1
De „eik"
Camara
(nog) niet
geveld
WELKOM AAN TROPENROOSTER
SCHUTTER BEDREIGT
BEVOLKING VAN BEEK
"Na de wedstrijd
4 of 5 koppen thee'.'
Drie
vingers
voor
Adolf
Opening jachtseizoenbegin wildwest
Piet Keizer:
Schip bij Texel vergaan
ZOEKEN NAAR
4 VERMISTE
CYPRIOTEN
GESTAAKT
Woorden
Grote fout
Ontmoedigend
Tropenrooster
Door
Verouderd
Part-time
Greet
Buchner
PHILIPS
-
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1970
(Van een onzer verslaggevers)
Een roman over Dom Helder Camara moet gebaseerd zijn op
feiten, harde feiten. Men kan een boek over de „rode bisschop"
van Brazilië nauwelijks omringen met enig romantisch waas, om
dat er in zijn leven nu eenmaal niets van enige romantiek te
bespeuren valt, anderzijds omdat de grote, kleine man van Recife
het vaandel van de strijd, die hij voert, nog steeds fier omhoog
houdt. Ondanks aanslagen op zijn leven staat „de eik" voor de
paupers ongebroken overeind.
Een auteur kan niet denken voor een man, over wie hij wil
schrijven, als zijn onderwerp nog rechtop in het leven staat. Wél
hij, als in het geval-Camara, proberen diens strijd voor de
massa tegen de bezittende klasse indringend onder woorden te
brengen.
Dom Helder Camara (foto)
leeft nog. In zijn land, dat
beheerst wordt door militaire
dictatuur en de bezittende
klasse, levert hij strijd om
rechtvaardigheid. Zijn strijd
lijkt uitzichtloos. Tegen
standers zijn harteloze mili
tairen, die bezeten zijn van
een bekrompen anti-commu-
nisme. Elke stap in de rich
ting van sociale verbetering
onder de verpauperde en
vertrapte bevolking wordt
vrywel onmiddellijk bestem
peld als een communistische
daad. Dom Helder Camara
leeft nog. Maar het kan een
kwestie van tyd zijn.
Wim Hornman heeft een
boek over hem geschreven:
,De rode bisschop'. De roman
komt deze maand uit bij
Gottmer in Haarlem.
Schrijver Wim Hornman hield
van zijn intrigerende ontmoeting
met de aartsbisschop van Recife en
Olinda een inspiratie over zoals hij
zelden gekregen heeft van een
buitenlandse reis.
Het werk van de „rode bis
schop" in Brazilië dwingt van ie
der, die zich tot de zogenaamde
beschaving rekent, respect en be
wondering af. Dom Helder Camara
in zijn eigen woorden.' „Mijn werk
is een protest tegen de verblin
ding, de harteloosheid en het
machtsmisbruik van sommige he
ren, die alle verdedigers van de
vertrapte mens van communisme
beschuldigen".
Dom Helder is overtuigd van de
kracht van het woord. „Wat is
geweld", zo zegt hij zelf, „de do
dende kogel laat een mens sterven
en het is stil; woorden bezitten de
kracht te breken, een moreel do
den en tot in lengte van dagen te
pijnigen met een onstuitbare
kracht"
Dom Helder, tenger en zwak in
zijn verschijning van éénmeter
een furie echter bij de ver-
ig van de bezitlozen. Hij ge
looft niet in geweld, niet in haat
en niet in de gewapende revolutie:
„Maar ik ben ook niet zo naïef te
denken dat broederlijke raad en
lyrische smeekbeden voldoende
zijn om sociaal-economische struc
turen omver te werpen als de mu
ren van Jericho".
De kritiek op de aartsbisschop is
rel en vaak onbeschoft. In zijn
boek verhaalt Hornman het ver
loop van de handtekeningenactie
'ogen Camara, die zou moeten be
wijzen dat hij communist was.
Het was tijdens het bezoek van
paus Paulus aan Columbia. Onder
leiding van de aartsconservatieve
Dom Sigaud waren er an
derhalf miljoen handtekeningen
verzameld, die in Bogota de paus
zouden worden aangeboden. Door
diplomatiek optreden van Dom
Helder ging de audiëntie van Dom
Sigaud niet door, terwijl hij zelf
op een handige manier de paus te
spreken kreeg.
Ondanks de scherpe tegenstel
ling tussen de paus en Dom Helder
zijn ze goed bevriend met elkaar.
De progressieve bisschop weet dat
het ontzettend moeilijk is, voordat
het Vaticaan met een resolute uit
spraak over de onmenselijke toe
standen in Brazilië komt. Dom
Helder erkent echter het gezag
van Rome.
De paus beseft de explosieve
situatie van het land, Sat vecht
tegen de mentaliteit vam de mili
tairen die bezeten zijn van angst,
voor een vermeend communisme,
dat zij door de sociale hervormin
gen zien schemeren.
Maar de strijd tussen Kerk en
Staat is ontbrand en verhevigt zich
met de dag. Er zijn voorbeelden in
de historie van Zuid-Amerika,
waar de dictatuur viel door toe
doen van de kerk. De andere kant
is dat deze strijd het hoofd van
Dom Helder zou kunnen kosten,
want de aanvallen op zijn persoon
vermenigvuldigen zich. Er zijn al
drie regelrechte aanslagen op zijn
leven gepleegd. In alle gevallen
was de ultra-rechtse CCC (organi
satie tegen het communisme) hier
voor verantwoordelijk. Het gebeurt
vandaag de dag nog dat er plotse
ling met een mitrailleur dwars
door zijn tuinpoort wordt gerof
feld.
vaardigheid van de dictatuur in
zijin. eigen larad. Hij verwijt de
Europeanen onrechtvaardigheid
door zogenaamde ontwikkelings
hulp te geven. „Ook jullie zijn
verantwoordelijk voor de situatie
in mijn land", zegt hij. „Jullie
ontwikkelingshulp is alleen maar
een afreageren van jullie onrust.
Het is de mentaliteit, die verande
ren moet. Jullie handelen is on
rechtvaardig".
De tegenstanders van Dom Hel
der verwijten hem communisme.
Zijn antwoord is fel: „Is het niet
belachelijk een katholiek bisschop
van communisme ie beschuldigen
en nog belachelijker dat hij zich te
gen zo'n aantijging moet verdedi
gen? Ik spreek het communisme
tegen, niet door woorden,
maar door daden en door een
christendom te laten zien dat niet
vervreemdt maar door daden toont
dat godsdienst geen opinm voor
het volk is".
In weerwil van de vaak ontmoe
digende verwikkelingen zet Dom
Helder Camara zijn werk voort.
Maar niet alleen tegen de onrecht-
Schrijver Wim Hornman tekent
bij de gedachten van Dom Helder
aan, dat de hulpverlening aan La-
tijns-Amerika gevoerd wordt met
een falikant verkeerd beginsel. De
grote fout van het Vaticaan zou
altijd de gedachte geweest zijn dat
de missie in Latijns-Amerika ge
leid moet worden door priesters
uit de Latijnse landen in Europa.
„De hooghartigheid en aristocratie
van met name de Spaanse missio
narissen is een steeds terugkeren
de frustratie voor de missie", zo
zegt Hornman. Armoede is een be
kend verschijnsel voor de Latijnse
priester en men begrijpt niet goed
waarom dit anders zou moeten als
het altijd zo is geweest. „De ge
dachte van de Kerk in Zuid-Ame-
rika is altijd geweest, dat de
macht bij de rijken is en daar ook
moet blijven", aldus de schrijver.
„Het kardinale verschil", zo zegt
Wim Hornman is de vaak verkeer
de mentaliteit van de missionaris
sen die bij problemen als onder
wijs voor de dag komen. Onder
wijs, dat metterdaad in dit land
gegeven wordt, zelfs steeds meer
en duurder onderwijs, behoort tot
de mogelijkheden van Brazilië. Al
leen vergeet men van onderaf te
beginnen. Het is de kringloop, die
begint en eindigt bij de rijken.
Men vergeet de analfabeet letters
te Ieren, men stapt aisof men blind
is over de massa's bezitlozen heen
die geen enkele vorm van onder
wijs kunnen betalen. Er is aan dit
systeem niet te tornen; het is tot
de grond toe slecht: lager onder
wijs van de staat, hoger onderwijs
van de kerk.
Che Cuevara voor de jongeren;
Dom Helder Camara voor jong en
oud. Velen hebben hem voorgedra
gen als Nobelprijswinnaar voor de
vrede. Het zou een klap betekend
kunnen hebben voor de generaals.
Helaas voor hem. want dat zou
voor de bisschop de beste beveili
ging geweest zijn, heeft hij die
prijs niet gekregen.
Maar hij loopt gevaar bij zijn
dagelijks werk. Er is een apart
ministerie dat tegenargumenten
zoekt ten koste van alles. Er is
censuur op al zijn brieven. Dat is
de reden waarom hij zijn post
altijd eigenhandig naar het vlieg
veld brengt. Hij is voor de recht
bank geroepen, maar hij kon zich
zelf met succes verdedigen. De ro
de bisschop, aldus Wim Hornman
in zijn boeiende boek, staat op de
lijst van de ultra-rechtse CCC om
te worden vermoord.
Tot de meest grappige eigen-
scliappen van de bewoners van de
•Jage landen aan de zee" behoort
Jet feit, dat ze met gesloten ogen
Je grenzen overgaan en hun eigen
Mdoeninkje nimmer kritisch ver
gelijken met dat van anderen. Dat
Jeett tot gevolg, dat we zonder
Blikken en blozen vol kunnen hou-
jen dat onze bruggen degelijker
J fraaier zijn dan alle andere
"roggen dat onze wegen fraaier en
scholen beter zijn dan alle
'u, e wegen en alle scholen. De
Mengende enkeling die het te-
Wideel durft te beweren wordt
«Dodgezwegen,
Dat hebben kortelings een aantal
ontdekt. Die kwamen na
i studiereis door de Verenigde
dat teru§ met de mededeling
0113 voortgezet onderwijs lang
,.„f zo best is. In elk geval een
(i 7 slechter en minder democra-
«i dan in de VS.
Dia'j. j211"5® jongens zijn fout.
van ?uden zich niet aan de regels
asm j spe*' verstoren onze
«ai-0 e-ust' die haar diepste oor-
i.-ï vindt in onwetendheid. We
wt.eren dus niet naar hen. We
dat u ze Tetterlijk buitenspel zoals
het ,,or'- N11 hadden die rectoren
de„„ n over bet voortgezet on-
hanio"'S Dat is maar ean klein
w van het totale onderwijs,
reke„ vooral het l.o. moeten
niet r hebben de rectoren
handêaar §elleken. Ze hadden hun
bied M aan het eigen vakgen
een ar waarom zou je niet ook
andere w" t ^ger onderwiis in
ken' n .erse landen mogen kij-
reaeiri i r l.1.13. heel veel Anders ge-
inhotis hij ons. Niet alleen qua
hua L™ Wljze van lesgeven, ook
van Vuhng. In de meeste landen
Hik rm 3 dt men het name
tende6™ _esloten trooster ge-
wat later naar school. Men komt
dan op tijden van bijvoorbeeld
half negen tot half één of half
twee.
Wij kennen dat systeem in ons
land ook wel, maar het wordt al
leen toegepast op middelbare scho
len, op enkele l.o. uitzonderingen
na. Om de een of andere geheim
zinnige reden noemen we deze dag
indeling tropenrooster. Dat zal
dan wel iets met ons oude kolonia
le verleden te maken hebben,
maar ieder weet wat ermee be
doeld wordtr Met de tropen heeft
tot sport en spel, tot lezen en
knutselen. Allemaal dingen die er
nu bij inschieten met die versnip
perde dagen. Dingen die, naar men
zegt, zeer belangrijk zijn voor het
welzijn van de komende generatie
die met veel vrije tijd zal moeten
leren leven.
Tot slot heeft dit rooster ook nog
voordelen voor de moeders van
schoolgaande kinderen. Die houden
op deze wijze een lange gesloten
ochtend over die voor alles en nog
wat gebruikt kan worden.
land bevonden statistieken en on
dervindingen en ze gaan er stille
tjes van uit, dat die beter en ver
antwoorder zijn dan andere bevin
dingen in andere landen.
morgenuren. Voor de
la«» 1. morgenui
tend" SSen duurt 20 een „och-
Hogere w een UUr of vier- Voor de
ofteWf,i JTse" wordt dan viif uur,
iT sch°ol van 8 - 12 of van 8
sommige landen gaat men
dit rooster niets van doen. want
we zien het zelfs in het noorde
lijkste puntje van Zweden toege
past. Met een aantal voordelen
heeft het wel iets te maken. Die
zijn enorm in deze tijd. Daar is
dan ten eerste de wetenschap dat
kinderen die een gesloten lesroos
ter hebben, hooguit twee maal per
dag door het drukke verkeer moe
ten. De risicofactor verkeer die
niet te onderschatten is, wordt dus
tot de helft gereduceerd.
Bovendien houden de kinderen
op deze wijze ineens een brok
vrije tijd over. Elke middag is nu
vrij en dat geeft de mogelijkheid
Ze kunnen zelfs weer werk of
studie op part-time-basis ambiëren
en voor veel jonge vrouwen is dat
belangrijker dan de oude mannen
van onze regering wel weten. Het
mes van een eventueel ingevoerde
tropenrooster voor alle scholen,
snijdt dus aan twee kanten. De
kinderen lopen minder risico in
het verkeer en leren op zinvolle
wijze omgaan met vrije tijd. De
moeders weten waar ze aan toe
zijn met hun tijd en tobben niet
langer met een versnipperde dag
van halen en brengen, om van de
ellende in die gezinnen waar een
deel van de kinderen tropenrooster
heeft en een ander deel de gang
bare indeling, maar helemaal niet
te spreken. Blijft de vraag waarom
we er niet acuut mee beginnen. De
wet staat dit rooster niet in de
weg. Wie en wat dan wel? De
mening van veel onderwijskrach
ten! Die komen meteen met ellen
lange verhalen over vermoeidheid,
tekort aan concentratievermogen
en een te grote krachtsinspanning.
Ze weten met tabellen in de hand
aan te tonen dat een kind niet
tegen vier of vijf uur school aan
één stuk bestand is. Als ik dat dan
hoor, kost het me steeds moeite
om niet in de lach te schieten,
want dit soort mensen gedraagt
zich als de „oprechte Hollander"
die nimmer over de grens kijkt.
Voor hen gelden alleen de in ons
Ze weten niet eens dat onze
naaste buurkindertjes, de Duitse
kinderen, volgens „tropenrooster"
zeker zo goed leren rekenen en
lezen als onze kinderen en dat hun
taalbeheersing bepaald beter is.
Ook van aardrijkskunde en ge
schiedenis weten ze echt wel wat,
al is hun geschiedenisboekje helaas
wat anders georiënteerd dan het
onze. Maardat is een andere
kwestie. Feit is, dat die kinderen
er kennelijk wèl tegen kunnen, om
vier a vijf uren op school te zitten,
met de wetenschap dat er dan een
fijne lange vrije middag op over
schiet. Feit is ook dat door de
bank heen de schoolresultaten in
de Europese landen waar men een
gesloten lesrooster heeft, zeker
niet minder zijn dan bij ons.
Waarom dan vast blijven houden
aan een verouderd en niet aan het
rythme van deze tijd aangepast
rooster? Het antwoord is simpel.
Men is er vast van overtuigd dat
onze weldoorvoede en ellenlange
Nederlandse kindertjes daar niet
tegen bestand zullen zijn. Maar
zouden die nu echt wel zoveel
slapper en suffer zijn dan kinde
ren in buurlanden Het lijkt op z'n
minst onwaarschijnlijk. In elk ge
val onbewezen. En daarom durf ik
vol te houden dat we zo snel
mogelijk moeten gaan denken over
een tropenrooster voor alle scholen
van kleuterschool tot gymnasium.
De kinderen en hun moeders zul
len er wèl bij varen, de onderwijs
krachten gaan er trouwens ook
niet op achteruit.
P.S. Vóór- en tegenstanders van
het tropenrooster kunnen terecht
hij mevrouw Saelman, Dillenburg
straat 72, Breda.
Tijdens de oprich
tingsbijeenkomst van
een nieuwe rechtse be
weging in Würzburg
(W.-Duitsland) werden
er „Drie vingers voor
Adolf" opgestoken. Dit
zou moeten duiden op
de W van Weerstands
actie, waaraan onge
veer 3000 personen
deelnamen. Er waren
veel leden hij van de
NPD.
Ze zworen verzet te
zullen plegen tegen, het
Duits-Russische verdrag
en stuurden aan op
raadpleging van het
volk over nieuwe ver
kiezingen voor de
bondsdag.
BEEK Bijna tegelijk met de opening van het jachtseizoen is een
mysterieuze schutter actief geworden op beslist verboden jachtterrein: het
centrum van Beek. Hij jaagt uitsluitend bij avond en nacht. Eerst schoot
hij op spiegelruiten van winkels en flats; thans zijn er aanwijzingen, dat
ook mensen zijn doelwit vormen. Beekenaren bekruipt de schrik om
's avonds over straat te gaan.
De rijkspolitie heeft haar waak
zaamheid versterkt. Steeds meer be
gint het er op te lijken, dat in Beek
niet een zonderlinge vandaal ope
reert maar een levensgevaarlijke
maniak. Het winkelcentrum is gete
kend door tal van onheilspellende
kogelgaten.
Elke dag ziet men er meer. Cen
trumbewoners mijden 's avonds de
ramen, velen van hen liggen wakker
tot in het holst van de nacht. De
rijkspolitie tast volkomen in het
duister. Opper Burgering: „Het el
lendige is, dat we nooit hulzen of
kogels hebben gevonden. Alleen dat
al is ons een raadsel. Hier wordt
beslist gebruik gemaakt van een
wapen van zwaar kaliber, een flo
bertgeweer of een zware buks. Wij
vragen ons af, of men überhaupt een
geweer gebruikt. Zelfs deze wapens
dringen nog moeilijk door de acht
tot elf millimeter dikke ruiten heen.
Zondagnacht werd ons gemeld, dat
de schutter zich in een leegstaande
nieuwbouwwoning aan de Prins
Mauritslaan bevond. Een onmiddel
lijk onderzoek leverde niets op. Ook
zou op automobilisten zijn gescho
ten, maar we hebben nog niemand
hier gehad, die dat kon bevestigen.
Het enige wat we kunnen doen is
uiterst waakzaam blijven en patrouil
leren". aldus de heer Burgering.
Bakker Frits Lemmens, wiens eta
lageruit een groot kogelgat vertoont:
„Het lijkt hier wel wildwest. Moet u
die ruit zien. Dat grapje kost 1600
gulden, maar dat is het ergste niet.
Vroeg of laat vallen hier slachtof
fers. Als ik 's avonds thuiskom lo
pen we zo dicht mogelijk langs de
muren, net als in de oorlog, wat een
sensatie".
Volgens enkele centrumbewoners
wordt geschoten vanuit een leeg
staand nieuwbouwwoning aan de
prins Mauritslaan. Volgens hen kan
de schutter van daaruit alle ruiten
in het winkelcentrum gemakkelijk
bereiken. Aan die kant zijn ook vrij
wel alle winkel- en woningruiten
kapot geschoten. Slechts op enkele
plaatsen zijn etalages van eldërs on
der vuur genomen.
(ADVERTENTIES)
batterijen
die
móéten
wel
goed
zijn!
DEN HAAG (ANP) Een heli
kopter van de Marine Luchtvaart
dienst heeft gistermorgen nog ge
speurd naar de, naar nu vaststaat
vier opvarenden van de Cyprische
kustvaarder „Rigel", die nog worden
vermist. Echter zonder resultaat.
Boven de dicht hij de kust van
Texel op zijn stuurboordzijde lig
gende „Rigel" liet het hefschroef-
vliegtuig een kikvorsman omlaag, in
de hoop dat door klopsignalen contact
zou kunnen worden gekregen met
de gezagvoerder, die nadat de elf
overige bemanningsleden het schip
met de eigen sloep hadden verlaten,
aan boord zou zijn gebleven. Vanuit
het schip kwam echter geen enkele
reactie. Van de andere elf beman
ningsleden hebben er acht de wal
weten te bereiken nadat hun sloep
was omgeslagen. Drie van hen zijn
opgenomen in het ziekenhuis te Den
Helder.
Als je in de rust de kleedkamer
binnenkomt staat er een blad
met een grote pot. Met een stuk
of twintig dampende koppen
thee. Dan pakt iedereen een
kop. En dan ga je dat op je ge
mak opdrinken. Op je vaste
plaats.
Thee is erg goed voor de dorst.
Ik heb in de voetballerij nooit
anders gehoord. Overal, ook in
het buitenland, krijg je thee.
Zelfs in Albanië, al is de theo
daar anders, een beetje zoeter.
Van thee heb je bij het voetbal
len geen last. Een belangrijke
overweging. Bovendien kom je
van thee niet zo aan. Óok een
overweging.
Na de wedstrijd is er weer thee.
Ik vind het dan lekker om 4, 5
koppen achter elkaar te drin
ken. Je hebt hard gewerkt en je
bent bezweet. Je hebt vocht ver
loren en je hebt dorst
Thuis drink ik ook veel thee.
Dat komt, omdat mijn vrouw er
gek op is. Als we thee maken
nemen we twee mokken, een
zakje thee en een enkele keer
wel citroen.
Thee een vrouwendrank? Is
voetballen een vrouwensport
dan?
Ook als't geen rust is...
Pickwick thee
van Douwe Egberts
Piet Keizerthee goed voor de dorst.
