Hinderwetvergunning
laan Hoechst verleend
LOTTO
bel de 'Hotline'van
OX Y- olie
voor meer warmte
en service
ïulst
>rt
hal
vanus assess.
Voorstel om tol Haringvlietbrug
per 1 jub '71 op te heffen
„Schone" paddestoelen
Chemie de redder van
onze buitenlucht?
BRIEF BURGEMEESTER VAN ZIERIKZEE
AAN MINISTERS EN G.S.
nstuif zeeland
mad Vhssingen akkoord
0t tweede fosforoven
bezichtiging
agere school
Ir. Demoen
pro Progil,
m
rkoop
Commentaar
rward
diensten
OW
c
Reine lucht
Spontaan in brand
Suggestie
nu in het
nieuwe nummer
losse nummers 90 ct
W.Ni]zinkn.v.
Frans den HoIlanderlaan14
Goes
VAN MENSEN DINGEN EN DADEN
de stichitinig de gi
steum te geven.
ZATERDAG 31 OKEOBER 1970
puint van bespreking
tat van Sint Jansteen, WJ
leringsleidinig doorheen
moeit worden. De ra^r
na enige aarzeling en
ttemmen tegen goedkeus
s het ook duidelijk niet,
mededeling dait de belt
en jaar meekom. De j
gelegen aan de rand Vai
Sint-Jansteen en zorgt
der. Het ziet er verder
in de gemeente Hulst t
enbare tijd uitverkoop
ide gemeentehuizen
worden. De gemeentejj |e waarschuwingen van al of niet
u .1 leskundigen tegen de gevaren van
voor
behoudt,
ch uitgesproken
n de voormalige
yan
Ze hebben
huis in Steen
e meer.
ussieerd werd verder
niet uniform invoeren vr
■rdening vermakelijkheid^
toot het gehele gebied vi
esloten werd van „ja",
lie raad zijn goedkeuring]
k-steü tot restauratie van
ntale Asisehepoort. De
|ie is nodiig in verbaayj tri Kórden geslikt?
iet leefmilieu staan diametraal te-
geen eniBjenover evenzoveel opvattingen van
'xperts en leken, die alle protesten
■n waarschuwingen als zijnde stem-
lingmakerij, te emotionele benade
len paniekzaaierij kwalificeren,
je verwarring is groot. Wiens be-
moet men nu op zijn woord
"geschrift geloven en wiens be
oog moet met een grove korrel zout
KATHOLIEKE KERK
H Gregorius de Grote,
12 zaterdag 19 uur. zond'
en 11 uur
i-382. zondag 9 uur,
is: H Barbara, tel Oil?
terdag 19 uur. zondag
id: Toeristenkerk,
;ondag 10 uur
Parochie H Henricus,
jnd om 19 uur, zondag 7,
uur
Dorpsplein,
0 uur.
3
terdag 19 uur, zondag
R K h.h.8. Fruitlaan:
uur.
H Bavo, tel. 01171.241
19 uur. zondag 9 uur.
ndijk: H Martmus,
zaterdag 18 30 uur, z«
9 10 30 en 17 uur
;ert: O.L Vr OnbevL Ont
18 uur. zondag 8 uur en
11 15 in Kruiningen).
e meningen en betogen voor en
tegen de vestiging van een
„ravelkoolstoffabriek van Progil bij
.ntwerpen stapelen zich op. Ernsti-
oog
»ak van een aangrens De Terneuzense gemeenteraad
roeg in zijn vergadering van don-
erdagavond op zijn manier een
teentje bij tot deze uiterst verwarde
tuatie. De heer Huijbrecht (PvdA)
iende namens zijn en andere frac-
.burg: O.LV Ten hernel, es, met uitzondering van de VVD
zaterdag 19 zondag 7,1 en motie in waarin grote veront-
vsfing wordt uitgesproken over de
oorgenomen vestiging van Progil
waarin „deze vestiging zonder
verleg met de bevoegde Neder
et: o1 ®nt indse instanties strijdig wordt ge
fit met de wil tot goed overleg
oalsditwel bij Belgisch-Nederland-
samenwerkingsprojekten ver-
zatetdi |ngd wordt". Mevrouw Van der
l«s (KVP) reageerde met de opmer-
ing «(at niet alle leden van haar
actie met de motie instemden zon-
er erbij te zeggen wie er nu wel
nwie niet voor waren.
De heer Van Breda Vriesman
l/VD) motiveerde het feit dat hij
Ie motie niet steunde met het argu-
lent dat hij over te weinig kennis
'an zaken betreffende Progil be-
shikte. Mogelijke calamiteiten door
jrogil vergeleek hij met gevaren die
ok sluimeren bij het gebruik van
elektriciteit en de aanwe-
gheid van kruitfabrieken. „Als die
niploffen worden ze immers ook
Maria Magd., tel. 011K
enhoek: Sint-Willibrord' teer herbouwd?" De wethouder
-264, zaterdag 19 uur,
9 10 en 10 30 uur
nszand: H Blasius tel. 111
rdag 19 uur. zondag 7.30,
uur.
laat: H Eligius, zaterdag I
ag 9 uur.
H Willibrordus, tel 0114
en 17 uur.
and: (Molenhoek), zondi
:ht: H.H. Philippus en 1
01146-360. zaterdag 19
en 10 uur.
en
idamme: H. Bonifatius, tej
zaterdag 19 uur. zondag
uur.
rp: H Eligius, tel OU"
•dag 19 uur, zondag 81
oor milieuhygiëne, de heer R. Hol,
ei persoonlijk bezwaar te hebben
ïgen de motie omdat deze naar zijn
lening overbodig is na de door
Jrovinciale Staten van Zeeland aan
aarde motie betreffende Progil.
Ook waarschuwde de heer Hol
erdaji 19 uur. zondag 8.31 «gen een ,te paniekerige stemming'
angaande Progil. „Deze kwestie
loet men maar aan deskundigen
Jj« ,ïer'aten", vond hij. Burgemeester
"schoft maakte aan het debat een
lind door met de andere leden van
ndijke: Cultureel Centred el college van b. en w. in besloten
0 15 uur kerkdienst voJ aad te gaan. Terug in de raadzaal
ei de heer Aschoff dat het college
Ie motie-Huijbrecht, op een kleine
edactiewijziging na, overnam. Op
fin vraag of de gehele raad daar-
iee kon instemmen reageerde nie
mand met de kennisgeving dat hij
2'i geacht wilde worden te heb-
n tegengestemd. Aanvankelijke
izwaren legden plotseling geen
[gewicht meer in de schaal. Het was
nogal verwarde eenstemmig-
eid. Dat wel.
lurg: Par. H Petrus
zaterdag 19 uur, zo:
19 uur.
g: H Eligius. tel 811!
rdag 19 uur, zondag
JUT.
Ie: O.L.V Hemelv.,
zondag 8 en 10 uur.
West Souburg St Mal
zaterdagavond 19 t®
1.15 uur en 17 uur.
Gereformeerde Kerk. f
uur en zondag 9 uur.
Gent: H Maria Hemelt-
-1661 zaterdag 191'
10 9 30 en 11 uur.
ijke: Dorpsplein, zaterdal
10 uur
»t: Hulpkerk, zaterdag
uur
i -Jan de Doper, tel 911
dag 19 uur, zondag ö-
H Ant v Padua, f
zaterdag 19 uur.
0 45 uur
en. H Willibrordus. 'e
Binnenstad zaterdag
ïdag 7 30 en 11 99 UUJ;
erk zat 1915 uur.
Kruiste"
zondag
en 17 uur
aterdag 19 uur
De verrezen enn-
ooi „De Zeemeeuw
uur- zondag 9, 10
1, ®j
in: Parochiekerk
ob zaterdagavond
10.30. 12 en
kerk Paauwenourg-
19 uui en zondag
Joseohziekenhuis 7li
Mil Tehuis: zondag
19 uu'
19
zate''
zondag
ie: H Maria Vis.
zaterdag 19 uur. z'
;e: O.LV TenhemeldP'fo
01176-284, zaterdag
g 8 30 en 10 30 UUT
H Anna. zaterdag
g 9 uur
informatie
t) jj.
it: H Pastoor v
jut zondag 10 u1'
01138J
(Van een onzer verslaggevers)
kloosterzande Voor be
llenden is er maandag gel-
1 de nieuwe openbare lagere
"°1 in de Pastoor Smuldersstraa't
bezichtige». Van 18.30 tot 19.30
ij '3 het hoofd der school, de heer
oe Zwart, aanwezig om de be-
rond te leiden.
"""tregen.
Vooruitzichten
voor zondag en
maandag,
opgesteld door
het K.N.M.I. op
vrijdag
om 18.00 uur:
Vrij zacht met
tijdelijk regen
itó£V00vu'tz'chten in cijfers ge-
Voor -°Ve-r Nederland-
3- aantal uren zon; 0
1 n.'"temp.: 3 tot 7 graden bo-
«snwÓ max--temp.: 1 tot 5 gra-
en normaal; kans op een dro-
Periode van minstens f2 uur: 60
op een geheel droog
ia!-' 3Qans -
iai- 30 procent.
tot4lmaandag: aantal uren zon: 0
2 tot 7 graden bo-
®B"'en k 3 max.-temp.: 1 tot 5
ooven normaal; kans op een
'"Prockm.0?6 van toinstens 12 uur;
'taaal- ün' s op een geheel droog
Tl) Drnrve
procent.
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN B. en w.
van Vlissingen hebben gister
avond de hinderwetvergun
ning voor het in bedrijf stellen
van een tweede fosforoven
door Hoechst-Vlissingen ver
zonden. In tegenstelling tot
beweringen, in een landelijk
dagblad, is er aan de vergun
ning wel degelijk een voor
waarde verbonden wat betreft
de door het bedrijf te veroor
zaken geluidshinder. De voor
waarde geldt in het bijzonder
geluid van een frequentie van
250 Herz. Er wordt in de voor
waarden niet over een bepaald
vereist niveau van lawaai ge
sproken.
Wel wordt gezegd: „De geluid
dempende constructies (bijvoorbeeld
op het dak van het sintergebouw)
moeten zodanig zijn ingericht, dat
zij het uittredende geluid doelmatig
dempen". Deze omschrijving houdt
een waarborg in, dat te allen tijde
naar klachten over geluidshinder
van omwonenden, bij het betrokken
bedrijf op maatregelen kan worden
aangedrongen. De (811) bezwaar
schriften, die tegen het in bedrijf
brengen van de tweede fosforoven
zijn ingediend, hebben niet geleid
tot een wijziging van voorwaarden.
Wat de uitstoot van industriële
afvalgassen betreft, legt 'n aparte bij
lage bij de hinderwetvergunning de
maximumhoeveelheden vast, welke
niet mogen worden overschreden.
Tenminste eenmaal per jaar moet
een algehele veiligheidsinspectie in
het bedrijf worden gehouden, ter
wijl voor de diverse afdelingen van
de fabriek een volledig noodplan
moet zijn opgesteld. Vaste en vloei
bare fosfor (zelfontbrandend) moe
ten, aldus een andere voorwaarde,
onder een laag water worden be
waard en de opslagtank voqr fosfor
moet geplaatst zijn binnen een
vloeistofdichte, betonnen put, welke
in geval van breuk van de opslag
tank de gehele inhoud daarvan kan
bevatten.
Van de uitworp van luchtveront
reinigende stoffen zegt een voor
waarde: „Deze dient met alle dien
ste staande technische hulpmiddelen
zoveel mogelijk beperkt te worden.
Storingen, waardoor het toegestane
maximum aan uit te werpen stoffen
wordt overschreden, dienen onmid
dellijk te worden gemeld bij de
bevoegde instanties en te worden
opgeheven"
In de raadsvergadering van Vlis
singen kwam de hinderwetvergun
ning voor de tweede fosforoven van
Hoechst ter sprake. Burgemeester D.
Roemers deelde toen mee. dat de
vergunning intussen verleend was.
De convenantspartners waren daar
van op de hoogte. Het provinciaal
bestuur heeft er zijn goedkeuring
aan gehecht. Van de zijde van het
rijk, de derde partner in het con
venant, hebben b. en w. van Vlissin
gen geen reactie gekregen op hun
mededeling dat de vergunning zou
worden verleend. Dit is uitgesteld
als een vorm van goedkeuring.
De heer Bannink (D'66) infor
meerde naar het merkwaardige ver
schijnsel, dat zo zei hij
Hoechst zowel als Hercules Mid
delburgs afval storten op een Vlis-
singse vuilstortplaats, waar de afval
stoffen spontaan in brand vliegen.
„Kan dat geen gevaar voor de
volksgezondheid opleveren?", vroeg
de heer Bannink. „Ik ga maandag
meteen kijken", beloofde een ge
schrokken wethouder Smit. Burge
meester Roemers zei: „We laten u
zo gauw mogelijk het resultaat van
ons onderzoek weten".
(Vervolg van pagina 1)
Begin september begon het aantal
lege brieven echter op te lopen. Het
liep op van 50 tot 90 brieven. Op
het ogenblik is 90 van de brieven
geleegd. In het begin maakte ik ze
nog open, al kon je duidelijk zien
dat er mee geknoeid was. Later heb
ik toen de mensen van het postkan
toor van Huisfoeetk erbij gehaald. Zij
hebben toen het districtskan
toor in Viersen gewaarschuwd. De
volgende week waren er mensen
van de postale recherche aanwezig
bij het ophalen van de brieven. Zij
hebben toen zo'n 90 brieven, in be
slag genomen en proces verbaal op
gemaakt. Op het ogenblik zijn ze
druk bezig de dader te zoeken.
Het gekke is dat het om de ande
re week gebeurt. Ze vermoeden dan
ook dat het iemand moet zijn die
wisselende diensten heeft. Het zijn
allemaal brieven die in het beigin
van de week al in Hinsbeck hadden
kunnen zijn, maar daar pas vrijdag
in de bus komen. Ik weet niet wat
er nu moet gebeuren. Al kunnen ze
te weten komen wie het gedaan
heeft, dan ziet het er voor mij toch
wel heel beroerd uit. Zoals u stukjes
schrijft voor de krant om er uw
brood mee te verdienen, zo verdien
ik met het bemiddelen voor de Lot
to".
De Stem: „Alleen loopt u het risi
co om daarvoor een jaar hechtenis
of 10.000 boeite te krijgen. Maxi
maal".
„Ja, dat weet ik, hoewel ik niet
zie wat er nu zo erg aan is. Maar ik
denk dat dat wel zal meevallen. Ik
heb trouwens al een vestigingsver
gunning aangevraagd in Duitsland.
Daar ben je tenminste niet straf
baar".
Bij het postkantoor in Hinsbeck
mocht men niet zeggen of het juist
was dat er een onderzoek werd
ingesteld naar het openmaken van
de brieven. De postbeambte wist er
wel van af, maar verwees ons naar
het districtspostkantoor in Viersen,
dat de zaak in behandeling heeft.
Op dat kantoor was gisteravond ech
ter alleen een portier, want het
weekeinde begint in Duitsland al op
vrijdagmiddag. Bij het politiebureau
in Duiken, waar een gedupeerde
Bredanaar een aanklacht heeft inge
diend, wist men niets van een on
derzoek naar het openen van de
brieven. Wel was er volgens een
rechercheur een aantal aanklachten
bijgekomen. Hoeveel precies kon hij
niet zeggen.
(Van een onzer verslaggevers)
GOES. De burgemeester van
Zierikzee, tevens commissaris van
de n.v. Haringvlietbrug, de heer
D. W. Kastelein, heeft in een brief
die o.a. was gericht aan de minis
ters van Verkeer en Waterstaat
en van Financiën en aan g.s. van
Zeeland voorgesteld de tol voor
de Haringvlietbrug per 1 juli 1971
op te heffen. Het rjjk zou met in
gang van dezelfde datum, in
plaats van de overeengekomen
uiterlijke datum van 1 juli 1975,
de brug over het Haringvliet over
moeten nemen.
Volgens de overeenkomst tussen
het rijk en de n.v. Haringvlietbrug
zal het rijk uiterlijk 1 juli 1975 de
brug overnemen voor de boekwaar
de die op die datum 41,2 miljoen
bedraagt, verhoogd met de boete
voor extra aflossing van de geldle
ning. Het aantal auto's dat tol be
taalt, stijgt enorm. Van 1 juli 1969
tot 1 juli van dit jaar was het aantal
auto's 440.000 of 21,4 pet hoger dan
de twaalf maanden daarvoor. Van 1
juli tot 30 september 1970 (3 maan
den) waren er 172.000 of 21,3 pet
meer dan dezelfde maanden in 1969.
Het is dan ook redelijk te verwach
ten dat in het boekjaar 1970-1971
275.000 of 15 pet auto's meer de
brug zullen passeren dan in het
boekjaar 1969-70. Dit betekent een
tolopbrengst van 5,75 miljoen of 0,9
miljoen meer dan geraamd was. Ook
de rentepost zal twee ton meer op
brengen. dus 1,1 miljoen hogere
winst dan de geraamde 0,9 miljoen,
zodat de winst over 1970-71 min
stens twee miljoen zal bedragen,
aldus de Haringvlietbrugcommissa-
ris. De algemene reserve op 1 juli
1971, in de begroting geraamd op 4,3
miljoen, zal als gevolg van het vo
renstaande 6,3 miljoen bedragen.
Daarnaast is er nog een onderhouds-
reserve die naar raming 1,5 miljoen
zal bedragen op 1 juli 1971.
„Deze cijfers overziende rijst de
vraag, of het niet de hoogste tijd
wordt, dat de n.v. Haringvliet een
concreet voorstel op tafel legt voor
overname van een tolvrije brug door
het rijk op 1 juli a.s.".
De heer Kastelein doet hiervoor
de volgende suggestie: het rijk be
taalt op 1 juli 1971 aan de n.v.
Haringvlietbrug de boekwaarde van
de brug en de boete van aflossing
van de geldleningen, dezelfde bedra
gen, die het rijk op 1 juli 1975 zou
betalen of: de verplichting om rente
en aflossing van de geldleningen,
jaarlijks 3 miljoen, te betalen, 'hei
restant van die geldlening is vrijwel
gelijk aan het restant van de boek
waarde. De Zierikzeese burgemees
ter pleit voorts voor het toekennen
van een „redelijke wachtgeldrege
ling" gedurende enkele jaren aan
het tot 1 juli 1975 in dienst genomen
vast personeel. Voor het rijk bete
kent dit voorstel dat het een bedrag
van 41,2 miljoen en de boete voor
vervroegde aflossing vier jaar voor 1
juli 1975 uitkeert. Daar staat, volgens
de heer Kastelein in zijn brief
tegenover, dat het rijk een
goedkope brug krijgt, die wanneer
zij in deze jaren zou zijn gebouwd,
volgens recente cijfers, 25 miljoen
meer zou kosten. Bovendien ont
vangt het rijk dan de op 1 juli 1971
aanwezige onderhoudsreserve. Het
gaat, aldus de commissaris van de
n.v. Haringvlietbrug, niet langer
aan, nog langer tol te heffen voor
dekking van rente, innings- en be-
stuurskosten en verzekeringspre
mies. De n.v. die het initiatief voor
de bouw heeft genomen en het risi
co heeft aangedurfd, dient iii boven
genoemde gedachte haar reserves
van bijna acht miljoen ter beschik
king te stellen en met het voren
staande akkoord te gaan, aldus de
heer Kastelein. „Laat het rijk bij
zijn beslissing ook ernstig in over
weging nemen, dat door de Zeeland-
brug - eigendom van de provincie
Zeeland en de Volkerakdam, hier
sprake is van een brug, niet alleen
van belang voor de inwoners van
Goeree-Overflakkee en Schouwen-
Duiveland, maar ook voor de dui
zenden toeristen en recreanten van
elders en voor doorgaand econo
misch en toeristisch verkeer".
(Van een onzer verslaggevers)
BRUSSEL —Ir. J. de Moen, ad
junct-kabinetschef van minister De
Saeger heeft verklaard tot de con
clusie te zijn gekomen, dat de in
houd van de in 1969 rond Progil
verschenen rapporten in Nederland
ten onrechte in een kwaad daglicht
is gesteld. Hij zegt, dat met name
het rapport van de coördinatiecom
missie pleit voor toelating van Pro
gil.
De heer Demoen heeft toegegeven
daarin een bevestiging te zien van
de theorie van enkele Belgische be
windslieden onder wie minister Vle-
rick, die de weigering van Progil
toeschrijven aan beslissingen op po
litieke gronden. Het rapport, waaro
ver de heer Demoen sprak, is het
rapport van de Coördinatiecommis
sie voor Milieuhygiëne op 12 maart
1969 uitgebracht in Amsterdam. In
de commissie had onder meer een
aantal doktoren zitting. Ook bij een
bezoek aan de zwavelkoolstoffenfa-
briek van Progil in Condrieu, aldus
ir. Demoen, is de Nederlandse dele
gatie indertijd niet tot negatieve
conclusies kunnen komen. De ad
junctkabinetschef bleek evenwel
niet op de hoogte te zijn van kritiek
van wetenschappelijke zijde op ver
schillende van de in Amsterdam
verschenen rapporten. Hij gaf te
vens toe niet op de hoogte te zijn
van de argumenten, die ook in Rot
terdam, Moerdijk, Gent en Zeeland
hebben geleid tot weigering van
Progil.
(ADVERTENTIE)
Christy Brown, verlamd ge
boren maar begenadigd
schrijver, beziet het leven
met de ogen van een worm.
Willie van der Kuylen, de
man met het hardste schot
van de eredivisie, bekent in
een diepgaand interview:
■;,lk weët het wel, ik ben te
lief".
Als Dolle Mina eerder was
opgestaan, werd ons land
geregeerd door mevrouw
De Jong en andere dames
plus de heer Klompé.
Op pagina 60 een tekening
van deze Vroede Moederen.
(ADVERTENTIE)
B(j een dikke boom tussen
Draaiburg en Aardenburg groeien
ondanks uitlaatgassen en andere
vervuiling, zeer fraaie padde -
stoelen.
Dat is fijn, want dat bewijst groot.
dat men geen groot bos nodig
heeft om te weten dat het herfst
is.
Ze hebben de vorm en de kleur
van eierkoeken en zijn net zo
I
MIDDELBURG „Als je
praat over een tak van bedrijvig
heid waar groei inzit, dan heb je
het over de chemie", Is dat voor
Zeeland, waar het vooral de che
mische bedrijvigheid is, die zich
ontpopt, een schrikbeeld? Zal er
rondom die vele, alsmaar groei
ende chemische bedrijven niet
een toestand ontstaan waarin je
als mens, dier of plant eenvoudig
niet meer kunt bestaan"
Misschien heeft die vraag ook
de Westduitse geleerde dr. Wer
ner Willenberg door het hoofd
gespeeld, toen hij na een congres
van futurologen (toekomstkundi-
gen) te hebben bijgewoond,
schreef „de snelle ontwikkeling
waarin wij ons bevinden, vormt
op zichzelf een dwang tot plan
ning. Zij is als een steeds sneller
rijdende trein, die hoe dan ook
onder controle moet worden ge
bracht om niet ergens uit de
lucht te vliegen. De vraag „hoe
dan wel?",vormt de kern van
onze vrees voor toekomstig wel
zijn. Het is daarom nuttig om
eens meer te kijken naar de ver
gezichten die dr. Willenberg voor
ons openlegt. Dat hij dit doet in
het officiële blad van de Farbe-
werke Hoechst is onder de huidi
ge omstandigheden wel vermel
denswaard.
„De mens van vandaag is zich
sterker van de toekomst dan van
het verleden bewust", schrijft dr.
Willenberg, „Projecteerden wij
de gouden eeuw vroeger in een
ver verleden nu hopen wij die
gouden eeuw door onze vinding
rijkheid zelf te kunnen scheppen.
Is het waar dat de gouden eeuw
nog vóór ons ligt?" De schrijver
gaat dan van drie stellingen uit.
De eerste betreft onze energiebe
hoefte. „Bij een jaarlijkse stij
ging van het energieverbruik met
minstens 4 procent is een totale
uitputting van de wereld-olie en
kolenvoorraad binnen afzienbare
tijd aannemelijk. De exploitatie
mogelijkheden van de atoomener
gie openden echter volkomen
nieuwe perspectieven. Aangeno
men wordt, dat bij de huidige
stand van zaken 3,5 maal zoveel
energie uit de thans bekende
uranium- en thoriumvelden ge
wonnen kan worden als uit de
nog beschikbare reserves aan fos
siele brandstoffen, kolen en oiie.
Dat klinkt bescheiden, maar eens
zal de mens in staat zijn om ook
de nu nog niet-exploitabele ura-
niumvelden aan te pakken. Daar
mee wordt een energie-reserve
aangeboord, die het vijftigvoudi-
ge van de conventionele be
draagt. Dat betekent, rekening
houdend met een voortgaande
groei van de wereldbevolking en
een daarmee gepaard gaande
energiebehoefte, dat wij weer
voor 25.000 jaar vooruit kunnen.
Maar wij sleutelen al aan het
allerheiligste van de energie
schatkamer: de kernfusie. Als de
mens erin slaagt de kernfusie te
beheersen zoals dat nu a! met de
kernsplijting gebeurt, dan is de
energiebehoefte van de mensheid
voor geologische tijdperken tege
lijk gedekt. Brengt het kernspkj-
tingsproces nog het probleem van
het onschadelijk maken van stra
lende afvalstoffen met zich mee:
kernfusie heeft dat probleem
niet, al geldt hier wel, evenals
bij kernsplijting de ongewenste
nevenwerking van een geweldige
hitte als „afval-stof". Energie, zo
concludeert dr. Willenberg, biedt
voor de verdere toekomst feite
lijk geen probleem. Moeilijker
ligt het met de grondstoffen voos
de produkten die een steeds
groeiende en steeds meer ver
bruikende bevolking nodig heeft.
Hoelang zal men de wedloop lus
sen de uitputting van minerale
rijkdommen en verbeterde explo
ratie van armere winningsgebie-
den kunnen volhouden? „De che
mie kan hier hulp bieden", zegt
dr. Willenberg. „Zij kan door
haar eigen methoden, de traditio
nele ontginningstechniek verbete
ren of zelfs vervangen, maar wat
meer zegt: zij is zelfs in staat om
minerale grondstoffen, die
schaars beginnen te worden, te
vervangen door betere toeganke
lijke, en wellicht nog beter
bruikbare materialen. De chemie,
begonnen als vervaardigster van
verfstoffen, daarna groot gewor
den als producent van medicij
nen, zal op den langen duur een
massaproducent van grondstoffen
en voorprodukten worden. Een
voorbeeld van de enorme groei
van de chemie in dit opzicht
vinden wij in de kunststoffen.
Tien jaar geleden was een plastic
emmer nog een vrij schaars arti
kel. Nu staan zinken emmers in
de antiekwinkel. Nog in de jaren
80 zal het verbruik van kunst
stoffen dat van staal voorbijstre
ven.
De chemie staat voor nieuwe
opgaven, waaraan zij zich moet
aanpassen. Haar grote kracht ligt
hierin, dat zij uit relatief weinig
grondstoffen talloze, zeer uiteen
lopende voorprodukten voor de
be- en verwerkende industrie
kan vervaardigen. Er zijn thans
al meer dan drie miljoen ver
schillende scheikundige verbin
dingen bekend, waarvan de
meeste nog nooit industrieel zijn
toegepast, terwijl het aantal che
mische processen dat men be
heerst op honderdduizenden moet
worden geschat. Dit enorme re
servoir aan kennis en mogelijk
heden, naast het aanpassingsver
mogen van de chemie aan nieuwe
eisen en nieuwe situaties, maakt
dat zij zich zeker voelt van de
toekomst. Bijna geluidloos ver
liep haar fundamentele omscha
keling van steenkoolchemie naar
petrochemie. Terugkeer naar de
steenkoolchemie is overigens al
lerminst uitgesloten. Bij voort
gaande daling van de prijs van
elektrische energie, door opwek
king daarvan in atoomcentrales,
wordt het rendabel om uit cokes,
via calciumcarbid acetyleen te
winnen, als grondstof voor de
organische chemie, het zal ten
slotte hoe vreemd het ook
klinkt de chemie .zijn, dis de
beslissende bijdrage gaat leveren
aan het schoonhouden van de
buitenlucht. Dr. Willenberg ziet
dat gebeuren door een totale ver
vanging van steenkool en aardo
lie (en daarmee van de benzine),
door ammoniak-hydrazine meng
sels als voor de aandrijving van
onze verbrandingsmotoren. Deze
nieuwe brandstof kan in atoomre
actors worden gewonnen. Er zal,
om in de geest van dr. Willen
berg voort te denken, een tijd
kunnen aanbreken waarin het be
grip SO-2-verontreiniging (ver
oorzaakt door verbranding van
o.a. olie in zijn diverse soorten
voor verwarming en aandrijving
van machines, tot bromfietsen
toe) onbekend zal zijn. Als dit,
wat nu theoretisch al mogelijk is,
werkelijk gebeurt, dan zal de ge
schiedenis éèn van haar vreemd
ste grappen hebben uitgehaald.
Dan immers zal „de chemie" aan
wie nu het milieubederf verwe
ten wordt, de dank oogsten voor
het weer in zuivere staat terug
brengen van onze atmosfeer.
Maar ongetwijfeld zullen wij dan
weer wat anders hebben om er
protesten tegen aan te neffen. De
chemie mag dan tot de vreemdste
omzettingen in staat zijn; de
mens past zich heel wat moeilij
ker aan....
