De ideale
stewardess
Stakingen
Die erwten
Fijn, regen
In het weekend
Aan het begin
1
vreemdelingenstroom, de
grootste gevaren te duohten
heeft.
Een uur nadat captain
Corssmit zijn DC-8 aan de
grond zette, zit het toestel
weer vol. De nieuwe passa
giers zijn bruiner dan die
van daarstraks. Het wachten
is op een startvergunning.
Die komt voorlopig niet want
de deuren van de cabine
gaan weer open. Door de in
ter om klinkt de stem van
de captain: „We krijgen
voorlopig geen vergunning
om de motoren te starten.
Dat komt omdat de Franse
verkeersleiders een stipt
heidsactie houden".
Het oponthoud valt nog
mee. Met een half uur ver
traging mag de DC-8 opstij
gen. In Nederland, zo laat de
captain weten, is het ook
mooi weer.
De roodgejaste stewardes
sen serveren het diner: een
plateau met koffiekopje, be
stek alles van kunststof
suiker, melkpoeder, peper,
zout, stukje kaas, een pud
dinkje alles keurig ver
pakt en het hoofdgerecht
Blanquette de Veau au Ca-
simir ofwel kalfsblanket met
kerriesaus, verpakt in een
doosje van aluminiumfolie,
goed heet en heel smakelijk.
Er zitten zelfs verse erwtjes
bij.
„Die erwten zijn een heel
probleem geweest", zegt
chaf-actering B. Hasenkamp.
„Om op dergelijke korte
vluchten warme maaltijden
te kunnen serveren voor zo
veel mensen moesten we een
kant- en klaarmaaltijd ont
wikkelen die uren later sma
kelijk opgediend kon worden.
Daar kwam nog bij dat voor
verhitting aan boord geen
mogelijkheid meer was.
Kortom 't verhitten moest
tevoren op de grond gebeu
ren. Maandenlang hebben we
geëxperimenteeerd met aller
lei combinaties want lang
niet alle groenten bijvoor
beeld bleken geschiki voor
zo'n bewerking. Neem die
erwten: wat we ook probeer
den, het resultaat was steeds
een soort snert. Totdat we
tenslotte ontdekten dat ge
woon ongekookte verse erw
ten op het tijdstip van con
sumptie precies gaar zijn en
er smakelijk uitzien.
De catering van Martinair
is een bedrijf op zich. Er
worden per week zo'n 25.000
kant - en - klaar - maaltijden
klaargemaakt en verstrekt
waarvan er aller in het ko
mende weekeinde 14.600 wor
den geconsumeerd.
Er moet zorgvuldig ge
werkt worden. Er mag om zo
te zeggen geen haar in de
soep zitten, want een vlieg
tuig is geeii restaurant, waar
m-n in zo'n geval even een
andere kop soep voor u
haalt. De maaltijden moeten
houdbaar zijn en afgestemd
op c' gemiddelde smaak.
De warme maaltijden wor
den op de grond samenge
steld en in de diepvries ge
stopt. Is de dag van con
sumptie aangebroken dan
worden ze in hete luchtovens
verhit tot 90 graden en ver
volgens in speciale boxen
van isolerend materiaal ge
stopt. Zes uur later nog
wordt —,'n maaltijd heet en
goed van smaak opgediend.
Het is een wat omslachtige
en kostbare manier van
maaltijden verstrekken,
maar Mart'nair is er de eni
ge Europese luchtvaartmaat
schappij door die warme
maaltijden op korte trajek-
ten biedt.
De zon zakt r.car de hori
zon. De .oppen van de Pyre
neeën zijn nu rose gekleurd.
De '-'nderen beginnen slaap
te krijgen. Stewardessen ha
len hoofd! issentjes en de
kens. De belastingvrije cog
nac komt te voorschijn. Een
borrel voor na het eten.
Het wordt donker. Parijs is
een ze. van licht met de
Etoile al. duidelijk herken
baar merkteken. Het is de
laatste b zienswaardigheid
van de reis. Spoedig begmt
de DC-8 te zakken.
Als het reusachtige vlieg-
t". 'g het platform van Schip
hol oprolt, schieten allerlei
soorten vervoermiddelen toe.
Terwijl de lange 'lurf van de
pier de laat ;te passagiers uit
het toestel zuigt, klimmen
douanemannen, de schoon
maakploeg en leden van de
bevoorradingsploeg aan
boord. „We hebben telkens
een uur om h-t toestel leeg
te halen en opnieuw te be
voorraden en startklaar te
maken", zegt de heer Fran
cken. De EC-8 zal nog een
vlucht naar Malaga maken.
Als de passagiers tenslotte
het stationsgebouw uitko
men, 1" h.t toch te re
genen. Gelukki Alle moeite
en gedrang zijn voor niets
g-w ?st. Want in Spanje
scheen tenminste de zon.
Een vliegvakantie is een
massa-artikel. Het wordt
als massaproduk' op de
markt gebracht en ook als
zodanig geconsumeerd. De
vakantieganger koopt een
portie zon en het
reisbureau en de
luchtvaartmaatschappijen
leveren die. De rest de
reis, het overnachten en de
maaltijden zijn voor de
zonzoeker noodzakelijke
bijzaken. Natuurlijk: de
reis moet kort in uren en
(vanwege die zon) lang in
kilometers zijn. De hotels
moeten properder zijn dan
het eigen huisde
autochtone bevolking moet
verdraagzaam zijn en in
de restaurants zouden ze
eigenlijk ook nog biefstuk
met doperwtjes moeten
serveren. Maar de
hoofdzaak is toch de zon.
Hoewel de voorhoede
van 1970 al in het zuiden
zit of zelfs al terug is van
„weggeweest", zit
verreweg de meerderheid
de dagen af te tellen die
hen nog scheiden van de
vakantie. En terwijl de
vliegende zonzoekers hun
vakantiekoffers nog moeten
inpakken zijn de reisbureaus
al driftig bezig
vliegtuigstoelen op te
kopen voor het seizoen van
1971. En straks in
september, als de grootste
drukte voorbij is, beginnen
de luchtvaart
maatschappijen al die
besproken stoelen te
verdelen over hun
vliegtuigen en nog voor u
de volgende vakantie
bespreekt, staat uw vlucht
al keurig op schema, ook
al weet u op dat moment
zélf nog niet waar u heen
gaat.
Diep beneden ons
bedekt een wit
gele wolken
vacht het zui
delijke deel van
Frankrijk. Alleen enkele
sneeuwwitte Pyreneeën-
toppen steken er bovenuit.
Aan stuurboord glinstert
de Golf van Biscaye in de
al wat zakkende namid
dagzon. echt voor ons uit,
waar de wolkendeken ein
digt, strekt zich het roest
bruine Spanje uit. "Zie je
wel", zegt captain Cors
smit van de Martinair-
DC-8, "Spanje maakt het
weer eens waar. De zon
schijnt. De bewolking
houdt bij de grens op".
Via de intercom meldt hij
dit verheugende nieuws
aan zijn 180 passagiers die
achter hem, dicht opeen,
in de enorme sigaarvormi-
ge cabine zitten. Honderd
tachtig Nederlanders op
weg naar Malaga.
Die zaterdag brengt alleen
I Martinair al 3000 passagiers
naar hun vakantiebest'em-
f mingen om er evenveel op te
I halen. In het normale volle
I seizoen komen er daar per
zaterdag nog wel zo'n dui-
1 zend bij. De vakantiepiek is
5 de grootste plaag van de he-
2 ie toeristenindustrie en van
de luohtvaartmaatschappij-
en in het bijzonder. Binnen
die grote zomerpiek liggen
dan nog de weekend-spitsen.
„Iedereen schijnt alleen
in het weekeinde z'n vakan
tie te willen beginnen" zucht
Martinairs Ité-manager Joos-
ten. „We kunnen de stijgen
de kosten alleen maar op-
flj vangen bij een gelijkblijven
de prijs, als de vakantieperio-
R den langer worden. Minstens
de helft van onze passagiers
W zijn mensen die niet aan vas-
f te bedrijfs- of schoolvakan-
I ties gebonden zijn. En oude-
re mensen bijvoorbeeld;
6 waarom gaan die niet in mei,
juni of september? Dan is
het er rustiger, niet zo warm
en goedkoper. Een ijsje van
een kwartje kost dan ook in
derdaad een kwartje, be
grijpt U?"
De zaterdag is de drukste
dag en vrijdagsavonds gaan
de lichten in het kantoorge
bouw van Martinair op Schip-
hol niet meer uit. Achttien
I vakantievluchten moeten er
R de volgende dag worden uit-
gevoerd met acht vliegtui-
gen. Een nachtelijk telefoon-
I tje: of Martinair onmiddel-
I lijk 27 ton melk kan overvlie-
I. gen naar Lissabon. Nu di-
I reet! Er wordt haastig gecij-
R ferd, hulptroepen worden in
I het geweer geroepen. Het
R kan. Kort' daarna stijgen een
DC-9 en een DC-6, volgela-
R den met melk, op met be-
I stemming Lissabon. „Waar-
R sohijnlijk voor de Amerikaan-
I se Middellandse Zeevloot"
I denkt men. Die DC-9 echter
1 moet de volgende dag toeris-
ten wegbrengen. Het bedrijf
I draait op volle toeren.
I Als 's morgens om vier uur
R in Roodeschool, Vaals of
R Sluis vakantiegangers met
R nog dikke ogen van de slaap
zich op'weg naar Schiphol
R begeven davert ergens boven
I Bordeaux de DC-9 terug
naar zijn thuisbasis om
I straks de families die zo-
I juist in hun auto's zijn ge-
I stapt, naar Gerona, Rimini
f °f Salzburg te brengen.
I „Tachtig procent van onze
I passagiers gaat naar Span-
I je", zegt de heer C. Fran-
eken, hoofd gronddienst van
I Martinair. Die zaterdag
I maakt men drie vluchten op
I Malaga, twee op Alicante,
I BIZA, Palma en Gerona.
Wat doet' de heer Franken
I zélf in zijn vakantie? „Vlie-
I gen naar Spanje" zegt hij.
Als rond vijf uur de DC-8
van captain Corssmit voor
B de tweede maal die dag
I °P de luchthaven van Mala-
K ga neerstrijkt, staan daar
B ook al vliegtuigen van Trans-
E avia en de KLM, passagiers
i uitbrakend alsof het om da-
I gelijks woon - werk -verkeer
I gaat.
De veel te kleine aankomst-
en vertrekhal van de luchtlia-
I ven is een bonte heksenketel
I van gaande en komende toe-
listen die elkaar verdringen
I voor de buffetten om hun eer-
I ste of laatste goedkope sher-
ry of Cuba-libre in de wacht
B te slepen. Politiemannen, met
I knuppel en pistool aan de
I gordel slaan 't gekrioel met
donkere ogen gade en 't' zou-
I den geen Spanjaarden zijn
I politiemannen of niet als
I ze niet vooral naar de fraai
I gebouwde, door de zon ge-
I bronsde noordelijke schonen
i keken, als chef Franco juist
van dit hippe, gebroekpakte
en Goedgemutste deel van de
Achter de schermen
van uw vliegvakantie
LOPENDE BAND IN CATERING BIJ MARTINAIR. FOTO'S HENK LINDEBOOM.
Voor het vertrek controleert
de 25-jarige stewardess
M. van Voorst uit Amsterdam
haar uniform.
Een luchtvaartmaatschappij kan nog zo haar best doen en zij kan
er de kostbaarste organisatie-systemen tegenaan gooien s de zaak
staat of valt met de stewardess. Want voor de passagier is ZIJ de
maatschappij.
Bij een chartermaatschappij als Martinair moet een stewardess
over ijzersterke persoonlijke eigenschappen beschikken. Het maakt
een heel verschil uit of je wat timide emigrantenouders, uitbundige
vakantievierders, brooddronken Feijenoordsupporters, Ajax-spelers
met vliegangst of in feestelijke stemming verkerende scheepsbeman-
ningen vervoert. Eén ding blijft hetzelfde voor al deze mensen
is de stewardess degene die de maatschappij vertegenwoordigt.
Mejuffrouw Maaike Van Haren, waarnemend hoofd stewardessen
van Martinair beschrijft Uw ideale stewardess als volgt
Zij moet over een natuurlijke charme beschikken; als ze ook
nog een schoonheid is, dan is dat aardig meegenomen, maar de
charme is hoofdzaak.
Zij moet zelfstandig en nuchter kunnen optreden onder alle
omstandigheden en daarvoor heeft ze een zeker natuurlijk over
wicht nodig.
Daarbij moet ze altijd ontspannen en vriendelijk blijven. Zij
moet bovendien een behoorlijke ontwikkeling hebben.
Kortom een stewardess moet een ideale gastvrouw van na
ture zijn.
jgmoHMRI
