Verrassende ontdekkingen in Goes Gevecht van 175 jaar om Brabantse universiteit OPGRAVING WORDT STOPGEZET V ooruit Waarde 'O-jarig bestaan J-V. Hainje bij Wk-Amsterdam ondergebracht TOENAME VAN KOSTEN EN VERZEKERDEN Ervaringen in '69 proefstation Wil li el minadorp Naschieting te Kwadendamme Europees kampioenschap Plattelands vrouwen bestaan 40 jaar Beiaardconcert te Goes door Rien Ritter ïDSTRIJDEN SCHELDEGALM viert Ziekenfonds Walcheren Inbraken in Goes Burgemeester Wolters teN.-en Sint-Joosland Internationale autocross in Rilland-Bath DE STEM VAN WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1970 (Van een onzer verslaggevers) GOES Op de laatste dag van jet oudheidkundig onderzoek in de bouwput van de AMRO-bank aan de Singelstraat in Goes is op de valreep ten groot aantal verrassende ontdek ken gedaan. Een grote hoeveel heid vaak gaaf middeleeuws vaat werk en keukenafval, enkele versle ten middeleeuwse schoenen, en een nieuwe tonput waren de meest tast bare bewijzen van het bestaan van het vroegere legendarische slot Os- tende (waar Jacoba van Beieren met haar gemaal Frank van Borsselen woonde). Voor de ter plaatse verschenen ar cheologen was het tevoorschijnko- Ben van nieuwe gewelven, muur brokken en heel diep onder de pond een poortje, het meest spec taculair in het kader van de pogin gen, zich een idee te vormen van de vroegere kasteelbebouwing ter plaat je, Het slopersbedrijf H. C. Westdorp maandag al een aanvang ge- ikt met het weghalen van de oos- lelijke wand van de torenfundering van de aan het eind van de 14e eeuw I gebouwde „klockhuys" van de stad Goes. Dat deel van het muurwerk stond het (deze of begin volgende week te starten) heiwerk in de weg. Bovendien hoopte men eronder ou dere funderingen aan te treffen. Dat bleek echter niet het geval, zodat de bi het begin van de campagne ge erde theorieën, dat op de plaats I van het enkele weken geleden ge sloopte Van Melle-pand (met daarin verwerkt de muren van de 17e eeuw- te stadsschool) de eerste Maria Mag- dalenakerk of -kapel gestaan moet hebben, niet kon worden bewezen. Men heeft geen tijd om de noord- jde van de bouwput te onderzoe kt: het bouwen heeft al veel stag natie ondervonden van de opgravin gen en de medewerkers van de rijks- dienst voor het Oudheidkundig Bo- iemonderzoek en de stadsarchivaris I» J. Abelmann zijn dan ook dik te vreden over de welwillend door de doper en bouwer verleende mede werking en geduld. Bij het ontgraven van de klokken- iorenfundatie werd vastgesteld, dat ie toren aan de zijde van de Singel- itraat waarschijnlijk aan het vroege- I te kerkplein moet hebben vastgeze- I ten, maar met zijn andere zijden in ie slotgracht heeft gestaan. Tijdens I iet onderzoek van maandag waren t de vaste ploeg (de provinciaal trcheoloog voor Zeeland van de ROB, Ir, J. A. Trimpe-Burger, zijn mede werker de Kapelse architect B. Oele, en zijn assistent M. Kegel) ook de landelijk conservator van de rijks dienst voor het oudheidkundig bo demonderzoek te Amersfoort, de Ne derlandse kastelendeskundige, dr. J. IS, N. Renaud en de historicus drs. 11, Hoekstra aanwezig. Tijdens het onderzoek van gisteren stootte de dragline bij het trekken ran een noord-zuidsleuf aan de zijde tan de Singelstraat op een stuk amur, waaruit een enorme hoeveel heid water in de sleuf spoelde: men had een onvoorzien gewelf openge stoten, dat vol water stond. Het ge- welt liep van vlakbij de klokken- lorenfundering tot de zware buiten- muur van kasteeltoren, die al eerder (Van onze correspondent) HANSWEERT. Muziekvereni- P»g Schelde galm zal op zaterdag 29 augustus haar finale behendigheids- wedstrijden houden op het Dorps- Mi te Bansweert. Opnieuw zullen ie ploegen van EU uit Kruinin- !«n, Vooruit uit Waarde, Apollo uit feenkerke en de ploeg Hansweert legen elkaar uitkomen. De stand is momenteel zo dat de Wegen uit Hansweert en Wissenker- I te samen met 9 punten aan kop 11"®'Derde is Waarde met 8 punten, öuiningen is ditmaal hekkesluiter J ®et vier punten. (Van onze correspondent) I De muziekvereniging «mut uit Waarde viert zaterdag ."Narig bestaan. Om 13.30 uur „"«een receptie gehouden in het ü°rpshuis te Waarde. ?i»k tna.0M 14-45 uur stellen de mu- I Vm Mozart uit Yerseke. •1 v. F?1' ,uit Waarde, Concordia uit I tu,, Rillandia ut Rlïand, I uit u wt Kruiningen, Scheldegalm I tin»o ?Teert en Excelsior uit Kloe- zich op voor een muzikale I Vonk uur tot kwart over negen I door s 0 j^Sakroken geconcerteerd I "e deelnemende verenigingen DTREnHTedactie binnenland) I ®P 17 iilii 11~,In het kader van de isnJ™ door de V.M.F.-leiding het wp?k g herstructurering van I Vnvpk^0or Utrecht wordt het Hainie »^?se carosseriebedrijf N.V. "■hg van LnV toe dochteronderne- ?abracht J!er,poor Utrecht, onder- sletdam, sroep Stork in Am- ?Zj°flSmpbntke-nd W6rd °P 17 iuU dat de V.M.F. meege- ?eel 'an mt-? ling rollend mate- 'de kwart» ^sP°or Utrecht in het ^sloten, van 1971 zou worden BIJ DE FOTO'S: Een overzichtstekening van de opgraving in de bouwput aan de ij S|S Singelstraat in Goes. LiLnks in de hoek de restanten van de zware hoofdtoren van het slot, met daar- in het poortje en rechts daarvan de estrlkkenvloer en de daaronder - aangetroffen gewelfgang. Aan de oostzijde van de bouwput (Osten- f destraat) het „clockhuys". Rechts de met stippellijn aangegeven grachtmuur van het slot, de plaats waar gisteren veel keukenmate- I riaal werd aangetroffen. e De oostzijde van het slot Ostende, zoals die in 1695 in plattegrond werd gebracht door Jacob Hilder- nisse. De gearceerde delen zijn de muren die zijn aangetroffen. Op de foto het gevonden middel eeuwse vaatwerk. in de hoek van de bouwput onder de ingang van het huidige restaurant Slot Ostende was aangetroffen. Het tongewelf werd door de gra vende kraan opengebroken en zoveel mogelijk verwijderd, omdat het de heipalen in de weg zou staan. De vloer van het grote tongewelf werd aangetroffen op maar liefst ongeveer 5 meter beneden het huidige straat niveau. Na verwijdering van de ge welfboog en na het wegpompen van het overtollige water, bleek in de torenmuur op het niveau van de ge welf vloer een poortje te zitten. Sa men met de (eerder gevonden muur, met de daarbij behorende vloertjes van plavuizen) vormen het oudere gewelf en het poortje een nieuw probleem waar de deskundigen ei genlijk nog geen raad mee weten. Het staat wel vast, dat het gewelf in de gracht heeft gelegen. Een van de (voorzichtig) geopperde theorieën is, dat het hier een middeleeuwse rio lering betreft. Het wonderlijke is, dat de riolering ruim zeven meter de gracht inliep en daar werd afgeslo ten door een muur. Een andere theo rie is, dat het gewelf de verbinding vormde met de klokkentoren. Samen met (het vermoedelijk 15e eeuwse) gebouw met de plavuizen vloer, zou het .klockhuys" dan een soort uit bouwkasteel in de slotgracht geweest zijn en niet aan het kerkplein heb ben vastgezeten. Aan de hand van een platte grond van Hildernisse uit 1695 (zie foto) heeft men inmiddels kunnen vaststellen dat de zware fun dering met gewelfboog en het poort je (ver beneden de vloer van het gewelf) de onderzijde is geweest van de zeskantige hoek en tevens hoofdtoren naast de poort van het uitgebreide slotcomplex. De bijge bouwtjes, die ten noorden van deze toren op deze platte grond staan aan gegeven, heeft men ook aangetrof fen. Men had zich al enkele weken het noofd gebroken over de zware fundering in het talud van de wes telijke bouwputwand. De eerste theo rie die hierover werd opgebouwd, bleek gisteren na controle van de te kening van Hildernisse in het pro vinciaal archief te Middelburg toch de juiste te zijn: het waren de wes telijke buitenmuur en de zijmuren van die buitengebouwtjes, die aan de versterkte buitenmuur van het slot aan de gracht hebben gelegen. Opmerkelijk is, dat kort voor het stopzetten van het archeologisch on derzoek, zelfs de functie van een van die kleine, vermoedelijk 15e eeuwse huisjes is ontdekt. Men vond vlak naast de plaats, waar op de platte grond de buitenmuur van het slot heeft gelopen, een grote hoeveelheid vaatwerk en keukenafval; botten, een hazenschedel en veel mosselen en zelfs een alikruik. Men had het geluk om naast een berg scherven ook verscheidene vrij gave kookpotten (grapen) uit de 14e en 15e eeuw aan te treffen. Tijdens het graven van de sleuf en later tij dens het leeggraven van een beer- (ton)put werden ook enkele zolen, veters en hielstukken van middel eeuwse schoenen ontdekt- (Van onze onderwijsredacteur) TILBURG Reeds zo'n 175 jaar woedt de strijd om een Brabantse universiteit. Sterker nog: 24 mei 1797 besloot een grote meerderheid van de Nationale Vergadering 90 tegen 6 stemmen dat er in Bra bant een (universitaire) rijksaeade mie zou komen. Die academie moest in Breda worden gevestigd en zou opleiden in de rechten en de genees kunde. De discussie over het univer sitaire onderwijs in Brabant is dus niet van vandaag of gisteren. Daarop wijst de Tilburgse historicus dr. H. F. J. M. van den Eerenbeemt. In het tijdschrift „Sociale Weten schappen" vertelt hij over dit nooit uitgevoerde besluit van de Nationale Vergadering van de Bataafse Repu bliek. Een boeiend stukje geschiede nis. Ook een verhaal dat de Bra bantse lezer van 1970 wat weemoe dig stemt. Immers, zo'n 175 jaar geleden was het met het kortzichti ge lokaal-patriottisme van de Bra bantse steden en hun vertegenwoor digers niet anders gesteld dan nu. De Nationale Vergadering besloot dat er naast de volledige Leidse universiteit drie rijksacademies zou den komen. Toen dit Haagse parle ment stemde over de vestigings plaatsen van die academies kwam Bataafs Brabant als eerste uit de bus. Verder koos men voor Gronin gen en Harderwijk. Toen begon het gevecht over de Brabantse vesti gingsplaats. Breda, een vervallen stad in die tijd, had kennelijk de voorkeur. Maar de Brabantse afgevaardigden zongen allei. het lied van hun eigen plaats: Breda, Tilburg, Den Bosch, Eindhoven, Oirschot en Helmond. De Tilburger Pieter Vreede hield in het parlement een betoog voor zijn stad dat verbluffend „modern" aandoet. Hij gebruikte argumenten die enige jaren geleden, toer de achtste me dische faculteit op het spel stond, ook opgang deden zoals: de gunstige ligging, de goede verbindingen, de culturele mogelijkheden en de ge wenste spreiding van het weten schappelijk onderwijs. Het besluit van de Nationale Vergadering is nooit uitgevoerd. Dr Bataafse Repu bliek raakte in Napoleons vaarwa ter. Het protestantse noorden en de „vergeten" academische instituten (Franeker, Deventer, Utrecht en Amsterdam) verzetten zich tegen uitvoering van het besluit van 24 mei 1797. Maar in Brabant is sinds dien, met tussenpozen, de discussie over een eigen universiteit doorge gaan. De grote kans kwam, toen dr. H. W. E. Moller de Rooms Katholie ke Leergangen in Tilburg, de uni versitaire berg op poogde te voeren. Nu waren het veelal de jaloezie in katholieke kring van kleine zielen, het gebrek aan voldoende durf bij het curatorium der Leergangen, Moller naar de top van de berg te volgen en allerlei bedenkingen van lieden die andere belangen zagen, die verhinderden dat de kroon op het werk werd gezet". En bitter besluit Van den Eerenbeemt als hij zegt dat Nijmegen de Katholieke Universiteit kreeg, „maar ook nu morde niet het volk in Brabant, dat zich eeuwenlang heeft moeten schikken naar het handelen van re genten. Het hoger onderwijs kwam na verloop van tijd slechts in be> perkte mate naar deze regio. Weinig pluriforme universitaire mogelijkhe den en daardoor een afgeremd de mocratiseringsproces voor de gewo ne man die er niet gauw toe komt ver weg van huis universitaire stu dies te gaan volgen". (Van een onzer verslaggeefsters) VLISSINGEN Het algemeen Ziekenfonds Walcheren te Vlissin- gen neeft in zijn jaarverslag bekend gemaakt dat het aantal verzekerden in 1969 met 429 is toegenomen tot 38.257. Ook de onkosten laten een stijging zien. Per verzekerde be droegen die in 1968 voor wettelijk verzekerden f 253,97 en voor vrij willig verzekerden f 251,80. Dit steeg tot f 290,544 en f 308,694. Het nadelig saldo voor wettelijk verze kerden bedroeg f 8.952.249,11 (in 1968 f 7.709.575,93). De vrijwillig verzekerden daarentegen zorgden voor een voordelig saldo van f 22.110,23 tegen f 19.165,65 in 1968. Aan geneesmiddelen werd door apo thekers in 1969 voor f 1.108.354,84 verstrekt. Dat was f 959.237,17 in '68. Apotheekhoudende artsen ver strekten voor f 40.585,94 meer aan geneesmiddelen en wel voor f 293.712,09. (Van een onzer verslaggeefsters) WILHELMINADORP Wie op de hoogte wil blijven van de erva ringen op het proefstation voor de Fruitteelt te Wilhelminaidotip opge daan in 1969, kan tegen betaling van acht gulden in het bezit komen van het lijvige boekwerk, dat een over zicht van werkzaamheden en resul taten geeft. Het jaarverslag bevat een uitvoerige uiteenzetting over de ervaringen met bijvoorbeeld een kleurmutantenproefveld met appel, een tussenstammenproefveld met peer en een spurtypenproefveld met appel, in de proeftuin te Wilhelmi- nadorp. Glasaarbeien, rode bessen, zwarte bessen, bramen en frambo zen kregen aandacht in de proeftuin voor klein fruit te Kapelle-Biezelin- ge. Daarnaast bevat het venslag uit slagen van het teeitomdetrzoek bij groot fruit, teeltonderzoek bij klein fruit, het bodemvruchtbaarheidson- derzoek, het fysiologisch onderzoek, het onkruidbestrij dingsonderzoek, het mycologisch onderzoek, het en tomologisch onderzoek, het acarolo- gisch onderzoek en het bedrijfseco nomisch onderzoek in de fruitteelt, dat handelt over de rentabiliteit van doordragende aarbeien en vrucht boomteelt en fruitteeltbedrijven. (Van onze correspondent). KWADENDAMME De verenig de sociëteiten van Kwadendamme gaven een naschieting op de derde Europese kampioenschappen voor de jeugd. Hieraan werd door 43 schut ters deelgenomen. Het waren A. A. Geense en J, F. de Rijke die in een storm de vogel wisten af te schieten. Na een kampstrijd over vijf ronden was het J. F. de Rijke die de vogel weer schoot en de grote prijs in ontvangst moeht nemen. De namiddagschieting leverde 79 schutters op. Zij werd op drie wip pen verschoten. De uitslag van de eerste wip: 1 ste hoofdvogel; Adr. de Jonge van A.D.L.M. uit Kwaden damme. 2 de hoofdvogel; M. Koole van Eensgezindheid uit 's Heeren- hoek. 1 ste zijvogel; J. Rijk Mz van Eensgezindheid uit 's Heerenhoek. de zijvogel; Misseghers uit Axel. de zijvogel; R. Verdonk van Concor dia uit 's Heerenhoek. 4 de zijvogel; Ko de Baar van Willem-Teil uit Ovezande. 1 ste kal; P. Rentmeester van dezelfde vereniging. 2.de kal; Adri de Jonge van A.D.L.M. uit Kwadendamme. 3 de kal; A. Rent meester van Willem-Teil uit Ove zande. 4 de kal; C. v. d, Guchte van Spes-Nostra uit Ovezande. Uitslag van de tweede wip; 1 ste hoofdvogel; Ant. Hoogstrate van Axel. 2de hoofdvogel; Jac. Plat schorre van Zorgvliet uit Ellewouts- dijk. 1 ste zijvogel; P. Rijk van Vios uit 's Heerenhoek. 2 de zijvogel; Bas v.d. Dries van Eensgezindheid uit Heerenhoek. 3 de zijvogel; J. v Iwaarden Sr. van Victoria uit Kwa dendamme. 4 de zijvogel; A. A. Martens van Vios uit 's Heerenhoek. 1 ste kal; C. Westdorp van Eensge zindheid uit 's Heerenhoek. 2 kal; Ant. Hoogstrate uit Axel. 3 kal; Mevr. Steenaert van Vooruit gang uit Kwadendamme. 4 de kal; H. Bakker van Victoria uit Kwaden damme. Uitslag van de derde wip. 1 ste hoofdvogel; W. de Jonge van A.D.L.M. uit Kwadendamme. 2 de hoofdvogel; W. N. v. Liere van Ede- le-Handboog uit Oudelande. 1 ste zijvogel; M. Allemekinders van Vic toria uit Kwadendamme. 2 de zijvo gel; O. Steenaert van vooruitgang uit Kwadendamme. 3 de zijvogel; Magda van Vooruitgang uit Kwa dendamme. 4 de zijvogel; F. Koens van Spes-Nostra uit Ovezande. 1 ste kal; W. de Jonge van A.D.L.M. uit Kwadendamme. 2 de kal; A. de Jonge Jr van Soranus uit Heinkens- zand. 3 de kal; Th. Leyten van Victoria uit Kwadendamme. 4 de kal; Mevr. v. Loo van Doel naar Hoger uit Wolphaartsdijk. Meeste kleine vogels; Lou. Verbeek van Victoria uit Kwadendamme, 8 vo gels. (Van onze correspondent) GOES. In de nacht van 17 op 18 augustus is ingebroken in de panden van de bankkas Nederlandse Gemeen ten en het Groene Kruis aan de Van de Spiegelstraat in Goes. Men heeft zich in beide gevallen toegang verschaft door het slot te ver wijderen. In totaal wordt een bedrag van f 1200,vermist. Van de daders ontbreekt tot nu toe elk spoor. De politie stelt een onderzoek in. (Van een onzer verslaggeefsters) GOES In 1971 wordt de afde ling Zeeland van de Bond van Plat telandsvrouwen veertig jaar. Van daar, dat de omslag van het pro grammaboekje voor het seizoen 1970-71 in het teken van dit jubi leum staat, dat in het voorjaar van 1971 op eenvoudige wijze zal wor den gevierd. Het programmaboekje bevat een overzicht van de activitei ten op provinciaal niveau en in de zes kringen waarin de 33 afdelingen zijn onderverdeeld. Op provinciaal niveau zijn een groot aantal com missies actief zoals de handwerk- commissie die voor wedstrijden en cursussen zorgt, de kiedingcommis- sie, die een bureau voor knippen en passen heeft, de zangcommissie, de penseoimmissie dlie voor „De Platte landsvrouw" zorgt, de internationale commissie, die voor contacten met het buitenland instaat, de woning commissie, die onder meer bemid deld voor cursussen over woonkli maat en de culturele commissie. Voorts worden op regionaal niveau cursussen gegeven over de Mattihaus Passion (in Goes), over gespreks techniek en een cursus voor be stuursleden. Ook in kringverband staan er voor het nieuwe seizoen, heel wat activiteiten op stapel. Schouwen - Duivelend bijvoorbeeld wil onder meer iets aan maatschap pijleer gaan doen, Tholen en St.- Philipsland daarnaast aan boetseren en smocken, West-Zuid-Beveland en Noord-Beveland aan Frans, Engels en Duits, Walcheren aan maatschap pijleer en Zeeuwsch-Vlaamderen aan boekenkeuze. Daarnaast geeft het programma een groot aantal moge lijkheden voor lezingen, gespreksa- vonden en suggesties voor dagtoch ten en excursies. (Van onze correspondent) NIEUW- EN ST.-JOOSLAND Ongeveer dertig inwoners onder wie vertegenwoordigers van verenigin gen, raadsleden en voltallig bestuur van de wijkraad, waren bijeen op de bijeenkomst ter kennismaking van de nieuwe burgemeester van Middel burg, drs. P. A. Wolters, die verge zeld was van de gemeentesecretaris mr. J. Mooy, en de voorlichtingsamb tenaar M. Mondeel. Die kennismaking had plaats in café De Nieuwe Hoop te Nieuw- en St.-Joosland. De burgemeester zei niet gekomen te zijn om toezeggingen te doen, maar wel om te horen wat er zoal leeft in deze woonkern. Hij sprak over de herindeling van Walcheren, de sanering van de woon kernen, de nieuwe bebouwing, de demping vain 't Arne-zijkanaal en an dere problemen. Hü betreurde het dat geen vertegenwoordiger van Nieuwland was opgenomen in de Middelburgse raad, „maar dit ligt aan de politieke partijen", zei hij. De burgemeester wees op het feit dat er een commissie zou worden sa mengesteld om een onderzoek in te stellen naar de leefbaarheid van de ze woonkern en in deze commissie zal ook een vertegenwoordiger van de wijkraad worden opgenomen. Veel vragen werden vervolgens op de bur gemeester afgevuurd. Vooral de vertegenwoordigers van de wijkraad, de heren C. Zweistra en K. Warns, hadden heel wat te vragen. Hiernaar zal een onderzoek worden ingesteld. De burgemeester heeft, mede door zijn gemoedelijk heid een zeer goede indruk bij de aanwezigen achtergelaten. (Van onze correspondent) RILLAND-BATH Zaterdagmid dag wordt voor het eerst in Rilland- Bath een internationale autocross ge houden. Voor deze cross sijn veertig deelnemers ingeschreven, waaronder de Nederlandse en de Belgische kam pioen. Tevens komen enkele Ame rikaanse en Duitse rijders aan de Start. De cross wordt gehouden op een groot stuk land van landbouwbedrijf M. van Damme. Het parkoers is te bereiken via de kruising Valkenisse- weg-Hoofdweg richting Zeedijk. Als enige Zeeuwse rijder zal starten de heer C. Minnaard uit Rilland. Bath. Er is bij het parkoers een ruime parkeergelegenheid aanwezig. (Van een onzer verslaggeefsters) GOES Wie woensdagavond tus sen zeven en acht uur de moeite neemt om, van de door de Stichting Goese Beiaard in de tuin van het Oudemannenhuis beschikbaar gestel de zitplaatsen, gebruik te maken, kan dan genieten van een beiaard- concert door de heer Rien Ritter. Rien Ritter is stadsbeiaardier van Delft, Leiden, Alphen en Rijswijk en speelt op het carillon in de toren van de Maria Magdalenakerk onder meer Allegro vam K. Lefèvre, enke le volksliederen van S. Abramz, drie gedeeltes uit Fireworkmusic van G.F. Handel, famtasda van A.L. Gigige- low, intermezzo van R. Ritter en drie bewerkingen van bekende lie deren. Voorts speelt hij de hemony- suite vam A. de Clerk, sonatine vwn Van Beethoven en iitmendaine ven Staf Nees.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 7