„LAAT BEJAARDEN FIETSEN"
ett
Leugendetector
FABRICAGE VAN
CHEMISCHE
WAPENS NIET
NA TE GAAN
Scholen op Sicilië
ingeschakeld in
strijd tegen Maffia
Vrouw heeft moeite met „rollenspel"
icratie
F.van Lanschot
Het soc
nieuws
verdween
met Jackie
Méér rente van uw geld,
zelfs tot 8%% toe
ZATERDAG 18 JULI 1970
.ST
tieve lijn, zijn er toch
oet stellen. Bijvoorbeeld:
Zit de motor voorin
ing, de kofferruimte, de
iel, ook achterin?
mdskosten?
I klaarstaan.
HAERT N.V.
ES N.V.
BURG N.V.
lNSSENS
/iissingen N.V.
E BLIEK
DR. CORNVERHOEVEN
Wetsontwerp wil financiële relatie
tussen kerken en rijk regelen
OORLOGSINDUSTRIE
KAN IN ALLE
RUSI „GIFMENGEN"
534% 5%% 6%% 7% 7V*% 78%%
Pelgrimstocht
door
Greet
Büchner
EILAND
dezer gemeente in zijn v»,
I van de wet op de ruimt,
ple bij dit besluit behoren
edoelde gebied zonder oh
brgemeester en wethouiU
fiuwwerken zijnde, of werj
eren, een en ander met
pgen; egaliseren; scheurt,
J of parkeergelegenhedeii 1
(dingen;
1 dan niet afgedankte of tj
brpen, stoffen of produM
stort- of bergplaatsen,^
(is;
nstandliouding van de laJ
karde van de gronden, 0fl
Jrijf, en een en ander bovtj
Pspronkelijk gebruik onttttj
lijd- of speelterreinen, t
1 tig- of speelstranden, ligTj
Ipeelvijvers;
pndse leidingen, construe^
2 pen recreatieve voorziei®
mingen als een bank, aftj
es, installaties en apparat®
fodzakelijk zijn voor of
instandhouding van de las
jrde van de gronden,
de uitoefening van het 1»
reeds plaatsvond op het t§
of verband houdend mod
hun bestemming onttroktj
ring-vans voorzover deze tij
teniten;
ra voor de watersport enk
Jen, van kaden of van aaiiM
i van de waterhuishouding]
rwas anders dan bjj wijze t
nlegvergunning is vereiste
ten. welke deel uitmaken t
j het Bosschop geregistr»
vergunning is vereist voort,
hakhout, voorzover betrelfc
tijdstip van inwerkingtred
Ivoor commerciële doeleind
i van de inwerkingtreding
pn aangemerkt;
en werkzaamheden niet te
daarvan, hetzij direct, hd
ttoegebracht aan de landsek;
.rische waarde van het gekt
De burgemeester van Hull
P. Molthoff.
DEN HAAG (ANP) Het is
opvallend dat in vele bejaardente
huizen te weinig of in het geheel
geen rekening wordt gehouden met
liet feit dat de bejaarden zouden
willen fietsen. Dit zelfde geldt ook
voo rvele verzorgingsflats en ver
zorgingstehuizen. Dat de opdracht
gevers tot de bouw van tehuizen
deze voorzieningen vergeten, be
wijst dat men nog niet overal vol
doende doordrongen is van de be
tekenis van het fietsen voor be
jaarden.
De Amsterdamse „Stichting
Fiets" is van mening dat dit juist
zo belangrijk is om hierdoor in
beweging te blijven. Zij zou graag
zien dat directies en besturen van
bejaardentehuizen ook leenfietsen
ter beschikking stellen aan bewo
ners die eens een tochtje willen
maken. Om het mogelijk te maken
dat bejaarden blijven fietsen, zou
den liome-trainers of kamerfietsen
aangeschaft moeten worden. Voorts
zouden fietstochtjes moeten wor
den georganiseerd voor de bewo
ners van het tehuis.
De stichting fiets pleit voorts
voor het oprichten van bejaarden-
fietsclubs. De afdeling Herpen van
de bond voor bejaarden en gepen
sioneerden is reeds gestart met
maandelijkse fietstochten voor de
leden.
Voor bejaarde echtparen kan de
tandem een ideaal vervoermiddel
zijn, vooral als een van beiden
zich op een gewone fiets niet meer
veilig voelt, terwijl de ander nog
goed meekan. Het rijden is minder
vermoeid en veiliger dan wanneer
men naast elkaar fietst.
De stichting is verder van me
ning dat bejaarden te vaak op
afdankertjes rijden die voor lien
minder geschikt zijn, omdat deze
fietsen meestal zwaar trapnen. De
moderne lichte fietsen zijn beter
aangepast aan de bejaarde mens
die zich al trappend wil ontspan
nen.
or
afvuurt, zijn wij blij dat
Kadett Fastback geeft
iste antwoord.
10) 3451, b.g.g. 3037—2391
M. (01150) 2258, b.g.g. 3528
1100) 6210
(01180) 5851
1) 7100, b.g.g. 3184
tel. (01172) 1473-1639
(01170) 2660, b.g.g. 2343
Op het nieuwe rekencentrum van een luchtvaartmaatschappij in Van
couver (Canada), waar voor miljoenen guldens computers en reken
machines zijn geïnstalleerd blijft één van de employees, de Chinees
Paul Lin, trouw aan een 4000 jaar oud rekentuig, de zgn. „abacus". Hij
gebruikt het apparaat dagelijks en is met vermenigvuldigen en optellen
dikwijls sneller dan de moderne machines.
In zijn boek „Een filosofie van
het cybernetiseh-biotechnisehe
tijdperk" (Assen 1967) spreekt
dr. C. W. Rietdijk in 91 stellin
gen de overtuiging uit, dat het
menselijk geluk in hoge mate
georganiseerd en bevorderd kan
worden door de toepassing van
technische verworvenheden
De waarheid vandeze stelling
ia vrij duidelijk en ik denk niet,
l dat iemand haar zal willen be-
l strijden. Ook bepaalde bijproduc
ten van de techniek, zoals lucht
en watervervuiling doen aan deze
waarheid in feite geen afbreuk;
zij moeten eerder gezien worden
als gevolgen van de onvolkomen-
heid van de techniek dam als een
noodzakelijke consequentie. Zij
kunnen niet anders dan op tech
nische mamier bestreden worden,
al is het niet onwaarschijnlijk,
dat daarvoor een tijdelijke rem
op andere technische ontwikke
lingen noodzakelijk zal zijn.
Maar eigenlijk gaat het boek
van Rietdijk hier niet over. Zijn
belangrijkste stelling is dat ook
het menselijke „innerlijk" door
de rationaliteit van de techniek
beheerst moet worden en dat dit
volstrekt niet in strijd is met de
menselijke waardigheid. Deze
stelling is veel minder evident.
Dat is misschien de reden waar
om Rietdijk er ook na de ver
schijning van zijn boek telkens
weer op terugkomt, gewoonlijk
in nogal agressieve bewoordin
gen. Als voorbeeld haal ik aan
wat hij zegt over de leugendetec
tors. In zijn boek stelt hij voor
dit insturment toe te passen op
politici om na te gaan of ze
eerlijk zijn. Als zij weigeren zich
dachte dat de ondervraagde de
waarheid weet. Maar het is heel
goed mogelijk dat hij ze niet
weet. Dan registreert de „leugen
detector" spanningen en transpi
ratie die vanuit de naieve waar
heidsopvatting van de „beul" al
leen maai' als gevolgen van een
leugen uitgelegd kunnen worden.
Maar uitleggen is heel iets anders
dan meten; het is een daad van
geweld het een met het ander
gelijk te stellen. En wat gebeurt
er met een doortrapt en geoefend
leugenaar? Er zal misschien hele
maal niets geregistreerd worden,
terwijl een gevoelige en zenu
wachtige ondervraagde als een
leugenaar ontmaskerd zou wor
den. Dat is op zich al een reden
om sceptisch te zijn en ook op
sceptici en gecompliceerde lieden
is Rietdijk boos: ze passen niet
in zijn systeem.
Maar laten we nu even aanne
men dat leugendetectors goede
instrumenten zijn om leugens op
te sporen. Dan nog is het een
politiek onding om met dit in
strument politici de bek open te
breken en hun geheimen te ont
futselen. Deze geestelijke huis
zoeking is geen oplossing, maar
een uitstel. Het werkt als een
soort deodorant. De oplossing is
dat oneerlijkheid overbodig ge
maakt wordt door openbaarheid
en controleerbaarheid van de be
slissingen. Daarvoor is een poli
tieke techniek van democratise
ring nodig, geen folterwerktuig.
Met zijn leugendetector kiest
Rietdijk eerder voor het perfecte
gekonkel dan voor een werkelij
ke, politieke openheid. Die open
heid heeft niets te maken met
aan de proef te onderwerpen,
staan ze meteen onder verden
king (bl. 91) en mensen die te
gen het voorstel bezwaren ma
ken, leven volgens Rietdijk in
een waardenstelsel dat op schijn,
bedrog en onwaarachtigheid is
gebaseerd, (bl. 92).
Ik wantrouw een maatregel die
met zo'n dreigement wordt aan
gekondigd. De instelling van
Rietdijk is autoritair en intole
rant. Zijn propaganda voor de
leugendetector staat niet alleen;
hij pleit er ook voor sterilisatie
of zelfs euthanasie toe te passen
op zwakbegaafden. (bl. 96) Dat
lijkt mij een verkeerde en levens
gevaarlijke vorm van organise
ren; met een levende, geïnte
greerde rationaliteit of met geluk
heeft dat niets te maken. Maar
laat ik mij tot de leugendetector
beperken. Ik weet niet, hoe het
met de technische perfectie van
dit instrument gesteld is. Rietdijk
slaat die vrij hoog aan en zal
daarvoor ook wel technische re
denen hebben. De naam blijft
intussen misleidend; het instru
ment registreert geen leugens en
geen waarheden en zal dat ook
nooit kunnen. Het registreert fy
siologische veranderingen die de
ondervraagde ondergaat onder in
vloed van spanningen.
Men gaat er bij de toepassing
van dit instrument van uit, dat
de ondervraagde de waarheid
weet en dat het verzwijgen of
verdraaien daarvan bepaalde
spanningen in hem oproept.
Daarom heb ik het ooit een fol
terwerktuig genoemd, tot grote
woede van Rietdijk. De foltering
is namelijk gebaseerd op de ge-
iemands innerlijke gevoelens en
bedoelingen, maar alleen vastge
stelde regels. Het is typerend
voor de agressiviteit en het poli
tieke onbenul van Rietdijk, dat
hij een minister zou willen vra
gen: „Lag U wel eens wakker
over de woningnood?" Dat wak-
kerliggen draagt namelijk niets
bij tot de oplossing van het pro
bleem. Woningnood is een techni
sche aangelegenheid en wij heb
ben de techniek o.a. om in staat
te zijn rustig te kunnen slapen.
Wakker liggen is geen verdien
ste. Hier wordt het innerlijk in
gevoerd op een terrein waar het
geen rol hoeft te spelen en op
een manier die niet ter zake
doet.
Het is best mogelijk, dat de
leugendetector ooit goede dien
sten kan bewijzen; ik kan daaro
ver niet oordelen. Maar het is
onzinnig die toe te passen in een
situatie waarin de leugen eenvou
dig geen kans zou moeten krijgen
en die toepassing dan te beschou
wen als een oplossing. Alleen
openheid kan een werkelijke op
lossing brengen; de leugendetec
tor veronderstelt en cultiveert de
geslotenheid en is dus, politiek
gezien, uiterst reactionair. Riet
dijk schijnt dit in te zien en
maakt zijn hele voorstel weer
overbodig door te zeggen: „Overi
gens zal t.z.t. automatisering in
het bestuursapparaat de controle,
ook afgezien van een eventuele
toepassing van de leugendetector,
vergemakkelijken", (bl. 92) Maar
controle is ook zonder automati
sering al mogelijk; waarvoor dan
al die opwinding?
(Van onze redactie buitenland)
GENèVE. Dodelijke chemische strijdmiddelen kunnen zelfs wan
neer fabrieken onder een internationaal verbod op vervaardiging
daarvan nauwlettend in het oog worden gehouden, in het geheim
worden ontwikkeld. Dit blijkt uit een onderzoek van een Amerikaans
instituut, waarvan de resultaten door de Amerikaanse delegatie bij
de ontwapeningsconferentie in Genève inmiddels zijn ingediend.
Het instituut heeft drie Ameri
kaanse fabrieken, waarvan een zich
bezighoudt met de vervaardiging
van zenuwgas, lange tijd nagegaan,
ook uit de lucht. Daarbij werd ge
tracht de fabricagegegevens in han
den te krijgen, zoals aanvoer van
ruwe grondstoffen, stroomverbruik,
manier van opslag van voorraden,
en behandeling van de afvalstoffen,
met het doel te bewijzen dat er
zenuwgas werd vervaardigd.
Het verslag is als werkdocument
ingediend en heeft in zoverre bete
kenis dat het het standpunt van de
V.S. en Engeland steunt. Deze lan
den zeggen dat het onder de huidige
voorwaarden niet mogelijk is een
overeenkomst te sluiten, waaronder
vervaardiging van biologische en
chemische wapens wordt verboden.
De V.S. heeft er ai meermalen op
gewezen dat afdoende controle on-
difterie besmetten.
De NAVO-landen hebben er dit
jaar herhaaldelijk bij de ontwape
ningsconferentie op aangedrongen
eerst het Britse ontwerp, dat alleen
betrekking heeft op bacteriologische
wapens aan te nemen, alvorens on
derhandelingen te beginnen over de
chemische wapens, waarvan de con
trole op de produktie vee] moeilij
ker zou zijn.
De landen van het Pact van War
schau en de meeste niet-gebonden
landen zijn echter voorstander van
een verbod op chemische en bacteri
ologische wapens in één verdrag.
(Van onze correspondent)
ROME De anti-Maffia-com-
missie van het Italiaanse parle
ment wordt nog steeds in haar
werk belemmerd door gebrek aan
medewerking, of bereidwillige
achteloosheid, van plaatselijke
autoriteiten en politie. De com
missie heeft nu meer dan 1700
dossiers van mensen die ervan
verdacht worden lid van de Maf
fia te zijn. Zij studeert nu al
bijna 8 jaar op dit Siciiiaanse
verschijnsel.
Minister van binnenlandse za
ken Restivo, die zelf in het Sici
iiaanse Palermo geboren is, heeft
de commissie een handje toege
stoken door een speciale inspec-
tuer te benoemen. Hij moest een
onderzoek instellen naar de in
vloed van de Maffia op de groen
ten- en fruitmarkt van Palermo.
Daar liggen de prijzen van Siciii
aanse produkten hoger dan op
het vasteland.
Het uitgebreide rapport van de
inspecteur aan Rome leidde ertoe,
dat de anti-Maffia commissie een
verzoek indiende om de president
van de natinale bond van groot
handelaren in groenten en fruit,
Giacomo Aliotta, die ook uit Pa
lermo komt, naar het vasteland te
sturen. Hij zou daar dan vier jaar
verplicht in een dorpje moeten
gaan wonen. Om redenen die niet
helemaal duidelijk zijn, blijft hij
echter in Palermo.
Nu heeft de anti-Maffia-com-
missie, die al vee) parlementaire
prioriteiten heeft doorbroken, ais
ze de Maffia al niet helemaal de
nek heeft omgedraaid, plannen
een beroep te doen op de Siciii
aanse middelbare scholieren. Er
is een vragenlijst met 14 vragen
opgesteld ter verspreiding op de
scholen. De antwoorden zullen
anoniem blijven. Allereerst wordt
de studenten gevraagd een defi
nitie van de Maffia te geven.
Dat is de sleutelvraag, omdat
veel Sicilianen, inclusief sommige
autoriteiten, beweren dat de Maf
fia alleen in de pers en in de
film bestaat.
De gevraagde informatie en steun
van de Siciiiaanse studenten
zou wel eens een positiever re
sultaat kunnen opleveren dan een
beroep op de autoriteiten, politie
en andere belangrijke Sicilianen.
Want die hebben zichzelf, als ze
het al niet meteen op een ak
koordje gooien, vaak erg fatalis
tisch getoond als liet om de aan
wezigheid van de Maffia ging.
(Copyright
Stem)
The Guardian-De
DEN HAAG (ANP) Bij de
Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend om artikel 185 van de
grondwet, dat de financiële betrek
kingen tussen de staat en de kerk
genootschappen regelt, te schrappen
en te vervangen door een nieuw
artikel dat deze betrekkingen bij
normale wet regelt.
Het voorstel van de regering is in
overeenstemming met het advies
van de staatscommissie voor zaken
van de eredienst (de commissie-Van
Walsum), volgens welke artikel 185
dient te vervallen.
De huidige regeling, op grond
waarvan de kerkgenootschappen die
in 1915 bestonden (het jaar waarin
het artikel in de grondwet werd
opgenomen) uitkeringen ontvangen
op basis van standplaatsen en perso
nen, zou moeten worden vervangen
door een wet die alle kerken op
gelijke voet behandelt en voorziet in
een jaarlijkse algemene uitkering op
grond van het aantal lidmaten. Dat
zou pim. 50 min. gulden per jaar
zijn.
De huidige regeling, die een be
drag van 3,5 miljoen gulden per jaar
vergt voor tractementen, pensioenen
en andere uitkeringen, zou moeten
worden afgekocht. Uitgaande van
een rente van zes procent zou hier
voor een bedrag van ca. 60 miljoen
gulden nodig zijn.
mogleijk is, omdat het produktiepro-
ces van chemische strijmiddelen bij
na niet te onderscheiden is van dat
van andere chemische stoffen.
Engeland heeft aan zijn ontwerp-
conventie voor een verbod op bacte
riologische wapens een amendement
toegevoegd, waardoor ook giftige
wapens onder het verbod zullen val
len. Deze toxiden zijn giftige che
mische stoffen, die geproduceerd
worden door biologische organismen
als microben, dieren en planten.
Zweden, Italië en de Ver. Staten
hadden een dergelijk amendement
voorgesteld. Toxische wapens kun
nen mensen o.m. met tetanus en
(ADVERTENTIE)
Bij ons kunt u op vele manieren sparen.
Met grote èn kleine bedragen,
direct opvraagbaar of voor korte of langere termijn.
U spaart dus altijd op de manier
die past bij uw wensen en steeds
maakt u een zeer aantrekkelijke rente!
Hieruit kunt u kiezen:
Storten en opnemen kan aan onze kassen, maar gaat
ook heel eenvoudig per giro.
V
'a-Hertogenbosch, Tel. (04100) 22321, Postgiro 1117570.
Eindhoven, Tel. (040) 27442, Postgiro 1130570.
Tilburg, Tel. (04250) 38745, Postgiro 1140570.
Vught, Tel. (04100) 34775, Postgiro 1104500.
Affiliaties
Amsterdam: Vermeer Co, Den Haag: Staal Co, Roosendaal: .T. Luykx
(Van onze correspondent)
„Saaiheidstadie aan de Potomac" is
de nieuwe naam van Washington. De
regering Nixon heeft zich op gezette
tijden al het ongenoegen van veel
kiezers op de hals gehaaldmaar
weinigen zijn op het ogenblik méér
ontstemd dan de schrijvers van de
roddelrubrieken in de kranten. Dit
is, tussen haakjes, ook een van de
redenen waarom aan de andere kant
van de oceaan nu ook pogingen ge
daan worden om Heath te koppelen
aan mevr. Graham.
De moeilijkheid is, dat na al die
jaren met de Kennedy's en hun
feestjes, zwempartijtjes, galadiners en
schandaaltjes de regering Nixon
maar weinig sensationeel leesvoer te
bieden heeft. Afgezien van de advi
seur van Nixon, Henry Kissinger,
wiens uitjes met het New Yorkse
blondje Gloria Stenheim tot vervelens
toe opgetekend zijn, weten de rod
deltantes niet aan fatsoenlijk of on
fatsoenlijk nieuws te komen. Base
ball en Bowling, de favoriete spor
ten van president Nixon, vervelen
al gauw, en halen niet bij de laatste
ruzie, die Jackie met haar kapper
had. En de vooruitzichten zijn ook
al niet zo gunstig. Weliswaar staat
er een bezoek van prins Charles en
prinses Anne op het programma,
maar ook dat is niet erg veelbelo
vend. Er wordt een barbecue gehou
den, een bezoek gebracht aan een
natuurreservaat en dit alles wordt
afgesloten met een groot bal op het
Witte Huis.
Een ambtenaar van de Engelse
ambassade in New York vertelde eer
der deze week, dat de vrouwelijke
nieuwsjagers hem hierover hun on
genoegen kenbaar hadden gemaakt
en dat hij ze uiteindelijk had weten
te verzoenen door te suggereren dat
ze misschien wel 'n informeel praatje
met de prins konden hebben. Maar
met een veiligheidsdienst, die de
prins en de 700 gasten vrijdagavond
op de voet zal volgen, hebben de
dames hier ook niet veel vertrouwen
„Het establishment verlangt terug
naar de dagen van de Kennedy's,"
zei Maxine een beetje droevig. „Vroe
ger maakten de leden van society,
artiesten, de mensen van adel enz.
een pelgrimstocht hier naar toe om
's ononds hun steentje bij te dragen."
Haar rubriek verschijnt in de „Wash
ington Post" onder de titel „Heel in
teressante mensen", wordt door 150
kranten overgenomen en specialiseert
zich nog steeds op de Kennedy's, zo
als bijv. op het bericht dat Ethel
haar eigen zijden lakens mee naar
het ziekenhuis nam, toen haar jong
ste kind geboren moest worden.
Doordat er zo weinig uit Washing
ton komt, is de aandacht nu gericht
op andere roddel-centra, zoals Holly
wood. Hedda Hopper is overleden, en
Louella Parsons heeft zich dan mis
schien wel teruggetrokken, hun wa
pens zijn weer opgenomen door Joyce
Harber, voormalig correspondente
van het blad „Time", die over Melina
Mercouri bijv. heeft geschreven dat
ze ,van muur tot muur'-heupen heeft.
Nu en dan bijten hun slachtoffers
terug. Blake Edwards zei dat „wat
Harber schrijft zo openlijk boosaardig
is en haar beweegredenen zo pervers
zijn dat ze werkelijk een psychia
trisch geval is".
Veelal is wat er in de rubrieken
staat niet alleen maar gemeen, het
is bovendien niet waar. Uit een stu
die die gemaakt is van de rubrieken
van Walter Winchell, die vijftig jaar
geleden begonnen is met dit soort
rubrieken te schrijven, blijkt dat 41
procent van wat hij zei helemaal niet
waar was, dat 12 procent voor een
gedeelte waar was en dat 40 procent
wel waar was. Het valt te betwij
felen of dit percentage verbeterd is.
(COPYRIGHT THE GUARDIAN-
DE STEM)
I
Elk mens vervult in zijn leven
verschillende rollen. Doorgaans zijn
die zeer goed met elkaar te combi
neren. Zo kan de voorzitter van de
voetbalvereniging best tegelijkertijd
een voortreffelijk automonteur en
een fijne huisvader zijn. De presi
dente van het vrouwengilde kan
heel best de vrouw van een winke
lier zijn en de moeder van zeven
kinderen. Waaruit dan blijkt dat de
rollen die een mens vervult, welis
waar zeer verschillend kunnen zijn,
maar dat ze elkaar daarom nog niet
in de weg hoeven te staan. Dat
gebeurt wel als de vrouw haar ge-
zinsrol tracht te combineren met een
beroepsrol. Dan zit ze meteen mid
den in een conflictsituatie. Deze
twee rollen van de vrouw, die in
vroeger eeuwen, toen alle bedrijven
nog familiebedrijfjes waren, een on
verbrekelijke eenheid vormden, zijn
na de renaissance steeds verder uit
elkaar gegroeid.
Zo ver dat er voor de gehuwde
vrouw in onze tijd eigenlijk alleen
nog een gezinsrol op overgeschoten
is. Om het leven van de vrouw, die
daarmee vastgeprikt is op één enke
le allesbeheersende rol, toch nog
wat glans te geven heeft men in de
loop' der tijden de rol van de moe
der en huisvrouw wat opgepoetst.
Men heeft er een aureooltje achter
gehangen en een bosje bloemen
voorgezet (denk maar aan moeder
dag). En zo werd en wordt de pil
voor de vrouw verguld.
Maar de pil blijft, de aanwezig
heid gedurende 24 uur per etmaal in
een gezin met kleine kinderen, het
ontbreken van contact met de bui
tenwereld in verband met deze eis,
het gebrek aan ontplooingsmogelijk-
heden door het dag-in-dag-uit ver
richten van uitenst simpel routine
werk. Verder eist de gezinsrol van
de vrouw opofferingsgezindheid ten
opzichte van alle huisgenoten, mild
heid ten overstaan van de kinderen
en inschikkelijkheid tegenover de
man.
Vergelijken we deze hoedanighe
den en eisen met die van een doors
nee beroepsrol dan zien we dat er
toch wel enig verschil bestaat. De
beroepsrol vereist de aanwezigheid
gedurende 8 uur per dag op 5 dagen
van de week op de plaats van de
arbeid. Verder een zekere mate van
intelligentie, zelfstandigheid en vaak
zelfs agressiviteit. Niettegenstaande
deze vrij hoge eisen heeft men nim
mer moeite gedaan om de beroepsrol
te vergulden, omdat ze zichzelf wel
verguldde in de vorm van waarde
ring voor het werk en een redelijke
honorering.
De énige beroepsrollen die bewust
verguld werden, waren tot voor kort
de „typische vrouwenberoepen" van
verpleegster, ziekenverzorgster etc.
Ook deze beroepen vroegen tot voor
kort méér tijd, méér energie, méér
opofferingsgezindheid dan welke an
dere rol ook, en werden bovendien
extra laag gehonoreerd. Om deze
onlogische combinatie toch nog ver
koopbaar te maken, heeft men er
van hogerhand het aureool van
menslievendheid en een piekje in de
hemel achter gezet. Maar dit terzij
de.
Kernprobleem van onze tijd is de
combinatie van de zo hoog opgehe
melde gezinrol van de vrouw met de
niet opgehemelde, maar desondanks
per
nodig
het
zeer aantrekkelijke beroepsrol
Ogenschijnlijk staan deze twee rol
len lijnrecht tegenover elkaar en
brengt de combinatie van beiden
alleen maar conflictsituaties met
zich mee.
Desondanks tracht een toenemend
aantal vrouwen de twee onverzoen
lijke grootheden met elkaar te ver
zoenen .Ze doen dit allen op een
eigen wijze en de een slaagt er
beter in dan de ander, maar géén
van de vrouwen kan slagen zonder
hulp van anderen. Blijft tenslotte de
vraag waarom de vrouwen zo nodig
twee moeilijk te verenigen rollen in
hun leven op willen nemen. Het
antwoord op deze vraag is uiterst
simpel. De gezinsrol mag dan
verguld zijn, in haar huidige vorm,
namelijk ais moeder van hooguit
twee kinderen in een minimaal klei
ne woning, voorzien van alle com
fort en met een levensverwachting
van gemiddeld 76 jaar, kan de ge
zinsrol geen enkele vrouw met am
bities meer levenslang tevreden
stellen.
Zolang de kinderen nog klein zijn
en inderdaad .gedurende 24 uur
etmaal zorg en toewijding ni
hebben, lijkt het leven binnen ..cl
gezin zinvol. Maar op het moment
dat de kinderen urenlang op schooi
zitten komt de twijfel en de onte
vredenheid. Vaak tot stomme verba
zing van de echtgenoot die nog vast
zit aan oude traditionele normen en
opvattingen. Hij vindt dat de vrouw
maar tevreden moet wezen met haar
leven. Maar ontevredenheid moet
een redelijke basis hebben en als
deze basis wegvalt, door een veran
derde samenleving en door een zeer
klein kindertal, dan moet men een
andere basis gaan zoeken.
Voor een toenemd aantal vrouwen
(en echt niet alleen voor degenen
die goed geschoold zijn), is deze
nieuwe basis de combinatie van de
gezinsrol met een beroepsrol. En dal
brengt dan zijn problemen met zich
mee niet alleen voor die éne vrouw
maar voor alle vrouwen die niet
langer genoegen nemen met de ge
zinsrol sec. Nu kun je als samenle
ving voorbij gaan aan het probleem
van een steeds groter wordende
groep, zoals nu gebeurt, of je kunt
je gezamelijk bezinnen op een op
lossing van dat probleem, zoals ei
genlijk al zou moeten gebeuren. En
deze oplossing vraagt om voorzie
ningen en wijzigingen van de sa
menleving. Beide rollen moeten na
melijk verplicht worden, willen ze
zonder ai te veel inspanning gecom
bineerd kunnen worden.
Voor de beroepsrol houdt dat in
parttime werk, niet alleen op onge
schoold niveau, maar op élk niveau
(ik ken al „tweeling verpleegsters"
en hoofdverpleegsters die samen één
taak vervullen). Voor de gezinsrol
houdt dat niet alleen wat meer hulp
van de huisgenoten in, maar vooral
ook het treffen van algemene voor
zieningen, zoals beter openingstijden
van winkels en onverheidsinstellin-
gen, overblijfmogelijkheden voor
kinderen, creches gemakkelijk be
taalbare warme maaltijden en een
aangepast belastingstelsel.
Met dit zoeken naar oplossingen
van het huidige conflict, waarin de
gehuwde werkende vrouw zich ge
plaatst ziet, zullen we niet te lang
mogen wachten, anders zal niet al
léén de vrouw maar zal onze hele
samenleving daar de nadeden van
ondervinden Met het sluiten van de
ogen voor andermans (vrouws)
moeilijkheden zijn we nog nooit
verder gekomen.