zeiden het al: no cure no pay. Een gesprek hierover
kan belangrijk zijn voor uw financiën. Bel of schrijf ons of zend
ons uw visitekaartje. Wij geven u dan alle mogelijke inlichtingen.
I professional portfolio management
ppm bureau voor beleggingsadviezen en vermogensbeheer n.v.
keizersgracht 478 - amsterdam telefoon 020 - 226454.
(Van onze parlementaire re-
flaktie)
DEN HAAG Oud-minister
Veldkamp hoopt binnen ander
half jaar een ontwerp voor een
basiswet sociale zekerheid klaar
te hebben. Deze wet vormt het
eerst deel van de serie wetten
ter vereenvoudiging en codifi
catie van de sociale wetgeving.
Drie jaar geleden heeft de Oud-
minister hiertoe een staatsop
dracht gekregen, met welk
werk zo'n 15 jaar gemoeid zal
rijn.
Als voorzitter van de staats
commissie vereenvoudiging en
codificatie van de sociale zeker
heidswetgeving heeft dr. Veld
kamp thans een interim-rapport
uitgebracht. Hierin zet hij uit
een hoe de basiswet sociale
zekerheid moet worden opge
bouwd. In deze wet zou moeten
worden omschreven wie verze
kerd zijn, hoe de sociale zeker
heid wordt gefinancierd, hoe het
toezicht, het beroepsrecht en de
strafrechtelijke bepalingen wor
den geregeld.
In de huidige sociale wetge
ving zijn de bepalingen die op
deze onderdelen betrekking
hebben in elke afzonderlijke
wet geregeld. Het is de bedoe
ling om voor de hele sociale
wetgeving in één basiswet te
regelen wie verzekerd zijn, wat
de uitkeringen zijn enz. Dr.
Veldkamp heeft voor deze ba
siswet een eerste ontwerp ge
maakt. Deze omvat zo'n 120 ar
tikelen die dienen ter vervan
ging van 1500 artikelen uit de
bestaande wetten.
Dr. Veldkamp acht het ge
wenst dat als een onderdeel van
de vereenvoudigde wetgeving
klaar is, dit onmiddellijk na
parlementaire behandeling
wordt ingevoerd. De invoering
van de gestroomlijnde wetge
ving in etappes bevordert een
vlotte aanpassing. Door deze ge-
lidelijke invoering worden on
derdelen van bestaande wetten
overbodig. Gelijktijdig zouden
dan bestaande wetten moeten
worden „uitgekleed" door die
overbodig geworden artikelen te
laten vervallen. Dit werk beti
telde dr. Veldkamp als „legisla
tieve striptease".
jaan. de formidabele
florida door grond-
worden in MARCO
ISLAND, luxueuze
J Zuid-Fiorida.
jgrondstukken vanaf
paal interessante ter-
bviARCO ISLAND.
REAU
S17
(Van
onze redactie buitenland).
Peking wat is er de laatste
V fligenlijk met de volksrepubliek
tona aan de hand? Het immense
*»j van voorzitter Mao Tse Toeng
wrpt momenteel zo'n innemende
TOlacli naar het buitenland dat
e verraste diplomaten zich afvra-
welke bedoeling er achter
Zo zijn bijvoorbeeld vele
!ne.se ambassadeurs na een afwe-
na J V8n verscheidene jaren weer
li® aio overzeese posten terugge-
Ze heffen daar glazen cham-
I tipl"' me' res' van het diploma
ts ï°rps als eerbewijs aan bui-
landse staatshoofden, die tijdens
.„^Iturele revolutie in Peking
m 9) n°S als "gemene dui-
,,J te boek stonden. De Chinese
I te,p®gtnw°ordigers lachen vrijuit
en staan schouder aan schou-
te„»met zowel westerse „imperialis-
Hirn „Russische „revisionisten",
^..(■'wijzigde houding vormt het
i «thema van gesprek in de poli
ce Wereldcentra.
iaap°en kameraad Mao zich in het
koof/3," 1965 persoonlijk aan het
sche i e van de "ërote proletari-
tat. 'urele revolutie" om „de
het p,.S®>rong vooruit" te maken zag
deze aanvankelijk niet naar uit dat
voot,j v^vÖioaticampa.gne" China's
tenlanj '®e toenadering tot het bui-
sttnnJ1 vee' kwaad zou doen. De
versnelling, waarin de cultu
rele revolutie terecht kwam ontlokte
aan waarnemers vrij spoedig het
commentaar dat Mao en zijn volge
lingen regelrecht ou een isolement
ten opzichte van het buitenland af
stevenden. Niet zozeer door het feit
dat China voorlopig al zijn aandacht
nodig had voor de steeds groter
wordende binnenlandse problemen
als wel door de bittere aanvallen die
in het kader van de revolutie ook
tegen het buitenland werden onder
nomen.
De Peking Review schreef o.m.
dat „Russische revisionisten en
Amerikaanse imperialisten, in Pe
king de heilige alliantie genoemd,
het communisme wilden tegengaan.
„Deze alliantie is echter tot misluk
ken gedoemd". Eind augustus 1966
trokken de „herauten van de cultu
rele revolutie", de rode wachters
vernietigend door Peking en andere
steden. Ze traden op tegen alles wat
bourgeois en buitenlands was. Per
sonen die westerse kleding of haar
dracht hadden werden op straat las
tig gevallen. Dat Mao achter hen
stond bewees hij door met een rode
band om de arm in het openbaar te
verschijnen.
Het optreden van de rode wach
ters tegen de buitenlandse vertegen
woordigingen in Peking, dat spoedig
daarna plaatsvond, en de pogingen
de gedachten van Mao naar het bui
tenland te exporteren werden de
oorzaak van een groot aantal inci
denten. Zo werd eind augustus een
Russisch schip drie dagen lang door
rode wachters vastgehouden in de
haven van Dairen en korte tijd later
werd de ambassade van de Sovjet-
Unie in Peking door hen bestormd.
Tezelfdertijd werd ook de Britse
legatie bestormd uit protest tegen
het verbod op drie communistische
kranten in Hongkong. Italië haalde
de haat van Peking op zich toen de
havenautoriteiten van Genua en
Venetië verboden Chinese schepen
te lossen omdat er Maoistische leu
zen op waren aangebracht.
In datzelfde jaar ook vond een
mysterieus ongeluk plaats met een
Chinese ingenieur in Nederland. Na
dat de man door landgenoten uit het
ziekenhuis was ontvoerd en in de
woning van de zaakgelastigde was
gestorven, verklaarde Nederland de
Chinese zaakgelastigde persona non
grata. Hetzelfde gebeurde daarop
met de Nederlandse ambassadeur
Jongejans in Peking, die het land
echter niet mocht verlaten voordat
alle Chinese vertegenwoordigers
veilig uit Nederlnd vertrokken wa-
De culturele revolutie was er ver
der de oorzaak van dat China in die
tijd de betrekkingen verbrak of op
schortte met o.m. Dahomey, Ghana,
Indonesië, Birma, Tunesië en dat die
betrekkingen met Frankrijk, Mongo
lië, Nepal, Ceylon, Denemarken,
Zweden, Zwitserland, Italië en Ke
nia een dieptepunt bereikten. China
was in een isolement geraakt, waar
het tot het begin van dit jaar bijna
volledig in bleef steken.
Toen gaf Mao zelf weer het sein
voor de hernieuwde toenadering tot
het buitenland. Ter gelegenheid van
het grote vuurwerk op het plein van
de Hemelse Vrede ontving hij op 1
mei voor de eerste keer sinds lange
tijd weer het in Peking geaccredi
teerde diplomatieke corps. Zijn ge
baar werd deze zomer gevolgd door
een ongewoon levendige diplomatie
ke activiteit in de Chinese hoofd
stad.
Er ging geen week voorbij waarin
niet een buitenlandse delegatie in
Peking aankwam en in een maand
tijd zag men zelfs partij- of rege
ringsleiders uit Pakistan, Roemenië,
Somalië, Soedan, Albanië, Zambia,
Tanzania en Frankrijk.
Dit leidde ertoe dat China nu, uit
eigen wil, niet langer meer een re
bellerende verschoppeling is in de
internationale samenleving. Wat de
redenen daarvan ook mogen zijn, de
economen wijzen er op dat de Chi
nese handel met de rest van de
wereld sterk groeiende is. Iedere
dag welhaast komen er berichten
van het herstellen van de breuken,
van benoemingen van nieuwe Chi
nese ambassadeurs, van handelso
vereenkomsten en van een algehele
verbetering in de betrekkingen met
andere landen.
Een Franse diplomaat omschrijft
het nieuwe buitenlandse beleid van
Peking als „de politiek van de glim
lach, maar hij vraagt zich daarbij
wel af wat er nu eigenlijk achter
steekt. De Franse regering is altijd
'de vaste vriend van China geweest
als het de toelating van Peking tot
de Verenigde Naties betreft. Voor
de eerste keer in de geschiedenis
van de VN werd op 20 november in
de algemene vergadering met 51
stemmen voor, 49 tegen en 25 ont
houdingen een resolutie aangenomen
om de volksrepubliek in het kielzog
van Oe Thant te trekken. Toch mis
lukte de poging weer'omdat de ver
eiste tweederde meerderheid, die
onder druk van de Ver. Staten in
een eerdere resolutie was vastge
steld, niet werd gehaald. En toch.
geen diplomaat twijfelt er nog aan
dat China langzaam en weloverwo
gen naar een zetel in de VN wan
delt. Een belangrijk probleem zal
dan nog Wel moeten worden opge
lost, Taiwan. De regering van gene
ralissimo Tsjang Kai Sjek, die in
1949 van het Chinese vasteland
werd verdreven, spreekt in de VN
nog steeds namens China en weigert
haar zetel aan de volksrepubliek af
te staan al vertegenwoordigt die dan
700 miljoen mensen.
Eenentwintig jaar de grote leider
zijn hebben Mao echter een nieuw
gevoel van kracht gegeven. Nu de
laatste stuiptrekkingen van de cul
turele revolutie voorgoed voorbij
zijn stuurt hij met een minimum
aan bombarie zijn ambassadeurs
naar hun posten terug. Canada en
Italië gingen onlangs over tot erken
ning van het regiem in Peking en
andere landen overwegen eveneens
een dergelijke stap te doen. Het is
duidelijk dat Mao de wereld weer
tot vriend wil maken, maar wel op
zijn eigen manier en in een door
hem gedicteerd tempo.
Pekings nieuwe glimlach wordt
wellicht het best geregistreerd door
de spiegel van relaties met Moskou.
De twee communistische grootmach
ten hebben pas nog voor de eerste
keer sinds 1966 ambassadeurs uitge
wisseld. De gebroken ruiten zijn
gerepareerd en inktvlekken verwij
derd van de Chinese ambassade in
Moskou voordat de Chinese afgezant
Lioe Hsin Tsjoean vorige week aan
kwam. Het schoonmaken van het
gebouw dat in 1969 tijdens de grens
incidenten door Russische demon
stranten was bekogeld, symboliseerde
de dooi in de uiterst koele betrek
kingen. Een van de eerste takep die
voor de nieuwe ambassadeur is
weggelegd is het opstuwen van de
handel tussen de twee landen die
sinds het uitbreken van de culturele
revolutie was teruggelopen van 8
miljard naar 206 miljoen gld per
jaar. Een ander teken van de gewij
zigde wind die door Peking waait
was enkele weken geleden het her
stellen van de diplomatieke betrek
kingen op ambassadeursniveau met
Polen. Dit is temeer belangrijk om
dat het enige directe diplomatieke
contact tussen Washington en Pe
king plaats vindt via incidentele
ontmoetingen tussen hun ambassa
deurs in Warschau.
China is ook duidelijk bezig de
betrekkingen te verbeteren met an
dere Oosteuropese landen die een
nauwe band met het Kremlin heb
ben. Een nieuwe Chinese ambassa
deur is naar Praag gestuurd en de
handel met Tsjechoslowakije ver
toont een stijgende lijn. 20 procent
van de handel van Oost-Duitsland
wordt sinds kort met China gevoerd,
Chinese vertegenwoordigers zijn te
ruggekeerd in Hongarije, Roemenië
en Zuid-Slavië evenals in Albanië,
China's beste vriend.
In alle gevallen werpt China een
hongerige blik op de toename van
de handel met Oost-Europa, Afrika
het Midden-Oosten en Azië. In juni
nog stuurde Mao een ambassadeur
aan het hoofd van een missie van
13 man naar Cairo.
Waar de ambassadeurs ook gaan,
de Chin-se handelaren volgen hen
op de voet.