Afscheid nemen van getijden-Biesbosch
ISRAËL
vrij.,
uit
gsmaterialen
De Brabantse Biesboseh veran
dert. Nog deze maand wordt doo
de sluiting van het Haringvliet
de macht van het getij denwater
aan banden gelegd. En daarmee
ook het avontuurlijke van dit
doolhof van biezen, riet en wilgen.
Wat blijft er over
Voorwaarde voor vrede
in het Midden-Oosten
Vrij spel
Recreatie
Waterbekkens
Gered
[mogelijkheden.
Hoor elk interieur.
I
eceeceeeeoeeceeeet
land voor direkt (om- j
iiogelijkheden.
fe vrijdagavond van J
'morgen van 10 tot J
DLE
TILBURG
ROTTERDAM
>8909906999899»»
islaboratorium en
erkingen.
terialen en half-
rit op het verloop
n zalontwerpen,
eine groep mede-
>paratuur ten be-
zal verlenen als
medewerker met
iktisch heeft ont-
ïicus hebben voi-
unctie kenbaar te
burg.
Url Avnery, lid van de
Knesset (het Israëlische
parlement) en oprichter van
de partij Ha-olam Hazeh
(Nieuwe Kracht) is van huis
nit journalist. Hij is behalve
parlementslid hoofdredacteur
van het blad dat dezelfde
naam draagt als zijn partij.
Sinds jaar en dag is hij een
vurig ijveraar voor een
radicale wijziging van de
manier waarop het officiële
Israël zich opstelt tegenover
de Palestijnen.
In zijn zojuist verschenen
boek „IsTaël zonder zionisten"
lanceert hij zijn vredesplan
„Pax Semitica": „het land is
als geheel het tehuis van
de Hebreeuwse en de
Palestijnse natie".
Hoewel Avnery's partij
slechts twee zetels in het
parlement bezit en derhalve
een splinterpartij moet
worden genoemd, is Avnery's
invloed groeienden worden
zijn ideeën in brede kring
bediscussieerd met name door
de jonge Israëli's. De
gedachte wint veld dat de
oude generatie van zionisten
pioniers, die in Israël nog
steeds in het zadel zit, te
verstard is, te veel verstrikt
in verouderde (zionistische)
denkbeelden om de
Palestijnen als volwaardige
gesprekspartners te accep
teren. De zaak zit muurvast,
van beide zijden, en het is
Israël, zo zeggen Avnery
en de zijnen, dat daarin
verandering moet
aanbrengen.
ZIONISTEN
oen Theodor Herzl
in 1896 zijn boek "De Jo
denstaat" schreef waarin
hij de stichting van een
eigen staat voor het ver
strooide Joodse volk be
pleitte, stond hem aan
vankelijk geen bepaald
land duidelijk voor de
geest. Het kon Oeganda
zijn of Argentinië, dat
deed er niet zo veel toe.
Eerst kort voor de voltooi
ing van zijn boek kwam
hij op de gedachte dat PA
LESTINA mogelijk het
land kon zijn waar de
Joodse staat gevestigd zou
worden. Daarmede was in
feite het Zionisme gebo
ren.
De zionisten die in 1897 te -
Bazel bijeenkwamen voor het
eerste zionistsche congres,
beschouwden Herzls plan als
een unieke mogelijkheid het
jodendom in Palestina te
doen herleven. Op een enke
le uitzondering na kende ech
ter geen hunner het land.
Dientengevolge kwam het
zionisme, toen het 'voet aan
wal zette in Palestina, in bot
sing met de werkelijkheid.
De werkelijkheid was dat het
land bewoond werd door
Arabieren. En daaraan had
uien niet gedacht.
Avnery, die in zijn boek 't
zionisme een revolutie
noemt, vraagt zich af wat er
gebeurd zou zijn als de zio
nisten zich hadden be
schouwd als een oud Semi
tisch volk, dat bezield met
een broederlijke liefde voor
het Semitische volk dat de
streek bewoonde, de Pales
tijnen, terugkeert naar zijn
geboortegrond. Bij het begin
van deze eeuw woonden on
geveer 500.000 Arabieren in
Palestina tegen 50.000 joden,
van wie meer dan helft
eerst sinds kort -na de eerste
ehyah (emigratiegolf),
'Deze twee bevolkings
groepen bezagen elkaar met
gemengde gevoelens, niet
wetend hoe met elkaar om te
gaan en om elkaar heen-
oraaiend als boksers tijdens
een oefenpartij voor het gro-
door HEN BOLLEN
te gevecht" zegt Avnery die
eraan toevoegt dat er inci
denteel wel wat ruzies wa
ren over grond, bronnen e.d.
maar dat er tussen beide be
volkingsgroepen geen open
lijke vijandschap bestond. Men
weet wat er sindsdien in Pa
lestina is gebeurd: de ene
emigratiegolf na de andere,
eerst heimelijk, later nadat
de staat Israël gepro
clameerd was openlijk,
kwam naar het land. De ver
houdingen werden omge
keerd: nu woonde er een
Arabische minderheid te
midden van ruim twee mil
joen Israëli's.
Voordat de staat Israël
werd uitgeroepen kochten de
joden grond van rijke Turkse
landeigenaars en van dito
Arabieren. Tijdens en na de
bevrijdingsoorlog van 1948-
'49 werden bezittingen lan
derijen, huizen en zaken
van honderdduizenden Pales
tijnse Arabieren geconfis
queerd. „Het feit dat de Ara
bieren vluchtten", zo schrijft
Avnery, "kwam Israël en de
kolonistengeest van het zio
nisme, goed van pas, omdat
hierdoor duizenden huizen en
honderdduizenden hectaren
grond vrij kwamen, die kon
den worden overgedragen
aan de honderdduizenden
immigranten, die na 1948 't
land binnenstroomden". Ook
uit dien hoofde verzette Is
raël zich tegen repatriëring
van de vluchtelingen. Maar
Avnery is ervan overtuigd
dat achter alle argumenten
tegen repatriëring het funda
mentele ideaal van het zio
nisme schuil gaat: een homo
geen Joodse staat, een staat
"die even Joods is als Enge
land Engels" zoals de zionis
tische leiders zo vaak ver
kondigden. Weliswaar heeft
Israël de vluchtelingen com
pensatie zonder repatriëring
aangeboden, maar dit is voor
de Arabieren onaanvaard
baar.
„Toch weten we, dat de op
lossing van het vluchtelin
genprobleem de sleutel
tot de vrede is en een daad
van verbroedering tussen Is
raël en de Palestijns- Ara
bische natie". Derhalve stel
de Avnery twintig jaar gele
den reeds een gedetailleerd
plan op waarvan de kern uit
een repatriëringsplan voor De
Jonge Israëli's In de Slnal-woestijn.
Palestijnen bestaat Sinds de
oorlog van 1967 opnieuw dui
zenden Palestijnen op de
vlucht heeft gejaagd, groeit
in Israël het gevoel van on
behagen, het idee dat de Pa
lestijnen de grote slachtof
fers zijn van het conflict en
dat het uitblijven van Israë
lische voorstellen ter regeling
van het vluchtelingenvraag
stuk slechts leidt tot escala
tie van de Palestijnse haat
jegens Israël. Avery is van
mening dat Israël de eerste
stap op weg naar verzoening
met de Palestijnen moet zet
ten. Hij bepleit de stichting
van een federatie tussen Is
raël en een nieuwe Arabisch-
Palestdjnse republiek en re
geling van het huisvestings-
vraagstuk van de vluchtelin
gen, hetgeen door Israël in
samenwerking met de Pales
tijnse Arabieren onafhanke
lijk van enig officieel contact
tussen Israël en de Arabische
staten kan worden verwezen
lijkt. In de tweede fase ziet
Avnery de totstandkoming
van een Semitische Unie, 'n
grote confederatie van alle
staten in het gebied. Voor Is
raël zou dat betekenen dat
het een streep zou zetten on
der het zionistische hoofdstuk
van zijn geschiedenis en een
nieuw hoofdstuk zou begin
nen het hc.fdstuk van Is
raël als een staat, geïnte
greerd in het gebied, met 'n
grote rol in de strijd van het
gebied voor vooruitgang en
eenheid. „Elk van onze da
den zal in het begin argwaan
wekken. Elk van onze daden
zal worden uitgemaakt voor
een nieuwe zionistische sa
menzwering. Maar lang
zaamaan, door weloverwo
gen daden, zal de argwaan
verdwijnen en plaatsmaken
voor vertrouwen". Tot slot
citeert hij het Boek Predi
ker: „Alles heeft zijn uur en
ieder ding onder de hemel
zijn tijd". Nu moet de tijd
van vrede aanbreken, zegt
Avnery wiens gedachten en
ideeën ook buiten Israël
waard zijn gekend te wor
den.
,Jsraël zonder Zionisten. Een
pleidooi voor vrede in het Mid
den-Oosten" door Vri Avnery,
uitgave van Elsevier in de se
rie Paperbacks voor de jaren
'70.
door CEES DE BEKKER
In de Brabantse- Bies
boseh is het deze zomer
drukker dan ooit. Van
mensen, die afscheid
komen nemen van een
zeldzaam stuk natuur
vol rust en stilte. Zelfs
zij, die wel veel gehoord
en gelezen hebben van
deze grootste zoetwater
getijden-delta van West-
Enropa maar er nog
nooit toe gekomen zijn
zelf eens te gaan kijken,
staan nu in de rij voor
de rondvaartboten van
"De Zilvermeeuw" in
Drimmelen en van Bies
boseh Tours in Lage
Zwaluwe.
Velen hebben er spijt van,
dait zij nooiit eerder de Bies
boseh hebben bezocht. Heb
ben zij zich af laten schrik
ken door de soms overdre
ven verhalen over de ge
vaarlijke kreken in de dool
hof van biezen, riet en wil
gen?
Duizenden watersporters en
vissers hebben het avontuur
juist gezocht. Voor hen is het
afscheid van deze van uur
tot uur veranderlijke Bies
boseh bijzonder zwaar.
Vijf en een halve eeuw heeft
het water er nagenoeg vrij
spel gehad, sinds in de nacht
van 18 op 19 november 1421
een springvloed ongeveer
37.000 ha land tussen Dord
recht, Werkendam, Geertrui-
denberg en Lage Zwaluw ver
anderde in een binnenzee.
Bij deze stormramp, die als
„St.-Elisabethsvloed" in de
geschiedenisboeken vermeld
staat, gingen zestien dorpen
ten onder. Naar schatting 20
tot 30.000 mensen verdron
ken of moesten vluchten.
Alhoewel, vooral in de noor
delijke Biesboseh in de loop
der jaren vruchtbare land-
bouwpolders, waar granen
en suikerbieten verbouwd
worden, ingedijkt konden
worden, bleven eb- en vloed-
stromen over grote gebieden
heer en meester. De „open"
Biesboseh werd het domein
van talloze zangvogels, rei
gers en ganzen, en verder
van vissers, ri-etsnijders en
griendhakkers.
In de oorlogswinter 1944
1945 onderhielden line-cros-
sers met hun kano's via de
Biesboseh verbindingen tus
sen het nog bezette noorden
en reeds bevrijde zuiden.
Na de oorlog nam de water
recreatie een hoge vlucht.
Er kwamen diverse jachtha
vens. De nieuwe haven van
Drimmelen, op korte afstand
van de machtige Amercen-
trales van de PNEM, die
aan ongeveer duizend bnter
ligplaats biedt, is verrewe-
de grootste.
Maar nog deze maand word'
de macht van het getijdenwa
ter aan banden gelegd door
de sluiting van het Haring
vliet tussen Goeree en Voor-
Deze afdamming vormt een
onderdeel van de serie kunst
werken, waarmee de eeuwig
door water bedreigde lage
land-en aan de zee, die in de
nacht van 1 op 2 februari
1953 opnieuw werden ver
rast door een watersnood, de
zee in het zuidwestelijke del
tagebied voorgoed hopen te
keren.
Door het vervallen van de
getijstromen zal de planten
groei in de Biesboseh sterk
gaan veranderen. Sommigen
zijn bevreesd, dat in de Bies
boseh een homogene brand
netelvegetatie zal ontstaan
tot twee meter hoog, zoals
op afgedamde grienden is
geschied.
Anderen verwachten, dat er
op de duur meer afzonderlij
ke plantensoorten zullen te
rugkeren. Het Instituut voor
Systematische Plantkunde
van de Rijksuniversiteit in
Utrecht zal naar de vegeta
tieve ontwikkelingen een on
derzoek instellen. De studie
staat onder leiding van de
heer H. de Boois, die hierop
te zijn-ertdjd wil promoveren.
Maar het specifieke karak
ter van de Biesboseh wordt
door andere werken even
eens rigoureus gewijzigd.
Als schakel in het landelijke
(zelfs internationale) 380 kV
koppelnet werd dwars over
de Biesboseh een hoogspan
ningsleiding aangelegd van
Geertruidenberg naar Krim
pen aan d-e Lek.
Het meest ingrijpend is ech
ter de aanleg van vier reus
achtige waterbekkens, die
over enige tijd 500 miljoen
kubieke meter water per
jaar moeten leveren. Aller
eerst voor Rotterdam-Rijn
mond, binnen enkele jaren
ook voor Zeeland en na 1980
tevens voor West-Brabant.
In opdracht van de N.V. Wa-
terwinningbedrijf Brabantse
Biesboseh, waarin de stad
Rotterdam en de provincie
Noord-Brabant participeren,
is gemeentewerken Rotter
dam al sinds Kerstmis vorig
jaar bezig met de aanleg
van d<e zuiveringsbekkens
„Petrusplaat" (105 ha) en
„Honderd en Dertig" (219
ha).
Wanneer deze bekkens ge
reed zijn, begint men met de
aanleg van twee nog grotere
voorraadbekkens, nl. „De
Gijster" (320 ha) en „Zui
derklip" (402 ha).
Dezer dagen begint op grote
schaal de verscheping van in
totaal 23 miljoen kubieke me
ter zand, dat door enorme
zuigers .gewonnen wordt in
dë wBiesbosch-waterbekkens,
naar het circa 16 km weste
lijker gelegen Industrieter
rein Moerdijk, dat meer dan
2000 ha groot wordt.
Helaas zullen de waterbek
kens niet gebruikt kunnen
worden voor de watersport.
Aanvankelijk leek het er
zelfs op, dat door voornoem
de technische werken de na
tuur en de gehele waterre
creatie van de Brabantse
Biesboseh onder de voet zou
worden gelopen. De gemeen
te Made en Drimmelen, bin
nen welks grenzen de Bies
boseh ligt, is er evenwel met
steun van een groot aantal
nstanties in geslaagd een
troots plan op te zetten, om
tussen de spaarbekkens in de
Tetijloze Biesboseh een na
tionaal park op te richten.
Misschien wordt er van de
Biesboseh dus nog iéts ge
red
