Omstreden
schrijver
krijgt
M obelprijs
de McCartneys amerika
rwI
3
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
SOLZJENITSIN GEËERD
Nettoloon in
1971 slechts
twee procent
omhoog
KASSIES GISPT ANGSTPSYCHOSE
SE STEM
Brazilianen verzekeren
geen politieke
gevangenen in ons land
Protestactie automobilisten: Witteveen: neen!
NUTRICIA
KOOPT
PRESERVEN-
BEDRIJF
TE BREDA
Controle
op illegaal
vuur
wapen
bezit
verscherpt
n
Ambonezen
vergaderen
TOrandaag
in
KWj: TEGENDEEL WAAR
MIDDELBURG MAAKT
BEZWAAR TEGEN
KERNCENTRALE
IN BORSELE
Loonbuit is al binnen:
OPZIEN
ERESALUUT
Prijsstop in Zweden
Besprekingèn bijna
rond:
MINISTER POLAK:
]1 Oe jaargang no. 16551
EDITIE VOOR
ZEELAND
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341, Postgiro 1114111
STEM
Vrijdag 9 oktober 1970
WEERBERICHT
Droog
Hier en daar mist die in de loop
van de ochtend zal optrekken.
Droog weer met weinig wind.
KANTOREN: GOES, KLOKSTRAAT 1
HULST, STEENSTRAAT 14
TERNEUZEN, NIEUWSTRAAT 9
BERGEN OP ZOOM, Z'UIVELSTRAAT 26
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14
ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45
(Van onze redactie buitenland)
STOCKHOLM/MOSKOU De Nobelprijs voor literatuur
is voor 1970 toegekend aan de omstreden Russische schrijver
Alexander Solzjenilsin.
De Zweedse Academie heeft de prfjs, waaraan een bedrag van
400.000 Kronen is verbonden aan de 51-jarige schrijver toegewezen
wegens „de ethische kracht waarmee hij de onmisbare traditie van de
Russische literatuur heeft voortgezet".
Solzjenitsin heeft al laten weten dat hij de prijs accepteert en liem per
soonlijk op 10 december in Stockholm in ontvangst wil nemen. Hij hield wel
een slag om de arm door op te merken „als het van mij afhangt".
SOLZJENITSIN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Met de recente
loongolt is al een groot deel van de
loonbuit van volgend jaar binnen.
Het recel vrij besteedbare inkomen
van werknemers zal volgend jaar
niet met '3,5 pet stijgen, zoals in de
miljoenennota werd geraamd, maar
met siechts 2 pet. Minister Witte-
veen 'Financiën) antwoordt dit op
vragen van de commissie voor fi
nanciën uit de Tweede Kamer.
Oorspronkelijk hadden de deskun
digen van minister Witteveen be
rekend dat het reëel vrij beschik
bare loon dit jaar zou stijgen met
4,1 en volgend jaar met 3,5 pet.
Maar de loonacties maakten deze
cijfers waardeloos. Nieuwe bereke
ningen ramen nu een reële loon
stijging van liefst 5 pet voor dit jaar
en 2 pet voor volgend jaar.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Zaterdagmorgen
zal het hoofdbestuur van de Zuidmo-
lukse „Badar Persatuan" een bijeen
komst beleggen in de Haagse Bazar-
straat. Onderwerp van gesprek zal
zijn het volgens Ambonese woord
voerders ongustig verlopen gesprek
tussen ir. Manusama, die zich presi
dent van de republiek der Zuid-Mo-
hikken noemt en minister-president
De Jong.
Zoals bekend is Solzjenitsin in ei
gen land uit de schrijversbond gesto
ten. In officiële Russische literaire
kringen is niet onmiddellijk op de on
derscheiding van Solzjenitsin gerea
geerd. Twaalf jaar geleden had de
Russische pers maar twee dagen no
dig om schamperend over Pasternak
ie schrijven nadat hem de Nobelprijs
was toegekend. Hij werd een verra
der genoemd die van het westen „zijn
dertig zilverlingen" had gekregen.
Pasternak kreeg destijds toestemming
om de prijs op te gaan halen, maar
hem werd wel zeer duidelijk te ver
staan gegeven, dat het een enkele reis
zou zijn. Pasternak verkoos toen in
zijn vaderland te blijven en de prijs
te weigeren.
„Solzjenitsin is een zoon van de
Russische revolutie", zei Karl Ragnar
Gierow, secretaris van de Zweedse
Academie, bij het bekendmaken van
de prijswinnaar. „Hij is Lenin als
geestelijke vader altijd trouw geble
ven".
Solzjenitsin heeft met een beurs
wis- en natuurkunde gestudeerd,
maar volgde tevens een schriftelijke
cursus in literatuur omdat hij liefst
schrijver wilde worden.
In de oorlog met Duitsland onder
scheidde hij zich meer dan eens ën
hij bracht het tot kapitein. In 1945
werd hij wegens kritiek op Stalin, in
brieven, tot acht jaar strafkamp ver
oordeeld.
Groot opzien baarde hij, ook buiten
Rusland, in 1962, toen zijn al in 1958
voltooide boek „Een dag uit het leven
van Iwan Denissowitsj" in het Russi
sche tijdschrift „Novy Mir" ver
scheen. De toenmalige partijchef
Kroestsjev werd voor het spoedig
daarna als boek verschenen werk ge
wonnen,
In mei 1967 eiste Solzjenitsin in een
brief aan het congres van Russische
schrijvers opheffing van de openlijke
en heimelijke censuur, alsmede het
vrijgeven van zijn geweerde nieuwe
boeken „De eerste cirkel" en „Kan
kerpaviljoen". Zijn brief werd niet
in behandeling genomen.
Toen uitgevers in het westen in de
herfst van 1968 vertalingen van de
twee laatstgenoemde boeken lieten
verschijnen, nam de kritiek op de
schrijver in eigen land toe. In novem
ber 1969 werd hij uit de schrijvers
bond gestoten. Tevens werd van hem
geëist dat hij naar het westen zou uit
wijken. De schrijversbond was van
oordeel, dat Solzjenitsin naar de vij
anden van de Sovjet-Unie en van het
socialisme was overgelopen.
Tot nu toe heeft hij geweigerd zijn
land te verlaten. Hij woont, onder
moeilijke omstandigheden in Moskou.
De toekenning van de Nobelprijs
aan Solzjenitsin wordt in westelijke
literaire leringen beschouwd als een
eresaluut aan al die Russische kun
stenaars. die ondanks het doodzwij
gen van officiële kant, vervolging en
concentratiekampen, hun stem blij
ven verheffen tegen de Russische
censuur.
(Van een onzer verslaggevers)
HILVERSUM VPRO-voorzitter
Jan Kassies is van mening dat er in
Nederland de laatste tijd een kli
maat is ontstaan, waarin mensen in
staat zouden zijn om met geweld
de macht in handen te nemen. Een
van de factoren die dit klimaat be
palen is zijns inziens het ontbieden
van het VPRO-besluur door minis
ter Klompc, naar aanleiding van
éen uitzending over sabotage in het
leger. De minister vraagt zich, vol
gens de heer Kassies, af of deze uit
zending, de veiligheid van de staat
in gevaar heeft gebracht.
„Het ligt voor de hand om te den
ken aan censuur", aidus de VPRO-
voorzitter gisteravond tijdens een
ingelaste televisie-uitzending. „Het
zijn misschien grote woorden. Maai
er klinkt in Nederland een roep oin
harde maatregelen tegen geweld,
zonder dat er een onderzoek volgt
naar de oorzaken van dat geweld.
Een dictatuur ontstaat geleidelijk.
Dat kan ook bij ons. Soms denk je
dat we daar naar op weg zijn. Je
krijgt de indruk dat veel mensen
zich zenuwachtig gaan maken en
ook dat er andere mensen zijn die
dat graag zien."
Volgens de heer Kassies, had de
VPRO het sabotage-item gemaakt,
naar aanleiding van allerlei berich
ten en geruchten, die eerder in de
publiciteit waren opgedoken. „We
hebben alleen een stuk informatie
gebracht over wat er leeft onder
dienstplichtige militairen, over de
manier waarop zij de sabotage er
varen, hun motieven en wat zij er
van gemerkt hebben." Volgens de
heer Kassies had de VPRO niet op
gestookt, geen dienstgeheimen ge
schonden en geen instemming be
tuigd met sabotage in het leger.
De voorzitter van de VPRO vroeg
zich verder nog af of de minister
ook niet filmverslagen over bank
overvallen moest verbieden. Vol
gens de heer Kassies zou dat een
aantal mensen wel eens op het idee
kunnen brengen om een bankover
val te plegen. En interviews met
slachtoffers van vliegtuigkapingen
omdat mensen daaruit zouden kun
nen Ieren hoe je een vliegtuig kon
kapen.
KASSIES
Paul McCartney, zijn vrouw Linda
en hun dochtertje Alice (1) en Hea
ther (7) zijn gisteren met een oce
aanschip in New York aangekomen.
Paul brengt voor het eerst samen
met zijn vrouw, de vroegere fotogra
fe Linda Eastman, een bezoek aan
Amerika.
Halve eeuw Jansenisten in
Hulsf. Pagina 2
Graauw heeft in drie uur een
overdekt zwembad. Pagina 3
Sas van Gent moet 't zonder ar
beidsbeurs stellen. Pagina 5
Radio-Walcheren langer in de
ether. Pagina 7
Aannemers gaan opvallend
vaak failliet. Pagina 13
Regering windt veel doekjes
om de openbaarheid.
Pagina 17
De Gaulle-. Zijn eigen god in
Frankrijk. Pagina 19
Joegoslavische trainer: „Wij
maken van ons elftal geen
bunker". Pagina 21
Baronie-trainer Barry Janse:
„Clubsentimenten zijn maar mo
mentopnamen". Pagina 23
Zeg, ken jij de mosselman
Pagina 27
DEN HAAG (ANP) Voorafgaande aan een receptie van de Bra
ziliaanse delegatie naar de 58ste interparlementaire conferentie, heeft
de voorzitter van deze delegatie, de heer F. Marcilio, gisterenmiddag
op een in de Kurzaal te Scheveningen gehouden persconferentie ge
zegd, dat Brazilië geen politieke gevangenen heeft.
„In de gevangenissen zitten alleen
misdadigers, die doodden, banken
roofden en diplomaten gijzelden. De
ze mensen beschouwen we niet als
politieke gevangenen", aldus de heer
Marcilio. Hü ontkende dat gevange
nen mishandeld worden maar, zo
voegde hij daaraan toe, in een zo
groot land als Brazilië kan incidenteel
een politieman weieens mishandelin
gen plegen. „De regering wil derge
lijke politiemannen straffen", zei de
heer Marcilio.
Hij antwoordde op een desbetref
fende vraag, niet te begrijpen hoe het
komt dat in Europa de pers zegt, dat
er wel politieke gevangenen m Bra
zilië zijn. „De Europese pers heeft een
verkeerd beeld van de politieke situa
tie in Brazilië".
De Braziliaanse delegatie heeft ter
gelegenheid van de receptie in de
Kur-zaal een fototentoonstelling in
gericht, om de bezoekers een indruk
te geven van de huidige situatie in
Brazilië op velerlei terrein. Ter uit
deling waren honderden brochures
gereed gelegd.
De KWJ (Katholieke Werkende
Jongeren), organiseerde voor de Kur
zaal, een demonstratie, waarvoor de
Haagse politie toestemming verleen
de. Op aan de bezoekers van de re
ceptie uitgedeelde pamfletten stond
te lezen: „Met deze tentoonstelling en
receptie wil de huidige Braziliaanse
regering bewijzen dat er geen poli
tieke gevangenen zijn en geen marte
lingen in Brazilië plaatsvinden. Ech
ter uit vele betrouwbare bronnen
blijkt het tegendeel: werkende jonge
ren, arbeiders, studenten, priesters,
vakbondsleiders en andere mensen,
die zich inzetten voor hun medemens
in Brazilië, worden zonder vorm van
proces door politie, geheime politie
en het leger gevangen genomen. Zo
zijn kort geleden een groot aantal lei
ders, leidsters en leden van de KWJ
gevangen genomen".
Met borden en spandoeken lieten
de demonstranten hun afkeuring blij
ken voor de toestanden in Brazilië.
STOCKHOLM (Reuter). De
Zweedse regering heeft gisteren een
algemene prijsstop afgekondigd. Zij
acht een loonstop echter niet realis
tisch.
Op een persconferentie heeft de
Zweedse minister van handel, Gun
nar Lange, onverwacht de maat
regel bekendgemaakt. Hij zei dat
de enige mogelijke uitzonderingen
op de prijsstop de belastingen en de
tarieven van staat en gemeenten zul
len zijn.
(Van onze correspondent)
HILVERSUM Witte
veen: Neen! Onder die kreet
gaat de Stichting voor Eco
nomische Automobielclubs
(E.A.C.) uit Deventer
30.000 leden, 4 jaar geleden
opgericht een protestactie
voeren tegen de plannen
van de regering om ingaan
de 1 januari 1971 de ver
schillende belastingen op
liet automobilisme belang
rijk te verhogen.
De E.A.C. is van mening
dat de auto juist in het ge
zin met een bescheiden in
komen een dusdanige plaats
is gaan innemen dat het
reeds uit sociale overwegin
gen onverantwoord moet
worden geacht de kosten
van het autorijden zo sterk
op te voeren dat het voor
velen niet meer mogelijk zal
zijn de hogere lasten nog te
dragen.
Om de bedreigde autobe
zitters te mobiliseren wil de
E.A.C. allereerst een pro-
testweek organiseren van
19 tot 24 oktober om dui
zenden autobezitters de
straat op te laten gaan met
stickers en andere opschrif
ten op hun wagen met onder
andere de leus: Witteveen...
Neen. Als afsluiting van die
actie zullen zaterdag 24 ok
tober zestien protesttochten
worden gehouden die pre
cies om tien uur zullen
starten op verscheidene
plaatsen in ons land, zoals
in Breda en Goes.
,De protestroutes zijn: ver
trekplaats Breda (Chassé-
terrein Nassausingel)
Roosendaal - Bergen op
Zoom - Steenbergen - Din-
teloofd - Zevenbergen r
Geertruidenberg - Ooster
hout - Breda.
Vertrekplaats Goes (par
keerterrein zwembad)
Vlissingen - Middelburg -
Veere - Vrouwenpolder -
Kamperland - Zïerikzee -
Renesse - Brouwershaven -
Goes.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Verwacht wordt dat
binnen enkele weken definitief over
eenstemming wordt bereikt tussen
Heineken's bierbrouwerij maatschap
pij n.v. en de Verenigde Bedrijven
Nutricia in Zoetermeer over de over
name van het tot het Heinekencon-
cern behorende n.v. Preservenbedrijf
te Breda.
De besprekingen tussen beide bedrij.
ven zijn thans in een zodanig stadium
dat overeenstemming over de over
name mag worden verwacht.
De vakbonden zijn in een vroeg
tijdig stadium over deze besprekin
gen geïnformeerd en hebben evenals
de ondernemingsraden geen bezwa
ren tegen deze ontwikkeling.
In een communiqué dat gisteren
werd uitgegeven, wordt opgemerkt
dat Heineken's Bierbrouwerij maat
schappij n.v., voor en na de fusie met
Amstel Brouwerij waarvan de n.v.
Preservenbedrijf een dochter was, de
nevenactiviteiten heeft gezocht in de
drankensector. De verkoop van het
Preservenbedrijf aan Nutricia past in
deze strategie van Heineken die er
duidelijk op gericht is alle activi
teiten buiten de drankensector af te
stoten.
De n.v. Preservenbedrijf vervaardigt
naast gedroogde en vriesgedroogde
produkten, zoals groenten, aardappe
len, fruit en vlees, snackprodukten,
waaronder de bekende Nibb-it. Hei
neken en Nutricia zijn van oordeel
dat de mogelijkheden tot verdere
ontwikkeling en groei van Preser
venbedrijf meer tot hun recht zullen
komen door aansluiting van dit be
drijf bij Nutricia. waar naast allerlei
zuivelprodukten een groot aantal
merken-artikelen op het gebied van
de baby en dieetvoeding wordt gefa
briceerd.
Bij Nutricia zijn in totaal 1400 men
sen werkzaam, bij het Bredase be
drijf heeft men 450 man in dienst.
(Van een onzer verslaggevers)
BORSELE De gemeente Middel
burg heeft gisteren op een openbare
hoorzitting in het gemeentehuis van
Borsele te Hcinkenszand, bekend ge
maakt dat zij bij bet rijk een be
zwaarschrift heeft ingediend tegen
het verlenen van een vergunning aan
de n.v. Provinciale Zeeuwse Energie
Maatschappij te Middelburg, om in
Borsele een kernenergiecentrale
(overigens al in aanbouw) op te
richten.
Behalve de gemeente Middelburg
dienden 51 leden van de vereniging
voor milieuhygiëne Zeeland en het
Borseler oppositie-raadslid I. A. van
Royen bezwaren in bij een speciaal
daartoe door de minister benoemde
commissie van deskundigen, onder
voorzitterschap van de Zeeuwse ge
deputeerde A. J. Kalamd. Het was
gistermiddag de eerste openbare
hoorzitting, die in het kader van de
kernenergiewet in ons land werd ge
houden.
(ZIE OOK PAGINA 3)
'(Van onze parlement, redactie)
DEN HAAG De onlangs aan
gebrachte wijzigingen in de vuur-
'wapenwet 19X9 en de recente ge
beurtenissen in Wassenaar zijn
•mede aanleiding geweest op de
'kortst mogelijke termijn de orga
nisatorische voorwaarden te
scheppen voor een doeltreffend
opsporingsbeleid met betrekking
'tot illegaal vuurwapenbezit.
Dit heeft de minister van Justitie,
mr. C. H. F. Polak, gisteren meege
deeld in antwoord op schriftelijke
vragen van de KVP-kamerleden mr.
Boot en mr. Van Schaik.
Een en ander geschiedt aan de hand
van de denkbeelden die zijn ontwik
keld in de door minister Polak en de
minister van Binnenlandse Zaken mr.
H. K. J. Beemimk ingestelde recher
che advies commissie, die enige tijd
geleden aan een van haar werkgroe
pen de opdracht verstrekte een doel
treffend opsporings- en bestrijdfags-
stelsel uit te wenken.
Als hoofdtrekken van de nieuwe
opzet kunnen worden aangemerkt:
Hoge prioriteit van deze opspo
ring ten opzichte van andere op
sporingstaken van de politie;
Landelijke en regionalecoördina
tie;
Vrij maken van politiepersoneel
bij de korpsen voor deze werk
zaamheden.
Inschakeling van de Kon. Mare
chaussee en de douane.
Aanwijzing per parket van een
officier van justitie, die' mat de
vervolging van alle misdrijven in
gevolge de vuurwapenwet is be
last.
Minister Polak merkt in zijn ant
woord op dat het toenemend aantal
misdrijven, waarbij van een vuur
wapen gebruik wondt gemaakt, het
vermoeden wettigt, dat het aantal in
Nederland in omloop zijnde wapens
toeneemt. Ofschoon de bewindsman
niet over concrete cijfers betreffende
de omvang van dit illegale wapen
bezit beschikt, meent hij toch te kun
nen stellen diat er geen aanwijzingen
zijn die zouden kunnen doen veron-
derstellen dat dit bezit zo omvang
rijk zou zijn als door de beide kamer
leden werd gevreesd.
Sedert 1 januari 1969 zijn er a%
gevolg van diefstal uit legerdepots
nog 36 wapens vermist. Deze omvang
is niet dermate groot, dat er als het
ware een burgeroorlog mee gevoerd
zou kunnen worden. De bewering
mt van beide vraagstellers
ook iedere grond, aldus mi-
Polak, volgens wie algehele
ing van illegaal wapenbezit
een onbereikbaar doel is. Het beleid
van de overheid kan er slechts op
gericht zijn, dat bezit tot zo gering
mogelijke proporties terug te bren
gen. De heren Boot en Van Schaik
hadden onder meer gevraagd of er
gegronde redenen waren te veron
derstellen, dat er in ons land een
paar honderdduizend wapens ille
gaal in omloop zijn.
HET Anna Frank huis in Amsterdam
zal wegens restauratiewerkzaamhe
den met ingang van maandag voor
het publiek gesloten zijn.
POLAK
VAN een Japans vrachtschip in de
haven van Trois-rivières in Canada
zijn 160 gloednieuwe geweren ver
dwenen.
COMMUNISTISCH China zal in no
vember volgend jaar lid kunnen
worden van de Verenigde Naties.