Doorbraak
los
incosn:
dagbijlag*
augustus 1970
Een golf van „sexuele vrijheidoverspoelt ons land. Meer dan ooit floreert de handel in alles wat met sex te maken
gasfornuis'^' 2°| bloot vliegt de sexshops uit. Hoewel exacte cijfers ontbrekenkan met zekerheid gesteld worden dat er
ie kias stofferi„g maandelijks voor miljoenen guldens wordt omgezet. Voor- en tegenstanders vinden elkaar in de constatering dat Ne
derland anno 1970 een revolutie op sexueel gebied doormaakt. Een revolutie waarvan het eind nog niet te overzien
is. Grenzen vervagennormen dreigen te verdwijnen. Dit alles roept vragen op. Talloze. Waar zijn we met zn allen
0i toewaar gaat het heen Niemand weet het antwoord. Wetenschappelijk ligt hier een nog vrijwel onontgonnen
terrein. Op deze pagina is slechts gepoogd een momentopname te maken van toestanden en meningen anno 1970.
EEN EIGR
ZAAK i
SECRETARY
AFDELINGSj
SECRETARY
RECEPTIONS
KANTOOR
ASSISTENT!
TALEN.]
PRACTICU
VERDIElj
iMETHA/
Jonge^!
zoekt i"e
Sociaal
roTAi
Brieven
Zwijnen
Terugslag
De term
Raden
vrn
lilt
compleet met 1
schrijf aan
Internationa
kantoor Nederl?'
Weerdsingl 0.2
Utrecht tel. (1
éénjarige opleidinji
DAG- EN
AVONDCURSUS!
STENOGRAFI
TYPEN
BOEKHOUD!!)
FRANS
DUITS
ENGELS
SPAANS
ITALIAANS
NEDERLAND!
MIDDENSTAN
Algemene Ontwik^
Conversatielei
opl. Praktijkexan
Inlichtingen en inst^
dagelijks
van '10-12, 2-4 en I
TILBURG]
Tivolistraatï
Telefoon 342}
Wilt u pnükej
verkopen?
Of misschienj
liever .cosing
Bij ons is
plaats voor
aantal actieve
dames. _i
Bel: 04250-2471
B of 030-13434 J
«International t"!
■tics Incos N"' J
■Weerdsingo1 U4
■Utrecht.
24 jaar
om samen te
sen lft. liefst 18
Eventueel huw®1)
uitgesloten.
Brieven
2838 E v.d. blao.
Joor ROB HOOGVELD
IJN handel bestaat uit
bloot. In alle soorten,
houdingen en stan
den. Sinds enkele
landen is het zjjn boter-
m, Een goed belegde. Na
tweedehands auto's en
ik, doet hij nu in sex.
De etalage in de drukke win-
raat is gevuld met de
I gebruikelijke opeenhoping
nn billen, borsten en dijen.
Je zedenpolitie (zéépéé voor
'ie jongens uit het vak) had
(ten bezwaar. De liefheb-
i ook niet. Anderen wel,
raar zwijgen in gekwetst
I schaamtegevoel.
VOLKSWAGENS
de Luxe 13°
Busies 9 Per
Bes»el____
'S Avonds 'ev0
halen.
Zonde. Ex^i
Oe lieuwste
voor de
k.m.-Prl|S
OVéKA
STAllON
Haagweg
jra.ueboomstn
Breda
Tel. 0161)0-3'
bloot vliegt de sexshops uit
I zit er niet mee. Handel
la handel en iedereen is vrij
lit kijken of te kopen. „Er is
(erom behoefte aan en daar
voorzie ik in. Je moet die
siumperds soms zien binnen-
iomen. Ze hebben me nodig.
Sociaal werk, dat doe ik
lijk. Als mensen dorst
hebben geef je ze te drin
ken, Bij honger te eten. le
ider z'n terrein, nietwaar".
Daarmee is voor hem de
i af. Een kort verhaaltje
|over een man uit dat sex-
jf, dat in onze dagen
welig tiert. Onder en boven
jie toonbank vliegt het bloot
de deur uit. De vraag is
ltmot. Sex-bladen verschij-
|ien maandelijks in een gro-
oplaag. Zoals Candy,
t binnen de twee jaar van
ie 4000 naar de 140.000
Isprong. Sex-shops vliegen als
Ipaddestoelen uit de grond.
Kind vorig jaar naar schat-
|[>"g 250, nu over de 600.
postorderbedrijven kunnen
puwelijbs aan de overstel
pende vraag voldoen. Dat
|jin de naakte feiten anno
Veel cijfers zijn er ei
genlijk niet over die golf
Ri seksuele vrijheid die ons
.and overspoelt. We weten er
loet z'n allen bitter weinig
I'm af. Niemand in dit land
N weet bijvoorbeeld hoeveel er
Maandelijks wordt omgezet
'4 sex-artikelen. De schattin-
Ij® van de jongens uit de
I handel lopen sterk uiteen.
I'egenover de 2 miljoen van
I®een staat de 8 miljoen
Wen van een ander .De
X -"V_S H heeft geen cijfers, 't
Ministerie niet, en het Ne-
Uplands Instituut voor So-
Sexuolotgisch Onder-
niet. Niemand. Laat
a dat we een studie ge-
i-akt hebben van de in-
»wd op persoonlijkheid en
Mmenlevimg.
Een van de mensen die zich
mogelijk het meest
"er verbaast, is de 30-jari-
manager G. Lindenboom
t i bet zich nationaal sex-
u Memende Candy. In
'statige pand aan de Am-
fwdamse Singel hopen de
'even zich op van mensen
^lun problemen bij
®dy aankloppen. Daar-
h'j: „Het is onbe-
UPelijk dat dit niet weten-
Jnppelijk bekeken wordt,
i '1 van Candy willen uitslui-
■Jd een lekker blad maken
Ga varkocht wordt, ,'t
at daarbij om de centen.
.Jjaln geschrokken van de
nenzg reacties. Mensen
itaü101 ,met naara en toe-
em hun hart uitstorten
een mislukt huwelijk of
va- 'J1 wat. Je wordt er stil
«m 1 je i16*: ziet- Er zijn
>M d veei problemen en
en, die nauwelijks wor-
M' eengepakt". Mensen die
^.rekkelijk wel aanpak-
C- 21tten in het andere
■hp. De keerzijde van de
„pornografische zegetocht"
is het protest. De kennelijk
onstuitbare doorbraak roept
reacties op. Ongekend felle.
De pastorale steenworp van
de Jezuïet Krekelberg, waar
bij de etalageruit (kosten
1500.van een sex-shop
aan diggelen ging, werd ge
volgd door een stroom van
adhesiebetuigingen. De zwij
gende massa had een voor
man gevonden. Een kapstok
om walging en ergernis aan
op te hangen. Pater Krekel-
berg zegt er nu over: „Ik
deed het voor onze jeugd.
Ouders moeten de vrijheid
hebben de kinderen volgens
eigen inzichten op te voeden.
In sex-winkefe worden zij
echter op agressieve wijze
geconfronteerd met uitslui
tend aards genot. Hier wordt
seksualiteit bruut losge
scheurd van de liefde. Uit
sluitend om de geldhonger
van de handelaren te be
vredigen. Wij moeten de
jeugd hiertegen bescher
men". Krekelberg werd over
spoeld door brieven.
K V P-Kamerlid mr. dr. T.
van Schaik is het in grote
lijnen met Krekelberg eens:
„De menswaardigheid is in
het spel. Daar waar zwijnen
voor zwijnen schrijven is de
grens bereikt. De overheid
dient de burgerij te bescher
men". Nog feller reageerde
mr. Klaver uit Utrecht op de
pornografie: „Als dit ge
meengoed wordt, dan creë
ren wij een geslacht van hoe
ren, souteneurs en slampam
pers". Het sex-bedrijf wrijft
zich, bij iedere aanval die
op haar stellingen wordt on
dernomen, in de handen.
Gratis publiciteit die in dank
wordt aanvaard. Stelregel in
dit wereldje is: „Zorg dat de
politie een keer het nodige
in beslag neemt, en je zit
goed". Zo verklaarde Jan
Wenderhold, uitgever van 't
sexcontactblad Chick (op
laag 125.000): „We zitten op
het ogenblik een beetje in
een slappe tijd. Het wachten
is op een politie-actie, dan
krijg je vanzelf weer 'n op
leving". Hoe dan ook, de op
mars van het vaderlandse
sex-wezen verloopt zonder
veel strufcbolingen. Er wordt
geen anti-porno-vuist gebald.
Eventuele hindemissen wor
den met onwaarschijnlijk ge
mak genomen. "Iet beleid
van de justitie is onduidelijk
(zie elders op deze pagina).
Wat gisteren verboden was,
als vies van de hand werd
gewezen, is vandaag min of
meer geaccepteerd. De heer
Sn,abel van het wetenschap
pelijk bureau van de N V S
H illustreert dit aan de
hand van het boek „Varia
ties", de veel verkochte me
nukaart voor seksuele com
municatie. Toen het boek 2
jaar geleden op die markt
kwam, regende het reacties
in de geest van: „Dit gaat
te ver". Nu krijgt men bij
de NVSH te horen dat de
plaatjes in het boek „tè lief,
tè onnatuurlijk en steriel
zijn".
Voor de groothandelaar in
sex Van Immerzeel zelf
hoeft het allemaal niet meer.
Hij kan geen bloot meer zien
„Er is veel te veel op de
markt. Alles lijkt op elkaar.
Al die bladen werken volgens
dezelfde formule". Deson
danks floreert zijn handel in
sex-bladen en artikelen als
nooit tevoren. „De markt is
nog lang niet verzadigd.
Bang voor een terugslag ben
ik nog niet". Zijn collega
Driessen uit Rotterdam is 't
daarmee eens. „We zitten
voorlopig nog niet aan de top.
De verkoop vliegt met smur-
fende stappen omhoog". En
toch bestaat er onder de
mensen in dat sex-wereldje
de vrees dat de consument
spoedig verzadigd zal zijn.
Nu zit er nog iets van span
ning in. Steeds iets meer la
ten zien. Daarover zegt sex-
Shop-beheerder Busink uit
Den Haag: „Het raffinement
dreigt te verdwijnen met die
steeds grovere foto's. Bin
nen een paar jaaT is de hele
boel verzadigd, want dan
kunnen we verder niets meer
bedenken". Een Arnhemse
coüega zegt: „Laten ze die
harde pornografie voorlopig
maar verboden houden. Zo
is de handel veel interessan
ter". De winst op dergelijke
harde pornografie ligt vod-
gems insiders tussen de 100
en 300 procent. Onder de
toonbank wel te verstaan.
Geld speelt in de sex-han-
del een grote rol. Om niet
te zeggen de grootste.
In 1887 treedt het huidige
wetboek van strafrecht in
werking. De wetgever was
van mening dat hij zoveel
mogelijk iedere burger vrij
moest laten, mito hij ande
ren geen last bezorgde. Hij
stelde daarom alleen straf
baar de verspreiding e.d. van
afbeeldingen ,en "vliegende
blaadjes", waarvan de in
houd "aanstotelijk voor de
eerbaarheid" was. Het ging
uitsluitend om datgene wat
„door klein formaat en ge
makkelijke verhandelbaar
heid vanzelf onder veler ogen
kwam, zoals de Hoge Raad
in een arrest opmerkte. Boe
ken vielen nog steeds niet
onder het verbod. Iets waar
in 1911 verandering in kwahi
toen minister Regout zijn
pakket zedelijkheidswetge
ving presenteerde. De term
werd toen vervangen door
„geschrift", waardoor ook het
optreden tegen de handel in
boekwerken mogelijk ge
maakt werd.
Het pornografieartikel (240
wetboek van strafrecht), in
1911 geredigeerd, bestaat nu
dat moment in de maatschap
pij gehanteerd worden. Prof.
mr. A .A. M. van Agt, hoog
leraar aan de Nijmeegse uni
versiteit in het straf- en straf
procesrecht, is het met deze
redenering niet eens. „Hier
door krijg je als resultaat
dat een grote groep mensen
aan een andere grote groep
voorschrijft wat ze mo
gen lezen of zien. Dat is dacht
ik een onjuiste zaak. Boven
dien is de stelling niet waar.
De rechtspraak beschouwt als
aanstotelijk voor de eerbaar
heid datgene wat kwetsend
is voor mensen met een be
hoorlijk ontwikkeld gevoel
voor normen. Daarmee sluit
je dus de groep mensen uit,
die volgens de rechter - geen
behoorlijk ontwikkeld gevoel
voor normen heeft." Een an
der bezwaar van prof. van
Agt..
-
-v v:X: i
Pro «n contra - verderfelijk en „sociaal werk"
door
BERT BRUMMELHUIS
0OK AL zijn er voor
die tijd wel enige
bepalingen te vin
den hieromtrent, het
is pas rond het begin van
de negentiende eeuw dat
de wetgever zich meer met
het pornografievraagstuk
gaat bemoeien. Een wet
van 1791 wijdt in ons land
aandacht aan de „exposi
tions ou vente d'images
obscènes". In 1811 wordt in
Code Penal, onder de mis
drijven tegen de „openbare
rust" strafbaar gesteld de
verspreiding van „liedjes,
blaadjes of zogenaamde
pamfletten, afbeeldingen
of prenten strijdig met de
goede zeden". Boeken vie
len hier buiten.
nog. Er zijn alleen in 1927
en 1934 enkele ondergeschik
te wijzigingen aangebracht.
Bij wetswijziging van 1911
heeft minister Regout ge
meend de term "aanstotelijk
voor de eerbaarheid" te moe-
te handhaven. Dit zou in de
toekomst heel wat moeilijk
heden veroorzaken. Die term
is immers onduidelijk en zo
rekbaar als elastiek. Wat
voor de een aanstotelijk is,
is voor de ander misschien
alleen maar "gekruid". Ook
over het begrip eerbaarheid
kan verschil van mening be
staan. Volgens minister Po
lak van justitie is deze rek
baarheid juist een goed iets.
Hij zei in de Tweede Kamer
tijdens een begrotingsbehan
deling dat het hierdoor de
rechterlijke macht juist mo
gelijk gemaakt wordt de evo
lutie in de ontwikkeling van
het publieke d enken hierom
trent bij te houden. Voorstan
ders van deze formulering re
deneren dat de rechter zich
hierdoor automatisch aan het
onder de mensen levende
normbesef kan aanpassen.
Hij maakt als het ware een
momentopname en bepaalt
dan de grootste gemene de
ler van de normen die op
"Ik vraag me af of de rech
ter die geroepen is over een
dergelijke zaak te oordelen,
wel beschikt over de equipa
ge om het heersende norm
besef zelfs maar hij benade
ring te kunnen bepalen. Dat
raadt hij maar. En als hij
gaat raden, kan het niet an
ders of bij het schatten van
de aanstotelijkheid, komen
de eigen normen van de
rechter eerder naar voren
dan die van hem vreemde
culturen. Het gaat dan lijken
op establishment-justitie
Welke uitspraak de justitie
in deze zaak ook doet, het is
altijd een controversiële. Je
moet de rechterlijke macht
niet in deze positie brengen.
Die kan ze in deze plurifor
me maatschappij niet waar
maken. Het is een bron van
gezagsverlies". Intussen zit
het openhaar ministerie,
waarvan de vervolging moet
uitgaan, nog steeds opge
scheept met dit artikel. In
het vervolgingsbeleid van de
officieren van justitie zijn
grote verschillen te ontdek
ken. De een trekt ten strijde
tegen alles "wat vies en
voos" is, organiseert grote
politieacties, die de sex-win-
kels afgaan op zoek naar
verboden waar, t'erwijl de
ander het zoveel mogelijk
laat betijen. Onder leiding
van de Utrechtse officier van
justitie mr. W. H. Overbeek,
heeft een werkgroep een rap
port uitgebracht, naar aan
leiding waarvan het vervol
gingsbeleid in deze materie
voor alle arrondissementen
gelijk getrokken zal worden,
"afgestemd op rechterlijke
beslissingen". Hiermee zal
men dan bereiken, dat
er één lijn getrokken wordt
in het vervolgingsbeleid,
maar of de rechterlijke uit
spraken juist door de soe
pele formulering van het ar
tikel eensluidend zullen
worden, is de vraag. Prof.
van Agt pleit voor een for
mulering van artikel 240, die
meer aansluit bij de oor
spronkelijke bedoeling van de
wetgever in 1887: het straf
baarsteilen van de zich op
dringende pornografie, waar
mee de mensen buiten hun
wil geconfronteerd worden.
"Alleen met het toestaan van
pornografie aan minderjari
gen, laten we zeggen beneden
de zestien jaar, aarzel ik nog.
Met de bescherming van
minderjarigen moet je geen
onnodig risico nemen", aldus
prof. Van Agt.
Het is niet denkbeeldig dat
het pornografie-artikel gaat
verdwijnen, of althans een
andere redactie krijgt. Veel
hangt af van het rapport van
de op 11 mei door de minis
ter van justitie ingestelde
"Adviescommissie zede
lijkheidswetgeving". Een
rapport dat waarschijnlijk v
nog wel eniige tijd op zich zal
laten wachten.
