„LAAT BEJAARDEN FIETSEN" ett Leugendetector FABRICAGE VAN CHEMISCHE WAPENS NIET NA TE GAAN Scholen op Sicilië ingeschakeld in strijd tegen Maffia Vrouw heeft moeite met „rollenspel" icratie F.van Lanschot Het soc nieuws verdween met Jackie Méér rente van uw geld, zelfs tot 8%% toe ZATERDAG 18 JULI 1970 .ST tieve lijn, zijn er toch oet stellen. Bijvoorbeeld: Zit de motor voorin ing, de kofferruimte, de iel, ook achterin? mdskosten? I klaarstaan. HAERT N.V. ES N.V. BURG N.V. lNSSENS /iissingen N.V. E BLIEK DR. CORNVERHOEVEN Wetsontwerp wil financiële relatie tussen kerken en rijk regelen OORLOGSINDUSTRIE KAN IN ALLE RUSI „GIFMENGEN" 534% 5%% 6%% 7% 7V*% 78%% Pelgrimstocht door Greet Büchner EILAND dezer gemeente in zijn v», I van de wet op de ruimt, ple bij dit besluit behoren edoelde gebied zonder oh brgemeester en wethouiU fiuwwerken zijnde, of werj eren, een en ander met pgen; egaliseren; scheurt, J of parkeergelegenhedeii 1 (dingen; 1 dan niet afgedankte of tj brpen, stoffen of produM stort- of bergplaatsen,^ (is; nstandliouding van de laJ karde van de gronden, 0fl Jrijf, en een en ander bovtj Pspronkelijk gebruik onttttj lijd- of speelterreinen, t 1 tig- of speelstranden, ligTj Ipeelvijvers; pndse leidingen, construe^ 2 pen recreatieve voorziei® mingen als een bank, aftj es, installaties en apparat® fodzakelijk zijn voor of instandhouding van de las jrde van de gronden, de uitoefening van het 1» reeds plaatsvond op het t§ of verband houdend mod hun bestemming onttroktj ring-vans voorzover deze tij teniten; ra voor de watersport enk Jen, van kaden of van aaiiM i van de waterhuishouding] rwas anders dan bjj wijze t nlegvergunning is vereiste ten. welke deel uitmaken t j het Bosschop geregistr» vergunning is vereist voort, hakhout, voorzover betrelfc tijdstip van inwerkingtred Ivoor commerciële doeleind i van de inwerkingtreding pn aangemerkt; en werkzaamheden niet te daarvan, hetzij direct, hd ttoegebracht aan de landsek; .rische waarde van het gekt De burgemeester van Hull P. Molthoff. DEN HAAG (ANP) Het is opvallend dat in vele bejaardente huizen te weinig of in het geheel geen rekening wordt gehouden met liet feit dat de bejaarden zouden willen fietsen. Dit zelfde geldt ook voo rvele verzorgingsflats en ver zorgingstehuizen. Dat de opdracht gevers tot de bouw van tehuizen deze voorzieningen vergeten, be wijst dat men nog niet overal vol doende doordrongen is van de be tekenis van het fietsen voor be jaarden. De Amsterdamse „Stichting Fiets" is van mening dat dit juist zo belangrijk is om hierdoor in beweging te blijven. Zij zou graag zien dat directies en besturen van bejaardentehuizen ook leenfietsen ter beschikking stellen aan bewo ners die eens een tochtje willen maken. Om het mogelijk te maken dat bejaarden blijven fietsen, zou den liome-trainers of kamerfietsen aangeschaft moeten worden. Voorts zouden fietstochtjes moeten wor den georganiseerd voor de bewo ners van het tehuis. De stichting fiets pleit voorts voor het oprichten van bejaarden- fietsclubs. De afdeling Herpen van de bond voor bejaarden en gepen sioneerden is reeds gestart met maandelijkse fietstochten voor de leden. Voor bejaarde echtparen kan de tandem een ideaal vervoermiddel zijn, vooral als een van beiden zich op een gewone fiets niet meer veilig voelt, terwijl de ander nog goed meekan. Het rijden is minder vermoeid en veiliger dan wanneer men naast elkaar fietst. De stichting is verder van me ning dat bejaarden te vaak op afdankertjes rijden die voor lien minder geschikt zijn, omdat deze fietsen meestal zwaar trapnen. De moderne lichte fietsen zijn beter aangepast aan de bejaarde mens die zich al trappend wil ontspan nen. or afvuurt, zijn wij blij dat Kadett Fastback geeft iste antwoord. 10) 3451, b.g.g. 3037—2391 M. (01150) 2258, b.g.g. 3528 1100) 6210 (01180) 5851 1) 7100, b.g.g. 3184 tel. (01172) 1473-1639 (01170) 2660, b.g.g. 2343 Op het nieuwe rekencentrum van een luchtvaartmaatschappij in Van couver (Canada), waar voor miljoenen guldens computers en reken machines zijn geïnstalleerd blijft één van de employees, de Chinees Paul Lin, trouw aan een 4000 jaar oud rekentuig, de zgn. „abacus". Hij gebruikt het apparaat dagelijks en is met vermenigvuldigen en optellen dikwijls sneller dan de moderne machines. In zijn boek „Een filosofie van het cybernetiseh-biotechnisehe tijdperk" (Assen 1967) spreekt dr. C. W. Rietdijk in 91 stellin gen de overtuiging uit, dat het menselijk geluk in hoge mate georganiseerd en bevorderd kan worden door de toepassing van technische verworvenheden De waarheid vandeze stelling ia vrij duidelijk en ik denk niet, l dat iemand haar zal willen be- l strijden. Ook bepaalde bijproduc ten van de techniek, zoals lucht en watervervuiling doen aan deze waarheid in feite geen afbreuk; zij moeten eerder gezien worden als gevolgen van de onvolkomen- heid van de techniek dam als een noodzakelijke consequentie. Zij kunnen niet anders dan op tech nische mamier bestreden worden, al is het niet onwaarschijnlijk, dat daarvoor een tijdelijke rem op andere technische ontwikke lingen noodzakelijk zal zijn. Maar eigenlijk gaat het boek van Rietdijk hier niet over. Zijn belangrijkste stelling is dat ook het menselijke „innerlijk" door de rationaliteit van de techniek beheerst moet worden en dat dit volstrekt niet in strijd is met de menselijke waardigheid. Deze stelling is veel minder evident. Dat is misschien de reden waar om Rietdijk er ook na de ver schijning van zijn boek telkens weer op terugkomt, gewoonlijk in nogal agressieve bewoordin gen. Als voorbeeld haal ik aan wat hij zegt over de leugendetec tors. In zijn boek stelt hij voor dit insturment toe te passen op politici om na te gaan of ze eerlijk zijn. Als zij weigeren zich dachte dat de ondervraagde de waarheid weet. Maar het is heel goed mogelijk dat hij ze niet weet. Dan registreert de „leugen detector" spanningen en transpi ratie die vanuit de naieve waar heidsopvatting van de „beul" al leen maai' als gevolgen van een leugen uitgelegd kunnen worden. Maar uitleggen is heel iets anders dan meten; het is een daad van geweld het een met het ander gelijk te stellen. En wat gebeurt er met een doortrapt en geoefend leugenaar? Er zal misschien hele maal niets geregistreerd worden, terwijl een gevoelige en zenu wachtige ondervraagde als een leugenaar ontmaskerd zou wor den. Dat is op zich al een reden om sceptisch te zijn en ook op sceptici en gecompliceerde lieden is Rietdijk boos: ze passen niet in zijn systeem. Maar laten we nu even aanne men dat leugendetectors goede instrumenten zijn om leugens op te sporen. Dan nog is het een politiek onding om met dit in strument politici de bek open te breken en hun geheimen te ont futselen. Deze geestelijke huis zoeking is geen oplossing, maar een uitstel. Het werkt als een soort deodorant. De oplossing is dat oneerlijkheid overbodig ge maakt wordt door openbaarheid en controleerbaarheid van de be slissingen. Daarvoor is een poli tieke techniek van democratise ring nodig, geen folterwerktuig. Met zijn leugendetector kiest Rietdijk eerder voor het perfecte gekonkel dan voor een werkelij ke, politieke openheid. Die open heid heeft niets te maken met aan de proef te onderwerpen, staan ze meteen onder verden king (bl. 91) en mensen die te gen het voorstel bezwaren ma ken, leven volgens Rietdijk in een waardenstelsel dat op schijn, bedrog en onwaarachtigheid is gebaseerd, (bl. 92). Ik wantrouw een maatregel die met zo'n dreigement wordt aan gekondigd. De instelling van Rietdijk is autoritair en intole rant. Zijn propaganda voor de leugendetector staat niet alleen; hij pleit er ook voor sterilisatie of zelfs euthanasie toe te passen op zwakbegaafden. (bl. 96) Dat lijkt mij een verkeerde en levens gevaarlijke vorm van organise ren; met een levende, geïnte greerde rationaliteit of met geluk heeft dat niets te maken. Maar laat ik mij tot de leugendetector beperken. Ik weet niet, hoe het met de technische perfectie van dit instrument gesteld is. Rietdijk slaat die vrij hoog aan en zal daarvoor ook wel technische re denen hebben. De naam blijft intussen misleidend; het instru ment registreert geen leugens en geen waarheden en zal dat ook nooit kunnen. Het registreert fy siologische veranderingen die de ondervraagde ondergaat onder in vloed van spanningen. Men gaat er bij de toepassing van dit instrument van uit, dat de ondervraagde de waarheid weet en dat het verzwijgen of verdraaien daarvan bepaalde spanningen in hem oproept. Daarom heb ik het ooit een fol terwerktuig genoemd, tot grote woede van Rietdijk. De foltering is namelijk gebaseerd op de ge- iemands innerlijke gevoelens en bedoelingen, maar alleen vastge stelde regels. Het is typerend voor de agressiviteit en het poli tieke onbenul van Rietdijk, dat hij een minister zou willen vra gen: „Lag U wel eens wakker over de woningnood?" Dat wak- kerliggen draagt namelijk niets bij tot de oplossing van het pro bleem. Woningnood is een techni sche aangelegenheid en wij heb ben de techniek o.a. om in staat te zijn rustig te kunnen slapen. Wakker liggen is geen verdien ste. Hier wordt het innerlijk in gevoerd op een terrein waar het geen rol hoeft te spelen en op een manier die niet ter zake doet. Het is best mogelijk, dat de leugendetector ooit goede dien sten kan bewijzen; ik kan daaro ver niet oordelen. Maar het is onzinnig die toe te passen in een situatie waarin de leugen eenvou dig geen kans zou moeten krijgen en die toepassing dan te beschou wen als een oplossing. Alleen openheid kan een werkelijke op lossing brengen; de leugendetec tor veronderstelt en cultiveert de geslotenheid en is dus, politiek gezien, uiterst reactionair. Riet dijk schijnt dit in te zien en maakt zijn hele voorstel weer overbodig door te zeggen: „Overi gens zal t.z.t. automatisering in het bestuursapparaat de controle, ook afgezien van een eventuele toepassing van de leugendetector, vergemakkelijken", (bl. 92) Maar controle is ook zonder automati sering al mogelijk; waarvoor dan al die opwinding? (Van onze redactie buitenland) GENèVE. Dodelijke chemische strijdmiddelen kunnen zelfs wan neer fabrieken onder een internationaal verbod op vervaardiging daarvan nauwlettend in het oog worden gehouden, in het geheim worden ontwikkeld. Dit blijkt uit een onderzoek van een Amerikaans instituut, waarvan de resultaten door de Amerikaanse delegatie bij de ontwapeningsconferentie in Genève inmiddels zijn ingediend. Het instituut heeft drie Ameri kaanse fabrieken, waarvan een zich bezighoudt met de vervaardiging van zenuwgas, lange tijd nagegaan, ook uit de lucht. Daarbij werd ge tracht de fabricagegegevens in han den te krijgen, zoals aanvoer van ruwe grondstoffen, stroomverbruik, manier van opslag van voorraden, en behandeling van de afvalstoffen, met het doel te bewijzen dat er zenuwgas werd vervaardigd. Het verslag is als werkdocument ingediend en heeft in zoverre bete kenis dat het het standpunt van de V.S. en Engeland steunt. Deze lan den zeggen dat het onder de huidige voorwaarden niet mogelijk is een overeenkomst te sluiten, waaronder vervaardiging van biologische en chemische wapens wordt verboden. De V.S. heeft er ai meermalen op gewezen dat afdoende controle on- difterie besmetten. De NAVO-landen hebben er dit jaar herhaaldelijk bij de ontwape ningsconferentie op aangedrongen eerst het Britse ontwerp, dat alleen betrekking heeft op bacteriologische wapens aan te nemen, alvorens on derhandelingen te beginnen over de chemische wapens, waarvan de con trole op de produktie vee] moeilij ker zou zijn. De landen van het Pact van War schau en de meeste niet-gebonden landen zijn echter voorstander van een verbod op chemische en bacteri ologische wapens in één verdrag. (Van onze correspondent) ROME De anti-Maffia-com- missie van het Italiaanse parle ment wordt nog steeds in haar werk belemmerd door gebrek aan medewerking, of bereidwillige achteloosheid, van plaatselijke autoriteiten en politie. De com missie heeft nu meer dan 1700 dossiers van mensen die ervan verdacht worden lid van de Maf fia te zijn. Zij studeert nu al bijna 8 jaar op dit Siciiiaanse verschijnsel. Minister van binnenlandse za ken Restivo, die zelf in het Sici iiaanse Palermo geboren is, heeft de commissie een handje toege stoken door een speciale inspec- tuer te benoemen. Hij moest een onderzoek instellen naar de in vloed van de Maffia op de groen ten- en fruitmarkt van Palermo. Daar liggen de prijzen van Siciii aanse produkten hoger dan op het vasteland. Het uitgebreide rapport van de inspecteur aan Rome leidde ertoe, dat de anti-Maffia commissie een verzoek indiende om de president van de natinale bond van groot handelaren in groenten en fruit, Giacomo Aliotta, die ook uit Pa lermo komt, naar het vasteland te sturen. Hij zou daar dan vier jaar verplicht in een dorpje moeten gaan wonen. Om redenen die niet helemaal duidelijk zijn, blijft hij echter in Palermo. Nu heeft de anti-Maffia-com- missie, die al vee) parlementaire prioriteiten heeft doorbroken, ais ze de Maffia al niet helemaal de nek heeft omgedraaid, plannen een beroep te doen op de Siciii aanse middelbare scholieren. Er is een vragenlijst met 14 vragen opgesteld ter verspreiding op de scholen. De antwoorden zullen anoniem blijven. Allereerst wordt de studenten gevraagd een defi nitie van de Maffia te geven. Dat is de sleutelvraag, omdat veel Sicilianen, inclusief sommige autoriteiten, beweren dat de Maf fia alleen in de pers en in de film bestaat. De gevraagde informatie en steun van de Siciiiaanse studenten zou wel eens een positiever re sultaat kunnen opleveren dan een beroep op de autoriteiten, politie en andere belangrijke Sicilianen. Want die hebben zichzelf, als ze het al niet meteen op een ak koordje gooien, vaak erg fatalis tisch getoond als liet om de aan wezigheid van de Maffia ging. (Copyright Stem) The Guardian-De DEN HAAG (ANP) Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp ingediend om artikel 185 van de grondwet, dat de financiële betrek kingen tussen de staat en de kerk genootschappen regelt, te schrappen en te vervangen door een nieuw artikel dat deze betrekkingen bij normale wet regelt. Het voorstel van de regering is in overeenstemming met het advies van de staatscommissie voor zaken van de eredienst (de commissie-Van Walsum), volgens welke artikel 185 dient te vervallen. De huidige regeling, op grond waarvan de kerkgenootschappen die in 1915 bestonden (het jaar waarin het artikel in de grondwet werd opgenomen) uitkeringen ontvangen op basis van standplaatsen en perso nen, zou moeten worden vervangen door een wet die alle kerken op gelijke voet behandelt en voorziet in een jaarlijkse algemene uitkering op grond van het aantal lidmaten. Dat zou pim. 50 min. gulden per jaar zijn. De huidige regeling, die een be drag van 3,5 miljoen gulden per jaar vergt voor tractementen, pensioenen en andere uitkeringen, zou moeten worden afgekocht. Uitgaande van een rente van zes procent zou hier voor een bedrag van ca. 60 miljoen gulden nodig zijn. mogleijk is, omdat het produktiepro- ces van chemische strijmiddelen bij na niet te onderscheiden is van dat van andere chemische stoffen. Engeland heeft aan zijn ontwerp- conventie voor een verbod op bacte riologische wapens een amendement toegevoegd, waardoor ook giftige wapens onder het verbod zullen val len. Deze toxiden zijn giftige che mische stoffen, die geproduceerd worden door biologische organismen als microben, dieren en planten. Zweden, Italië en de Ver. Staten hadden een dergelijk amendement voorgesteld. Toxische wapens kun nen mensen o.m. met tetanus en (ADVERTENTIE) Bij ons kunt u op vele manieren sparen. Met grote èn kleine bedragen, direct opvraagbaar of voor korte of langere termijn. U spaart dus altijd op de manier die past bij uw wensen en steeds maakt u een zeer aantrekkelijke rente! Hieruit kunt u kiezen: Storten en opnemen kan aan onze kassen, maar gaat ook heel eenvoudig per giro. V 'a-Hertogenbosch, Tel. (04100) 22321, Postgiro 1117570. Eindhoven, Tel. (040) 27442, Postgiro 1130570. Tilburg, Tel. (04250) 38745, Postgiro 1140570. Vught, Tel. (04100) 34775, Postgiro 1104500. Affiliaties Amsterdam: Vermeer Co, Den Haag: Staal Co, Roosendaal: .T. Luykx (Van onze correspondent) „Saaiheidstadie aan de Potomac" is de nieuwe naam van Washington. De regering Nixon heeft zich op gezette tijden al het ongenoegen van veel kiezers op de hals gehaaldmaar weinigen zijn op het ogenblik méér ontstemd dan de schrijvers van de roddelrubrieken in de kranten. Dit is, tussen haakjes, ook een van de redenen waarom aan de andere kant van de oceaan nu ook pogingen ge daan worden om Heath te koppelen aan mevr. Graham. De moeilijkheid is, dat na al die jaren met de Kennedy's en hun feestjes, zwempartijtjes, galadiners en schandaaltjes de regering Nixon maar weinig sensationeel leesvoer te bieden heeft. Afgezien van de advi seur van Nixon, Henry Kissinger, wiens uitjes met het New Yorkse blondje Gloria Stenheim tot vervelens toe opgetekend zijn, weten de rod deltantes niet aan fatsoenlijk of on fatsoenlijk nieuws te komen. Base ball en Bowling, de favoriete spor ten van president Nixon, vervelen al gauw, en halen niet bij de laatste ruzie, die Jackie met haar kapper had. En de vooruitzichten zijn ook al niet zo gunstig. Weliswaar staat er een bezoek van prins Charles en prinses Anne op het programma, maar ook dat is niet erg veelbelo vend. Er wordt een barbecue gehou den, een bezoek gebracht aan een natuurreservaat en dit alles wordt afgesloten met een groot bal op het Witte Huis. Een ambtenaar van de Engelse ambassade in New York vertelde eer der deze week, dat de vrouwelijke nieuwsjagers hem hierover hun on genoegen kenbaar hadden gemaakt en dat hij ze uiteindelijk had weten te verzoenen door te suggereren dat ze misschien wel 'n informeel praatje met de prins konden hebben. Maar met een veiligheidsdienst, die de prins en de 700 gasten vrijdagavond op de voet zal volgen, hebben de dames hier ook niet veel vertrouwen „Het establishment verlangt terug naar de dagen van de Kennedy's," zei Maxine een beetje droevig. „Vroe ger maakten de leden van society, artiesten, de mensen van adel enz. een pelgrimstocht hier naar toe om 's ononds hun steentje bij te dragen." Haar rubriek verschijnt in de „Wash ington Post" onder de titel „Heel in teressante mensen", wordt door 150 kranten overgenomen en specialiseert zich nog steeds op de Kennedy's, zo als bijv. op het bericht dat Ethel haar eigen zijden lakens mee naar het ziekenhuis nam, toen haar jong ste kind geboren moest worden. Doordat er zo weinig uit Washing ton komt, is de aandacht nu gericht op andere roddel-centra, zoals Holly wood. Hedda Hopper is overleden, en Louella Parsons heeft zich dan mis schien wel teruggetrokken, hun wa pens zijn weer opgenomen door Joyce Harber, voormalig correspondente van het blad „Time", die over Melina Mercouri bijv. heeft geschreven dat ze ,van muur tot muur'-heupen heeft. Nu en dan bijten hun slachtoffers terug. Blake Edwards zei dat „wat Harber schrijft zo openlijk boosaardig is en haar beweegredenen zo pervers zijn dat ze werkelijk een psychia trisch geval is". Veelal is wat er in de rubrieken staat niet alleen maar gemeen, het is bovendien niet waar. Uit een stu die die gemaakt is van de rubrieken van Walter Winchell, die vijftig jaar geleden begonnen is met dit soort rubrieken te schrijven, blijkt dat 41 procent van wat hij zei helemaal niet waar was, dat 12 procent voor een gedeelte waar was en dat 40 procent wel waar was. Het valt te betwij felen of dit percentage verbeterd is. (COPYRIGHT THE GUARDIAN- DE STEM) I Elk mens vervult in zijn leven verschillende rollen. Doorgaans zijn die zeer goed met elkaar te combi neren. Zo kan de voorzitter van de voetbalvereniging best tegelijkertijd een voortreffelijk automonteur en een fijne huisvader zijn. De presi dente van het vrouwengilde kan heel best de vrouw van een winke lier zijn en de moeder van zeven kinderen. Waaruit dan blijkt dat de rollen die een mens vervult, welis waar zeer verschillend kunnen zijn, maar dat ze elkaar daarom nog niet in de weg hoeven te staan. Dat gebeurt wel als de vrouw haar ge- zinsrol tracht te combineren met een beroepsrol. Dan zit ze meteen mid den in een conflictsituatie. Deze twee rollen van de vrouw, die in vroeger eeuwen, toen alle bedrijven nog familiebedrijfjes waren, een on verbrekelijke eenheid vormden, zijn na de renaissance steeds verder uit elkaar gegroeid. Zo ver dat er voor de gehuwde vrouw in onze tijd eigenlijk alleen nog een gezinsrol op overgeschoten is. Om het leven van de vrouw, die daarmee vastgeprikt is op één enke le allesbeheersende rol, toch nog wat glans te geven heeft men in de loop' der tijden de rol van de moe der en huisvrouw wat opgepoetst. Men heeft er een aureooltje achter gehangen en een bosje bloemen voorgezet (denk maar aan moeder dag). En zo werd en wordt de pil voor de vrouw verguld. Maar de pil blijft, de aanwezig heid gedurende 24 uur per etmaal in een gezin met kleine kinderen, het ontbreken van contact met de bui tenwereld in verband met deze eis, het gebrek aan ontplooingsmogelijk- heden door het dag-in-dag-uit ver richten van uitenst simpel routine werk. Verder eist de gezinsrol van de vrouw opofferingsgezindheid ten opzichte van alle huisgenoten, mild heid ten overstaan van de kinderen en inschikkelijkheid tegenover de man. Vergelijken we deze hoedanighe den en eisen met die van een doors nee beroepsrol dan zien we dat er toch wel enig verschil bestaat. De beroepsrol vereist de aanwezigheid gedurende 8 uur per dag op 5 dagen van de week op de plaats van de arbeid. Verder een zekere mate van intelligentie, zelfstandigheid en vaak zelfs agressiviteit. Niettegenstaande deze vrij hoge eisen heeft men nim mer moeite gedaan om de beroepsrol te vergulden, omdat ze zichzelf wel verguldde in de vorm van waarde ring voor het werk en een redelijke honorering. De énige beroepsrollen die bewust verguld werden, waren tot voor kort de „typische vrouwenberoepen" van verpleegster, ziekenverzorgster etc. Ook deze beroepen vroegen tot voor kort méér tijd, méér energie, méér opofferingsgezindheid dan welke an dere rol ook, en werden bovendien extra laag gehonoreerd. Om deze onlogische combinatie toch nog ver koopbaar te maken, heeft men er van hogerhand het aureool van menslievendheid en een piekje in de hemel achter gezet. Maar dit terzij de. Kernprobleem van onze tijd is de combinatie van de zo hoog opgehe melde gezinrol van de vrouw met de niet opgehemelde, maar desondanks per nodig het zeer aantrekkelijke beroepsrol Ogenschijnlijk staan deze twee rol len lijnrecht tegenover elkaar en brengt de combinatie van beiden alleen maar conflictsituaties met zich mee. Desondanks tracht een toenemend aantal vrouwen de twee onverzoen lijke grootheden met elkaar te ver zoenen .Ze doen dit allen op een eigen wijze en de een slaagt er beter in dan de ander, maar géén van de vrouwen kan slagen zonder hulp van anderen. Blijft tenslotte de vraag waarom de vrouwen zo nodig twee moeilijk te verenigen rollen in hun leven op willen nemen. Het antwoord op deze vraag is uiterst simpel. De gezinsrol mag dan verguld zijn, in haar huidige vorm, namelijk ais moeder van hooguit twee kinderen in een minimaal klei ne woning, voorzien van alle com fort en met een levensverwachting van gemiddeld 76 jaar, kan de ge zinsrol geen enkele vrouw met am bities meer levenslang tevreden stellen. Zolang de kinderen nog klein zijn en inderdaad .gedurende 24 uur etmaal zorg en toewijding ni hebben, lijkt het leven binnen ..cl gezin zinvol. Maar op het moment dat de kinderen urenlang op schooi zitten komt de twijfel en de onte vredenheid. Vaak tot stomme verba zing van de echtgenoot die nog vast zit aan oude traditionele normen en opvattingen. Hij vindt dat de vrouw maar tevreden moet wezen met haar leven. Maar ontevredenheid moet een redelijke basis hebben en als deze basis wegvalt, door een veran derde samenleving en door een zeer klein kindertal, dan moet men een andere basis gaan zoeken. Voor een toenemd aantal vrouwen (en echt niet alleen voor degenen die goed geschoold zijn), is deze nieuwe basis de combinatie van de gezinsrol met een beroepsrol. En dal brengt dan zijn problemen met zich mee niet alleen voor die éne vrouw maar voor alle vrouwen die niet langer genoegen nemen met de ge zinsrol sec. Nu kun je als samenle ving voorbij gaan aan het probleem van een steeds groter wordende groep, zoals nu gebeurt, of je kunt je gezamelijk bezinnen op een op lossing van dat probleem, zoals ei genlijk al zou moeten gebeuren. En deze oplossing vraagt om voorzie ningen en wijzigingen van de sa menleving. Beide rollen moeten na melijk verplicht worden, willen ze zonder ai te veel inspanning gecom bineerd kunnen worden. Voor de beroepsrol houdt dat in parttime werk, niet alleen op onge schoold niveau, maar op élk niveau (ik ken al „tweeling verpleegsters" en hoofdverpleegsters die samen één taak vervullen). Voor de gezinsrol houdt dat niet alleen wat meer hulp van de huisgenoten in, maar vooral ook het treffen van algemene voor zieningen, zoals beter openingstijden van winkels en onverheidsinstellin- gen, overblijfmogelijkheden voor kinderen, creches gemakkelijk be taalbare warme maaltijden en een aangepast belastingstelsel. Met dit zoeken naar oplossingen van het huidige conflict, waarin de gehuwde werkende vrouw zich ge plaatst ziet, zullen we niet te lang mogen wachten, anders zal niet al léén de vrouw maar zal onze hele samenleving daar de nadeden van ondervinden Met het sluiten van de ogen voor andermans (vrouws) moeilijkheden zijn we nog nooit verder gekomen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 11