Mens vernietigt mens
lgelslag 149
55
99
85
55
235
98
85
575
L 0 T E N
DE MENS MOET ZIJN EIGEN
BEPERKINGEN KENNEN
DE MAN DIE NIET KAN VERLIEZEN
1
Glanspakket
Opblaasbare
tijger
Veilige
brandblusser
stadsgids
Autovakantieboek
[tssol Esso service gaat steeds verder
Conclusie na ruim een week
wereldvoedselcongres in Den Haag
68
89
Luis Echeverria van Mexico
Wij, mensen van Hans Hass:
Nieuw adres
voor Wilson
H
1700VESTIGINGEN
ANKZAKEN
Wegwijzers
Werkelijkheid
Congres wetenschap
en welzijn bij
lustrum in Leiden
Massa's
Protest geestelijke
verzorgers tegen
militaire
rechtspraak
.k« w
BREDA De mens is be
zig met vernietiging van de
mens. Een conclusie, die we
moeten trekken uit ongeloof
lijke hoeveelheden materiaal
naar aanleiding van het twee
de wereldvoedselcongres in
Den Haag. Naar aanleiding
ook van het „indicatief we
reldplan voor de landbouw",
dat door de wereldvoedsel
organisatie van de Verenig
den Naties is uitgegeven.
De feiten liggen netjes opge
dist: op dit moment creperen
zo'n twee miljard mensen van
de honger. Vraag is in hoeverre
we aan dit cijfer geloof mogen
hechten, want er wordt ook be
weerd: voedsel is er voldoende;
de mensen gebruiken het alleen
verkeerd. Maar goed, in Den
Haag breken op dit moment
knappe koppen zich het hoofd
over de vraag: hoe laat voedsel
zich evenredig over drie mil
jard mensen (de wereldbevol
king) verdelen?
Zeven jaar geleden waren er on
geveer een miljard mensen, die
balanceerden op de rand van leven
en dood. Zeven jaar geleden werd
ook 't eerste wereldvoedselcongres
gehouden. En naar aanleiding
daarvan ging men een onderzoek
instellen naar de oplossing van het
-probleem. Het gevolg ligt nu op
afel: het „indicatieve plan". Be-
.angrijke discussiestof tijdens het
congres in Den Haag.
Gesproken wordt nu over de al
gemene opmerking, dat ontwikke
lingshulp hulp aan de boer dient te
wezen, omdat zeven van de tien
mensen in ontwikkelingslanden
van landbouw afhankelijk zijn.
Gesproken wordt ook over de be
vinding. dat een ontwikkelingsland
niets heeft aan bijvoorbeeld een
boutjes- of schroefjesfabriek. De
PAO noemt deze constatering
.(verbazingwekkend".
De vraag „Wat nu?" komt even
eens ter sprake. En met het oproe
pen van de laatste vraag schudt de
FAO een grote zak vol cijfers leeg.
In de trant van: op dit moment
zijn er zoveel hongerlijders en in
1985 zijn er zoveel meer, indien de
ontwikkeling in de landbouw niet
sneller gaat dan het huidige jaar
percentage. Om de hongerende
mensheid te helpen moet de ont-
Hwikkeling x-maal groter zijn. En
zovoorts en zo verder. De begrip
volle lezer draait zich helemaal
rast in de cijfers.
Voor liem is het hoofdstuk
„Wegwijzers naar een betere toe
komst" geschreven. We tellen vijf
■egwijzers.
1. Het waarborgen van de pro-
jiuktie van de belangrijkste voed
selgewassen, waarbij rekening
wordt gehouden met een bevol
kingstoename van 2,5 tot 3 procent
per jaar.
2. Het verbeteren van de kwali
teit van het voedsel. Dit vraagt om
aanpassing aan de veranderingen
in de samenstelling van het voed-
lel, die het gevolg zijn van het
enemen van het inkomen en de
■erstedelijking en aan de specifie-
:e eisen van de voedselpolitiek.
Het belangrijkste is hier de eiwit-
woorziening, speciaal van dierlijke
eiwitten.
3. Het verdienen en besparen
van buitenlandse betaalmiddelen.
Dit is beslissend voor het financie
ren van de gehele ontwikkeling in
het betreffende land.
4. Het voorzien in ruime aanvul
lende werkgelegenheid en het
scheppen van arbeidsplaatsen in de
agrarische industrieën.
5. Het opvoeren van de produk-
tiviteit door een intensiever ge
bruik te maken van natuurlijke
rijkdommen: bossen, zeeën, bin
nenwateren.
Nu de werkelijkheid:
1. De rijke landen hebben in
steeds mindere mate behoefte aan
natuurlijke uitheemse produkten,
omdat er uitstekende kunststoffen
gekomen zijn.
2. Industrieën uit rijke landen
kunnen het zich niet veroorloven
om sinterklaas te spelen voor wat
de levering betreft van kunstmest,
bestrijdingsmiddelen enz. De arme
landen hebben immers geen geld
om deze produkten te kopen.
3. Het opvoeren van de bospro-
duktiviteit lijkt een aardig gege
ven, maar de wereldbevolking kan
geen boom meer missen voor de
produktie van zuurstof. Er bestaat
zelfs al een groot tekort: aan bo
men en aan zuurstof.
4. Andere natuurlijke rijkdom
men dan. De zeevis bijvoorbeeld.
Laten we als mensheid zuinig zijn
op wat we nog aan zeevis hebben.
Vele soorten bestaan niet of nau
welijks meer (walvis en haring;
duidelijker aanwijsbaar kan al
niet). Riviervis biedt uitkomst. Ri
vieren zijn echter zo' leeggevist
met onze ultramoderne vormen
van roofvisserij.
De werkelijkheid laat zich ook
anders, harder omschrijven:
1. De hulpverlening lijkt tot dus
ver nergens op, omdat betrokken
instanties tot een onwrikbare mo
loch zijn uitgegroeid. (Indirecte
vernietiging van de mens; in casu
de hongerlijder).
2. Verdere uitputting van de na
tuurlijke hulpbronnen leidt tot
vernietiging van de gehele mens
heid (in.casu de hulpverlener).
Aan de FAO de taak om een
uitweg te vinden tijdens het .on-
gres in Den Haag. Op één punt
zijn de congresleden het zeker
eens: onderhavig probleem moet zo
snel mogelijk uit de wereld.
J. V. D. VEN
EEN GEDETAILLEERDE en nauwgezette vergelijking tussen het
gedrag van de mens en dat van bepaalde diersoorten leidt tot de
conclusie dat een groot aantal menselijke gedragingen te herleiden
zijn tot evolutiemomenten die zich over miljoenen jaren uitstrekken.
Dit zou tot deprimerende gevolgtrekkingen kunnen leiden. Immers:
wanneer de mens inderdaad niet meer is dan een naakte, ietwat ver
edelde aap, kan men alle maatschappelijke idealen wel vaarwel zeg
gen. De natuur, nietwaar, laat zich tóch niet dwingen.
Hans Hass deelt dit pessimisme
niet. Ondanks het feit, dat hij, met
een man als Desmond Morris, de
verbluffende overeenkomst aantoont
tussen een aantal menselijke en
dierlijke gedragingen, wijst hij met
eenzelfde wetenschappelijkheid op
een aantal eigenschappen, die de
mens nu juist van het dier onder
scheiden.
Die eigenschappen, zegt hij, stel
len ons in staat tot verdere zelfont
wikkeling en zelfontplooiing. Alleen
zullen we een ander uitgangspunt
moeten kiezen
Letterlijk: „De geestesweten
schappen maakten tot nu toe altijd
de mens tot uitgangspunt van hun
beschouwingen. Willen wij echter
hel' zo uiterst gecompliceerde sluit
stuk van de ontwikkelingsketen ver
staan, dan is het gewoon doelmatig
de verschillende beschouwingen
steeds bij het bescheiden begin van
de keten te laten aanvangen".
Tot op heden, meent Hans Hass,
werd de opgroeiende mens met alle
denkbare kennis toegerust, alleen
niet met kennis omtrent' zichzelf,
zijn mysterieuze „ik" en de krach
ten die daarin werken. Wil men een
evenwichtig leven opbouwen, dan
dient men behalve de eigen moge
lijkheden ook de eigen beperkingen
te kennen. De auteur verbindt aan
deze conclusie een aantal bijzonder
boeiende consequenties voor de op
voeding, de beleving van de seksua
liteit en de stellingname tegenover
de problematiek van oorlog en vre
de.
Hij meent dat de ontwikkeling
van het menselijke leven het refe
rentiesysteem moet zijn voor alle
wetenschappen die zich met de
mens bezighouden en dat veel door
traditie geladen begrippen over
boord zullen moeten, al hebben ze
de mens nog zo trouw en langdurig
gediend. Niets, zegt hij, lijkt mij
voor jonge geleerden belangrijker
dan het inzicht dat zij de woorden
zelf niet meer kunnen vertrouwen.
Als hersenen twintig of dertig jaar
met dezelfde begrippen hebben ge
werkt, dan zijn zij nauwelijks meer
in staat zich daarvan los te maken.
En hebben zij generaties lang ge
leefd, dan lijken zij op diep in de
grond wortelende bomen.
Het boek van Hans Hass staat
midden in de huidige discussie over
mens en maatschappij. Of liever:
het voegt aan die discussie een aan
tal waardevolle elementen toe. De
rectores van veel middelbare scho
len moesten het maar aanschaffen,
evenals de redacteuren van onze
schoolbladen. Alle kabouters hebben
het natuurlijk al.
J. VERDIESEN
Hans Hass: Wij, mensen (Bosch
en Keuning N.V., Baarn f. 12,90).
(Van onze onderwijsredacteur)
TILBURG De Leidse universi
teit viert haar 79ste lustrum met
een congres over „wetenschap en
welzijn". Driehonderd mensen heb
ben daartoe, verdeeld over 30 werk
groepen, ruim een half jaar uiteen
lopend materiaal verzameld. Zij ver
diepten zich in onderwerpen als:
drugs, abortus, milieuvervuiling, in
ternationale handel en onderwijs.
Enkele van die groepen hebben het
beleid van Shell, Unilever en Phi
lips in Venezuela, Ghana en India
onderzocht.
Het lustrupcongres begint maan
dag 29 juni. Op die dag is de
verantwoordelijkheid van de intel
lectueel aan de orde. Er zijn, onder
andere, inleidingen van dr. Nauta en
professor Staal. Dinsdag 30 juni gaat
het congres praten over onderont
wikkeling, waarbij een forum met
vertegenwoordigers van overheid en
industrie vragen beantwoordt. Pro
fessor Wertheim bespreekt 's mid
dags het vraagstuk van de weerstan
den tegen verandering.
Woensdag 1 juli worden het wes
ten en de overontwikkeling onder
het mes genomen. Donderdag 2 juli
gaat men zich bezinnen over de taak
van de universiteit. Hoogtepunt is
dan de lezing van Mandel over de
rol van de universiteit in de gepro
grammeerde sociale verandering.
LONDEN (AP) Oud-pre
mier Harold Wilson, die dakloos
is geworden door zijn stembus
nederlaag van verleden week,
heeft het huis gehuurd, dat Char
lie Chaplin eens het mooiste van
Londen heeft genoemd.
De Amerikaanse filmproducer
.Torome Epstein heeft verklaard,
dat Wilson de huur heeft over
genomen van het huis, waarin
hij afgelopen drie jaar heeft ge
woond. Dit huis heeft vier slaap
kamers en staat aan nummer 14
Vincent Square, niet ver van het
parlement.
Voor Luis Echeverria van Mexico
hebben de prestaties van zijn voet
balteam geen enkele politieke bete
kenis. Op 5 juli zullen de Mexicaan
se kiezers met een overdonderende
meerderheid Echeverria tot hun vol
gende dictator kiezen. Deze voortdu
rende paradox in de Mexicaanse po
litiek het democratische apparaat
doorstond gewoonlijk een eenpartij
heerschappij is een formidabele
Valstrik voor de Europese waarne
mer die de beloften en de gevaren
van het land tracht te schatten.
Onvermijdelijk roept de samen
loop van omstandigheden de
world cup en de verkiezingen de
herinnering op aan de Olympische
.Spelen en de manier waarop het
leger de studenten uit elkaar schoot,
men zij demonstreerden vlak voor
de opening van de spelen tegen de
enorme kosten die ermee gemoeid
waren. Er bestaat geen juist cijfer
"Ver het aantal doden dat in die
Blde oktoberdagen gevallen is. De
plattingen lopen uiteen: tussen de
70 en 700. De gebeurtenissen zijn
geschiedenis geworden.
«En het moet gezegd worden, dat
er in Mexico City nauwelijks enige
spanning waar te nemen is. Mexico
City voelt even dreigend aan als
Middelhamis op een zaterdagavond.
Het straattoneel buiten de grote
snelwegen is zeer sjofel; vuile en
beschadigde huizen, waar teveel
mensen in wonen die te weinig
werk hebben. Er zijn eveneens veel
opportunisten actief, zowel kinderen
als volwassenen, die van leugen en
bedrog onder elkaar leven en van de
brutale opdringerigheid bij toeristen.
Ze laten je schoenen glimmen met
hetzelfde gemak als waarmee ze je
zakken rollen, als je niet uitkijkt.
Degenen die hoop hebben komen
met massa's de stad binnen, de on
geschoolden en de analfabeten ne
men in aantal toe, terwijl de indus
trie en de handel hun dringende
impuls vervolgen.
Maar Echeverria en de institutio
nele revolutionaire partij (PRI)
hebben de taak om een natie tevre
den te stellen buiten de hoofdstad
en dit andere land" kent veel meer
Problemen. Mexico blijft ondanks
haar hoge deskundigheid in de fi
nanciële handel en ondanks haar
onbetwiste aantrekkelijkheid voor
Amerikaanse industriële investeer
ders, een van de ontwikkelingslan
den. Er wonen nu 50 miljoen men
sen, tien jaar geleden leefden er 35
miljoen mensen in Mexico en in
1950 woonden er 26 miljoen.
Deze groei is de hoogste in Zuid-
Amerika en men heeft zich er bij
neergelegd dat niet voldoende werk
gecreëerd kan worden om er het
hoofd aan te bieden.
De ongeschoolde stadsbewoners
vormen het deel van de bevolking
dat zich het snelst uitbreidt. 16 mil
joen mensen verdienen hun geld
binnen de geld-economie, inclusief
de boerencommunes. Maar de over
grote meerderheid bestaat uit hoe
ren en bezitslozen. Mexico hoeft
geen voedsel te importeren om ze in
leven te houden, maar ze leven wel
op de rand van de honger.
De PRI, die unieke samensmelting
van burocraten, industrie, vakbon
den en boeren heeft gedurende de
afgelopen veertig jaar de rust weten
te bewaren. De officiële oppositie
tegen de PRI is een partij van de
rechtervleugel, de nationale actie
partij. De partij vormt in het geheel
geen bedreiging voor de PRI. Een
veel ernstiger bedreiging vormt het
grote ongeduld van enige van haar
aanhangers.
Het Mexicaanse arbeidersfront,
bijvoorbeeld, ontwikkelt uit secties
bestaande belangen, zoals techni-
ciëns in de jonge industrieën, waar
van men zegt dat ze de gedachten
van de partij vervelend en moeilijk
te hanteren vinden. Voor de jonge
snelle denkers van Mexico anno
1970 is de herhaaldelijk aangehaalde
band met haar heldhaftig verleden
bijzonder irritant.
Men hoort overtuigende bewerin
gen, zoals.' „De PRI kan elke poli
tiek, elke houding aannemen en elke
rol spelen". Op het ogenblik ziet ze
er anders nog onaantastbaar uit.
Mexico zal haar nieuwe dictator in
de arm nemen.
(Copyright De Stem-The Guardian)
(ADVERTENTIE)
AMERSFOORT In een brief
aan de vaste commissie van defensie
van de Tweede Kamer schrijft de
werkgroep geestelijke verzorging,
dat zij geschokt is door de vonnis
sen, die de militaire rechtspraak de
laatste tijd heeft geveld.
Met name noemt ze de zaak be
treffende het WDM-blad Luctor in
Oirschot en de zaak van een soldaat
in Ermelo, die tot zestien maanden
veroordeeld werd, omdat hij gëwei-
gerd had voor een meerdere en de
vlag te salueren.
De werkgroep is van mening dat
deze vorm van rechtspraak geweld
doet aan het rechtsgevoel van de
Nederlandse samenleving en dat de
wetgeving in een rechtsstaat voor
alle burgers gelijk dient te zijn.
beslaandenU:chromcpoUsh^arpotish
glas kleen, auto shampoo,poetswatten
Tijdelijk van 11,00 voor
'UW
Een levensgrote
speelkameraad voor uw
kinderen. Ideaal voor
strand, zwembad en
camping. Slechts
Veilig.gevoel, zo'n brandblusser mee op
vakantie!Onmisbaarinuw auto!
Mei klembeugel en interruptor.
Van 18,90 tijdelijk vpor I
(Na gebruik in Ie ruilen.]
Prijs bij ruiling f6,50)
Een unieke gids met
plattegronden van vijftig
Nederlandse steden,
voorzien, van heel veel
informatie.
Slecht
64 pagina's, met tientallen
kinderspelletjes voor or
in de auto Slechts
WOENSDAG 24 JUNI 1970
