OVERAL EEN BOX VOOR ZWERVEND PRINSJE
MADAME TUSSAUD
VERGAT DAMSLAPER
TECHNOLOGIE EUROPESE ZA4K
Kleinsteedse aanpak staat
„lekker leven" in de weg
door uitwijzing
van geestelijken
caballero. de sigaret.
Bordje bij ingang
Zou het daarom
Dat joch
Maatregelen
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1970
DOOR JOHAN WINKLER
(Van een onzer verslaggevers)
f-JAN Lammers, die wel nooit ge
dacht zal hebben (of misschien
juist wel?) dat hij nog eens via
Nieuw Links op die Amsterdamse
wethouderszetel zou belanden krijgt
in z'n ongedachte functie ook iets
over de Stadsschouwburg aan het
Amsterdamse Leidse Plein te zeggen.
Volgend jaar moet er worden be
slist, welk gezelschap die schouw
burg „krijgen" zal. Want dan begint
er een nieuwe speelperiode, en zoals
het leng geleden om de heel Amster
dam allerheftigst beroerende vraag
ging of Ed. Verkade dan wel Willem
Royaards de wacht zou overnemen,
gaat het straks om de vraag of mijn
heer Oster met zijn gezelschap een
kans heeft om terug te komen of
dat men een „andere heer" verwach
ten kan.
Nu, ik vernam dat er reeds tal van
nieuwe meesters staan te trappelen
van ongeduld om het nu eens anders
en beter te gaan doen in wat nog
altijd ons aller „eerste schouwburg"
is, ook al wonen we er honderd of
meer kilometer vandaan.
De nieuwe gegadigden want in de
ze tijd, waarin voor afzonderlijke he
ren geen plaats meer is, zweert alles
bij het „collectief") noemen zich het
„Auteurstheater", en daarvan moe
ten bijvoorbeeld Frenkel Frank, Mu-
lisch en Cees Nooteboom deel uitma
ken. Geen van allen toneelspeler,
maar dat mag niet hinderen in (al
weer) een tijd, waarin deskundigheid
bij voorkeur door het tegendeel wordt
gegarandeerd.
„Krijgt" deze groep de Stads
schouwburg, dan gaat ze daar met
een fikse en ingrijpende verbouwing
beginnen: wandelgangen en foyers,
zo lis ik, worden in werkruimten en
jeugdateliers en informatiecentra
herschapen.
Er hing, al was er al veel te
veel aan verprutst, in de Amster
damse Stadsschouwburg nog altijd
een laat ik er maar eerlijk voor
uitkomen deftigburgerlijke sfeer.
Sfeer van „pluche" en dat is te
genwoordig een vies woord. Sfeer
van nog zoiets vies: wellevende con
versatie tussen lieden die zich voor
het theaterbezoek feestelijk kleedden.
Ik ben bang, dat dit allemaal ver
dwijnen gaat, als de werkruimten en
de jeugdateliers en de informatiecen
tra de wandelgangen en de foyers
gaan vervangen. En ook dat zal dan,
als zoveel, wel onvermijdelijk zijn.
Ze zeggen het trouwens zelf, de nieu
we gegadigden: wij mikken op een
ander publiek.
In gedachten zie ik straks het bord
je bij de ingang al hangen: Bour
geois ongewenst". En dan met hamer
en bijl de hele burgermansboel maar
aan diggelen.
Eindelijk
yyeqentieneenenzeventig wordt be
halve voor de Amsterdamse
Staass"houwburg ook voor de rest
van ons lieve vaderland een belang
rijk jaar. Verkiezingen!
Als ze in Den Haag verstandig zijn
en eindelijk eens aan vooruitzien gaan
doen, bestellen ze nu alvast het pa
pier voor dubbel zo grote stembiljet
ten dan we gewend waren.
De Dynamisch-Conservatieve Par
tij, de Nationale Volkspartij, de Pro
gressief Evangelische en de alleen
maar Evangelische Partij, de Club
der Gaullisten, de Partij van Recht
het zijn maar zo'n paar nieuwe
gegadigden. Zo juist las ik dat dit
(onvolledige) lijstje ook nog met een
Middenstandsparlij zal worden aan
gevuld alsof de bestaande partijen
al niet middenstands genoeg zijn.
Advies aan die nieuwe partij:
vraag eens aan Hay a van Someren
of de VVD, uit de tijd dat ze nog
niet bijstuurde, op zolder misschien
nog een oude voorraad affiches heeft,
waarop eertijds diezelfde vraag werd
gesteld: of we ook niet vonden dat
„het roer om!" moest. Allicht doen
ze die plakkaten voor een zacht
prijsje over!
Overigens blijkt uit al die nieuwe
partijstichterij weer eens, dat we het
versnipperen maar niet kunnen la
ten. En weet u wat op dat gebied
het summum is? Dat er in dat va
derland van ons ongelogen 256 ver
schillende groepen, organisaties en
verenigingen zijn, die zich met de
strijd tegen de milieuverontreiniging
bezighouden.
Tweehonderdzesenvijftig zou
het daarom morgen weer erger stin
ken dan vandaag?
Jordanië! Amman in vlammen! Dui-
3 zenden doden! En weer is het on
voorstelbare iets dat we, omdat
het onvoorstelbaar is dan maar uit
onze gedachten wegdringen, 't Is im
mers veel belangrijker of mijnheer
Den Vyl in het grote dierenbos van
de PvdA al of niet de enige baas
blijft?
Maar ineens zie ik dat Jordaanse
joch toeer voor me, dat ik zo'n vijf
tien jaar geleden ergens buiten Jeru
salem tegenkwam. Ik dwaalde er
rond op een eenzame weg, op zoek
naar een heilig verleden dat allang
vergeten is. Toen liep hij daar, ijve
rig studerend in een boek, het bleek
een Engelse grammatica. En omdat
hij „er niet uitkwam", hield hij mij
aan en vroeg me hoe je een bepaald
woord moest uitspreken. Hij vroeg
het onbevreesd en met iets van ont
wapenende vertrouwelijkheid.
We zijn toen aan de rand van die
weg gaan zitten dezelfde weg
waarvan lastige gidsen, speculerend
op de toeristen-sentimentaliteit, be
weerden dat Jezus zélf er ook gelo
pen had. Welnu, aan de rand van die
weg sprak ik hem de woorden voor
en nij sprak ze na. Zomaar een Jor
daans joch.
Jordanië! Amman in vlammen!
Duizenden doden! Wie weet is dat
joch ja, tot wat eigenlijk opge
groeid er één van.
Het man geworden kind van een
eeuw, die later als de eeuw van de
moord bekend zal staan.
De kleine prins Carlos, bijna 8
maande oud, is al een bereisde
baby. Hij was met zijn moeder
Irene en zijn vader prins Carlo:
Hugo al in het Italiaanse Porte
Ercole bij zijn schoonouders en
verder woonde hij met zijn nau
welijks 8 maanden al afwisseld in
Arbonne, Ligniere en Parijs. Hij
draagt nu al de last van de proble
men, die zijn ouders omringen en
die hij later zelf ongetwijfeld zal
ervaren.
Nu heeft de kleine prins Carlos
er nog geen weet van, ook al hoort
hij uitsluitend Spaans praten door
zijn ouders en uiteraard door het
Spaanse kindermeisje, dat voortdu
rend met hem meereist. Franse
namen zeggen de kleine prins nop
niets, dus helemaal niet het hoe er
waarom van de reizen tussen Ar
bonne, Ligniere en Parijsda'
komt allemaal nog wel.
Op dit ogenblik is het levei
voor prins Carlos, 8 maanden ou
en zoon van prinses Irene en prin
Carlos Hugo alleen nog maar cc
spel. Een spel waarin zijn ouder:
zich even fel verdiepen als d'
baby zelf: a lellend, ernstig, hui
lend.,: het perpetuhum mobila»
waarmee de uren van iedere baby
zich dagelijks vullen-
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Amsterdam
heeft er een beduidende attraktie
hij. Blote Phil Bloom, „van het
'ichaam gegoten", fier te paard.
Vincent van Gogh met vlammend
haar en een gedreven blik. Mata
Hari niet wulpse rondingen in na
tuurlijke vleeskleur. Kortom: Ma-
tome Tussaud heeft haar eerste
stap cp het vaste land gezet sinds
tot beroemde wassenheeldenkabi-
net in 1802 van Parijs naar Londen
torhnisde. Morgen opent het zijn
Poorten in het voormalige chique
theehuis Formosa aan de Kalver-
itraat. Waarom uitgerekend Am-
verdam? „Het is een stad. waar
hch veel afspeelt", vindt directeur
Victor Catacre beleefd. Een stad
Met een sterk eigen karakter en
oaarin past Madame Tussaud bijzon
tor goed. Verder hebben we een
'akelijke reden. Voor een wassen-
toeldenkabinet is een goed atelier
ton levensbelang. Amsterdam
to'-igt straks zo'n atelier, maar het
's er nog niet. Gelukkig is de ai-
stond naar Londen zo gering, dat
een snelle en goede samenwerking
Mogelijk is".
De voorbereidingen hebben vier
jaar geduurd, waarbij het vinden
van een geschikt pand een grote
rol heeft gespeeld. Maar ook de
selectie van te vereeuwigen natio
nale figuren was een tijdrovend
karwei. „We hebben veel steun
gehad van wetenschapsmensen en
kunstenaars", zegt Victor Catacre
handenwrijvend. Hoorde Johan
Cruyf erbij? Dat was natuurlijk
geen vraag. Hij heeft een ereplaats
gekregen tussen rondtollende voet
ballen en staart met de handen in
de zij naar een onzichtbaar „Zuid-
Amerikaans"? visioen. Karei Ap
pel? uiteraard. Men bouwde rond
zijn ruige gestalte een atelier,
waarin op een oogverblindende ma
nier is „aangerotsooid". Lisbeth List?
Daar heeft men misschien wat lan
ger bij stilgestaan, maar ze heeft
Se eeuwigheid gehaald en zit
kwijnend naar de goede dagen met
de „afwezige" Ramses Shaffey te
rug te verlangen. Je krijgt er een
beetje kippevel van, zo dwingend
te worden aangestaard door zoveel
goede oude bekenden. Want dat is
het kenmerk van Madame Tussaud
- er kan nauwelijks 'n glimlach af.
Behalve Nederlandse figuren -
waarbij een majesteitelijke konin
gin Wilhelmina domineert en Anne
Frank er een beetje verloren bij
staat - is ook de internationale elite
vertegenwoordigd.
De Rotterdamse havenarbeiders
zullen met blijdschap Mao herken
nen en ten bate van Harry Mulisch
en zijn band is Castro in was
herboren. Paus Johannes ontbreekt
niet. Soekarno is er en Soeharto
niet, hetgeen dan weer een rel
uitspaart. Rembrandt staat naar
een verschijning in fraai clair -
obscure te turen. De natuurge
trouwheid van de beelden is fabu
leus en de verzorging van de aan
kleding tot in de puntjes, of het nu
om de kanten kraag van Willem
van Oranje gaat of om de ridder
orde in het knoopsgat van die an
dere vader des vaderlands, Willem
Drees.
Zonder bedenken kan gezegd
worden, dat Madame Tussaud een
fraaie aanwinst is voor Amster
dams toeristieke pakket, al hebben
we de Damslaper met zijn stickie
node gemist.
Prof. dr. J. Kistemaker, directeur van het Instituut voor Funda
menteel Onderzoek der Materie voor Atoom- en Molecuulfysica
heeft zijn opvattingen over de manier waarop Europa zijn techno
logische achterstand op de Verenigde Staten kan inhalen, neer
gelegd in' een discussiestuk voor het congres dat de Europese
beweging drie oktober in Utrecht houdt.
Prof. Kistemaker, wiens naam onverbrekelijk verbonden is aan
het ultra-centrifugeproject, ontwikkelt een belangwekkende visie.
De kernpunten van zijn betoog bieden wij onze lezers hierbij aan.
(Van onze onderwijsredacteur)
UTRECHT „Lekker Leven" krijgen de volksgemeenschappen
niet caedau. In de ontwikkeling van de techniek en de daarop ge
stoelde economische groei is het devies: worstelen om te overleven
of sterven. Economische achterstand betekent, vroeg of Iaat, over
weldiging door de sterkere, verlies van zelfstandigheid voor de
'zwakkere. Dat is de technologische uitdaging waarvoor West-
'Europa zich in de zeventiger jaren gesteld ziet.
bestuurslichamen.
Europa moet daarvoor betalen. Ais
er 1 van het bruto nationale in
komen voor wordt uitgetrokken, zijn
er al enkele miljarden dollars per
jaar voor beschikbaar.
Het is heel mooi om te stellen, dat
dit werelddeel zijn eigen sociaal en
psychologisch klimaat moet houden
en niet moet worden wat Amerika
nu is. Maar dit hoeft niet in te hou
den, dat de Europeese landen zich
bj) voorbaat neerleggen bij een tech
nologische achterstand. In Europa
iient men te beseffen, dat de milieu
verontreiniging die door technische
en industriële ontwikkelingen wordt
veroorzaakt niet op rekening van
die ontwikkelingen moet worden
jeboekt.
De politieke wil is er niet in Eu
ropa om de maatregelen te treffen
die de milieuverontreiniging kunnen
voorkomen. In de regeringsbureaus
van Europa zijn weinig of geen men
sen aanwezig, die technologisch zijn
gevormd. Daar ligt het probleem.
PROF. KISTEMAKER
suggesties
De Europese technologie is door de
nationale kleinsteedsheid in elk van
de 12 Europese landen in de afgelo
pen 30 jaar sterk bij die van de Ver
enigde Staten achter geraakt. Do
Europese aanpak is te klein, de
markten zijn te klein, de mentaliteit
van overheden en particulieren
evenzo. Het Europese technologische
potentieel is groot. Het wordt niet
gebruikt.
West-Europa is daardoor in de
wereld tweederangs geworden. Goed,
het kan nog eenvoudige artikelen
leveren, het grovere werk doen,
„betere" grondstoffen produceren.
Het is nog geen onderontwikkeld ge
bied. Het exporteert verder naar de
Verenigde Staten vele ideeën, vaak
via de knapste koppen. Maar Euro
pa is onmachtig om onderzoek en
ontwikkeling, plus fabricage en ma
nagement op wereldniveau te bren
gen. De kansen om dat ten goede te
veranderen zijn er, als Europa be
reid en in staat is een groot aantal
politieke en mentale barrières te
nemen.
Drie doeleinden moeten worden
nagestreefd
1. Grotere Europese eenheid;
2. Vorming van Europese industri
ële, financiële en commerciële
ondernemingen;
3. Vorming van centrale Europese
Nederland, om maar een land te
noemen, geeft wel 900 miljoen gul
den per jaar voor „ontwikkelings
hulp" maar de rijksbijdrage aan
alle Europese projecten is jaarlijks
slechts 60 miljoen gulden. Europa
kan uit het economisch technologi
sche slop komen.
Daartoe zal het, zonder kleinsteeds
geharrewar en nationalistische kort
zichtigheid, snel moeten besluiten
tot de volgende maatregelen
Gelijkvormigheid van het onder
wijs. Verplichte invoering van
het Engels als tweede taal op alle
Europese lagere scholen;
Stichten van twee of drie Euro
pese universiteiten voor voort
gezette studie;
Stichten van grote centra voor
biochemisch onderzoek (kosten
100 miljoen dollar per jaar);
Stichten van vormingscentra voor
de Europese jeugd;
Stichten van zeker 1200 jeugd-
laboratoria (60 miljoen dollar per
jaar);
Stichten van een Europese, su-
pra-nationale, energiecommissie
(kosten 1500 miljoen dollar per
jaar);
Vorming van 25 industriële Eu
ropese gewestgroepen (kosten
125 miljoen dollar per jaar);
Oprichting van een Europese ok-
trooibureau;
Oprichting van een Europees
klachtenbureau om bureaucrati
sche belemmeringen voor de
vooruitgang van de Europese
technologie uit de weg te ruimen;
Instelling van een Europese wet
geving; een Europese autoriteit
voor milieuverontreiniging (con
trole-apparaat van zeker 101)0
man)
Instelling van een jaarlijks Eu
ropees concours met prijzen voor
de beste prestaties op organisa
torisch, technologisch en com
mercieel gebied.
JACQUES LEVIJ
LA PAZ (KNP) President O-
vaudo van Bolivia heeft geweigerd
een afvaardiging van de vakbonden,
van de bisschoppen der r.-k. kerk, de
leiders van verschillende protestant
se kerken en studentenorganisaties te
ontvangen. „Wanneer het om verra
ders gaat. geven wij niet toe", ver
klaarde de president.
Deze weigering van het gesprek
heeft volgens waarnemers in La Paz
de reeds gespannen situatie in het
land tot het uiterste toegespitst.
Praktisch komt het erop neer, vol
gens hen, dat de regering door haar
houding ook de katholieke bisschop
pen, die zich tot dusver buiten de
politieke crisis hebben willen hou
den, in de rijen van de oppositie
heeft gedreven.
Directe aanleiding tot de verscher
ping der situatie is de uitwijzing
van vier priesters en een dominee
van de methodisten. Zij werden een
paar dagen gelden op het vliegtuig
naar Argentinië gezet. Zeventig
priesters oblaten hebben aangekon
digd,- dat zij het land zullen verla
ten,. wanneer de regering de uitwij
zing van de vijf geestelijken niet
ongedaan maakt.
De paters oblaten werken voorna
melijk in de vitale mijnstreken van
Bolivia en beheren bovendien twee
radiostations. Ze hebben de regering
tien dagen de tijd gegeven haar
besluit te herroepen.
Ook de jezuïeten hebben gedreigd
hun werk in Bolivia op te geven.
Wanneer zij hun dreigement uitvoe
ren. krijgt het onderwijs aan de
universiteiten een harde klap, maar
komen ook talrijke bureaus voor hulD-
verlening en twee radiostations zon
dier personeel.
(ADVERTENTIES)
anders dan andere.
Toneelspeler en TV-acteur Jules Croiset.
