I
I
evensschool is
ptimistisch
BERGEN OP ZOOM DRAAIPUNT
VAN HET „HOEFIJZERPLAN"
Goes
rzocht
u
JHR. IR. J. DE RANITZ
Hoogwater
PECIALE
0UWVAK-
AKANTIE-
RIJZEN
De mogelijkheden liggen
voor het grijpen in
het Reimersw aalproject
Verdubbeling leerlingental
5
ijk goud
de Neef
Lcapelle
Groepen
te water
2S
Schietingen van St.-
Sebastiaan Westdorpe
Uitslag wedvlucht
ten bate van
EHBO in Westdorpe
Rectificatie
Wat en waar
VANDAAG
598ste
Staatsloterij
Eerste klasse
Tentoonstellingen
stel in brand
burgse keuken I
ïsteen
WOENSDAG 29 JULI 1970
ie kapel van hout is
men houten palen
esten zal aantreffen,
bnderzoek te kunnen
de heer Abelmann.
zijn, als de vragen,
tukje van Goes op-
g onbeantwoord zou-
Imoeten na de bouw-
nieuwbouwwerk-
[de AMRO-bank wor-
1 behulp van rijk, ge-
Jiculieren hoopt men
fid de noodopgraiving
hben. Gisteren heeft
fngen schoongemaakt
pracht, zodat het tot
werk te bezichtigen
■respondent).
Oud-raadslid en oud-
de Neef van Kapellt
'0 jaar en op die dag
gouden medaille, ver-
e Orde van Oranje
d. De uitreiking hier-
e door burgemeester
i tijdens een bijeen-
ize van de heer De
woordigheid van vele
rekenden. Burgemees-
com wees er op dat de
23 jaar raadslid va»
weest, eerst voor de
iter voor de P.V.D.A,
s hij ook wethouder,
n sympathieke wijze
zijn werk dat veler
d.
de heer De Neet o.m
rslid van de Instelling
appelijke Zorg. Uit
eze functies had hij
in vele verenigingshe-
neester Van Suylekom
c als een kundig fruit-
s de Instelling voor
jke Zorg sprak voor-
"averhoek die de heet
man noemde die be
dwong voor de wijze
;ijn bestuurstaak voor
ig vervulde. Nament
jke Zorg kreeg hij de
ding behorende draag|
lorts werd nog
d
(Van een onzer verslaggeefsters)
HULST/SLUISKIL In de loop van volgende maand gaat de stichting
Uensscliool voor Zeeuwsch-Vlaanderen (met vestigingen in Hulst en
kuskil) de werving van nieuwe cursisten ter hand nemen. Verwacht wordt
L j,et aantal nieuwe aanmeldingen gelijk zal zijn aan eerder gemaakte
ïognoses of deze zelfs zal overtreffen. Die prognoses hielden rekening
net een verdubbeling van het huidige leerlingenaantal.
grotere bedrijven. Bij de kleinere
liiigt het iets moeilijker, omdat die
run personeel slechts node een dag
per week kunnen missen. Daarvoor
lebben we begrip."
Op basis van de eerder gemaakte
n-ognoses verwacht men in het ko
mende schooljaar in Hulst te kunnen
verken met drie volle en twee halve
daggroepen en vier volle en twee
halve daggroepen voor meisjes. Als
de uitbreiding van het schoolgebouw
klaar is, heeft men ruimte voor vijf
tien volledige daggroepen, zodat men
voorlopig uitwijkmogelijkheden heeft
als het onverhoopt na september
storm mocht lopen. Voor Terneuzen
zijn de verwachtingen: vier volledige
en drie halve daggroepen voor jon
gens.
I zijn verschillende factoren, die j
L 0p wijzen, dat het met ingang van i
het nieuwe jaar wel eens storm zal
i kannen lopen. Op de eerste plaats
a daaraan de nieuwe wettelijke
jalingen ten aanzien van vormend
jerwijs voor werkende jongeren
{het. Daarnaast zijn er veel jonge-
die uit eigener beweging contact
eken met de school. Bovendien
it bij verschillende bedrijven
Cc(Is meer waardering voor het le-
isschoolwerk.
ie toekomstverwachtingen maken
wat Hulst betreft een aanzien-
:e uitbreiding van de huidige ac-
nmodatie noodzakelijk. Vermoe-
ijk zal binnen afzienbare tyd ver
ing afkomen voor uitbreiding
het schoolgebouw met enkele
ialen. Eerder reeds heeft men toe-
ming gekregen voor uitbreiding
het personeelsbestand met drie
■krachten.
at de kanaalzone aangaat bestaan
plannen om de Levensschool in
iskil over te plaatsen naar Ter-
in. Binnen het bestuur is daar-
reeds overeenstemming bereikt,
it de gemeente Terneuzen is men
in onderhandeling over de aan-
Eof verhuur van een nieuw
lgebouw in de binnenstad,
,n behalve de Levensschool ook
hf vormingswerk voor meisjes in
tneuzen ondergebracht zal worden.
Hulst is dat vormingswerk reeds
itegreerd in de Levensschool,
wacht wordt dat het vormiingsin-
juut voor meisjes zelfstandig zal
jven werken. Van een andere sa-
iwerkimg dan op het gebied van
de huisvesting zou naar verluidt
I vijorlopig nog geen sprake zjjn.
Wanneer met de werving van nieu
we cursisten precies begonnen zal
worden is nog niet bekend. Wel zul-
Kn nagenoeg alle bedrijven worden
benaderd. Waar daaraan behoefte
ibestaai zullen de nodige toelichtin-
werd nog I ?en worden gegeven op de activitei-
door de oud-voorzit I'ten en de doelstelling van het vor-
tschappelijke Zorg, de mlngswerk voor werkende jongeren,
mende Directeur G. Maas van de Levens
school, verwacht daarbij niet voor
grote moeilijkheden geplaatst te zul
ten worden.
jj.De meeste bedrijven zijn bet, put
dit werk inmiddels wel gaart in-
aldus de heer Maas. „Ze ver
ten graag medewerking, vopral de
(Van onze correspondent)
WESTDORPE Aan de hand-
boogschietingen, die werden gehou
den door de schuttersmaatschappij
St. Sebastiaan te Westdorpe, namen
67 schutters deel.
De uitslag luidt: Wip 1: le hoge:
C. van de Velde, Zelzate (B.), 2e
hoge: G. Sijssen, Wachtebeke Statie,
le zijvogel: E. Verhelst, Westdorpe,
de tweede zijvogel werd niet afge
schoten, le kal: F. van Poecke, Koe
wacht, 2e kal: H. v. d. Hemel, Bier
vliet.
Wip 2: le hoge: P. Goossen, West
dorpe, 2e hoge: Fl. van Poecke,
Koewacht, le zijvogel: R. Roels,
Axel, 2e zijvogel: M. Staelens, Zel
zate (B.), le kal: A. de Beleir,
Westdorpe, 2e kal: P. Goossen,
Westdorpe.
Morgen, dond.erdag 30 juli Bergen op
Zoom 1.24 en 14.04, Hansweert 0.39
en 13.12, Made-Drimmelen 4.07 en
16.51, Terneuzen 0.09 en 12.40, Vlis-
singen 12.11, Wemeldinge ,1.14 en
13.54.
(Van onze correspondent)
WESTDORPE Aan de jaarlijk
se duivenvlucht ten bate van de
EHBO te Westdorpe vanuit Beau-
metz werd deelgenomen met 201
oude duiven en 191 jonge duiven.
Uitslag oude duiven: 1 R. Aude-
naerd, 2 G. Dehulsters, 3 Em. Baec-
ke, 4 P. Goossens, 5 Arth. van
Acker, 6 gebr. Audenaerd, 7 A. de
Krijger, 8 Em. Baecke, 9 P. Hey-
blom, 10 M. de Smet.
Uitslag jonge duiven: 1. Joh. Gij-
sel, 2 Pr de Bock, 3 P. van Paemel,
4 P van Paemel, 5 C. van Acker, 6
A. Verhaegen, 7 P. Goossens, 8 P.
Goossens, 9 A. Verhaegen, 10 A. v.
d. Bilt.
In de kop boven het artikel be
treffende de bouw van twee fregatten
door de Kon. Mij. De Schelde te Vlis-
singen in onze editie van gisteren
stond te lezen, dat met drze opdracht
een kwart miljoen gemoeid was. De
lezer zal begrepen hebben, zoals in de
tekst zelf stond, dat bedoeld werd
een kwart miljard.
Films
MIDDELBURG
City 20 uur
Asterix en zijn helden, a.l.
ANTWERPEN
Odeon: Gelukkig als Ulyssus, a.l.
Rex: Heintje, eens zal de zon weer
schijnen, a.l.
Rubens: Goodbye Mr. Chips, a.l.
Ambassades: Butch Cassidy en de
Kid, 18 j.
Metro: Mash, 18 j.
Vendome: De omhelzing, 18 J.
GENT
Majestic: Matrozenpolka, a.l.
Rex: De grillen van Marie, 14 j.
Savoy: Bebert en de boemeltrein.
14 J.
Capitole: Zij drinkt niet, zij rookt
niet, zij perst niet af, maar
zij babbelt, 18 j.
Century: The Reivers, 18 J.
Toneel Muziek - Dans
DOMBURG
Ncd. Herv. Kerk, 20.30 uur:
Orgelconcert door Bram Beekman.
GOES
Internationale feestweek met
volksdansen. 14 uur: Optreden alle
(ADVERTENTIE)
Prijzen van:
10
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
5
50
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
83
50
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
76
100
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
706
100
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
447
200
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
935
400
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
327
1.000
zijn gevallen op
nummers
eindigende
op:
3987
Een prijs van:
2.000 is gevallen op het nummer:
2.000 is gevallen op het nummer;
2.000 is gevallen op het nummer.
2.000 is gevallen op het nummer:
2.000 is gevallen op het nummer:
De prijs van:
5.000 is gevallen op het nummer:
25.000 is gevallen op het nummer:
De extra prijs vari 50.000 is gevallen
in de serie C op het nummer:
en de troostprijs van f 1.000 op nummer:
van elk van de andere series.
058748
047292
092907
047700
010746
069327
000180
089622
089622
Let wel: op dit nummer zijn twee prijzen gevallen.
groepen bij het rusthuis Randwijck.
20.00 uur: Besloten feestavond
„Kasporgo" in „Prins van Oranje".
GROEDE
Ned. Herv. Kerk: Orgelconcert
door A. Beekman m.m.v. Mevr. E.
van der Gelder-Francke (sopraan).
RENESSE
Ncd. Herv. Kerk, 20 uur: Int. zang-
dienst m.m.v. een Duitse Vokaal-
groep uit Wuppertal, een jeugd
koor uit Zierikzee en organist.
ROTTERDAM
Stadhuisplein, 20 uur: Optreden
Z.-Amerikaans dansorkest.
De Doelen (Grote zaal), 15 uur:
Orgelconcert door A. J. Keijzer.
Grote Schouwburg, Zuidplein,
20 15 uur: Musical „Hair".
Openluchttheater Dijkzigt, 14 uur:
Jeugdtoneel.
Stadhuiscarillon, 2021 uur:
Bespeling Carillon door Raymond
Keidermans uit Riverside, Illinois.
Schouwburg, 20.15 uur: De Kleine
Parade met o.a. Leen Jongewaard
en Joost Prinsen.
Laurensplaats, 21.30 uur:
Klank en lichtspel.
SLUIS
Stadhuis, 1617 uur:
Populair beiaardconcert door de
meester-beiaardier prof. E. Del-
motte uit Oostende (B.).
20--21 uur: Klassiek concert.
VLISSINGEN
St.- Jacobskerk, 20 uur:
Concert door het Antwerps Phil-
harmonisch Orkest.
ANTWERPEN
Rubenshuis, 20.30 uur: Openlucht-
voorstelling „Veel drukte om niets"
van Shakespeare, door het Reizend
Volkstheater.
Schietingen
AARDENBURG
Terrein Herendreef, 19.30 uur.
GRAAUW
P. de Caluwé, 15 uur.
NOORDSTRAAT
A. Menheere, 15 uur.
KLOOSTERZANDE
Willem Teil, 15 uur.
KOEWACHT
A. de Kind, 15 uur.
Diversen
BRAAKMAN
Recreatiecentrum De Braakman,
13.30 uur: Verzamelen voor rond
leiding door het Braakmangebied.
BRUINISSE
Wielerronde voor amateurs.
GROEDE
Kindervakantieweek met o.a.
strandspelen, sterritten, sport
evenementen.
HAAMSTEDE
Slot Haemstcde, 10 uur: Rondlei
ding door de tuinen van het slot.
V V V.-kantoor, 18 uur: Start voor
Avondwandeling 15 km) met
muzikale ontvangst.
KOIJDEKERKE
18 30 uur: Camping-voetbal voor
badgasten van de diverse camp
ings.
OUWERKERK
De Vier Bannen, 14 uur:
Verzamelen voor rondleiding door
het natuurgebied Krekengebied
Ouwerkerk.
RENESSE
Camping voetbaltoernooi.
De Ark, 20 uur: Optreden van de
oeatgroep „Rob Hoeke".
WESTKAPELLE
Vadstrand: Volleybaltoernooi.
VLISSINGEN
Jeugdvakantieweek.
WISSEKERKE
Dorpshuis 20 uur:
Veronica Drive-in-show.
ZOUTELANDE
14—21 uur: Toeristenmarkt.
Opg. voor deze rubriek tel. 01180-
7438' of Postbus 116 in Middelburg.
BIGGEKERKE
Boerderij „Anno 1668", Valkenis-
seweg 33: Expositie schilderijen,
aquarellen en tekeningen van Ed
dy Wiercnga (t.m. 11 aug. Dag
van 1021 uur).
DOMBURG
Badhotel, Domburgseweg. Exposi
tie schilderijen van Ernst Joachim
(tm 14 sept.). Dag. van 9—21 uur
GOES
Museum voor N.- en Z.-Beveland.
Singelstraat 13. „Kunst in het
klein", (oude tegels) Geopend: ma
tm. vr. 10—12 en 13.30—17 uur;
zat. 14—17 uur (tot 1 sept.).
■s-GRAVENHAGE
Het Mauritshuis. Goya-expositie
(t.m. 12 sept.). Werkd. 1017, zon
1117 Bovendien woe. en vrij
van 2022 uur.
HULST
Boekh. Van Geyt: Expositie Jan de
Rooden, Johnny Rolf, Jan v. d
Vaart en V. v. d. Willigen, cera
miek (t.m 31 aug.). Werkd. 9—12.
1318 uur, zon. 1417 uur.
KORTGENE
Galerie „Les deux chapeaux". Ex
positie schilderijen en tekeningen
(t m. 31 juli).
Raadhuis: Expositie zeegezichten
var K. C Bakker uit Den Helder
(t.m. 14 aug.). Dag. van 9—21 uur
VHDDELiBURG
Rijksarchief, St.-Pieterstraat 38.
Zomerten toonstelling „A is een
aapje" het onderwijs op de l.s. in
Zeeland in de eerste helft van de
vorige eeuw (tot 30 aug
Miniatuur Walcheren: Dag t.m 31
aug van 9—22 uur. Van 1 tm. 27
sept van 918 uur.
v. Benthem en Jutting, Lange
Delft. Expositië van Russische
Iconen. Ma. t.m, zat. van 918 uur
(t.m. 31 aug.).
Abdij: „Spel van klank en licht"
Iedere woensdag-, donderdag- en
vrijdagavond (t.m 4 sept.).
Vleeshal stadhuis en Zeeuws Mu
seum: Expositie werk hedendaagse
kunstenaars „Letterlijk en figuur
lijk" (t.m. 30 aug Ma t.m. za
10—17 uur: zon 1317 uur.
RETRANCHEMENT
Galerie „Mauringh", Dorpsstraat
Expositie beeldhouwwerken, aqua
rellen en hedendaagse kunst (t.m
1 sept.). Dagelijks van 1121 uur
ROTTERDAM
Booymans-van Beuningen.
Expositie Nicolaas van Beek en
Frans Molenaar, sieraden en kle
ding (t.m. 16 aug.).
Ma. t.m. zat. van 10-17, zon. 11-17
uur. Bovendien woe. van 20-22 u.
Expositie Jacob Zekveld, tekenin
gen en David Hockney, schilderij
en en prenten (t.m. 29 aug.).
De Doelen: Expositie „Muziek op
de penning". Collectie van 1500
penningen (t.m. 23 aug.).
Rotterd. Hist. Museum: Expositie
„Bezeten bezit", collectie mevr. W.
G. Elias-Vaes (t.m. 1 aug.). Werkd.
10—17, zon. 11—17 uur.
Maritiem Museum, Burg. s'Jacobs-
piein 8 Expositie „En de haven
groeide voort, 19451970" (t.m. 30
sept. Dag van 10—17 uur. Zon.
van 11—17 uur.
Rotterd Kunststichting, Kunstzaal
Zuid Zuidplein. Expositie Alphons
Mineur (t.m. 2 aug.) Werkd. van
1017 uur, zon. van 1217 uur.
Rotterdamse Kunststichting, Kruis
plein 40 Expositie eindexamen
werk leerlingen Rotterdamse Aca
demie (t.m. 2 aug.). Werkd. 1017
zon, van 1217 uur.
SLUIS
Rardskelder Stadhuis. Schilderijen
tentoonstelling van Belgische schil
ders. Dag van 1012 en 1418
uur (tot 1 sept.).
Raadhuis: Expositie Béatrice Pa-
peians-de Morckhoven, schilderijen
(t.m. 14 aug.). Dag. van 11—19 uur.
ST. ANNA TER MUIDEN
Voormalig gemeentehuis. Tentoon
stelling schilderijen van Jos But en
schilderijen en beeldhouwwerk v.
J. de Meester de Betzenbrouck.
Geopend dag. 10—12 en 14—17 uur
(tot 15 sept.).
VEERE
Schotse huizen: Expositie Stefan
Mrozenski, houtgravures, boekil
lustraties, gelegenheidsgrafiek
(tm. 15 sept.).
VLISSINGEN
Britannia Expositie schilderijen v.
Piet Bulthuis (t.m. 31 aug.).
Sted Museum: Expositie „Vlissin-
gen van Ver en Nabij" (t.m. 31
juli). Ma. t.m. zat. 1012 en 14-—
17 uur, zon. van 1417 uur.
Stadhuis: Expositie van oude
scheepsmodellen en schilderijen
(tm. 13 aug.). Dagelijks, behalve
zondag.
WESTDORPE
Galerie Troutzaerte Zomertentoon-
stelling van schilders, beeldhou
wers en pottenbakkers (t.m 31
aug Ma t.m zat. van 918 uur,
zon. van 1418 uur,
ZIERIKZEE
Gravensteen: Tentoonstelling Vis
serij en scheepvaart „Z.Z.-'70".
(tm. 13 aug.). Werkd. van 1017
en 19—21 uur.
Gemeentemuseum: Expositie
scheepsmodellen, aardewerk, por
selein (t.m. 30 okt.) Ma. t.m. zat.
10—12 en 13.30—16.30 uur.
Burgerweeshuis: Expositie beeld
houwwerk en klein antiek, potterie
en schilderijen (t.m. 22 aug.). Ma.
t.m. zat. 1017 uur.
ANTWERPEN
„Het Sterckshof" te Deurne. Ex
positie „Fotografie in België 1839—
1940" (t.m. 12 sept.).
Meir 50: Tentoonstelling „Het Ko
ninklijk Paleis Bouwer en be
woners" (t.m. 6 sept.). Elke dag
van 1220 uur. Zat., zon. en feest
dagen van 1018 uur.
nze correspondent)
an de Turfkade te G« I
mejuffrouw M. van J'l
geraakt. De bedoeliT
was bij de tandarts bin*!
haar auto niet op *1
;et, met eerder vermtUI
bevond zich haar honi I
erdrinkingsdood is ger»l
iders. De auto is lat"|
•aan weer op het droge I
mze correspondent)
G Dinsdagmoise"
iialf acht moest de Oost*
idweer uitrukken na
telefoontje. Het bleek 1>'
nee te vallen.
iken van de familie A. df
Eerste Hogendijk was een
in brand geraakt, doe*
st van de brandweer w*
p-eeds door omwonende»
schade bleef beperkt,
De schutterssociëteil
oudt op vrijdag 31 J^J
een vakantieschieting.
en worden op twee staa
De schieting begint
1964 850,-
1965 950,-
1964 1250,-
1964 500,-
500,—
350,—
Een hoefijzer brengt geluk. Jhr. ir.
J. de Ranitz trekt met zijn hand
een hoefijzervorm over de kaart.
Van Rotterdam via Antwerpen
naar Terneuzen. Bergen op Zoom
vormt het middelpunt, het draai
punt. Zeeland vormt het hart. Het
hoefijzer is voorlopig een mooie
tekening op een kaart. Het ijzer
moet nog gesmeed worden. De
smeden hebben verschillende na
men Den Haag, Den Bosch, Mid
delburg. Er wordt zelfs nog ge
twist over de plaats van de
smidse. Voor Bergen op Zoom en
zijn stedebouwkundige De T.anitz
staat die plaats vastReimerswaal
een mogelijkheid van 5000 ha
haven- en industrieterrein. „Mijn
liefje wat wil |e nog meer", zegt
De Ranitz er van.
Het Rotterdams bureau voor ruim
telijke ordening en architectuur
Kuiper, De Ranitz. Van der Ree en
Van Tol werkt met zo'n zeventig
man, van wie een tiental ingenieurs,
overal in Nederland, niet het minst
in het zuidwesten. Ir. De Ranitz zelf
kent dat gebied blijkbaar op z'n
duimpje. Als na-oorlogse hoofdinge
nieur - directeur van volkshuisves
ting en bouwnijverheid in Zeeland
heeft hij de provincie helpen weder-
opbouwen. Als stedebouwkundige
van talrijke gemeenten in het zo-
Juist genoemde hoefijzer bemoeit hij
zich dagelijks met dat gebied. Het
valt dus niet te verwonderen dat
hij, sprekend over de toekomst van
Bergen op Zoom, grote lijnen op de
kaart van zuidwest Nederland trekt.
„Op het hele vasteland van Euro
pa vind je nergens anders een der
gelijke hoefijzervormige verstedelij
king", zegt hij. „Allemaal prachtig
overzichtelijke eenheden, gegroe
peerd rond dat unieke en gevarieer
de recreatiegebied van de Zeeuwse
eilanden. En dat ligt daar dan te
wachten op z'n ontwikkeling. Dat
hoefijzer heeft de kans voor een
ontwikkeling op wereldstad-schaal,
zonder gevaar te lopen een onover
zichtelijke gigant te worden. Om dat
te snappen hoef je geen deskundige
te zijn, maar moet je wel je gezond
verstand gebruiken". Aldus De Ra
nitz, die vindt dat het (hoef) ijzer nu
heet genoeg is om gesmeed te wor
den
Op zijn schetsplan „Deltazoom"
ligt Bergen op Zoom als een spin in
het web (inderdaadwachtend op
prooi), ingebouwd tussen een viertal
hoofdwegen van Rotterdam naar
Antwerpen plus nog een Deltaspoor
lijn. Bergen op Zoom zelf: straks
een stad van 150.000 tot 200.000
inwoners. Dat betekent een middel
grote stad, ondergeschikt aan Rot
terdam en Antwerpen. „De hiërar
chie der centra is een leidend thema
in m'n werk", (De Ranitz). „We
zullen hier nooit een Doelen bouwen
of een Bijenkorf. We willentwee
wegen aan weerszijden vanaf Rot
terdam met een spoorweg in het
midden, gemoduleerd in het land-
schap. En dat landschap: het recrea
tiegebied tussen Reimerswaal en
Bergen op Zoom is even groot als de
Kaag en de Braassem samen. Ten
oosten sluit er een prachtig bosge
bied op aan. De woonmogelijkheden
zijn geweldig verscheiden. Met min
der kosten dan op het land kunnen
we in de afgedamde Oosterschelde
drie woonwijken bouwen zuidweste
lijk van het huidige Bergen. Bij
Heerle kunnen twee woonwijken
komen, één schrijlings op de spoor
lijn naar Roosendaal en één schrij
lings op oe nieuwe Deltaspoorlijn.
Daarbij uitbreidingen van Halsteren
en Woensdrecht en de stad van de
200.000 is gebouwd".
Maar dat Reimerswaalplan. La
chen ze er nog steeds om in Den
Bosch en Middelburg? Jhr. De Ra
nitz gelooft van niet (en anders zal
het lachen ze wel vergaan): „Het
Reimerswaalgebied ligt perfect",
zegt hij, „en dat weten ze in Zee
land ook wel. Dat kanaal van Rei
merswaal naar de Westerschelde,
dat heeft enig agrarisch bezwaar.
Maar de minister heeft alvast beslo
ten dat het aanleggen van een kanaal
bij Waarde niet zal worden belem
merd. We zitten er op te springen
dat tegelijk met de aanleg van dit
stuk van rijksweg 58 een sluis zal
worden gelegd voor dit kanaal. Dan
komt het Reimerswaalplan er zelf
ook wel. Afgezien van nog twee
andere problemen: die enorme in
vestering voor de Deltaspoorweg
(via Woensdrecht aansluitend op de
lijn Roosendaal) moet nog worden
gedaan en er is een tweede long-
turn probleem: Ossenisse". Ir. De
Ranitz gelooft in het Reimerswaal
plan en hij herhaalt dat je eigenlijk
alleen maar je gezond verstand hebt
te gebruiken om het te snappen.
„Het Sloegebied heeft nu eenmaal
maar beperkte mogelijkheden. Het
kan nooit een binnenvaartrelatie
krijgen van de nodige betekenis en
zonder dat kom je niet verder. An
derzijds: er zijn nu zeehaventerrei
nen nodig buiten Rotterdam, want
anders wordt de druk op die ketel
té groot Die mogelijkheden liggen
voor het grijpen in het Reimers
waalproject". Op de kaart van ir. De
Ranitz ligt het project noordelijker
dan op de kaarten van het streek
plan West-Brabant. Op die manier is
namelijk een zuidelijk binnen-
seheepvaartkanaal mogelijk met
daarbij een breed recreatiegebied,
waarin een zoetwatermeer ligt, dat
o.a. koelwater kan leveren aan de
industrieën. Voor het diep stekende
grote schip is er in Nederland maar
één plaats: de Maasvlakte. Maar
voor schepen tot 60.000 ton is er
plaats in de Reimerswaalhavens, van
waar binnenschepen efficiënte ver
bindingen hebben met het achter
land.
We noemden net een tweede pro
bleem met een lange adem: Ossenis
se. Ir. De Ranitz heeft het idee al in
1947 gelanceerd. Toen waren de
Deltawerken nog aan geen enkele
ingenieurlijke horizon verschenen.
Het idee was (en is): graaf een
kanaal van Antwerpen dwars door
de kop van Walsoorden. Geen Baal-
hoekkanaal waar Nederland niets
aan heeft en dat nautisch on
overkomelijke bezwaren belooft op
te leveren. Het Ossenissekanaal
heeft én voor Antwerpen én
voor Nederland én voor de scheep
vaart alleen maar voordelen. En
voor Zeeuwsch-Vlaanderen (speciaal
voor Terneuzen) is het ideaal. Hier
is een veel bredere ontwikkeling
mogelijk dan in het Sloegebied, hier
ls een achterland, hier liggen ver
bindingslijnen.
Op die manier kan het Zeeuwse
eilandenrijk gespaard blijven. „Wel
ke Zeeuw is toch gediend met een
industrialisatie van de eilanden?",
vraagt de heer De Ranitz zich af.
„Verknol toch de recreatie niet",
roept hij over ons hoofd de Zeeu
wen toe om er dan met een fijn
glimlachje aan toe te voegen: „En
fin, ik ben blij voor Zeeland dat het
toch niet kan. De expansiemogelijk
heid van het Sloe is gelukkig be-
perkt".
Daar ligt het hoefijzer dan. In
model gereed. Het ene been stevig
verankerd in Zeeuwsch-Vlaamse
grond, aangetrokken door de koppi
ge magneet Antwerpen, het andere
been muurvast in het waterwegge
bied. Daartussen Bergen op Zo om of
liever: Scheldezoom, zich uitrekkend
van de ene magneet naar de andere,
van Rotterdam naar Antwerpen. Het
ls al lang geen droom meer. Er
wordt al volop gedacht en gepraat
over de bestuurlijke organisatie.
Over milieuhygiëne. Wat dat laatste
betreft: Reimerswaal ligt ten westen
van Bergen op Zoom. De jongste
onderzoekingen in de meldingska
mer van Rijnmond hebben aange
toond dat klachten over stank op
houden op 4 km afstand van de
stankverwekker en klachten over
geluidshinder bij 5 km. Tussen Ber
gen op Zoom en het toekomstige
werkgebied van Reimerswaal ligt
minimaal 5,5 km. Bovendien is er
nog de mogelijkheid om de hinder
lijke bedrijven centraal in het Rei
merswaalgebied te bouwen.
Wat de bestuurlijke mogelijkhe
den betreft: het hoefijzerpian laat
Zuidwest-Nederland intact; er wor
den ge enonherstelbare vernielin
gen aangericht, het biedt over
zichtelijke bestuurlijke mogelijk
heden, de dreiging van Rotterdam
miljoenenstad wordt op een men
selijke manier bedwongen. En
voor wie gelooft dat de natuur
behouden moet worden lijkt dit
plan het enig aanvaardbare. Het
Verdronken land van Saeftinge zal
gespaard blijven en West-Brabant
krijgt er mét de industrialisatie nog
een stuk natuur-recreatiegebied bij.
