TTVOLI
blijft 1.40
blijft 1.40?
TIVOLI
blijft 1.40
it blijft 1.40?
STEEDS
14 SCHEPEN
VAST
IN
SUEZ-KANAAL
TIVOLI
blijft 1.40
GELIJK GERECHTIGD BREIEN
NOG ZIN
Experimenten lopen
stuk op gevestigde
en logge strukturen
HEEFT
EEN
BIENNALE
9
TIVOLI
TIVOLI
FILTER
ZONDER FILTER
LUKE
LUCKY
MENTHOL
prikkel
draad
over de
prairie
SUSKE
en WISKE
twee
toffe
totems
PlkMruiA
rom uitten ie het)
{niet drinken?
UMer uorden, profLJnteresseert me
niet.. Drink alleenho-rrr^
Md lood
JOSEPHINE
m JOSEPHINE
DdtMluel.
>[ntochishel-(
niet slecht!
DONDERDAG 16 JULI 1970
Cf. BAUREKS CONTINENTAL
AMERICAN CIGARETTES
Eè LAUEENS CONTINENTAL
■HET
de
eni
ENIGE paviljoen dat op
d$ 35ste Biennale in Venetië
ligszins beantwoordt aan de
ïrwachtingen is dat van Ar-
Bjntinië. Het is herschapen in
jeb mini-dierentuin die eerder
iet werk schijnt te zijn van een
team biologen en vorsers dan
van een beeldend kunstenaar.
Het bewijst dat de hedendaagse
ist, in haar meest vooruit-
.jvende experimenten, een
jrm van wetenschap wordt.
Maar dan in dit geval toch wel
een vorm die zeer dicht bij de
nftuur staat en waarvan de
ictheid een frisse poëzie los-
iuis Fernando Benedit (geboren
pi, hij woont te Buenos Aires)
itrueert enorme terraria in
:iglas, waarin hij het leven be-
eert van bijen, muggen, slak-
Er zijn ook een paar kleine
iana met tropische visjes. Het
grijkste werk, de „biotron"
,ats aangepast aan het leven)
at vierduizend levende bijen
die de keuze hebben tussen na
tuurlijke bloemen en bloemen in
acryl. Een ingewikkelde elektroni
sche apparatuur regelt het licht, de
tfiperatuur, de luchtverversing.
B&oekers die in gewone omslan-
dfeeden waarschijnlijk nooit naar
een.insekt of naar een bloem kij
ken, staan hier gefascineerd ge
bruik te maken van vergrootgla
zen.
Men wordt getroffen door het
leterende element en de tech-
le nauwkeurigheid van de uit
ing. en door de schoonheid van
resultaat dat nochtans niet op
jetische effecten is berekend,
«dit geeft, ogenschijnlijk ten-
ite, de beeld-scheppende en
etiserende functie van de
;enaar radicaal prijs om alleen
J een „waarnemer" te zijn.
Maar de keuze van het waar te
neme: object, en het isoleren en
PMsen teren ervan, is op zichzelf
ook al een creatieve daad.
Kan dit soort werk beschouwd
worden als conceptiekunst? Be
hoort het tot die actuele trend
vjarvoor de idee, de opvatting be
langrijker is dan de concrete reali
satie? Het is er in elk geval ver
want mee door de afwezigheid van
b#ldende, „definitieve" objecten,
en door het verstoren van begrip-
tien als compositie, oeuvre, expres
sie. Benedit drukt geen enkele ei
gen emotie uit, hij wil even weinig
een gevoel opdringen als een
corm, hij houdt zich afzijdig. Wat
natuurlijk toch ook weer een hou-
jpoudt men het erbij dat de his
torische ontwikkeling van de kunst
altijd streefde naar het scheppen
van een orde, een synthese, een
vorm, dan is hier duidelijk sprake
van regressie: Benedit werkt ont
ladend, vormvernietigend. Het is
ujuweiijks denkbaar op een meer
efficiënte en tegelijk serene ma
uler de (nog steeds) gangbare
«opvattingen aan de kaak te
'en.
mer
kunst
stelle
lijk niet.
Het enige middel om een minder
„officieel" overzicht te krijgen be
staat in het afschaffen van de nati
onale inzendingen en in het uitno
digen, door de inrichters zelf, van
die kunstenaars die, overal in de
wereld, het best beantwoorden aan
hun idee van actuele creativiteit.
De „Dokumenta" van Kassei, de
Biennale van Tokio hebben voor
deze oplossing geopteerd en de re
sultaten schijnen hun gelijk te ge
ven. In Venetië is het echter nog
niet zo ver: men heeft er af te
rekenen met een traditie van bijna
een eeuw, traditie waaraan diplo
matieke, praktische en uiteraard
ook wel toeristische aspecten vast
zitten.
Een dertigtal landen bezitten in
de „Giardini" elk hun eigen pavil
joen. sinds vele decennia, sommige
zijn oud en protserig, andere, zoals
die van Nederland (architectuur
van Rietveld), Zwitserland, Japan,
Venezuela zijn sierlijke functionele
bouwsels. Kunnen die zo maar ont
eigend worden en vervangen door
een groot collectief paleis? Is het
mogelijk op dit moment te voorzien
in welk gebouw, op welke wijze
men over twee, vier, tien jaar
kunst zal kunnen exposeren, en zal
die kunst zich nog wel willen la
ten exposeren? En vooral: heeft
een Biennale nog wel zin?
De organisatoren leverden noch
tans een ernstige inspanning om de
protestgolf van twee jaar geleden
op tc vangen. Zij spreken nu van
een „overgangsfase" waarin ge
zocht wordt naar grotere openheid,
ruimere participatie, democratise
ring, Het toekennen van prijzen
waarvoor de winnaars al lang van
te voren vaststonden, en die hun
commerciële waarde nog deed stij
gen werd al vast afgeschaft. Er
worden debatten gehouden, er zijn
open workshops voorzien (die op
dit ogenblik nog niet functione
ren), er is een atelier waar kinde
ren aan „vrije creativiteit" kunnen
doen (hebben er niets van ge
merkt). er is, vooral, in het hoofd
gebouw dat tot nog toe aan Itali
aanse kunstenaars bleef voorbe
houden, een groots opgevat over
zicht gepland met als titel „voor
stellen voor een experimentele
tentoonstelling". Hier wordt, naast
werk van pioniers als Malevie. El
Lissitsky, Moholy-Nagy, werk ver
zameld van mensen als Paul Reich,
Max Bill, Janos Urban, Dan Fla
vin, Michael Heizer, Tinguely en
Soto.
Stakingen die het vervoer in Ita
lië hebben verlamd zouden er de
oorzaak van zijn dat het paviljoen
van Tsjechoslowakije voorlopig ge
sloten blijft. Officieel heet het dat
de werken onderweg zijn. Er
wordt echter beweerd dat de Tsje
chische kunstenaars hun medewer
king hebben geweigerd. Die twee
gesloten deuren, die twee lege pa
viljoens maken een sombere in
druk en kunnen gevoeld worden
als symbolisch: het experiment en
de Praagse lente zijn afwezig, ver
nieuwingspogingen lopen te pletter
op gevestigde en logge structuren.
MARC CALLEWAERT
ALS kleermakers en modeontwerpers konden de mannen een vergelijking met de vrouwen altijd al
doorstaan; men kan zelfs zeggen, dat zij hen vaak de baas zijn. Thans streven zij naar „gelijkheid
in rechten" ook bij handenarbeid, die tot nu toe als typisch vrouwelijk gold. In Helmstedt vond onlangs
de eerste brei-wedstrijd voor heren plaats. Daaraan namen mannen tussen 16 en 70 jaar deel. Winnaar
was een 19-jarige student. Tweede werd verwarmingsmonteur Gottlieb Stelzer, 45, rechts op de foto,
derde de employé Ferdinand Schey, 39. Proeven van hun kunnen legden beiden af aan de voet van
de spinster uit Stein. De mannequins dragen handgebreide modellen. De beste Duitse breier liet intussen
in Parijs zien tot wat hij in staat is. Op de lagere scholen van de Bondsrepubliek nemen de jongens smds
enige jaren „gelijkgerechtigd" deel aan de naailessen.
ZIJ VERDIENEN dubbele gage,
maar kunnen deze niet uitgeven,
want aan de oever begint de woes
tijn, die sinds precies drie jaar
strijdgebied tussen Israël en Egyp
te is. De zeelieden, die tijdens de
zesdaagse oorlog in het Grote Bit
termeer van het Suezkanaal met
hun schepen ingesloten werden,
omdat wrakken de noord- en zuid
uitgang van de doorvaart versper
den, zijn al lang afgelost. Maar
voor de 14 vrachtschepen uit de
Bondsrepubliek Duitsland, Zwe
den, Frankrijk, Bulgarije, Tsje
choslowakije, de V.S.. Polen en
Groot-Brittannië kan de reis nog
steeds niet worden voortgezet.
Hoewel het lichten van de gezon
ken schepen een kwestie van en
kele dagen zou zijn, gebeurt van
Egyptische zijde niets, vermoede
lijk om strategische redenen.
De bemanningen op de schepen
-uit -de Bondsrepubliek worden on
geveer om de zes maanden afge
lost. Zij hebben geen gemakkelijk
leven aan boord. De schepen moe
ten voortdurend onderhouden wor
den, zelfs meer dan normaal, om
dat het zoute water en een broei
ende hitte de verf aan de gang
boorden ontbinden en het ijzer
aantasten. De noodaggregaten moe
ten in stand gehouden worden, op
dat de stroomvoorziening veiligge
steld is. 's Nachts moet er wacht
gelopen worden, omdat het niet
onmogelijk is, dat een projectiel
per ongeluk een schip treft en het
in brand steekt.
De matrozen hebben maar wei
nig vrije tijd. Daar passagieren
niet mogelijk is, wordt aan boord
getafeltennist en gevoetbald. Dik
wijls spelen de bemanningen on
der elkaar competities. Naar aan
leiding van de Olympische Spelen
in Mexico in 1968 hadden zij een
„kleine Olympiade van het Bitter
meer" georganiseerd. Enige zeelie
den hebben zeilboten gebouwd,
waarmee kleine regatta's worden
gehouden.
De eerste maanden konden de
bemanningen nog van de voedings-
middelenvoorraden aan boord le
ven. Intussen worden zij via Cairo
door hun rederijen van het nodige
voorzien. De levensmiddelenaan-
voer en de uitwisseling van be
manningen loopt organisatorisch
goed. Alle zeelieden, die eens op
de vrachtschepen dienst gedaan
hebben, behoren tot een club, de
„Great Bitter Lake Association".
De leden dragen allen dezelfde,
speciaal voor hen ontworpen strop
dassen. De club heeft zelfs een
eigen vlag. Hoe groot de vereni
ging van ingeslotenen intussen is,
kan bijna niet meer worden vast
gesteld.
Diit revolutionaire aspect is vrij
wel overal elders in de Biennale
afwezig, niet omdat het ln andere
landen geen verdedigers en beoe
fenaars vindt, maar omdat de an
dere landen het blijkbaar nog niet
aandurfden het im Venetië te to
nen. Al werd deze Biennale, na de
incidenten en conflicten in 1968,
doelbewust in het teken geplaatst
van „kritiek, onderzoek, experi
ment", de nationale afvaardigingen
negeerden gewoon dit thema en
bleven bij de beproefde, veilige
(en versleten) formule. Die bestaat
erin dat in elk land functionarissen
of plaatselijke cultuurbonzen een
paar schilders en beeldhouwers
sturen met werk dat min of meer
de eigen kunstpolitiek weerspie
gelt, die kan variëren tussen be-
proefd-progressief (Duitsland,
Frankrijk, Groot-Brittannië) en re
actionair conservatief (Sovjet-
Unie). Documentair kan zoiets in
teressant zijn, artistiek soms ook
waardevol, maar een idee van de
werkelijke situatie, van wat leeft
bij de jongeren en de vernieuwers,
krijgt men op die manier natuur-
m
KUK NU ELKAAR AAN. DAAR 8E6INT
DE EER5TE CONTRADANS, LIEF KIND.
TERU6 NU 3. li. 5. 6
EN WEER VOORUIT 7.8.9. 40...
KING SIZE FILTERS
