Koopt u ook van die boeiende liefdes romans?
IN DE KRACHT VAN JE LEVEN
HET VAAKST ZIEK
lussen
O
Buik
Bordelen
'ilstaking
'apillon
Foutje
tay
JOSEPHINE
X
CL
LU
iyi
X
O JOSEPHINE
LAND I:
LAND II:
S èi
IQ
SUSKE
EN WISKE
twee
toffe
totems
DE STEM VAN WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1970
ASE, SIR!
euilleton
«MUSEUM VAN DE
ATERLACH
gelukkig huwelijk"
L ZONDER GRENZEN
reeks internationale spel
ramma's
6e spel heeft plaats te Gro
;en
5TPROGRAMMA
vrije woord: Het Humanis
Verbond
JRNAAL.
Cl
LU
I/O
(Frans)
uws
j VERX
,'arieerd programma voor
jeugd
YON X.
gdprogramma
UM-PEUM
>r de kleuters
SIXIèME SENS
lilleton van Louis Grospier.
naar de roman van Rogei
rssinot (Afl. 8)
URNAAL
RVICE DES AFFAIRES
ASSéES
tective-serie. Vanavond:
et boetekleed"
EL ZONDER GRENZEN
nuit Groningen
IEXHOVENJAAR
■rman Krebbers speelt met
t Symphonie-orkest van de
b o.l.v. André Vandemoot
URNAAL.
URNAAL
leur) Aansluitend weerbe-
:ht
'EEDS ONAANGENAAM.
EDEN MEX DE AMBACHTS-
EDEN
lm van Helmuth Weiland en
tvan Bury
?EL ZONDER GRENZEN
leur). Internationale steden-
edstrijd, die vandaag gestre-
:n wordt in Groningen
JURNAAL MEX COMMEN
AAR
ansluitend: weerbericht
HET KOMT er niet meer op
m wat de innerlijke waarde
L een boek is, als het maar
lyerkocht wordt. Er wordt geen
-eclame meer gemaakt met de
jihoud van een boek, maar met
inaam van de auteur (als eti-
t). Het is te begrijpen dat het
i is aan het schrijversfront
peen frontje meer of minder
lijken we niet meer), omdat ze
is zovel enook in de knel raken
het bestaande economische
systeem. In Belgisch Vlaanderen
jjaar de laatste jaren een groter
mbod van jonge auteurs ligt
i in Nederland, gaat men er
s even hard, zo niet har-
£Ii tegenaan staan als in ons
In Gent is een „Studiecen-
voor kritisch en kreatief
:n" (KKLS) ontstaan, dat ge
leid is uit een werkgroep van
Schrijvers. Iedereen, die lectuur
schriftuur als bedreigd medium
jen warm hart toedraagt kan
d worden en de veertiendaag-
i bijeenkomsten meemaken. Er
wordt hard gewerkt en gestu
deerd, getuige de uitgave van
het tijdschrift „Schrift" (voor
heen „Totems"), waarvan het
laatste nummer een werkdocu
ment is gewijd aan het uitgevers
bedrijf. Het is van Daniël Rob-
berechts, Jan Emiel Daele en
Daniël van Hecke. Zij zijn ver
antwoordelijk voor de inhoud
van de twee eerste zinnen van
dit verhaal.
In dit nummer van Schrift wordt
de huidige uitgeverij doorgelicht
(beschrijving van het nieuwe ka
pitalistische uitgeversbedrijf; toet
sing van dit bedrijf aan de lectuur;
toetsing aan de verstrekte informa
tie; analyse van reclameteksten en
een beschrijving van zogenaamde
parallelle uitgeverijen).
Er volgt nog een tweede deel
over dit onderwerp. Bovendien
staan als werkprojecten onder meer
nog op het programma: het kritisch
bekijken van krantelectuur; afge
wezen manuscripten door bestaan
de uitgeverijen; reclameteksten en
pamfletten; hoè en wèt wordt er
gelezen door de mensen; wat is
...minderwaardige" lectuur? etc. etc.
Het studiecentrum KKLS biedt de
gelegenheid om individuele docu-
mentaties te bundelen. Er is reeds
een begin gemaakt met een docu
mentatie over: de problematiek van
auteursrecht en copyright.
Momenteel heeft het centrum be
hoefte aan leden, die belangstelling
hebben voor de economische kan
ten van de uitgeverij en voor het
ontwerpen van een werkelijke al
ternatieve uitgeverij (een socialis
tisch bedrijf in een niet-socialis-
tische economie).
Het was moeilijk om informatie
te krijgen over het uitgeversbedrijf,
zoals het nu reilt en zeilt; het zit
potdicht. Slechts één uitgever was
bereid informatie rechtstreeks te
verschaffen. Het uitgeversbedrijf
zit zelf moeilijk (concentraties, fu
sies). Toch profiteren de uitgevers
(goodwill bij massa-media en over
heid is onbetaalde reclame) van de
dubbelzinnige functie van het boek:
cultuurgoed én handelsobject; bo
vendien worden de „scholen geëx
ploiteerd". Er is sprake van een we
zenlijke stijging van de omzet (en
winst), maar met de jaren is het
aandeel van de winst voor de schrij
ver steeds maar gedaald. Als onder
nemer, zo wordt gesteld, bekom
mert de uitgever zich om het om
zetcijfer en helemaal niet om de
wijze waarop verkochte objecten
worden gebruikt. Maar als dienst-
vereniging is de uitgever(j slechts
zinvol voor zover de boeken ook
gelezen worden.
Bij een onderzoek naar het lezen
van boeken door leden van boeken
clubs (een praktijk ook door uit
gevers steeds meer toegepast) bleek,
dat 3lechts door 50 tot 68 procent
ook inderdaad kennis wordt geno
men van de inhoud der boeken. De
uitgeverij is helemaal in de con
sumptie-maatschappij terecht ge
komen, verkoopt boeken als ver-
bruiks- in plaats van gebruiksgoe
deren (of als statussymbolen). Zo
werden twee jaar na verschijning
onlangs 2000 exemplaren van het
verzamelde werk van Couperus al
weer door de papiermolen gedraaid.
Een ander kwalijk teken: de uit
gevers kunnen zichzelf geen kost
baar distributieapparaat meer ver
oorloven en zijn aangewezen op
grossiers. Dit brengt mee dat de
uitgever alleen nog durft uit te ge
ven, wat de grossier wil verkopen.
Verkoopbaar zijn dan bijvoorbeeld
niet debutanten (onbekende na
men). Uitvoerig wordt ook inge
gaan op de tussenkomst van de
staat (aankoop grote aantallen en
subsidies uit fondsen), waarbij po
litieke en ideologische inzichten de
uitgevers in het vrije uitgeven bin
den. Geknoeid wordt ook met ver
talingen; deze zogenaamde re-wri-
ting (zelfs van het Vlaams naar het
Nederlands) wordt afgestemd op
het consumptiegebied. Al te con-
scentieuze vertalers krijgen om hun
oren.
Waar de uitgeverij zich ontwik
keld heeft van een ambachtelijk
naar een industrieel bedrijf, daar is
de situatie van de schrijver onge
wijzigd gebleven. De auteurshono-
raria zijn bijvoorbeeld niet veran
derd. Typisch voor de almacht van
de nieuwe uitgeverij is, staat te
lezen, hoe grote uitgeverijen con
tractbreuk plegen en zelf het au
teursrecht schenden.
Ook de reclamefolders van de
uitgeverijen geven geen zinnige in
formatie; conditioneren de lezers
alleen vanuit een paternalistische
uitgevers-mentaliteit, speculeren
op seksuele frustraties etc., maar
van reclame voor het lezen als cre
atieve daad of als communicatie
medium valt weinig te bespeuren.
Het wordt met voorbeelden toege
licht.
Het werkdocument onderscheidt
zeven vormen van selectie (o.a. de
lector, verkoopbaarheid, promotie,
prijzen), die de vrije verspreiding
van het geschrift in de weg staan.
Interessant (maar wel droevig) is
daarbij om kennis te nemen hoe in
België de zogenaamde „Verbete-
ringsraad" werkt in verband met
lectuur op de scholen. Het is on
voorstelbaar met welke censuur-
normen het middelbaar onderwijs
b.v. in België op gebied van litera
tuur aan banden wordt gelegd. Het
is mogelijk, dat in ons land inciden
teel ook idiote toestanden voorko
men, maar dit grenst aan het on
waarschijnlijke.
Hartverwarmend is het slotdeel
van dit document. Daarin wordt een
opsomming gegeven van de talloze
parallelle uitgeverijen, hun adres
sen en werkmethoden. Tot de pa
rallelle uitgeverijen worden gere
kend „alle soorten publikaties die
niet door de klassieke of industriële
uitgeverij worden uitgegeven en
dus grotendeels niet volgens hun
systeem en methodes worden ver
menigvuldigd en openbaar ge
maakt". Opvallend is hoe de jon
gens van de „echte" uitgeverijen
zich meester weten te maken van
een underground pers en daar brood
inzien (Bantam). Opvallend is ook
hoe verschillende van deze vrije
alternatieve uitgeverijen toch weer
in het vaarwater van het bestaande
economische systeem terechtkomen,
al wordt de selectie niet zo strin
gent doorgevoerd. Maar het hart
verwarmende zit in de mentaliteit
waarmee gevochten wordt om een
stuk vrije meningsuiting in de pu
bliciteit open te houden. De drei
gende moloch van concentratie in
het uitgeversbedrijf (boeken, kran
ten, tijdschriften) maakt deze ka
pot. Deze concentraties zijn primair
commercieel, dus gericht op con
sumptie. En geconsumeerd wordt
door de grote massa (daarvan moet
het financieel komen) alleen de be
vestiging van eigen mening; in de
geest van eer nan als Sal Tas. Le
vensgevaarlijk. Dat is regressie tot
eigen infantiliteit uit angst en geen
open houding tegenover krachten,
die zich ontwikkelen, of je wilt of
niet.
Schrift (Totems) verschijnt 6x
per jaar en kost 15,Adres: Jan
Daele, Wolterslaan 145, 9110 Sint-
Amandsberg (België), waar ook in
lichtingen te krijgen zijn over de
KKLS.
HENK EGBERS
EUTE
:leur). Journaal, actualitei-
n en weerbericht
DF-MAGAZIN
deur). Informaties en menin
en over actualiteiten. Aan-
uitend: weerbericht
DE WERELD VAN PUtAN-
ELLO
deur). Tv-film naar de novel
n: „lm Strudel", „Hunde-
eu" en „Wenn man da* Spie
;nnt"
5URNAAL
:leur) Aansluitend: weerbe
cht.
en zestienjarige Spaanse
topt het hart in de buik. Volgens
it in Santander verschijnende
i „Diario Montanes" ontdekte
röntgenoloog dr. Matinez on-
59 bij de controle van 600 rönt-
nfoto's van de tuberculose-be-
|rijdingsdienst dat op die van het
ije het silhouet van het hart
rak. Te zamen met andere art-
kwam hij tot de slotsom dat
hart van het meisje in de
likholte klopt en via een gecom-
iceert adersysteem bloed naar de
|ngen stuwt. Het meisje zal zich
aen klinisch onderzoek onder
lopen.
dollar ruwweg delen met de uitge
ver.
De paperbackrechten zijn voor 1
miljoen dollar verkocht aan William
Morrow and company, die in sep
tember 100.000 ingebonden exem
plaren tegen een prijs van 8.95 dol
lar per stuk op de markt zal bren
gen.
Bovendien heeft de Walter Eade
organisatie een miljoen dollar be
taald voor de filmrechten.
ieuws; 13.03-13.06 Radiojoui
100 Nieuws 14.03 Gimmick
delijk herkenbaar platenpro
i 15.00 Nieuws 15.03 Ar
.aminen; populair verzoek
rogramma 16.00 Nieuw
.00 Lichte platen. ü7-oc
ieuws; 17.02-17.05 Radiojoui
IEL NEDERLANDS - 324 M
Nieuws. 12.03 Muziekprr
u. (12.40-12.48 Weerbericht
lingen en SOS-berichter
chippers). 12.55 Buitenland-
rzicht. 13.00 Nieuws weei-
mededelingen, dagklappe1
S-beriohten voor schipper5
Tafelmuziek. 14.00 Nieuws
'oncertmuziek. 15.00 .Nieuw,
■'inale wedstrijd radiosenoo'
970. 15.15 V. d. kaderen
lieuws. 16.03 Beursberich
Volksmuziek. 17.00 Nieuw
richt en mededelingen. 1
8.00 Nieuws. 18.03 Ver:so
voor de soldaten. J8-8?.
■aal en -filosofie. 18.50 P«t
18.55 Taalwenken. W i
en weerbericht. 19.30 Lie
20.00 Operetteconcert. m
en berichten. 22.10 Licht
(23.00 Nieuws). 23.40-45
jnderdag 20 augi's,lis
HILVERSUM I - 402 M
O: 7.00 Nieuws. '■11Ti.hlf
nnastiek. 7.20 Stereo,
ofoonmuziek. 8-0°. ^itprec
ladiojournaal. 8.20 s 3(|
grammofoonmuziek. j
groenteman). 8.50 MM"
9.00 Klassieke kame
i.). 9.35 Waterstanden. a
onze kinderen geWev
rondom jongeren e
inn Vnnr de kleut
PLANNEN van een hand-
loenenfabriek te Walsall om alle
Ivrouwelijke personeelsleden ver-
pt de pil in de maag te splitsen,
""i in het verkeerde keelgat van
fflies te zijn geschoten. „En
se" hebben zij het werk een dag
vrouwelijke personeelsleden
En al eerder de voorschriften
Me directie zonder meer van de
gewezen, omdat zij deze als
i inmenging in hun privéleven
pouwden. De staking, van 24
""as echter bedoeld om te pro
yen tegen het feit dat de fa
il zoveel fanfare over het plan
'gemaakt zonder de dames zelf
I ««sulteren.
EEN INVLOEDRIJKE groep van
ruim veertig Gaullistische afge
vaardigden houdt zich op het ogen
blik bezig met de vraag, of het
wenselijk is tot een heropening
van de bordelen te komen. Begin
1946 werden deze huizen bij de
wet voor 25 jaar verboden.
Dr. Claude Peyret, de leider van
de groep, verklaarde dat tot het
onderzoek is besloten uit bezorgd
heid over de toeneming van ge
slachtsziekten en zedenmisdrijven.
De groep moet haar aanbevelingen
nog formuleren. Dr. Peyret deelde
intussen mee, dat de leden van de
groep van oordeel zijn, dat „enige
factoren van de wanorde" in het
land het resultaat zijn van frustra
tie. Legalisering van de bordelen
zou het mogelijk maken de prosti
tuees onder strikte medische con
trole te houden, zoals dat ook voor
1946 het geval was.
Volgens een recente studie kan
het aantal vrouwen in Parijs dat
volledig van de prostitutie leeft, op
8.000 tot 9.000 worden geschat, ter
wijl meer den 20.000 vrouwen dit
als bijverdienste zouden doen.
BOEK „Papilion" van de
nan Henri Charrières over
I gedurende tien jaar
Mtkolonies in Frans Guyana
BtL? reeds meer dan 2
hollar opgebracht, hoewel
vertaling pas over een
f&P de markt komt.
Knrijver zal die twee miljoen
HIER zomaar eens een stukje
dat we van de telex scheurden zon
der het persklaar te maken.
VERBETERING, gelieve in de
eerste alinea van buit 32 (kransleg-
ging op Menteng Poeloe) te lezen
een einde aan de tweede wereld
oorlog (ipv derde).
In de serie wn Max Factor (altijd in de geuren van Factor's parfum-
reeks passend) de ULTRA LUCENT make-up, een luchtigie foundation
met zijideigiams (door natuurzijden vezels die erin verwerkt zijn) en
vochtbehoudiend, in 8 versohdllenidie tinten.
Daarnaast de ULTRA LUCENT SOFT WHISPER TINT, een vederlichte
cream make-up in stickvorm (7 kleuren), ietsje vetter dan een vloei
bare make-up en dat is voor menig huidtype niet slecht.
En ten slotte: Glimmer eye shadow, gecombineerd met een Hi-Lighter,
verpakt in een spiegeldoosje met aan twee zijden te gebruiken epons-
penisealtje. Niet poederachtig, en niet vervagend maar een dag lang
goed. Vooral mooi indien ondersteund door een kleurrijk lijntje van
glinsterende, dekkende GLIMMER CREME EYE LINER in diepe don
kere kleuren, die zo waterproof en wrijfproof zijn dat je er mee in het
zwembad je ogen kunt uitwrijven.
UIT EEN onderzoek naar de afwe
zigheid wegens ziekte van bijna 4000
mannelijke werknemers uit de Ne
derlandse industrie, is gebleken dat
de ziektefrequentie het hoogst is
tegen het dertigste jaar. Naarmate
men ouder wordt neemt het aantal
ziektemeldingen weliswaar af, maar
men blijft langer thuis. Rond het
dertigste jaar blijkt de frequente
afwezigheid veroorzaakt te worden
door acute stoornissen van de adem
halingswegen, het maag-darmstelsel
en hoofdpijn. Minder ernstige sto
ringen van het bewegingsapparaat
en psychische ziekten komen tussen
het veertigste en vijfenveertigste
jaar het meest voor.
Dit onderzoek, waarvan de eerste
fase thans is afgesloten, is in op
dracht van staatssecretaris Kruisin-
ga (Volksgezondheid) op het Ne
derlands instituut voor preventieve
geneeskunde TNO uitgevoerd door
prof. dr. H. Philipsen en mevr. drs.
A. K. de Vries-van der .Zee. Over
de periode 1958-1968 is de afwezig
heid van 3726 mannelijke werkne
mers met een totaal van 44.200
ziektegevaUen, die onafgebroken
bij vijf grote bedrijven werkzaam
waren, geanalyseerd. Hierbij waren
drie metaalbedrijven betrokken, een
chemisch bedrijf en een semi-
ambtelijke organisatie, alle in de
randstad gevestigd. De keuze van
mannelijke handarbeiders is uit
praktische overwegingen gedaan.
Uit een onderzoek van prof. Philip
sen was reeds gebleken dat 40 pet.
van hen een diensttijd had van tien
jaar of langer.
Het onderzoek heeft uitgewezen
dat na het vijfentwintigste jaar het
aantal gevallen van ziektemeldingen
wegens ernstiger aandoeningen zo
als infectieziekten, kanker, bloed
ziekten, hart- en vaatziekten toe
neemt.
Het aantal ziektemeldingen we
gens minder ernstige aandoeningen,
in de meeste gevallen berustend op
klachten als buikpijn en rugpijn
neemt in alle leeftijdsgroepen dui
delijk toe, met een top tussen de
veertig en vijftig jaar. Voor psychi
sche ziekten en voor lichtere aan
doeningen bestaat eveneens een af-
wezigheidspiek tussen het veertigste
en vijftigste jaar. Ziektemeldingen
wegens griep en verkoudheid ne
men in alle leeftijdsgroepen af, be
halve in de jongste. In hoeverre
deze algemene daling zijn oorzaak
vindt in een met de leeftijd afne
mende vatbaarheid, staat verder ter
discussie, aldus prof. Philipsen.
Het onderzoek heeft tevens be
vestigd dat het aantal ziektemeldin
gen wegens ongevallen met de leef
tijd sterk afneemt. De Leidse hoog
leraar meent aanwijzingen te heb
ben dat het grotere ziekteverzuim
van dertigjarigen verband houdt
met de levensfase waarin z(j ver
keren. Jongeren worden geconfron
teerd met een samenballing van on
gunstige factoren, zoals een groeiend
gezin, aandacht voor een carrière,
overwerk, een onregelmatig leef
patroon die een ongunstige invloed
kunnen hebben op de weerstand
tegen lichtere aandoeningen, aldus
prof. Philipsen.
In de tweede fase van het onder
zoek, dat totaal twee ton kost, zal
in het bijzonder worden bestudeerd
door welke kenmerken de levens
fase rond het dertigste en vijfen
veertigste jaar worden bepaald. In
de tweede plaats zal onderzocht
worden hoe de afwezigheid wegens
ziekte over een lange periode zich
bij werknemers ontwikkelt. De on
derzoekers zullen trachten te ach
terhalen op welk tijdstip bepaalde
aandoeningen ontstaan.
Prof. Philipsen benadrukt dat de
resultaten van dit onderzoek in het
bijzonder opgaan voor werknemers
in de industrie. Het behoeft niet in
aHe details te gelden voor dienst
verlenende beroepen, landbouw enz.
omdat de structuur van dat werk
verschillend is.
SEKSUELE voorlichting op school
is een communistische samenzwe
ring ter ondermijning van de wes
terse moraal. Dit heeft de direc
teur van het onderwijs in de provin
cie Transvaal in Zuid-Afrika, A. L.
Kotzee, verklaard tijdens een on-
derwijssymposion.
Hij wees voorstellen van de hand
om de jeugd op school seksuele
voorlichting te geven, omdat een
kind zich z.i. op de juiste wijze ont
wikkelt indien de verhouding tus
sen de ouders gezond is. De ouders
kunnen hun kinderen zonder grote
problemen vele feiten over het
voortplantingsproces bijbrengen in
dien zü een duivenplat bezitten, al
dus Kotzee.
Hij was het niet eens met profes
sor J. S. Therow van de universiteit
van Zuid-Afrika, die heeft ver
klaard, dat seksuele voorlichting
door de ouders niets uithaalt, om
dat vele ouders niets van het ge
slachtsleven afweten of er verkeerd
tegenover staan.
ipn.
zijn
mma rondom jongere" <.•-
ie. 10.00 Voor de kleute
Arbeidsvitaminen
...02 Nieuws). 11.30
•ogramma voor Qe
11.02
•ogramma voor
Beursberichten).
IILVERSUM II - 2?8 *L ie
.00 Nieuws. 7-i;L„Hinerit
ird. 7.16 Stereo: Badm
grammofooiumiizie
muiten.
ke
s
iUivv*"" a
s: 7.32 Actualiteiten; j-g0
eging; 8.00-8.10 Nf^órnia-
s 8.32 Tourmgclub- "1 g;5
tips voor de vaka
le huisvrouw. '8-°v,ng. ïO.O'
>or de huisvrouw). N dagogi-
beeft dat kiod?- v j{u-
lezdmig. 10.20 Ster g
lit de Barok (opn-'- j^en-
lieuws. 11.03 Voor de
lededelingen
we riw oe heeste draadverspee-
*RIW& AL VOORBO. NU DE
TWEEDE...
Fltf
'ERSUM III - 240 TerU«
■)V: 9.00 Nieuws. toen
eggeweest: muziek g.30
luisteraars van pro-
een instrume" ^ujiek
a. 10.00 Nieuws. 10-"f
koffie. (11.00 Nieuws;.
