ELKE NEDERLANDER KRIJGT EEN NUMMER
ens
betaalt
welvaart
met zijn
gezondheid
Ex-chauffeur
stal baas
bijna platzak
Scheepsdrama in
vliegende storm:
baby verdronken
W eekeinde
vol buien
vrq
uit
breda
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND,
DE STEM
POLITIE: BUIT ZEKER 2 TON
Verwachting voor volgend jaar:
ZEELICHTER GEZONKEN NABIJ CADZAND
andaag
in
HAARWERK
Geen harde
maatregelen
tegen
pastores
Amsterdam
110e jaargang no. 16546
Zaterdag 3 oktober 1970
Buien met onweer
STAATSSECRETARIS KRUISING A
Provinciaal Jezuieten:
HOGEDRUKTANKS, ALS RAKET DE ZEE IN
„Omgesmolten"
historische
kerkklok stond
in hoekje
van de gieterij
Verbazing
Boos
Bewaren
EDITIE VOOR
ZEELAND
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341, Postgiro 1114111
STEM
WEERBERICHT
Veranderlijke bewolking met af en
toe een bui, waarvan sommige met
onweer. Krachtige tot stormachtige
wind. Vrij koud.
KANTOREN: GOES, KLOKSTRAAT 1
HULST, STEENSTRAAT 14
TERNEUZEN, NIEUWSTRAAT 9
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14
ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45
PREMIER DE JONG
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Elke Nederlander
zal een administratienummer krij
gen. Op een centraal punt in het
land zal een computer komen te
staan, waarin van elke Nederlander
onder dit nummer de gegevens van
het bevolkingsregister zullen staan.
Er zijn garanties dat niemand onbe
voegd toegang zal kunnen krijgen
tot deze computer.
Dit heeft gisteren de ministerraad
in beginsel besloten. De minister
raad volgt hiermee het advies op
dat de commissie-Westerhout inder
tijd uitbracht. De gegevens die met
het nummer zullen corresponderen,
zijn naam en voornamen, eventuele
titels, adres en woonplaats, leeftijd,
kerkelijke gezindte, burgerlijke
staat, gezin en gezinssterkte, ver
houding tot de dienstplicht. Andere
gegevens, bijvoorbeeld een strafre
gister, zullen niet in dé comnuter
komen.
Op de vraag of de computer met
gegevens in geval van bezetting
door een vreemde vijandelijke mo
gendheid zal worden vernietigd,
wilde minister-president De Jong na
afloop van de vergadering van de
ministerraad slechts antwoorden:
„Daar is aan gedacnt". Voor de vei
ligheid bij brand en dergelijke zal
een reserverol met alle gegevens op
een andere plaats dan die van de
computer worden bewaard. Wie toe
gang wil hebben tot de informaties,
zal zich op een centrale plaats moe
ten aanmelden. Daar wordt bepaald
wie er toegang tot welke gegevens
mag hebben.
De computer ter vervanging van
het bevolkingsregister zal wanneer
het systeem eenmaal draalt, grote
besparingen opleveren. In de grote
steden bestaat nu al de situatie dat
er onvoldoende ambtenaren vrijge
maakt kunnen worden om de regis
ters bij te houden. Het voordeel van
de nummering is dat de lange en
korte namen, die door de computer
moeilijk afgelezen kunnen worden,
vervangen worden door een num
mer. Dit nummer zal bij de drager
ervan bekend kunnen zijn.
De minister-president sprak van
een kwestie van jaren voordat het
systeem zal zijn ingevoerd. Hij wees
erop dat de nummers volstrekt toe
vallig zullen worden toegewezen.
Uit het nummer zal niets omtrent
de drager ervan kunnen worden af
geleid, in tegenstelling bijvoorbeeld
het nummer dat militairen in dienst
hebben. Volgens de premier is het
onjuist de nummering te vergelijken
met de stamboeknummering bij het
vee. Het nummer voor het bevol
kingsregister zal in het dagelijkse
leven geen op de voorgrond sprin
gende rol hebben. Normaal zal men
sich blijven kunnen inschrijven door
opgave van naam enzovoort en niet
door opgave van nummer. De
premier wees er verder op dat voor
vrijwel iedereen geldt dat zijn per'
soonsgegevens bekend zijn in aller
lei administraties van organisaties
en fondsen, waarbij hij is ingeschre
ven.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. De staats.secï-etaris van sociale zaken en volks
gezondheid dr. R. Kruisinga heeft bij gelegenheid van de opening
van het 22ste ledencongres van de Kon. Nederlandse Maatschap
pij tot Bevordering der Geneeskunst gezegd, dat de stijgende
welvaart de grootste bedreiging vormt voor de gezondheid van
de mensheid.
De dalende levenskansen voor mannen tussen 30 en 45 jaar, de meer
dan 10.000 doden per jaar door de toeneming vana het roken (longkan
ker en hartziekten) en het stijgende aantal verkeersongelukken (in Eu
ropa wordt de helt'< van alle sterfgevallen onder de 15- tot 24-jarigen
veroorzaakt door de toegenomen verkeersintensiteit) zijn stuk voor stuk
voorbeelden van het feit dat ondanks een toeneming van het aantal
verplegenden en medische studenten de gezondheid steeds meer gevaar
loopt. Ook de grote toename van het alcoholgebruik (in veertien jaar
tijd zijn de uitgaven voor alcohol gestegen met 300 procent tot een
bedrag van 3 miljard gulden) achtte de staatssecretaris van funeste in
vloed op de gezondheid Daarnaast spelen ook de milieuvervuilers ten
gevolge van de toegenomen welvaart een rol in de bedreiging van de
gezondheid. Ook de woningbouw pleegt, aldus de staatssecretaris, in
vele opzichten een aanslag op de volksgezondheid. Zo is er recentelijk
nog nadrukkelijk gewezen op de psychische gevaren ten gevolge van
de hoogbouw.
Hij concludeerde, dat men er nog niet in is geslaagd de wetenschap
pelijke en technologische ontwikkeling evenwichtig te gebruiken om
het welzijn van de mens te bevorderen.
(Zie ook pagina's 15 en 13)
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA. De 24-jarige ex-chauffeur W.v.S van het vervoerbedrijf
BTO in Breda heeft tegenover de politie toegegeven, dat hij tussen
maart en juli van dit jaar van zijn werkgever goederen heeft gestolen
met een waarde van minimaal 200.000 gulden. Dat heeft de B.T.O. vol
gens de politie bijna de kop gekost. Zij houdt er rekening mee, dat de
buit zelfs we) eens meer dan drie ton zou kunnen bedragen.
Samen met Van S., die sinds twee
jaar in Breda woont, zijn nog negen
personen aangehouden. Acht van hen
zijn helers in Breda en Nijmegen. Vijf
van hen zijn na verhoor vrijgelaten.
Zij zullen wel strafrechtelijk worden
vervolgd.
Gebleken is, dat Van S. ook een
aantal grote inbraken heeft gepleegd
in Breda. Hij deed dat samen met de
32-jarige metselaar C. W Beide man
nen hebben zes inbraken toegegeven,
waarbij voor ongeveer 25.000 gulden
aan sigaretten, kleding en andere ar
tikelen werd weggenomen. De Bre
dase politie verwacht, dat in de di
recte kring van Van S. ook een si-
garettendiefsta] van 35 000 gulden en
een kledingdiefstal van 40.000 gulden
'n Made opgelost zullen ktinnen wor
den. Uitgaande van het minimale be
drag van twee ton bij de BTO zou
Van S. betrokken zijn bij diefstallen
en inbraken met een gezamenlijke
Wnt van 300 000 gulden.
De grootste slag haalde hij binnen
als hij 's nachts, met vrachtwagens vol
goederen op en neer reed tussen Am
sterdam en het overslagcentrum van
BTO in Breda. Ofschoon de politie al
lang verdenking tegen hem koesterde
was hij zo geslepen, dat hij bijna ie
dere nacht onderweg goederen kon
afzetten bij helers en helpers Dat
gebeurde hoewel de politie en ook
de directie van de BTO hem 's nachts
tijdens zijn tochten zo goed mogelijk
in de gaten hielden.
In juli van dit jaar dreigde de
BTO zoveel goede klanten te verlie
zen als gevolg van de serie diefstal
len, dat zij niets anders kon doen dan
W. v. S. ontslaan. Dat bemoeilijkte
het onderzoek aanzienlijk. De firma
is verzekerd volgens een kiloprijs
vracht. De goederen die Van S. stal
lagen veelal in de sector dure elektri
sche apparaten, die vee] en veel duur
der zijn dan de verzekering per kilo
gestolen goed uitkeert. De BTÖ moest
de gedupeerde klanten zelf financieel
genoegdoening geven.
IJZEN NOG HOGER
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De prijzen
zullen volgend jaar aanzien
lijk verder omhoog schieten
dan met de 4,9 procent, die
het Centraal Planbureau on
langs heeft geraamd. Dat
hoofdzakelijk als gevolg van
het feit, dat steeds meer
Nederlandse werknemers een
uitkering van f 400.- hebben
gekregen of zullen krijgen.
Het Centraal Planbureau had
voor 1971 oorspronkelijk een al
gemene prijsstijging van 5,3 pro
cent t.o.v. 1970 voorzien.
Dat percentage kon door de in
de miljoenennota aangekondigde
bijsturingsmaatregelen worden
teruggeschroefd tot 4,9.
Bij de vaststelling van dat percen
tage is men o.m. uitgegaan van de
veronderstelling, dat de helft van de
werknemers een uitkering van 400,-
zal toucheren. Het is nu echter duide
lijk, dat veel meer Nederlanders 400
gulden extra in hun loonzakje krij
gen.
Die ontwikkeling baart zowel de
regering als het parlement ernstige
zorgen en zal ongetwijfeld één van
de belangrijkste onderwerpen vor
men van de algemene politieke en
financiële beschouwingen op 13, 14 en
15 oktober in de Tweede Kamer. Een
nieuwe prijzenstop wordt overigens
niet verwacht.
Dit jaar zijn de prijzen al met 4,4
procent omhooggegaan. Geraamd was
4 procent Vaststaat de dit percen
tage nog met tenminste enkele tien
den zal stijgen, o.m. ails gevolg van de
400,uitkeringen, waarvan de be
langrijkste invloeden zich echter pas
volgend jaar zullen manifesteren.
Sinds de beëindiging van de prij
zenstop op 1 augustus j.l. zijn bij het
ministerie van Economische Zaken
bijna 400 prijsverhogingen gemeld.
Daarvan hielden er 167 verband met
stijging van externe kosten, terwijl de
andere met. rentabiliteitsredenen zijn
gemotiveerd. Eén woordvoerder van
Economische Zaken noemde het aan
tal en de aard van deze prijsverho
gingen betreffende de meest uiteen
lopende zaken: van de tarieven van
diverse rijwielstallingen tot enkele
kruidenierswaren. Het betreft in de
meeste gevall-en geen algehele verho
gingen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De provinciaal der
jezuïeten, pater J. van Deenen, is
niet van plan hard op te treden
tegen de jezuïeten Van Kllsdonk en
Peters van de Amsterdamse studen-
tenecclesia.
Dit heeft ae provinciaal meege
deeld in een brief aan alle jezuïeten
tn Nederland naar aanleiding van het
feit dat de gehuwde priester Huub
Oosterhuis afgelopen zondag is voor
gegaan tijdens de eucharistieviering
in de Amsterdamse studentenparo-
chie. Met deze daad heeft de studen
tenparochie bewust een conflict met
de bisschoppen gezocht De bisschop
pen mgr. Zwartkruis en mgr. Ernst
hebben zich ee-rder reeds mild over
het gebeuren in Amsterdam uitge
sproken.
.Pater J. vain Deenen heeft zelfs de
Nijmeegse hoogleraar in het kerke
lijk recht, de jezuïet prof. dr. P. Hui
zing, naar Rome gestuurd om he-t ge
neralaat van de jezuïeten in te lich
ten over wat in Amsterdam is ge
beurd. Dit om overhaaste maatrege
len van het generalaat te voorkomen.
(ZIE OOK PAGINA 13)
(Van een onzer verslaggevers)
CADZAND In een vliegende storm zijn gistermiddag 200 meter uit de
kust van Cadzand vier mensen van een gezonken zeelichter door een heli
kopter uit het water gehaald. Een negen maanden oude baby is verdronken.
Een 60-jarige man wordt vermist. Aangenomen wordt dat de vermiste, hoe
wel hij een zwemvest aanhad, is omgekomen. Tegen het vallen van de duis
ternis is de uitgebreide reddingsoperatie gestaakt.
De aangespoelde tank bij Cad
zand, die later weer als een ra
ket verdween, aangedreven door
ontsnappend gas.
De gezonken zeelichter heeft voor
een bijzonder gevaarlijke situatie ge
zorgd. De lading, bestaande uit zes
hogedrukvaten met het giftige en
brandbare vinylchloride-monomaire,
sloegen bij het vergaan los. Een of
meer tanks raakten lek en schoten
als raketten door de woelige zee. Een
van de tanks spoelde bij Groede aan,
maar verdween weer naar zee, als een
raket voortgedreven door uitstro
mend gas.
Het rampschip de Belgische zee
lichter Renee 7 (280 brt.) is waar
schijnlijk bij het aan de grond lopen,
lek geslagen en daarna in dieper wa
ter gezonken. Om 12.01 kreeg Vlis-
singenradio de melding van het
Duitse vrachtschip Jadefahrt dat
in de Wielingen bij Cadzand de zee
lichter in nood verkeerde en 50 gra
den slagzij maakte. Zes minuten la
ter kwam de melding dat het schip
gezonken was. De reddingboot was
inmiddels ai uitgevaren. Het Duitse
schip kon weinig uitrichten omdat
het niet dichter bij de kust kon ko
men. Aan de reddingsactie namen be
halve de reddingboot Javazee uit
Breskens, twee zeeslepers uit Zee-
brugge, een tenderschip, eèn loods
boot uit Zeebrugge deel.
Er werd ook een helikopter van de
Belgische luchtmachtbasis Koksijde
ingeschakeld. Deze helikopter ten
slotte pikte drie opvarenden op, één
man en twee vrouwen: hét zijn de
18-jarige R. B. uit Lauenberg uit El
be, de 27-jarige mevrouw M. W.-B.
uit Willebroek en de 25-jarige me
vrouw C. de V.-W. Haar dochtertje
van 9 maanden P. de V, is omgeko
men. De kapitein, de 30-jarige C. J.,
werd door een van de schepen opge
pikt en in Zeebrugge aan wal ge
bracht.
(Vervolg op pagina 3)
(Van onze weerkundige medewerker)
DE BILT De depressie-aanval
rond half september was te vroeg,
maar nu het oktober ls, was dat te
verwachten. Guur weer. wind en
buien. Vooral in de hogere luchtlagen
is de laatste dagen veel kou aange
voerd, waardoor de vorstgrens van
vier kilometer tot beneden de twee
kilometer hoogte daalda.
Hierdoor gaan enkele buien van
hagel, alsook van onweer vergezeld.
Vee-1 moois mogen wij van dit week
einde niet verwachten, al zal tus
sen de buien door de zon zich nu
en dan laten zien. De stormachtige
wind beperkt zich tot het kustgebied.
Het blijft dit weekeinde te koud bij
mid-dagtemperaturen van 12 tot 14
graden.
Bewoners aan Scheldekade krij
gen dijk voor hun neus. Pagi
na 3.
Europese Commissie laat niet
veel heel van steun aan fruit
telers. Pagina 11
Rijke kloosters? Vergeet Het
maar! Pagina 23.
Deze Week. Pagina 24.
Gokken kent geen grenzen.
Pagina 25.
Ons dagelijks brood. Pagina 27.
Studentenpers laat zich de mond
niet snoeren. Pagina 29.
Bent u werkelijk gelukkig?
Pagina 33.
(ADVERTENTIE)
De grootste kollektie dames-
en herenhaarwerk vindt
V in de showrooms van
PELATTI
Ginnekenweg 43, telefoon 01600-32288
Verkoop ook via Uw kapper, vraag
hem een introduktie.
(Van een onzer verslaggevers)
IJLST/ASTEN Het was al
lemaal zo mooi geregeld. IJlst,
een klein Fries plaatsje onder de
rook van Sneek, dat jaren gele
den alleen maar per bootje te
bereiken was, bezit (of bezat?)
een eeuwenoude klok in het al
even oude Nederlands Hervorm
de kerkje. Sinds kort is die klok
bezweken aan de tand des tijds.
Er zat een grote scheur in en het
bronzen geluid van de klok klonk
niet langer over de grazige Frie
se weiden.
IJlst is een kleine gemeente en
heeft niet al te veel geld. Een
reparatie kon er derhalve niet
van af en de bewoners organi
seerden een inzamelingsactie, die
2.000,— opbracht. Er waren
twee mogelijkheden: de scheur
lassen of de klok smelten en een
copie maken. Lassen was zeer
kostbaar en bovendien riskant;
de klok kon er onherstelbaar
door beschadigen en dan zou hij
toch omgesmolten moeten wor
den.
Smelten en een duplicaat ma
ken was ook niet zo eenvoudig.
De klok staat op de Monumen
tenlijst en Monumentenzorg had
er nogal wat bezwaren tegen.
Het rijk kon of wilde het lassen
niet betalen en gaf na veel heen
en weer gepraat dan toch maar
toestemming voor omsmelten.
De Nederlandse klokkengieterij
en fabriek van torenuurwerken
Eijsbouts N.V. te Asten, de be
kende Oostbrabantse klokken-
gieterijgeme'ente, viel de eer te
beurt het karwei te mogen kla
ren. Alles werd keurig in een
contract vastgelegd: de oude klok
zou worden gesmolten en de
„klokkenspecie" zou worden ge
bruikt voor een precieze copie.
Er werd verder afgesproken dat
er 5 procent nieuwe „specie" ge
bruikt zou mogen worden om
het verlies aan brons, bij het
omsmelten, te compenseren.
Donderdagavond ging het alle
maal gebeuren. De twee wethou
ders van IJlst, de heren C. Fran-
kena en J. J. de Vries, plus de
directeur van Gemeentewerken,
de heer D. J. H. Bouman, waren
vanuit Friesland naar Asten ge
komen om het gieten van „hun"
klok bij te wonen. Het ging met
enig feestgedruis gepaard en de
heren uit het Noorden werden
na het omgieten nog eens rond
geleid door de gieterij. Wie
schetst de verbazing én veront
waardiging van de IJlster hoog
waardigheidsbekleders toen zij
in een hoek van de gieterij de
eeuwenoude klok in al zijn glo
rie, zij het met scheur, zagen
staan. De klok was, tegen de af
spraken in, niet omgesmolten.
De wethouders en de directeur
van gemeentewerken waren, op
zijn zachtst gezegd, nogal boos.
Spoorslags trokken zij naar „hei-
telan" terug om daar voor grote
opschudding te zorgen.
In Asten ziet men het iets an
ders. Adjunct-directeur van Eijs
bouts N.V., de heer A. J. Lehr,
die tevens voorzitter is van de
historische commissie van de
Nederlandse Klokkenspelvereni
ging, vindt de hele gang van za
ken rond de IJlster klok ook
schandalig, maar dan wel op an
der gronden. Hij is van mening
dat de klok, hoe dan ook, voor
het nageslacht bewaard moet
blijven.
„De klok is in 1524 gegoten
door de beroemde Kampense
klokkengieters Geert van Wou
en Johan Ter Steghe". aldus de
heer Lehr. „Het is een pracht
exemplaar, een van de weinige
klokken van die klokkengieters
die na de Tweede Wereldoorlog
niet in kanonnen getransfor
meerd zijn. Het zou toch een le
vensgroot schandaal zijn als dat
ding gesmolten zou worden. In
het Rijksmuseum ligt een hele
kelder vol met waardevolle klok
ken. Kunnen zij deze klok daar
dan ook niet neerzetten? Of een
beter idee. Zet de klok op een
sokkel in Ijlst. Dan hebben ze
daar hun oude klok tenminste
nog. Dat is onze hele opzet ge
weest, die klok moet bewaard
worden."
(VERVOLG OP PAGINA 1»)
