E
QiML
3
1
troordiger
raMA
I0UND
mm
mem"
De rose vogels
van Adam en Eva
BABY
VOEDING
1- VAK Df
e inrichting
KENS
trode N.V.
36082
aermarket N.V.
elijk Welkom
- jf Bcfa 't jtf
'MËfy/Èf "ni
j.
Pwelijksfeest
p'tey makers
drie voorwaarden
laatste mars
DE ZOUTWOESTIJN VAN BONAIRE IS EEN OASE VOOR FLAMINGO'S
slok whiskey
ar m
OPMARS NAAR WATER EN VOEDSEL
EENZAME EIEREN BLEVEN ACHTER OP DE BROEDPLAATSEN IN Z.-AFRIKA
II
MILUPA
VRUCHTENSAP
S.M.A.
SIMILAC
ALMIRON A-B
NEKTARMHj
OLVARIT
enz.
Tel. 4267'
KUNZOLEN
orihopecliache chirurgen
n doktoren (1 iaar ga-
nftelijk bewijs) Vooral
urend onder controle I
eringen gratis
osendaal (Ned.)
1HS0) 107?
de in petroleum-
i onder het merk
kbreiding van haar
een
eid met de branche
aanbeveling, doch
odzakelijk.
ot 30 jaar..
B-E is vereist.
and geschreven te
genoemd adres.
:onsumentenmarkt zoekt
[redase vestiging
leling Radio. TV, EJektri-
app. en auto-accessoires
;n enthousiaste persoon-
aktieve en dynamische
j, bij voorkeur opgedaan
jf, wordt op prijs gesteld.
:kelijk salaris en dito so-
arne ingewacht bij de af-
van
unetslraat), Breda, tele-
suele demonstratie
25 augustus:
INNERS
£5 augustus:
derden
25 augustus:
fOND 27 augustus:
ïers
fOND 27 augustus:
RDERDEN
'OND 27 augustus:
5 voor
buitenlanders
ÏEL CENTRUM
e 9
.00-33079
Bred»
Ut dlaW
Het voortbestaan van de flamingo's is in groot gevaar.
Hun laatste broedplaatsen op Bonaire de kruimel in de
Caraibische zee en op de uitgedroogde zoutmeren van zuid-
west-Afrika, worden ernstig bedreigd.
,?De rose vogels van Adam en Eva", zoals de sierlijke
kromsnavels op hun ranke poten door de Westindiërs worden
genoemd, moeten kunnen blijven vliegen en zich voortplanten,
anders verdwijnt met hen het laatste restant van het paradijs
der eerste mensen. En dat verlies is onvoorstelbaar groot.
Onze reporter Wilko Bergmans kroop met zijn camera door
het zilte slik van de zoutmeren op Bonaire en hij was
present bij een hulpactie, die vanuit Windhoek in zuidwest-
Afrika werd ondernomen om de rose kuikens, zoals er hier een
staat afgedrukt, te redden van een wisse ondergang.
IS! ISf 1 r
••/■ft-
„Zie je die rose vlekken op
[kst water. Dat zijn ze: de fla-
o's. We zullen proberen
|&iterbij te komen. Vanaf nu
woord meer. We zullen
|moeten kruipen en ik hoop dat
'i geen wondje aan je body
want het puur zoute wa
iter bijt overal doorheen. Eén
foordeel het desinfecteert
levens!
[Ortnitoloog James Keef er uit
met wie ik langs de boor-
B van het Pekelmeer op Bonaire
•taf, borg zijn verrekijker op in
it tas en legde het instrument op
fii dikke kei. Dieven zijn er op
piaire niet en we konden onze
[ben rustig achterlaten. Boven-
s er in geen velden of we-
1 een levende ziel te bekennen.
I half dichtgeknepen ogen van-
te de verblindende zon en de
►tottering der zoutkristallen, wor
gden we ons voort door het zilte
als sluipende soldaten in de
knal, Ik had mijn camera's op de
P{ gebonden en zo begonnen Kee-
:g en ik onze expeditie naar de
Mwste, waakzaamste maar ook
Riste vogels ter wereld.
r v°or meter elleboogden we
«jt De zon brandde als een sier-
de hemel en ik betreurde
I®, dat ik geen zakdoek bij me had
mijn schedel te kunnen bescher
mt
hebben geluk...", fluisterde
,r '°en we op een afstand van
>a u kilometer waren gena-
n» ii huwelijksfeest is begon-
umimtja en vrouwtjes zijn
C.5 aet hof aan het maken. Zij
B - r me' do wijde vleugels
f voor flamingo's als liefko-
rl bedoeld".
kropen voort. De vogels had-
kiitm j°® n'e'; ontdekt maar we
■im' de flamingokolonie
\i jh'kijkposten had en op het
jj®6 seintje van de wachters
E» T'euSolen in een roze wolk.
liJ. e'erj;, Sids dan de flamingo-
Ik "lt; Chicago had ik mij niet
8 hnt„/™nsen' We hadden elkaar
«liicnni Beach van Bo
lst u ?,et en w® waren allebei
lit do s doel naar dit eiland
IVt d i, §ekomen. De nood
le ho? flami"go's van het ei-
i hPt ons bereikt. De vogels
aardse paradijs zouden im-
Pzucht
LA ats moeten ruimen voor de
der mensen. Yankees
"et Pekelmeer opgekocht en
„J" ean z°utwinningsfabriek
teiio?2? Weg met de mod-
r' gigant:?? f!amingo's... weg met
kt al stukje natuur.... weg
L vi~?,euyige wijde cirkels van
fel "gels over de Caraibische
I b
fritSfJ* toekomst er uit. En
[Jingo's j de kuikens der fla-
i oase-plekjes op on-
wereldbol was door
vraten en moneymakers
l!"* onli?!|e^er,.e? ik hadden vlak
IS» uit oXpeditie nog de slaven-
feksi, aa.e woegere eeuwen be-
'eer. k,L 8 ^and van het Pekel-
l?"te bbïÜT o°uwsels, waarin de
l®61, ie v^Pi?r-t,eerde mannen on
rekkelijke hitte zout
verzamelden voor de Hollandse
meesters, voor wie zout als goud
was in de dagen der vergeten roem
der West-Indische Compagnie. Ook
toen waren de vogels er en van
het handjevol slaven hadden zij
niets te duchten. Maar nu.... nu wa
ren de plannen „groots" opgezet-
het hele Pekelmeer zou worden
herschapen in een geweldig indu
strieterrein, want zout was weer
belangrijk geworden en het lag hier
immers maar voor het opscheppen.
Het droevige nieuws bracht heel
de wereld in opschudding onder de
ortnitologen. Keefer had aan de
bar van het hotel zitten betogen en
ik had ademloos naar hem geluis
terd. Hij had verteld en iedereen
in zijn buurt was stil geweest. „Er
zijn vijf soorten flamingo's maar
geen soort is zo groot en mooi als
op Bonaire. Wist je, dat de roze
vogels al in 1681 werden gesigna
leerd door een Franse vlootkapi-
tein. die vers water kwam bunke
ren in Bonaire? Deze man schreef
in zijn logboek, hoe hij de flamin
go's op de nesten had zien zitten
broeden. Net als een mens op een
stoel zit. Met de poten voor het
nest. Maar die knaap had waar
schijnlijk geen beste verrekijker,
want een flamingo zit net als een
kip met dubbel gevouwen poten op
zijn eieren. Wie gaat er mee mor
gen kijken? Wie durft de hitte van
de dag met mij te trotseren en krui
pend gaan genieten van iets boven
werelds?"
Ik meldde mij ogenblikkelijk aan
en nu lagen we samen te turen,
languit en drijfnat.
Rust... ruimte en geen lawaai, dat
zijn de drie voorwaarden, die de
flamingo stelt aan zijn broedplaats.
Bovendien moeten ze kunnen wor
den aangelegd in een slikkerig en
zilt gebied. Bonaire had al deze
kwaliteiten en nu komt de flamin
go voor op drie plaatsen op het ei
landje. Aan de lage westkust, het
Gotomeer, dat op tien kilometer
van de hoofdstad-in-de-zon Kralen-
dijk verwijderd ligt. In het water
rond de zoutplannen van Slagbaai
en op de wijde delta van het Pe
kelmeer, waar vier complete dor
pen met ieder driehonderd nesten
waren gebouwd.
We waren nu vlakbij. De op aar
dewerkkommen lijkende nesten
zijn gebouwd van de leem, waaruit
de bodem van het meer is samenge
steld. De flamingo's zijn er metse
laars van de eerste orde. Met hun
snavels hadden zij de modder veer
tig centimeter omhoog gestreken.
Het hele nest had een doorsnee van
circa een halve meter. De boven
zijde leek op een soepbord en in
het midden prijkte een ei.
„De paring zul je moeten missen.
Dat gebeurt bij zonsondergang. Fla
mingo's zijn niet trouw. Soms zelfs
wordt het broedende vrouwtje ver-
jaago van het nest en installeert
het mannetje een andere vogel op
het warme ei", fluistert Keefer als
we tot op dertig meter van het
„dorp" zijn genaderd. Het geluid
van mijn klikkende camera gaat
verloren in het getierelier der vo
gels, die met hun grote snavels
aan het diner zijn begonnen. Krab
betjes.... schelpjes.... garnalen-
plankton en algen. Het overtollige
water sijpelt uit de bek en de or
ganische stoffen worden met de
tong vastgehouden. Het keelgat
-hit. 1 'V. it
- 1
S
van de flamingo is klein, zodat
slechts voedsel van maximaal één
centimteer doorsnee kan worden
genuttigd.
Het zout heeft zich in de vorm
van kristallen vastgezet op mijn
haar en is diep in mijn oren en
neusgaten ingedrongen. Een on
metelijke dorst kwelt mijn gehemel
te. Keefer weet daar raad op en
geeft mij een slok whiskey uit ean
flesje, dat hij om de hals had ge
hangen. Ineens zijn we ontdekt
De flamingo's worden als door een
hand opgenomen en alleen de kui
kens en de eiren blijven eenzaam
achter. Snel maak ik enkele foto's
en dan verwijderen we ons met
grote passen door het slijk wadend.
Bonaire is gewaarschuwd. Als de
dagen der flamingo's zijn geteld,
ziet het er slecht uit met onze we-
rld, maar gelukkig is de mens wak
ker geworden. De technocraten
kunnen niet overal maar doen wat
ze willen ter meerdere eer en glo
rie van de mammon. En dat heb
ik na de expeditie op Bonaire mo
gen constateren in een heel ander
deel van de wereld, in Zuidwest
Afrika, ongeveer vierhonderd mijl
van Windhoek aan de oceaan, waar
een der grootste vogelreddingsex-
pedities op touw werd gezet, toen
een enorme flamingokolonie bij de
Etosha pan werden bedreigd met
de hongerdood.
Hier was de natuur zelf hard
vochtig opgetreden tegen de vogels.
Drie jaar was er in deze uithoek
van Afrika geen druppel regen ge
vallen en de zoutmeren in Om-
vamboland waren totaal opgedroogd
door de verzengende zon. Een ge
bied van 6000 vierkante kilometer
was totaal verschrompeld, met het
gevolg, dat de kolonies flamingo's,
die hier sinds mensenheugenis
broedden en leerden vliegen, geen
voedsel meer konden vinden en op
eens was de roze wolk opgestegen
in de richting Angola, uit welk
land zij niet meer terugkeerden.
De tienduizenden kuikens begon
nen vertwijfeld aan hun laatste
mars. Zij konden nog niet vliegen
en trippelden naar een verre bron,
waar zij uitgeput aankwamen. Een
leger van mensen stond gereed de
dieren op te vangen en ik was er
getuige van hoe de donzige vogel
tjes, die door hun ouders in de steek
waren gelaten, met zorgzame han
den werden omringd en geringd.
Grote slachtingen onder de vogels
werden aangericht door jakhalzen
en arenden, die de kuikens in hun
vlucht naar water en voedsel bij
duizenden opvraten. Gelukkig kon
den vele honderden flamingo's wor
den gered en overgebracht naar een
zoutmeer, het zgn. Fisher's pan,
waar zij de strijd om het bestaan
verder moesten voeren.
De operatie Flamingo was ten
dele gelukt. "Vogelliefhebbers op
onze overvolle aardbol waren
opgelucht maar de waak
zaamheid mag geen moment
meer verslappen. We moeten
verschrikkelijk zuinig zijn op
de rose vogels van Adam en
Eva, die niet ten offer mogen
vallen aan de „race" om geld,
goederen, eer en politiek.
Het paradijs is in gevaar
ii:
