Vrije
tijd wordt een leven apart
v.
Wat kun je
samen
zo al maken
vrije uren tegemoet..,.;i I
vrije tijd
vrij vertaald
PRIJ PRIJS PRIJS PRIJS Maak 'n wielerplakboek Bouw zelf n huisorkest Maak uw eigen krant Bouw uw eigen woning
WËË^*' SS
gedwongen vrije lijd
onderzoek
tweede vakantie
VOOR zumwiSt NWERLAW»
vrije£ijd-vrij ver]
taaMl
DRS. J. ZOM:
rije tijd: een begrip, dat
de laatste jaren steeds meer
gehanteerd wordt en door
steeds meer mensen. Ze be
doelen er mee de tijd buiten
het werken. De tijd waarin je
kunt doen wat je zelf wilt.
Is het wel waar dat de echte
vrije tijd, waarin je jezelf kunt
gedragen precies zoals je dat
zelf wilt, zo veel toeneemt?
Vrije tijd wordt tegenwoordig
ook wetenschappelijk begeleid.
Drs. J. Zom van de research
afdeling van het Nederlands We
tenschappelijk Instituut voor Toe
risme is nauw bij alle ontwikke
lingen rond de vrije tijd betrok
ken. en heeft er duidelijke ideeën
over, die nogal afwijken van wat
de goegemeente er zp over denkt.
ji „Vrije tijd", zegt hij, „is een kreet
3ie te pas maar vooral ook te onpas
wordt gebruikt. De mensen gaan wei
korter werken, maar hun werkelijke
ongedwongen vrije tijd neemt nau
welijks töe".
Hoe dat zo? „Wat versta je onder
vrije tijd? Alle tijd buiten het wer
ken op kantoor en [abriek of versta
je eronder die tijd die volledig voor
jezelf en je gezin is. Door het on
genuanceerd gebruik van de woorden
vrije tijd krijg je duidelijke verwar
ringen". stelt hij. In zijn stoel achter
zjjn grote werktafel in het pand
Baronielaan 88, waar de research
afdeling sinds kort zijn intrek heeft
genomen zit hij geen tien seconden
stil. Zijn handen begeleiden zijn
zinnen.
„Slapen, eten, rijden of lopen naar
je werk noem ik gedwongen vrije
tijd.
Pas als het een kwestie wordt van
kiezen van wat zal ik nu eens gaan
doen kun je spreken van ongedwon
gen vrije tijd. Van de meeste mensen
wordt tegenwoordig verwacht, dat zij
in hun beroep bijblijven. Dat bete
kent dat zij 's avonds en in de week
einden Üruis zitten te studeren of zich
in ieder geval op de hoogte blijven
houden van wat zich in hun beroep
afspeelt. Dat kun je geen vrije tijd
meer noemen," is zijn mening.
Drs. Zom rekent voor, dat in
Frankrijk en Amerika, waar de werk
tijden gemiddeld op 40 en 35 uur
per week liggen, veel mensen een
tweede en derde baantje erbij nemen.
„Om bezig te zijn. Onderzoekingen
hebben aangetoond, dat in Frankrijk
het werk-verzadigingspunt op rond
de 42 uur per week ligt en in Ame
rika op rond de 40 uur. Dat betekent
dat de mensen toch een bepaald aan
tal uren willen werken. Ook al ver
plicht je ze tot minder uren. In ons
land zie je dat de lagere middelbare
employé zich nog het meest nauw
keurig aan de 42-urige werkweek
houdt. Maar bekijk je de vrije be
roepen, de middenstand e.d. dan
worden er veel en veel meer uren
gemaakt. Dat betekent voor deze ca
tegorieën dus beduidend minder vrije
tijd. Daar komt nog bij, dat het gaan
van en naar het werk steeds meer
tijd in beslag neemt door de toename
van het verkeer en de parkeerproble
men. Daarom geloof ik, dat de wer
kelijke vrije tijd nauwelijks of geheel
niet toeneemt", concludeert hij.
Eén van de idealen van de re
searchafdeling is om in de toekomst
een onderzoek naar de toekomstige
besteding van de vrije tijd in ons
land door te voeren. Waar let men bij
een dergelijke studie zo al op? „Een
enorme hoop factoren spelen daarin
mee. Hoe gaat de verkorting van de
arbeidstijd zich ontwikkelen?; naar
minder werken per dag of naar een
vierdaagse werkweek? Wat gaat de
tweede woning doen?? Hoe zal de
overheid inspelen op de behoefte
naar recreatie in de eigen woonwijk?
Wat wil het publliek zelf? Hoe is de
beroepsstructuur in dns land", somt
hij achter elkaar op.
En dan aan de hand van een al
opgezet schema; „We moeten het
huidige vTijetijdspatroon analyseren,
sociale posities en opleidingen na
gaan, de gezinsfases en de herkomst-
gebieden in relatie met de woon
situatie bekijken, we moeten kijken
naar het aanbod uit de toeristische
en recreatieve industrie, naar de ver
voersmogelijkheden en de mobiliteit;
welvaart en welzijn zijn belangrijke
punten en het mode-effect van nieu
we recreatiegebieden moet je ook in
je studie verwerken. Zo zijn er tal
loze punten", somt drs. Zom op.
Momenteel worden diverse vormen
van vrijetijdsbesteding nog gekoppeld
aan het beroep, het inkomen en de
sociale positie van de Nederlander.
„Denk maar aan duiven houden en
golf. In de toekomst zal dat steeds
minder duidelijk worden. Wij worden
minder afhankelijk van beroep en
inkomen. De werksituatie zal daar
door minder invloed gaan krijgen op
de vrijetijdsbesteding. Je ziet al
ontwu: Kelingen in die richting, fk
denk aan de vrijetijdskleding die in
alle lagen van de bevolking is door
gedrongen. Ik denk aan camping-
bezoek. Vroeger iets voor de minder
draagkrachtigen, nu duidelijk voor
iedereen. Ik denk aan de zeesporl-
visserij. Een duidelijke verbroede
ring der standen. Die ontwikkeling
zet duidelijk door", aldus deze we
tenschappelijk onderzoeker van de
vrije tijd.
Hij dringt nog verder in de mate
rie: „Je gaat een eigen vrijetijds
cultuur krijgen met eigen criteria en
normen. Dat geldt speciaal de onge
dwongen vrijetijdsbesteding. Denk
je door dan zie je in de toekomst
mogelijk worden dat de werksfeer
ondergeschikt wordt aan de vrije
tijd. De vrije tijd wordt een leven
apart, wordt los gezien van het
werk. Nu zie je al, dat de mensen
zich gaan afzetten tegen hun werk
ten gunste van hun vrije tijd. De
volgende stap kan inderdaad zijn
dat de vrijetijdscultus het werken
gaat overvleugelen. Ideaal gesteld
kan het werken dan een onderdeel
worden van je vrijetijdsbesteding"
Dat kan weer allerlei gevolgen
hebben bij het zoeken van de mens
naar voldoening in het leven. Drs.
Zon: „Ik verwacht dat de mens dan
minder behoefte zal voelen om op
stap te gaan. In ieder geval zal hij
een zeer bewuste keuze maken als
hij eens weg wil. Momenteel zie je,
dat veruit de meeste recreatie bui
ten de deur toch gezocht wordt in
de eigen woonkern. De afdeling
openluchtrecreatie van het ministe
rie van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk houdt zich echter
tot op heden alleen bezig met de
openluchtrecreatie buiten de woon
kernen. Hierdoor is het onmogelijk
om tot de kern van recreatiebeleid
door te dringen.
Je ziet ook, dat bij de recreatie
binnen de woonkernen zich steeds
meer problemen gaan voordoen
waarmee het maatschappelijk werk
zich bezighoudt. Enerzijds natuurlijk
een gevolg van hard werken vanuit
de sector, anderzijds wel degelijk
ook een gevolg van harde noodzaak.
Een noodzaak door de beroerde
woonsituatie voor veel mensen. In
die hulpverlening moet echter een
wijziging komen. Maatschappelijk
werk geschiedt meestel achteraf. De
toekomst moet zijn aan het opbouw
werk, dat het de problemen al uit de
wereld moet helpen voor ze duide
lijk naar voeren komen", geeft drs.
Zom als duidelijke beleidsvisie.
De vraag hoe Nederland over 5,
10, of 20 jaar zijn vrije tijd zal
besteden is hoofzakelijk een beleids
kwestie. En die wordt voorafgegaan
door studies, zoals de researchafde
ling van het NWIT ze maakt. „Es
sentieel is te weten of de overheid
de werktijdverkorting doorvoert in
het aantal uren per dag. in een
langer weekeinde of in meer vakan
tiedagen. De verwachting van het
Nederlands Economisch Instituut in
Rotterdam is, dat tot 1980 de werk
tijd per dag wordt teruggeschroefd
Daarna zou Nederland dan overgaan
op het vier-en-een-halve dag sys
teem. Klein opgezette onderzoeken
in Duitsland en Nederland hebben
aangetoond, dat de werknemers zelf
liever in de richting van meer va
kantiedagen denken. Een geregle
menteerde tweede vakantie dus"
vindt drs. Zom. Hij laat de visie van
de bekende futuroloog prof. Fouras-
tiér dan nog maar buiten beschou
wing. Deze ziet de toekomst in een
paar maanden werken in dan een
paar maanden vakantie.
Teruggrijpend op de situatie in de
woonwijken concludeert drs. Zom
dat in het overheidsbeleid beter
moet uitkomen, dat er in de wijken
betere en meer voorzieningen nodig
zijn. „Vooral ook wat betreft groen
voorziening. Waarom gaan de men
sen ook dat ene halfuurtje per dag
naar de bossen (als ze die in de
buurt hebben)? Omdat de wijken te
weinig bieden. Er zijn wel voorzie
ningen, maar breid die uit. Dan kun
je volledig voldoen aan de behoefte
van de zogenaamde „uurrecreatie"
per dag. De massale trek naar bui
ten zal waarschijnlijk afnemen. Ge
volg daarvan is minder verkeer op
de wegen. De woonbevrediging
wordt groter en de mensen gaan
verfijnder kiezen als ze er eens uit
willen (bewuster recreatiepatroon)
Het doelloze rondrijden in het week
einde zal zo ook minder worden.
Een duidelijk bewijs voor deze visie
heb ik in de Rotterdamse studie
..Zondagsbesteding door Rotterdam
mers". Daar nam de trek naar buiten
beduidend af toen het woonklimaat
verbeterde", argumenteert drs. Zom.
Hij vat zijn totaalvisie kort sa
men: „Over de vrije tijd wordt veel
te ongenuanceerd gesproken. Als
vanzelfsprekend wordt aangenomen
dat de vrije tijd enorm toeneemt.
Maar niet in de vorm van de onge
dwongen vrije tijd. Voor een deel
van de bevolking zal er aanvankelijk
een begeleiding nodig zijn om dat
deel van de vrije tijd bewuster te
laten beleven. Een duidelijke taak
voor de overheid. Misschien ook wel
een taak voor het onderwijs. Ik
denk aan meer projectonderwijs.
Voor dit alles is een groot onderzoek
nodig. Daaruit kunnen in grote lij
nen de prognosen gemaakt worden
over het toekomstig vrijetijdspa-
troon en daaruit zijn de meest nood
zakelijke voorzieningen te lezen en
kan men maatregelen nemen. Als u
het mij vraagt voorzie ik als het
belangrijkste en grootste probleem
voor de komende jaren de tweede
woning" Op de trap naar beneden
verduidelijkt hij nog: „Het zit erin,
dat de tweede woning de eerste gaat
overvleugelen. Dan moet je alle
openbare voorzieningen over bren
gen naar die tweede woonkernen,
enz". Drs. Zom heeft het druk met
onze toekomstige vrije tijd.
WIPPEL HOUBEN
Zo mochten we deze bijlage wel noemen. Iedereen denkt
anders over de manier waarop hij zijn vrije uren door
brengt. Maar voor iedereen rijst de vraag: hoe kan ik
mijn kostbare tijd zo doorbrengen dat ik er later geen
spijt van heb.
Ruim twintig Stem-redacteuren en -redactrices hebben
zich met deze vraag beziggehouden. Het resultaat daarvan
is een bijlage met heel wat nuttige informatie. Waarbij
we ons heel goed realiseren dat daarmee de mogelijkheden
lang niet zijn uitgeput. Speciaal voor onze lezers heeft
kunstredacteur Henk Egbers enkele tips voor interessante
groepsprojecten samengesteld. Men vindt ze op deze
pagina.
De lay-out van deze bijlage werd verzorgd
door Ad van Gurp,
tekenaar Gerrit de Morrée componeerde de voorpagina,
Annelies van den Tol nam Bij de Tijd voor haar rekening
en Wippel Houben coördineerde
Vrije Tijd.... Vrij Vertaald.
DE INHOUD
S
pag. 3 Krijgen we wel zoveel meer vrije tijd
Prijzen voor groepsprojecten,
pag. 5 Televisie kijken een achterhaalde zaak
Polak's visievrije tijd gaat ons leven beheersen.
Vogels kweken meer dan een sport,
pag. 7 Mens zijn los van moeder Aarde.
Verzin een eigen gezelschapsspel.
Zeeuwsche hobby-duizendpoot blijft verzamelen,
pag. 9 Paardrijden is wèl te betalen, maar hypofilie is
„onbetaalbaar".
Zelf een schip maken, dat doet je wat.
Er zijn makkelijker hobby's dan houtsnijden,
pag. 11 Een miljoen sportvissers in ons land
De leeszaal staat open voor iedereen;
De sporthal ook.
pag. 13 Het wel en wee van een eigen zwembad.
Het gesproken boek, niet alleen voor blinden.
Actieve bejaarde wil graag kansen krijgen,
pag. 14 Samen werken aan vormgeving. Of: waar kan ik
terecht om zomaar met iets bezig te zijn.
pag. 15 Informatie over lezen, nieuwe boeken en bibliotheken,
pag. 17 Muzikaal zijn we allemaal. Het gaat er maar om
dat- het er uitkomt.
Verenigingen hebben wel degelijk een functie in
onze vrije tijd.
Stereo kopen geen kwestie van „inpakken en
meenemen".
pag. 18 Trippertjes hebben niéts met trippen te maken,
wel met verzorgde weekeinden.
Mediteren iets anders dan kleien.
Vader zet de koksmuts op.
pag'. 19 Foto's maken én zelf ontwikkelen en afdrukken
vraagt wat oefening.
Tropische vissen maken in de flat geen lawaai,
pag. 21 Mag er eigenlijk nog we] iets in onze flats
Zelf gekweekte kruiden smaken dubbel lekker,
pag. 23 Thuis wielrennen bijna even spectaculair als op de weg.
Dammen en schaken populair door de televisie.
Kleuters hoeven 's winters niet binnen te blijven,
pag. 25 In De Hegge de puntjes op de huishoud-i zetten.
Liefdadigheid is niet uit de tijd.
Specialisatie bij postzegelverzamelaars,
pag. 27 Welzijnszorg ook buiten het leger.
Je blootgeven met vrije tijdskleding aan.
Amateurarcheologie een boeiende bezigheid.
Zelf iets maken geeft voldoening. Door samen met
anderen iets tot stand brengen gaat men nog een stapje
verder. Dat geldt ook voor de vrije uren. Hieronder
enkele voorbeelden. Wie er echt van overtuigd is, dat
hij iets bijzonders heeft gemaakt, kan tot 28 februari 1971
contact opnemen met onze redactie. Mogelijk zit er dan
een prijs aan vast. De Stem stelt namelijk 50 gulden
beschikbaar voor de beste inzending in iedere categorie.
De beste inzending van het geheel wordt beloond met
j 150. Een deskundige jury beoordeelt de inzendingen.
Samen thuis bezig zijn, een idee. Maar onderstaande pro
jecten kunnen net zo goed uitgevoerd worden in club-,
verenigings- of klasseverband.
De WIELERSPORT is een van de
visitekaartjes van Zuidwest Neder
land. Er wordt veel over geschreven
en gepraat.
Waarschijnlijk vind u, dat de rest van
Nederland toch niet helemaal een
zuiver beeld heeft van deze be
langrijke sport. Maak daarom eens
een „BOEK" over de wielersport in
Zuidwest Nederland. Dat kan in een
dik schrift of op losse vellen, die we
naderhand tot één boek aan elkaar
hechten of plakken. We kunnen daar
in bijvoorbeeld een overzicht geven
van de wielerclubs en de fanclubs;
de grote streek-wedstrijden; inter
views nwt hier woonachtige wiel
renners, de grote winnaars en verlie
zers; voor- en nadelen van de wieler
sport; problemen als doping of een
eigen wielerstadion in de streek; de
amateurs en de profs; de ploegen etc.
Probeer er een boek van te maken
met foto's, kranteknipsels, eigen be-
scrijvingen, commentaren, tekenin
gen. etc. Dit zijn maar suggesties. We
zijn vrij te doen wat we willen.
Bouw samen een HUIS-ORKEST
met behulp van ZELFGEMAAKTE
INSTRUMENTEN. Iedereen is muzi
kaal en kan met simpele materialen
en weinig kosten de meest interes
sante instrumenten zelf bouwen.
Repeteer samen en probeer tot eigen
familie-composities en geluiden te
komen. Welk gezin komt tot de beste
harmonie? Voor tips, lees het verhaal
met Ad fieerkens op pagina 17.
Wat voor krant is de beste? Daarover
zijn de meningen verdeeld. Pa wil
(nog) meer sport; ma meer cultuur;
zoon meer commentaren en dochter
meer leuke dingen voor de jeugd
(mode; popcultuur; film). MAAK
daarom samen eens de KRANT, zoals
u zich die wenst.
Hoe? Verzamel bijvoorbeeld gedu
rende een maand DE STEM; ieder
een thuis knipt die verhalen, berich
ten, commentaren, foto's etc. uit, die
hem/1 aar het meest interesseren. Leg
een verzameling aan. U haalt op het
nabijgelegen kantoor van De Stem een
tiental blanco krantenvellen (gratis)
i om daarmee een eigen „uitgave" te
maken. Eerst samen „bekvechten"
over de indeling (hoeveel ruimte
voor dit en voor dat); sorteer dan de
knipsels ei. ga de vellen ermee be
plakken op een manier die ook aan
het oog tegemoet komt. Uw redac
tionele peleid zal kunnen zorgen voor
de eerste wensdroom-krant in de
geschiedenis.
Er wordt in ons land veel gekankerd
op de huizen waarin wij moeten wo
nen. Als we het allemaal zelf in han
den zouden hebben, kwam er wel iets
anders uit de bus. Een architect zei
onlangs: „De mensen weten heus wel
hoe ze wonen willen, maar ze krijgen
de kans niet" Daarom:
a: BOUW samen eens een maquette
(„poppenhuis) van het HUIS, waarin
u woont.
b. BOUW nogmaals deze maquette,
maar dan zoals u het huis zelf doel
matig en gezellig zou willen ver
bouwen. ais u voldoende geld zou
hebben, als de huisbaas het goed zou
vinden etc (andere indeling e.d.).
Tip: Een dergelijke maquette is van
allerlei materiaal te maken (hout,
board, karton) Heel goed laat zich
- het niet zo dure - tempex verwer
ken, dat in platen van 200x50 cm.
verkrijg baai is (2-3-4- etc centimeter
dik). Maak er een beschrijving bij,
zodat ook buitenstaanders begrijpen,
waarom het huis waarin u nu woont,
veel beter op deze wijze verbouwd
kan worden.
HENK EGBERS
