De dierentuin
als
studieobject
dker.
ZIJN DIEREN GELUKKIG IN GEVANGENSCHAP?
Science
fiction
als
realiteit
Record
JOSEPHINE
z
X
O
O JOSEPHINE
Bejaarden
Sexperimentele
cijfers
Macroplastisch
Microcentrum
IUKE
LUCKY
Nitons
°p vrije
voeten
SUSKE
EN WISKE
twee
toffe
totems
DINSDAG 3 NOVEMBER 1970
WS
CESCO Dl ASSISI
rie van Lilian Cavani (2),
,AG OM CAPITOL HILL
tage over de Amerikaan,
rkiezingen.
'PROGRAMMA
cialistische gedachte.
WS
Frans)
(WS
LlIB JUNIOR
reel magazine voor de
ren.
CUES
•ekken met mensen uit
ote en kleine kunst.
d-PLUM
de kleuters.
)IR 2000
Tie: De geschiedenis van
pje in Savoye.
RBERICHT
IN AAL
JELLE-MèRIi
pel van Jan Jilek.
luitend: Signes des tempa,
reel magazine en reporta-
m het tennistoernooi voor
:ssionals.
tND I:
ir) JOURNAAL
iluitend: weerbericht,
ir) EXPEDITIES IN HET
DER DIEREN
YO MONOGATARI
ïse speelfilm uit 1953.
r) JOURNAAL
luitend: commentaar en
bericht.
,ND II:
ir) HEUTE
iaal, actualiteiten en
aericht.
r) DE SPORTSPIEGEL
essies van de motor-
agse in Spanje,
luitend: kort nieuws,
ir) DE WREKERS
„Harten is troel",
ir) VAN PETERSBURG
LENINGRAD
waarin de geschiedenis
iet ontstaan van het voor
re Petersburg behandeld
t.
ir) JOURNAAL
luitend: weerbericht,
ir) HET LIEVE GELD
van Solange Michoulier
ouis Malle.
ITING
t, helpt hij pijlsnel,
en in doordrukstrip.
nend laagje,
gend nodig is.
LU
I
a.
UJ
on
Cl.
LU
©PU
Veel dierentuinen kampen te
genwoordig met bijna onoverko
melijke problemen op financieel
gebied. Artis-Amsterdam dreigt
er zelfs aan ten onder te gaan.
Vervelende, noodzakelijke pro
blemen waaraan dierentuindi
recties een groot deel van hun
aandacht moeten besteden.
Er zijn echter problemen, die de
rechtgeaarde dierentuindirecteur
meer ter harte gaan. Bijvoorbeeld:
zijn de dieren gelukkig? Om dat te
weten te komen moet men een
heleboel afweten van de gedrags
regels de dieren. Gaandeweg
en door schade en schande wijs
geworden is het inzicht in de ge
dragsregels van dieren in dieren
tuinen verdiept.
Een andere kopzorg van dieren
tuindirecteuren is: hoe krijg ik het
de bezoekers aan het verstand ge
peuterd dat ze zich tegenover de
dieren behoorlijk moeten gedra
gen? Het is een beetje pijnlijk om
het te moeten constateren, maar
aan ons gedrag tegenover de die
ren in dierentuinen ontbreekt nog
I wel een en ander.
In het zojuist bij Het Wereld
venster te Baarn verschenen boek
„Leven in dierentuinen" gaat Vitus
B. Dröscher uitvoerig in op zowel
de gedragsregels van dieren als
tiet gedrag van mensen in dieren-
tuinen.
Om met het laatste te beginnen:
I de mens is onverbefelijik naïef
wanneer hij denkt dat hij de genê-
genheid van het dier verwerft,
wanneer hij het lekkere hapjes
1(12.10-12.15 Tuinbouwkro-
10-12.48 Weerbericht en
[iten v. schippers) 12.55
I Is persoverzicht 13.00
weerbericht, mededelingen,
vgprogramma en SOS-be-
schippers 13.20 Tafelmu-
Nieuws 14.03 Kamermu-
|o Nieuws) 16.00 Nieuws
Irsberichten 16.09 Volks-
f0 Programma voor oude-
ars 17.00 Nieuws, weerbe-
lededelingen 17.15 Jazzmu-
1 Weegschaal 18.00 Nieuws
Acht, verzoekplaten voor
18.28 Paardesportuitsla-
Transe les 18.35 Verkeers-
18.40 Grammofoonmuziek
tmagazine 18.52 Taalwen-
Grammofoonmuziek 19.00
leerbericht en actualiteiten
Timofoonmuziek 19.45 Syn-
imiek 19.55 Gram. 20.00
|iek 22.00 Nieuws, berich-
r 7 Kunsten 22.20 Licht
gramma (23.00 Nieuws)
jws 23.45-23.55 Ligging
^schepen.
ïxdag 4 november
tSUM I 402 M EN FM
17.00 Nieuws 7.11 Het Ie-
lord 7.16 Op het eerste
lassieke muziek in stereo.
|n en Zien; 7.30 Nieuws;
Sier en Nu: actualiteiten).
00 Nieuws 8.11 Luister
In thuis: verzoekplatenpro-
loor de militairen. (8.30-
vs: 9.00-9.10 Gymnastiek
uisvrouw) 9.35 Waterstan-
'Aoor de kleuters 9.55 ViW
|nuziek, muzikale lezing
de vrouw 11.00 Nieuws
ktua-Magazine: Nieuws,
reportages, commentaren
11.55 Mededelingen.
|tSUM II 298 M EN FM
(7.00 Nieuws 7.11 Ochtend-
7.20 (S) Dag woensdag-
informatie, (ca. 7.33 van
Igina). VPRO: 7.54 Deze
A: 8.00 Nieuws 8.11 Actu-
J?.22 (S) Dag woensdag
j 9.00 Om de koffie.
['informatie met om 9-
lo. en 10.45 Voor de kleu'
iNieuws).
tSUM ni 240 M EN FM
9.00 Nieuws 9.02 ZiBf
Tf: lichte vocale muziek
(vs 10.03 Pers Vers: nieuw
1 platen. EO- 11.00 Nieuw
lelsound "en program1^
nuziek speciaal voor 1°
Neushoorns houden er een ruw
na.
toesteekt of toegooit. Het dier ziet
alleen het voedsel. De mens inte
resseert hem op dat moment niet.
Dröscher laat een dierentuindirec-
teur zeggen: „De aap ziet in de
mens, die hem voedsel aanbiedt,
alleen maar een stompzinnige
zwakkeling, die niet eens in staat
is zijn eigen voedsel goed vast te
houden en te verdedigen. Daarom
neemt hij het af met een grijns,
die zeker geen dankbaarheid tot
uitdrukking brengt".
Waar voederen in dierentuinen
is toegestaan worden dieren vaak
gebombardeerd met voedsel. Daar
ziit-ten voigems Dröscher vier belang
rijke nadelen aan vastOp de
eerste plaats vervetten dieren door
deze overvoeding. De Zuidafri-
kaanse apen van Artis-Amsterdam
waren vroeger door de nooit eindi
gende stroom suikerklontjes zo dik
geworden, dat ze niet eens meer in
staat waren kinderen te krijgen.
Dat kwam pas weer goed nadat de
dieren door glazen wanden van het
publiek werden afgeschermd. Ten
tweede: veel dieren gaan dood,
omdat ze verkeerd voedsel binnen
krijgen. Er zijn zakmessen, scheer
mesjes, afgebroken flessenihajzein,
spijkers, stenen, lipsticks en rub
ber ballen in de magen van gestor
ven dieren aangetroffen. Geen
wonder dat sommige dierentuindi
recteuren elk voederen streng ver
bieden. Een derde nadeel is dat
veel bezoekers vooral de kleine
dieren iets toestoppen en de grote
re wegduwen. Dat leidt tot jaloezie
in de kooien, die zulke vormen
kan aannemen dat de oudere die
ren de bevoordeelde kleintjes do
den. Tenslotte werkt het voederen
ongelukken in de hand. De mensen
komen vaak zo dicht bij de tralies
dat het een geïrriteerd dier geen
moeite kost zijn klauw over een
gezicht te halen of een vinger af te
bijten. Niet lang geleden werd in
een Duitse dierentuin een kind
door een olifant beetgepakt, tussen
de tralies door in zijn verblijf
gesleurd en voor de ogen van de
ouders doodgetrapt.
Dröscher tikt de mens met zijn
vaak ondoordachte gedrag in de
dierentuin slechts terloops op de
vingers. Voor het overige is zijn
vlot geschreven boek een en al
aansporing om voortaan vooral het
gedrag van de dieren te observe
ren. Want daarvoor zijn dierentui
nen toch op de eerste plaats inge
richt: om het doen en laten van
dieren en daardoor het dier zelf
beter te leren kennen.
Wat een bewondering kan men
niet hebben Voor een olifantstier,
die net zo lang sneeuw tegen de
omheining van zijn buitenverblijf
„bulldozerde" en aanstampte tot
hij een prachtige oprit naar de
vrijheid had. En als u een neus
hoornmannetje een aanloop ziet
nemen, op zijn vrouwtje ziet afste
venen en haar met grote kracht in
de flank ziet rammen, zodat ze op
haar zij ploft, kom dan liever niet
tussenbeide. Het is een in ons oog
wat ruw onderdeel van het liefdes
spel van het neushoornechtpaar.
Dat chimpansees over een hoog
intelligentiequotiënt beschikken
wisten we al. Maar zelfs de des
kundigen hebben sprakeloos toege
zien hoe een chimpansee-moeder
mond-op-mond-beademing toepaste
Bij bevallingen zijn nijlpaardmoeders erg gesteld op hun privacy.
op haar pasgeboren baby, die niet
ademen wou. De chimpansee-baby
kwam tot leven. In een dierentuin
in Florida zou deze geweldige EH-
BO-prestatie al meermalen zijn
verricht.
Vrouwtjesdieren blijken bij de
geboorte van hun kinderen op pri
vacy gesteld te zijn. Nijlpaardmoe
der Coba van Blij dorp in Rotter
dam bijvoorbeeld „verstopt" zich
vlak voor een geboorte altijd in
troebel water. De mollige baby
schiet even later als een kurk uit
een champagnefles naar boven,
haalt eens flink adem en duikt dan
weer onder om bij de nog steeds
onzichtbare moeder te gaan drin
ken.
Dieren voelen zich in omgang of
strijd met soortgenoten gebonden
aan vrij strenge regels. De piran
ha's, de beruchte roofvissen uit de
rivieren van Zuid-Amerika, zijn
alleen gevaarlijk wanneer ze in
scholen optreden. Als enkeling is
de piranha een jammerlijke laf
aard. Steenbokken voeren onder
ling uiterst sportieve hoorngevech
ten. Een zwakkere tegenstander
wordt nooit gedood. Bavianen in
de vrije natuur leggen elke avond
behoorlijke afstanden af om van
de eetplaatsen bij hun vaste slaap-
bomen te komen. Vandaar de
vreemde avondwandelingen van
bavianen in dierentuinen. Zij wan
delen in hele groepen vaak 30 tot
40 keer rond de rotspartijen, die in
hun buitenverblijf staan. Pas daar
na gaan ze naar binnen om te
slapen.
Dröscher vertelt over tientallen
andere gedragsregels, over bijzon
dere liefdesbetrekkingen tussen
verschillende diersoorten, over
driehoeksverhoudingen, over oer
angsten die in de veilige dierentui
nen niet slijten, over fatsoensnor
men die dieren aanhouden, over
eet- en slaapgewoonten.
Dröscher pleit tenslotte voor het
stichten van gedragsafdelingen in
dierentuinen, waarin het publiek
de interessante gedragingen duide
lijk kunnen worden getoond. Voor
alsnog ontbreken echter geld en
voldoende vaklieden om dit steeds
meer veld winnende idee te kun
nen uitvoeren.
Nog een waardevolle tip uit het
boek: de dieren zijn op hun best
in de koele maanden: herfst, win
ter en voorjaar dus.
„Leven in de dierentuin" be
vat een groot aantal uitstekende
foto's. Het boek is tot en met
15 november als „3e boek van
de maand" verkrijgbaar voor
f 8,90. Daarna geldt de normale
prijs van 18,50.
BEJAARDEN IN FRANKRIJK
hebben het verre van gemakkelijk.
Honderdduizenden moeten leven
van tien hele franken per dag en
zitten vaak zo hoog op een zolder
kamertje, zonder lift, dat zij wel
frank in haar budget gecalculeerd
en daar wilde zij van blijven le
ven, iedere dag precies zoveel,
nauwkeurig tot op de centime.
In juni was de laatste postwissel
verstuurd, maar naar het verkeer
de adres. Het formulier ging terug
naar de afzender en omdat het
vakantietijd was, zwierf het van
het ene naar het andere bureau.
Toen werd, omdat het toch vakan
tie wasde hele administratie
vereenvoudigd en alles ging de
computer in. Heeft de rekenmachi
ne een fout gemaakt? Of heeft
men het hele administratieve pro
gram er verkeerd in gestopt? Hoe
dat ook zit: Helène had medio
oktober haar 640 frank nog niet.
Dat bracht haar leventje van iede
re dag zo in de war, dat zij er een
eind aan maakte.
En wat nu?
Het ministerie van sociale zaken
stelt een onderzoek in.
Maar Helène, 76 jaar geworden,
is dood.
naar beneden, maar niet naar bo
ven dureven, al die hoge trappen
op. Hebben die oudjes geen kinde
ren, die naar hen omljken of fi
nancieel bijstaan, dan zitten ze op
hun kamertje en wachten, tot de
dood klopt.
Tragisch is het lot van de oude
mevrouw Helène van 76 jaar in
Parijs. Zij had recht op een maan
delijks pensioentje van 640 frank,
dat door een fout in de rekenma
chine maar niet kwam. Van honger
zou zij nooit zijn omgekomen,
want de kinderen hadden gezegd:
moeder, maak je nergens ongerust
over, want zolang wij er zijn geen
gebrek. Maar Helène had die 640
En weet u, wat bijna even erg
is? In totaal verkeren in Frankrijk
60.000 bejaarden in haast net zo'n
positie als Helène en velen hebben
sedert maart j.l. nog geen cent
pensioen ontvangen, waar zij recht
op hebben.
OE SUPERSTER van de stie
renarena, El Cordobes, bezorgde
de liefhebbers van het stieren
gevecht deze week in Madrid
een historisch afscheid voor hij
naar Londen vertrok.
Manuel Benites „el cordobes"
won zondag elf oren en twee
staarten in een gevecht in Jaen,
waarbij hij zeven stieren doodde.
Het was het grootste aantal prijzen
dat een torero in een enkel ge
vecht ooit had gewonnen. Het aan
tal stierengevechten wat hij dit
seizoen heeft gestreden (121) was
ook al een record aller tijden in de
geschiedenis van het stierenvech-
ten. Dat gold ook voor het aamital
oren dat hij dit seizoen heeft afge
sneden: 247.
Oorspronkelijk zou de matador
zondag slechts zes stieren doden.
De zesde stier gooide hem twee
keer tegen de grond, maar Benites
liep geen ernstige verwondingen
op. Daarna ging hij boos schrij
lings op de rug van de stier zitten.
Na hem gedood te hebben vroeg
hij om nog een stier. De geschokte
toeschouwers vreesden dat de roe
keloze torero zijn geluk wat te
veel wilde beproeven en zij
schreeuwden „No, no". Benites
doodde echter ook de zevende stier
en werd in triomf de ring uitge
dragen.
„El Cordobes" gaat nu in Enge
land Engels studeren, alvorens hij
de sterrol gaat vervullen in een
nieuwe film die gebaseerd is op de
bestseller over zijn leven „Of ik
zal je in rouwkleding hullen".
ZORGELOZE SEX-EXPERI-
menten leiden bij de jonge men
sen van Groot-Brittannië tot
steeds meer gevallen van abor
tus provocatus, geslachtsziekten
en buitenechtelijke geboorten,
aldus werd onlangs in een offi
cieel rapport gezegd.
Sir George Godber, hoofd van de
Britse dienst van volksgezondheid,
heeft een beroep op opvoeders en
ouders gedaan om te proberen het
toenemende vrije geslachtsverkeer
een halt toe te roepen.
In een voorwoord tot het rapport
(over 's lands gezondheidstoe
stand) schrijft Sir George, dat het
aantal gevallen van gonorroea bij
personen beneden 20 j. in 1969 24
pet. hoger lag dan in 1968.
Geboorten bij meisjes onder de
16 is een bron van bijzondere zorg:
in 1959 werden 483 buitenechtelij
ke geboorten ingeschreven. In 1969
was dat aantal opgelopen tot 1486;
een stijging van 200 pet in tien
jaar.
Bijna 20 pet, van alle gevallen
van officiële abortus provocatus
betrof tieners 10.000 van de
54.000 gevallen, waarbij 1213
schoolmeisjes.
„Het is niet zo, dat orale contra
ceptieven het vrije geslachtsver
keer tot een normaal gedragspa
troon maken bij tieners", aldus Sir
George. „Er zijn tal van bewijzen,
dat jongemensen, die met sex ex
perimenteren hoegenaamd geen
maatregelen nemen om zwanger
schappen te voorkomen".
Sir George eiste meer klinieken
voor de behandeling van geslachts
ziekten. De bestaande klinieken
zijn overvol en kunnen de toe
stroom van nieuwe patiënten niet
langer verwerken.
In Engeland zijn verleden jaar
50.037 gevallen van gonorroea ge
constateerd: „eenkwart van al die
gevallen betrof jongens en meisjes
beneden de 16 jaar. De ziekte ver
spreidt zich bijzonder snel onder
de jongeren en het aantal gevallen
beweegt zich op een recordpeil".
Een robot-taxi; een rail „vlieg
tuig" dat op een hoogte van één
centimfeter „vliegt;" een bewe
gend trottoir met snelle en lang
zame banen dit zijn enkele
van de projecten waar Britse in
genieurs aan werken teneinde
de verkeersdrukte die overal
heerst te verminderen.
Ze hopen dat deze dingen van
de toekomst niet alleen de huidige
aan het reizen verbonden romp
slompen zullen wegnemen maar ook
dat men veiliger zal kunnen reizen
en met minder lawaai en luchtver
vuiling.
De robot-taxi is een voertuig
voor vier passagiers, dat door een
computer langs een boven de
straat gelegen traject wordt geleid.
Een soortement kruising tussen
een gewone taxi en een onder
grondse.
De robot-taxi brengt de passa
giers met een gangetje van 35
kilometer per uur in een ruk naar
elk gewenst station. Anders dan
bij de ondergrondse hoeft men niet
lang te wachten, niet over te stap
pen, is er geen gedrang en zijn er
geen tussentijdse haltes. En in te
genstelling tot gewone taxi's zou
den de robot-taxi's goedkoop zijn
en niet in het drukke verkeer vast
lopen, terwijl hun electro-motoren
geen lawaai zouden maken en de
lucht niet vervuilen. Zolang er
geen storing optreedt in de compu
ter die de taxi's langs het traject
leiden zouden er geen verkeerson
gelukken kunnen gebeuren.
„Wanneer we geen geld willen uit
geven om de stad door herbouw
voor de auto geschikt te maken,
kunnen we een nieuwe vorm van
vervoer uitwerken die een mini
mum averechts effect op de be
staande stad zal hebben".
Men heeft nog jaren van proef-
nemeningen voor de boeg voordat
men kan zeggen of de robot-taxi
inderdaad goed zal functioneren.
De aanleg van de boven de straat
gelegen trajecten en de stations
zou veel geld kosten, maar volgens
de ontwerpers toch minder dan de
aanleg van nieuwe verkeerswegen.
Voor reizen tot 800 kilometer
heeft men een andere Britse uit
vinding in studie. Dit is een hover
craft die met een snelheid van 300
km per uur voortsnelt op een
luchtkussen en ongeveer een centi
meter boven een metalen rail in
een betonnen baan.
Dit voertuig zou bestemd zijn
voor personenvervoer van de ene
grote stad naar de andere en zon-
HET MIKROCENTRUM van de
Nederlandse vereniging voor fijn-
mechanische techniek zal voor het
eerst in zijn bestaan exposeren op
de internationale kunststof- en
rubberbeurs „Macro-plastic". Het
Mikrocentrums zal op de beur
die van 31 oktober tot en met 5
november in Utrechtwordt gehou
den, deelnemen aan de manifesta
tie van de Rijksnijverheidsdienst
met die elementen van de kunst
stofverwerking, die bij uitstek tot
het vakgebied van de fijnmechani-
sche techniek behoren.
In de staind van het Mikirocem -
trum kunnen de beursbezoekers de
matrijsfabrikage volgen vanaf, de
tekening tot en met het eindpro-
dukt aan de hand van voorbeelden
die door een aantal gespecialiseer
de bedrijven worden getoond.
Daarnaast geeft het Mikrocentrum
met dia- en overheadprojectie in
formatie over de nieuwste fabrika-
gemethoden voor zowel grote als
zeer kleine matrijsdelen.
De Nederlandse vereniging voor
fijnmechanische techniek zal voor
lichting geven over de opleidings
mogelijkheden voor de matrijsma
kers, een specialisme, waarin een
groeiend tekort aan vakmensen
dreigt te ontstaan.
der het oponthoud dat vliegreizen
kenmerkt, zoals overvolle luchtha
vens en de lange tocht van het
vliegveld naar de binnenstad. Bo
vendien zonder het lawaai en de
luchtvervuiling van viegtuigen.
Evenals de robot-taxi zou deze ho
vercraft op elektrische stroom lo
pen, maar dan door middel van
een radicaal nieuw type motor.
Die motor loopt volgens het
principe van gelijke magneetpolen
die elkaar afstoten, zoals in de
bekende natuurkundeles op school
wordt geleerd.
Bij deze rail-hovercraft gaat
elektriciteit door spoelen die zich
in de bodem van het chassis be
vinden waardoor een magnetisch
veld ontstaat. In dit veld stoten de
metalen rail en het voertuig dat
erboven hangt elkaar af. Omdat de
rail niet kan bewegen beweegt het
voertuig, en het trekt even snel op
als een vliegtuig omdat nergens
wrijving optreedt.
Conform het principe van een
gewone hovercraft wordt het voer
tuig door benedenwaarts gerichte
krachtige straalmotoren boven de
betonnen baan getild. De zijkanten
van het voertuig hangen over de
betonnen baan. tèrwijl weer ande
re (op de zijkanten van de baan
gerichte) straalmotoren het voer
tuig zijn stabiliteit geven.
Een dergelijke vrij „vliegende"
hovercraft die honderd passagiers
kan vervoeren wordt wellicht dit
jaar beproefd op de vijf kilometer
lange betonnen baan bij Cambrid
ge in Eneland.
Verder heeft men bij het Britse
ministerie van vervoer nog een
andere uitvinding in studie. Dit is
een bewegend trottoir waardoor
men hoopt het centrum van de
grote steden te verlossen van het
lawaai, de uitlaatgassen en de ver
keersopstoppingen die door de au
to's veroorzaakt worden.
De technici noemen dit trottoir
„de droom van een stedeling". De
passagiers staan op een band die
met een snelheid van 15 kilometer
per uur door een van de air
conditioning voorziene transparan
te buis op stelten glijdt. Op die
manier zouden de gebruikers zich
van drukke punten zoals stations
naar kantoorgebouwen etc. kun
nen begeven. Vlug, goedkoop, zon
der lawaai en ook zonder luchtver
vuiling.
De vraag is alleen hoe de
passagier op de snel lopende band
kan stappen zonder zijn evenwicht
te verliezen en te vallen.
De Dunlop Comapny, die met
een Zwitsers research-instituut sa
menwerkt, zegt nu dat dit opstap-
probleem is opgelost door middel
van een vinding die ook dit jaar
beproefd zal worden. Van een
langzaam lopende en geleidelijk in
snelheid toenemende band kunnen
de passagiers overstappen op de
hoofdband.
Zoals bij de robot-taxi heeft ook
dit bewegende trottoir het bezwaar
dat er weer nieuwe staketsels in
de toch al overvolle binnensteden
komen. En de aanleg zou duur
worden, volgens schatting van
Dunlop 2.8 miljoen pond per mijl
(1600 meter). Maar een nieuwe
ondergrondse zou volgens Dunlop
nog veel meer kosten. Bovendien
zou het bewegende trottoir gemak
kelijk in het gebruik zijn, en
goedkoop te exploiteren. Steeds
meer science-fiction verhalen lij
ken werkelijkheid te gaan wor
den
