rRATIEVE iRKSTERS Zijn fietsen bieden hen vri Zij leven van de zon... Tussen de wielen De kracht van Volvo veiligheid en kwaliteit Volledig nieuwe wagen van Chevrolet iS I VTJ3 uit DOMEINEN MION, BREDA Aangeboden PENSION ieden >ewerkers iepersoneel nonteurs zrïts Bode ossen" OMEERD EGSTER Amsterdamse rijwielhandelaar Ferd. Beumer maakt fietsen-naar-maat voor gehandicapten Vuurproef Woekerwinst Opeis „Capri" heet Manta Simca 1100 Peugeot brengt combi van 304 I^IERDAGBIJLAGE VAN DE STEM/15 AUGUSTUS 1970 :inen Zuid Oost Neden. ;eweg 2c, (Postbus 233) »1 6, zal op woensdag i0 v.m. te zijnen kantore hrijving verkopen: stukken, meubilair, vandiktebank, frais- kb'ank, stofzuigers, verf :nen, motor handcirkel. ierslakkeien, schroot, zijn opgeslagen op de in fn vermelde plaatsen. mgustus 1970, van 9.00-. ter plaatse en op aan. igbaar. Moderne aanbouwkeukens 01600/41445/31881 KJeme Krogt 27 INDUSTRIETERREIN voor Turkse gastarbeiders Tel. 01652-2923 3 WEKEN VAKANTIE is werken. MECHANISCHE BOUWMATERIALEN *1.V. Antiloopstraat 75, Breda Telefoon 23733, na verktijd 34929. 4 INSTITUUT eg 50. geplaatst worden een met kinderaantekening, ng op zich kan nemen de medische en hygië- rging van de kleuters in in 4-7 jaar. als le verplegende vol- risregeling van het Cen- i Katholiek Ziekenhuis- lan de Directrice. sdinig gevraagd: iloma en enige kantoor aanbeveling. skorting. ïding. Afdeling Perso- 0 nge Brugstraat 11-23 0 Postbus 272fi o0<l^ #0«oooooooo door JAAP STIGTER 'Van deze fiets bestaat slechts één exemplaar ter wereld. Lichamelijk ge handicapten met zgn. spits- voeten, die dus krachte loos van normale pedalen afglijden, kunnen er uit stekend mee fietsen. De constructie was eerst een uitdaging en toen 'n denk spel voor me. De opgave klonk ook een beetje als algebra: de pedalen mo gen niet ronddraaien en toch moet er iets zijn, wat de ronddraaiende bewe ging meemaakt, maar niet onder de voet kan weg rollen'. Dat zegt Ferd. Beumer aan de Stationkade 94 te Amster dam. In het dagelijkse leven presenteert hij zich eenvou dig als rijwielhandelaar en -hersteller, maar hij was de eerste in Nederland, die in '59 (na door een grote instru- menthande' benaderd te zijn, die vergeefs bij de industrie had aangeklopt) een in me dische vakkringen voor polio- patiëniten geaccepteerde fiets- met-stabilisators, (zijwieltjes naast het achterwiel) ont wierp. De specialiteit van de heer Beumer bleef sindsdien en zijn 25-jarige zoon-naamge- noot is hierbij zijn rechter hand het maken van fiet sen-naar-maat voor gehandi capten, waaronder natuurlijk ook spastici. Zo maakte hij b.v. voor een patiënt met los se ruggewervels een fiets met verend opgehangen wielen en dito zadel, aangevuld met an dere vernuftige elastische construct'es. Daar de berijder een uniformdragend ambte naar is, kreeg deze golvend over de weg gaande fiets bo vendien nog een 'mannelijk' en onopvallend karakter mee. Toen we de heer Beumer ont moetten, tekende hij juist op een groot vel papier een schetsontwerp voor een an dere wonderlijke schepping, bedoeld vcor 'n 16-jarig meis je met onvolgroeide beentjes. Het kind. dat naar de middel bare school wil, heeft thuis een stoeltje van 20 cm hoog en moet nu een fiets hebben, waarvan de pedaalcirkel slechts een doorsnede heeft van R cm. Een opdracht van de ouders. He armen zijn ook vrij kort. zodat het stuur tevens een aangepaste vorm moet heb ben, terwjjl het zadel heel laag boven de trapas moet staan. Ik heb een stalen frame van een fabrikant ge kregen en dit wordt nauw keurig op de lassen doorge zaagd. We maken er een hele nieuwe montage van. Het spreekt vanzelf, dat ik al mijn constructies slechts volgens medische indicatie maak. Wat technisch schitterend lijkt, kon medisch wel eens helemaal fout zijn. Meestal werken we met standaard modellen, die zo van de fa briek komen. Maar de onder delen, waar het op aan komt, maken we zelf. Onze repara tie-afdeling is vaak vooral na de normale werkuren een volledige constructie werkplaats'. De fiets voor spitsvoetpatiën- ten met olonus (d.w.z. onder een bepaalde hoek tussen voet en onderbeen treden zgn. clonische trillingen op) was een vuurproef voor het vakmanschap van onze ont werper. Zijn beschouwing over holle pedaalassen, extra- kettingoverbrenging, tand wielen, enz. zou echt te ver voeren, maar het geheim van de smid (en hoeveel smeed werk is er niet aan te pas gekomen) bestaat uit een dubbele trapas (een tandem principe dus) waardoor de diverse kettingtransmissies elkaar niet hinderen. ,De pe dalen zijn afzonderlijk ver stelbaar; niet slechts op schoengrootte, maar ook op de toelaatbare hoek, die de trappende voet met het oog op de clonische trillingen mag maken. Hier zit nu de kneep. Deze patiënten dragen orthope disch schoenwerk met beu gel, zodat de voet gefixeerd wordt. Op mijn pedaal be weegt de voet binnen de grenzen van de toelaatbare hoek; er is dus bewegings therapie Men heeft deze fiets onder medische toezicht een maand lang op de Methyl- school in Amsterdam ge bruikt. Er was enthousiasme en er loopt nu een offerte. Nee, 't is geen individuele fiets het is echt een oefen toestel voor een groep patiën ten. die er gezien hun toe stand tocli niet. de straat mee opmogen'. Vervolgens kwam ons ge sprek weer op de poliofiets, waarj/er men nog wel eens makelijk denkt, daar een kleuterfietsje - met-zij wieltjes 'net zoiets' schijnt. Vakbladen spraken echter van 'juweel tjes van vakmanschap'. Zo ligt bijv. de 'ouderwetse' drie wieler ondanks een grotere spoorbreedte veel minder sta biel op de weg. Bij een bocht naar links steunt de Beumer- fiets op het redhter-zij-aeh- terwiel en omgekeerd. Boven dien is iedere fiets indivi dueel aangepast volgens de gedachte: wat kan-mag-moet de patiënt Voor de directie van een be kende Nederlandse bromfiets- fabriek gaf de heer Beumer destijds een demonstratie met zijn stabilobromfiets voor po liopatiënten ('ik stel ze voor de veiligheid maar af op 25 km per uur"), waarbij hij zei: 'Achteruit heren, want anders rijd ik de zoom van uw broek af. In totaal heeft de heer Beu mer nu 225 poliofietsen afge leverd, die o.a. ook in het Goois Kinderziekenhuis, De Johannastichting te Arnhem en het nieuwe Rheumacen- trum te Amsterdam gewaar deerde therapeutische hulp middelen zijn. Er is echter 'n groot 'maar' in het spel. De Beumerfietsen hebben nl. geen octrooi en zijn dus 'vo gelvrij'. Een fabrikant zei de ontwerper droogjes'Het is mijn goed recht uw fietsen na te maken'. De heer Beumer'Zijn goed recht is dat natuurlijk niet, mar het gebeurt nu eenmaal. Een octrooi kost handen vol geld en ik wil mijn fietsen voor dit soort patiënten zo goedkoop mogelijk houden'. Maar niet iedereen deelt deze opvattingen. In 't blad 'Ruim Zicht' van 21 januari 1968 werd reeds een reportage ge wijd aan de (nagemaakte) in- validefiets met woekerwinst. Bij het verhaal stonden sta- bilofietsen afgebeeld, die de heer Beumer zonder meer als zijn geestelijk eigendom her kende. De in het oog sprin gende koppen luiddenFred dy moest een nieuwe fiets hebben, Gemeentelijke Ge zondheidsdienst propageert pe perdure invalidefietsen,, Ruim 240 gulden teveel betaald. De door een Handelsagent schap geleverde fiets kostte maar eventjes 520,20, met de opmerkingDe Bijstands wet betialt wel. Overigens was het eindbedrag hoger, maar er werd 'grootmoedig' 10% korting gegeven. 'Die dingen zijn natuurlijk ontzaglijk verdrietig. Vooral, omdat het steeds opnieuw on gestraft kan gebeuren. Waar om heeft de oetrooiwet in het belang van de gehandicapten geen >epaelde ontsnappings clausule Enfin, ik vergeet mijn ergernis en verdriet wel weer als ik aan een nieuwe constructie mag werken. Ieder geval is opnieuw fascinerend'. Autorubriek onder redaktie van Hen Bollen o In het eerste halfjaar van 1970 zijn in de Bondsrepu bliek 1.139.344 nieuwe auto's verkocht. Volkswagen voert de lijst aan met 291.267 een heden, gevolgd door Opel met 227.263, Ford met 170.243 en Audi-NSU met 80.632. Van de buitenlandse merken staat Renault er met 80.010 ver kochte wagens het beste voor. DAF verkocht 6202 auto's (12e plaats) en onderaan de lijst staat Honda met 473 ver kochte wagens. o De Westduitse Minister van verkeer, Leber, is niet van plan het voorbeeld van zijn Franse en Italiaanse collega's na te volgen wat betreft het heffen van tol op de autosnel wegen. De Autobahn blijft derhalve tolvrij. o Ford Engeland heeft de miljoenste Cortina geëxpor teerd, zeven jaar en tien maanden sedert de introduc tie in september 1962. De Cor tina verdiende 3,5 miljard gulden voor de Britse schat kist. o In Riisselsheim heeft de 9 miljoenste Opel, een Diplo maat, de fabriek verlaten. De vraag naar Opel is zo groot, dat ook in juni en juli, zoals eerder dit jaar, extra-ploegen in de fabrieken moesten wor den ingezet. Opel zal zoals eerden- gemeld nog dit najaar een nieuwe wagen lanceren waarmede het Duitse doch terbedrijf van General Mo tors de concurrentie - strijd met de zo succesvolle Capri van Ford wil aangaan. Deze sportieve limousine in de middenklasse zal Manta he ten, evenals de Capri zullen er verschillende versies van uitgebracht worden, o.a. een met 100 pk motor, hetgeen dan naar verwachting een 2300 GT zal zijn zoals ook Capri een 2300 GT - versie heeft met een 108 pk-motor. Het vlaggeschip van Volvo: de 164 i H De komst van de onlangs ge<- introduceerde Simca 1100 Spécial naar Nederland heeft wat langer op zich laten wachten dan het plan was, maar de eerste wagens zul len eind augustus in ons land arriveren. De prijzen zijn inmiddels vastgesteld. De 1100 Spécial 2-deurs kost f7795; de prijs van de vier- deurs is f 8095. Tegen een meerprijs van f 685 is de Fe- rodo halfautomatische trans missie verkrijgbaar. Simca Nederland N V is nu ook im porteur geworden van de Matra 530 LX, die in maart te Genève werd geïntrodu ceerd. Veertig Simca-dealers in Nederland zijn inmiddels aangesteld als Matra-dealer. Op die Parijse Autosalon begin oktober zal Peugeot 'n Break (combi) versie bren gen van 304 im super de luxe uitvoering, alsmede een die selmotor voor de 504. De 304 Break super die luxe heeft dezelfde technische specifi catie als de 304 Berline plus een vijfde deur. De lengte is 3.99 m, de breedte 1.57 m, de kofferinhoud in normale toestand 700 ltr, bij terugge slagen achterbank 1500 ltr. Auitarijden in Zweden is zo wel een genot als een kwel ling. Een gemot omdat het uitstekende wegennet in dit land met zo oneindig veel ruimte ontspannen autorij den zonder filevorming mo gelijk maakt. Een kwelling omdat je overal geconfron teerd wordt met snelheidsbe perkingen. Op die autosnel wegen mag niet harder gere den worden dan 110 kim per uur, voor alle andere buiten wegen geldt een maximum van 90 km. Als buitenlandse toerist begrijp je dat snel heidsbeperkingen na invoe ring van de overgang van links naar-réchts verkeer in september 1968 pure nood zaak waren. Een dergelijke ingrijpende overgang eiste een periode van aanpassen en gewennen van die automo bilisten. Ook in Zweden is nog niet bewezen dat een ri goureuze beperking van de snelheid de verkeersveilig heid in de hand werkt. Maar in Zwedten meent het minis terie van verkeer diat het een toch nauw verband houdt met het ander. En derhalve snelheidsbeperkingen op alle wegen, tot ergernis van de automobilisten, tot ergernis ook van de automohielfabri- kanten. 't Valt best te begrij pen dat 'n fabriek als Volvo die uitsluitend grote mid denklassers bouwt, wagens die erom vragen op hun staart getrapt te worden, in de clinch ligt met de wetge ver. Rijd maar eens met een Volvo 164 over de E-4 van Göteburg maar Stockholm, een der grootste verkeers aders van het land, deels vierbaans en sukkel dan maar voort met nu eens 110 dan weer 90 km per uur. „Je zit je te verbijten achter het stuur én je moet bliksems goed oppassen om niet in slaap te vallen" zegt Thomas Körding van de Volvo-pers- diemst. Gezien die miaximium- snelheden in Zweden zou Vol vo eigenlijk best een kleine middenklasser kunnen bou wen, een 1200 of 1500 cc'er, maar de fabriiek dénkt er zelfs niet over. Men staat op het standpunt dat Volvo nu eenmaal naiam heeft ge maakt in de klasse rond de 2000 cc en dat de klanten ongunstig zouden kunnen reageren op een „terugval" naar kleinere Volvo's. Je zou Zweden het land kunnen noe men waar de autogordel is uitgevonden. Niet alleen voorzien de Zweedse autofa brikanten Volvo en Saab hun wagens standaard met deze gordels, je ziet praktisch ook geen automobilist die, al is het maar voor een stadisrit, zonder aarageigespte gordel achter het stuur zit. Zweden is ook het land dat het verst gevorderd is met keuringen van gebruikte wagens. Dat alles welbewust uit veilig heidsoverwegingen. In dat verband moet trouwens ge zegd worden dat met name Volvo in Europa een leiden de positie inneemt wat be treft het inbouwen van actie ve en passieve veiligheid in zijn wagens en in dat opzicht staat de fabriek in Amerika, waar de veiligheidseisen veel stringenter zijn dan ie Euro pa, goed aangeschreven. An derzijds staat Volvo nu niet direct bekend om revolutio naire ontwerpen wat de lijn van zijn wagens betreft. Ter wijl al evenmin gesteld kan worden dat Volvo's geken merkt worden door een spor tief karakter. Dat is al jaren zo. Denken we maar aan de B 50 met zijn „hoge rug", aan de 120- serie (Amazon, die dit jaar Het motorblok wordt Intensief gecontroleerd dlefimitief uit de produktie wordt genomen), aan de 140- serie en zelfs aan het vlagge schip de 164; in technisch op zicht allemaal wagens die er mochten en mogen rijden, maar die wat lijn en sportief karakter betreft toch be paald niet opzienbarend bun nen wordien genoemd. Volvo doet zulks met op zet. De directie stelt: „Wij hebben nu eenmaal overwe gend conservatief ingestelde klanten, mensen die behou- kend zijn ingesteld. Markton derzoeken hebben bovendien aangetoond dat onze beste klanten liggen in de klasse van de grotere, veilige en comfortabele auto'fe in de ho gere prijsklasse. Voor de sportief ingesteld automobi list is er altijd nog onze tweepersoons coupé 1800 S. Op de 1800 proberen wij mo menteel de elektronische benzine-inspuiting uit met de bedoeling dit systeem te zij ner tijd ook op onze andere types toe te passen. Wat het uiterlijk van onze wagens be treft mogen wij dian conser vatief heten, in technisch op zicht geldt die kwalificatie beslist niet" Dait Volvo met zijn concepties meent op het goede spoor te zitten, wordt door de verkoopcijfers ondersteund. In eigen land heeft Volvo 26,1 pet. van die maitbt en leidt daarmede op de ranglijst, waarop Saalb niet 15,9 pet. als tweedie prijkt en General Motors (13 pet) en Volkswagen (11,9 pet.) op de derde en vierde plaatsen. Dit jaar namen de verkopen op de Europese markten toe met 62 pet. ver geleken met 1969 en de uit voer van Volvo vormt 7,7 pet. van de totale Zweedse export. In 1975 hoopt de fa briek 250.000 eenheden per jaar te produceren welk aan tal in 1980 tot 350 400.000 moet zijn opgelopen. Om dat doel te bereiken zal behalve de moederfabriek in Tonslan- da, ook het bedrjf te Gent in België wordien uitgebouwd. In Gent wordien momenteel 25.000 wagens per jaar ge maakt, in ,1972 moeten het er 50.000 zijn en verdubbe ling van dat aantal acht Vol vo voor het aanbreken van de tachtiger jaren een haal bare kaart. Doelbewust zal Volvo ook in de toekomst voortgaan met het bouwen van een beperkt aantal se ries. Daarin, én in de kwali teit, zoekt die Zweedse fa briek hhar kracht. Een vol ledig programma, zoals b.v. Fiat maakt, zullen we van Volvo wel nimmer te zien krijgen. Hoewel „nimmer" een groot woord is. Ook in die automobielwereld. De nieuwe, kleine Chevrolet, de Vega 2300, waarvan Gene ral Motors dezer dagen de bijzonderheden heeft vrijge geven, verschilt van alle tot nu toe gebouwde Chevrolets. Er werden geen onderdelen van bestaande auto's ge bruikt. Zowel bij de voorve- ring als de stuurinrichting wordit een nieuwe geometrie toegepast die snel bochten werk en prettige besturing mogelijk moet maken. Voor de ophanging worden vier, via een computer geselec teerde, schroefveren aange bracht. Speciaal kenmerk van de Vega 2300 is de lichtmetalen 4-cilindermot'or met boven liggende nokkenas. Deze mo tor van 2300 cc wordt in twee versies geleverd, 90 en 110 pk, die beide de nieuwe loodvrije benzine kunnen ge bruiken. Dit is de eerste in serie ge produceerde motor met een cilinderblok uit aluminium met hoog siliciumgehalte zonder cilindervoeringen. De Vega heeft een ventilatiesy steem dat door de contact sleutel in werking wordt ge steld, verder zijn de portie ren van een dwarsbalk voor zien tér versteviging bij aan rijdingen in de flank, het dakgedeelte is dubbelwandig en de zetels zijn uit één stuk schuimrubber vervaardigd. Voor de zelfdragende car rosserie werden revolutio naire produktiemethoden ge bruikt, waaronder een tot 90 pet. geautomatiseerd lospro- cédé. De Vega 2300-serie bestaat uit vier modellen: een 2- deurs Sedan, een 3-deurs coupé, een station-wagon en een lichte bestelwagen. Een woordvoerder heeft verklaard dat de Vega vier jaar lang geen wijziging in de vorm geving zal ondergaan. Aan de produktie van de Vega 2300 ging een test-program- ma vooraf waarbij een af stand gelijk aan 240 reizen rond de aarde werd afgelegd. 1 llgl ar. irV-'AL'-lvT" H"ïïif L_-===ml Chevrolets „Vega 2300" van voren (boven) en achteren door ANNELIES VAN DEN TOL ROND A SPAN JE—Het is een onwezenlijk, angstaan jagend tafereel. Aan de voet van de 2000 meter hoge Tor- reciüa blèrt een zwarte geit zijn monotone klaagzang. De gouden zon, die als een ab stracte bol zijn hitte op de Sierra de Ronda Iaat neer ploffen, verlamt het uitge mergelde dier in zijn bewe gingen. Onze tocht voert naar Ronda. Vanaf Marbella een bare, bochtige weg naar de bakermat Ier stierenvech ters. Op deze witte hoogvlak te, waar elk wezen van hitte en dorst zou omkomen zitten twee oude mensen, als mum mies tegen hun hut geplakt. Ze zijn niet spraakzaam, wél uitnodigend en belust op wat menselijk contact. Haar tan deloze mond spreekt hun na men slechts moeizaam uit: Maria en José. "Het is acht diagen geleden, dat we hier iemand zagen", zegt José, 'n verweerd, mager mannetje, iets jeugdiger van uiterlijk dan de vrouw. Haar bewe gingen zijn loom, als van een kleine, zwarte marionet. Ze staat op, kruipt haar hut in en komt terug met een kist je, waar de meeste plankjes uit zijn. "Water? Wijn?", in formeert ze, maar wie zou het in zijn hoofd halen dit armoedige Spaanse duo van zijn wijn te beroven? Water. Ze wijst met haar knokige vinger naar een emaille em mer in de schaduw en geeft een bekertje. Het wateropper vlak krioelt van de inisekten, maar vaardig drijft ze die opzij. Als je dorst hebt. Haar leeftijd weet ze niet. "Jaren geleden vertelde ie mand me, dat ik 68 jaar was, maar hem geloofde ik niet, wamt hij kon ook niet lezen of schrijven". José weet evenmin zijn geboorteda tum; wél heeft hij die plaats onthouden. Een gehucht ten oosten van Ronda. Maria heeft plezier als ze vreemdelingen ont moet. Ze lacht duizend rim peltjes in haar perkamenten gelaat, waar de dood zijn schaduw al over heeft ge worpen. Waarom? vraag je je af. Waarom zoeken deze mensen een vroegtijdige dood in het witte graniet van deze Sierra? Wat dirjf hen ertoe zo'n 25 km. van de bewoonde wereld een kluizenaars bestaan te gaan leiden? Maar ik vergis me: dit heeft wei nig met een kluizenaarsbe staan te maken. Hier wonen gewoon twee heel, oude men sen, van wie je na een kwar tier al merkt, dat ze nog do delijk verliefd zijn ook. Zij aait hem over de knie en streelt hem met haar half dichtgeknepen oogjes. José vertelt: "We zitten hier nu al jaren. Vraag niet hoeveel. Ik weet het niet. Elk voor jaar, als het dal groen wordt, gaan we hierheen. Een broer van Maria brengt ons altijd met drie ezels. We binden dan oude matrassen, dekens en doeken op hun rug en be ginnen de lange weg omhoog. Maria en ik zijn niet ge trouwd." José vraagt om een glas wijn. Hij schijnt wat al cohol nodig te hebben om zijn ontboezemingen meer in houd te geven. "Maria is ei genlijk nog steeds getrouwd met een man uit Ronda. Die man was bezeten van de cor rida. Hij bracht er al z'n geld heen. In die tijd huilde Ma ria vaak. Op een dag zei ik: kom, dat gaan we anders doen. Nu gaan we alleen nog 's winters terug". Maria vult opnieuw zijn glas. Ze veront schuldigt zich, wijzend op haar bescheide i voorraad van drie flessen. Voor vijf dag nog, beduidt ze met de vingers van een hand. José: "Over vijf dagen komen de jongens uit Ronidia mijn werk ophalen, meestal brengen ze dan wat wijn mee". Werk. Het woord klinkt bevreem dend. Welk werk zou hier in deze verstikkende oven mo gelijk zijn? Maar de zon blijkt juist José's middelen van bestaan te produceren: hij zuigt het water uit het berggras. Hij toont ons een bundel verdroogde sprieten, keurig geordend. "Het is be stemd voor vlechtwerk, voor manden en matten. In Ronda naken ze er van alles van. Maria vlecht nooit. Waar ik ook heenga, ze volgt me als 'n schaduw Misschien is ze bang dat hij haar ooit nog eens komt halen. Ik vraag het haar nooit. Ze verzorgt onze ezel als haar ei gen kind." José's woorden vertellen de waarheid: de ezelshut is zelfs groter dan het nederig onderkomen van hun beiden. Als de zon daalt komen de mummies tot le ven. Tegen de avond trekken ze met de ezel de bergen in, op zoek naar het dorre gras. Maria op de ezelrug, want ze is slecht ter been. Eeo haast bijbels tafereel.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 23