Vaders
eerste vaderdag is
meteen,
sigarendag.
Hervormde synode
niet eens over
twee procentsactie
Vapona Strip
Destrip
waarvan u weet
dat-iegoedis
Nancy in centrum van belangstelling
Fanmail
Man met
mooie stem
Mevrouw Brautigam seven jaar in de Kamer
Servan-Schreiber kandidaat voor Franse parlement
Nieuwe regering
in Argentinië
Litgetredenen richten
werkgroep op
Kosygin wellicht
naar Neiv York
U hebt er een zomerlang plezier van
Ill West-Duitsland
stemmen met 18 jaar
19
VRIJDAG 19 JUNI 1970
19
GERDA IS
NIET
ZO LINKS
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Gerda Brautigam zit deze maand
zeven jaar in de Tweede Kamer. Voor de Partij van de
Ai-beid. Komt ze volgend jaar terug of legt ze het parle
mentaire hoofd in de democratische schoot van haar
al maar linkser wordende partij
Gerda Brautigam is niet zo links. Ze is gewoon een ouderwetse
socialiste van het zuiverste water, die graag bouwt en meewerkt de
wereld en de samenleving een beetje rechtvaardiger te maken.
Toch, de geruchten, dat ze niet terug zou keren in de kamer, zijn er.
Dat komt, zegt ze zelf, „omdat ik altijd luidkeels loop na te denken."
„Ik was net in India geweest op een congres van een of ander
lichaam. En daar heb ik zo veel gezien en toch ook weer zo weinig,
dat ik dacht, ik moet maar eens met mijn man aan een gewoon le
ven beginnen. Houdt er mee op. Ga lekker reizen en in dat land
rondkijken. Het is een geweldig land, en als je er rondreist en de
enorme problemen ervaart, dan kom je gewoon tot de ontdekking,
dat alle problemen, waarmee wij worstelen luxe problemen zijn.
Nietwaar, dan vraag je je af, waar maken we ons druk over."
„Nou en dat liep ik luidkeels te
denken. En toen zeiden nog al wat
mensen: niet doen, terugkomen in
de kamer. Verder wilde mijn man
liever blijven werken en zo liggen
«de zaken er bij. Ik wil nog wel
een periode bijtekenen, wanneer
de partij mij tenminste nog heb
ben wil".
Met Gerda Brautigam. geboren .9
maart 1913 te Rotterdam, praten is
een belevenis apart. Gerda, zoals
iedereen haar noemt, die haar wat
langer kent, is een bijzondere
vrouw. Ze past in geen enkel hok
je. Ze laat zich ook in geen enkel
hokje zetten. Integendeel, ze gaat
haar eigen weg. Zoals ze dat al
veertig jaar doet, nadat ze op haar
21ste lid was geworden van de
SDAP. Een klein OSP-avontuurtje
kon er op haar negentiende wel af,
maar vanaf haar 21ste is ze de
socialistische beweging door dik en
dus trouw gebleven.
Zelfs, toen de Indonesië-politiek
het haar moeilijk maakte lid te
blijven. Toen heeft het een haartje
gescheeld of ze was er uitgestapt.
„Och", zegt ze, „die moeilijkheden
waren veel groter dan die welke
de partij nu doormaakt. Wat er nu
gebeurt, is niets bijzonders. Niet
tenminste om je bovenmatig over
op te winden. Als het erg moeilijk
werd. in de dagen dat ik nog lid
van het partijbestuur was, nam ik
de gedenkschriften van Troelstra
en dan ging ik lezen hoe groot de
ellende was in zijn dagen. Dan
kom je tot de slotsom, dat er niets
veranderd is.
„De socialisten hebben altijd met
linker en rechter vleugels geleefd.
Daarom was die partij altijd aan
trekkelijk voor velerlei mensen. Er
zijn er met hoge idealen en utopi
sche inzichten. Ze willen een heel
volmaakte maatschappij opzetten.
Het zijn dan ook echt de rotste
mensen niet, maar ik hoor er niet
bij.
„Verder heb je altijd de bestuur
ders gehad, de praktische werkers.
De mensen die wat wilden doen,
waar je wat aan zou hebben. Daar
hoor ik zelf bij. Neem nou een
probleem als de bejaarden. Hoe
leven de bejaarden? Van hoeveel
pensioen moeten ze toekomen. Je
moet je eens voorstellen wat het
betekent op je vijfenzestigste
met een smak achteruit te gaan.
Nu vind ik, dat je moet proberen
door wetgeving, langs de parle
mentaire weg, daarin verandering
te brengen. Maar, dan moet je
natuurlijk wel een regering heb
ben, die het wil. Neem bijvoor
beeld het woningen kraken.
„Ik vind het een rotmethode,
maar deze regering werkt het wel
in de hand. En verder denk ik wel
eens aan de studenten. Ze hebben
een enorme grote mond, slikken
twee miljard van de drie miljard
onderwijsbegroting in en vergeten,
dat er duizenden bejaarden twee
hoog achter liggen te verrekken,
omdat er geen verpleeginrichtin-
Gerda Brautigam, zo staat er
in het boek Wie is Wie in de
tweede kamer, ontvangt waar
schijnlijk van alle kamerleden
de meeste fanmail. Voodal wan
neer ze prijsstijgingen signa
leert en ten strijde trekt tegen
de daarvoor verantwoordelijke
ministers, neemt die fanmail
overstelpende vormen aan.
Het socialistische tweede ka
merlid is afgevaardigde voor
Amsterdam. Maar in Amster
dam is de invloed van Nieuw
Links nogal stevig en er zijn
mensen die haar van de komen
de kandidatenlijst willen afvoe
ren. Anderen daarentegen wil
len haar graag opnieuw in de
kamer brengen. Zelf heeft ze,
na rijp beraad, besloten zich
nog een keer kandidaat te stel
len.
In bijgaand gesprek laten wij
haar aan het woord. Haar suc
ces als kamerlid ontleent ze in
niet geringe mate aan haar taal
gebruik en aan het feit, dat zin
eenvoudige woorden weet te
vertellen waarom het gaat.
gen gebouwd kunnen worden. Is
dat rechtvaardig?.
„Als je nu wat wilt veranderen
en dit zijn zaken, die veranderen
moeten, dan moet je over politieke
macht beschikken. En die macht
kun je alleen behalen langs parle
mentair-democratische weg. Kijk,
die kabouters zijn natuurlijk wel
leuk en aardig, maar tenslotte is
het een stuk anarchisme. Mijn va
der was in zijn jonge jaren ook
anarchist en hij kon er smakelijk
van vertellen, maar, het anarchis
me heeft nooit tot iets goeds ge
leid. Die kabouters illustreren ei
genlijk een stukje angst voor het
leven. Ze zoeken de romantiek van
de 19e eeuw en ze streven naar
een utopie. Ze hebben angst om
met de toenemende ontwikkeling
op velerlei terrein te moeten leven.
„En wat ik nu van die nieuwe
groepen vind, is dat ze met alle
geweld hun eigen vooroordelen
door de strot van een ander willen
rammen. Ze zijn vaak intolerant,
al geef ik toe, dat schelden lekker
oplucht. Ik heb geleerd, dat het
compromis de kern van de toleran
tie vormt. Daarom had DS '70
nooit uit de partij mogen gaan. De
partij is altijd pluriform geweest.
„Het is weer zijn typisch reli
gieus trekje, een religieuze bele
ving van de politiek om een eigen
club te vormen Daar komt bij, dat
in de partij allerlei kwesties van
tactiek lol beginselkwestie worden
gemaakt Neem nou de erkenning
van de DDR. Dat is èen zaak van
tactiek, niet van beginsel. Het be
ginsel stond allang vast. Ik kan me
er dan ook niet over opwinden.
Maar zo gaat het jammer genoeg
met zoveel kwesties.
De vele thuisblijvers bij de laat
ste twee verkiezingen hebben Ger
da Brautigam niet verontrust, al
vond ze het wel vervelend. Het gaat
wel weer over, meent ze. De jour
nalistiek heeft vanzelfsprekend
nog steeds haar belangstelling. Ze
heeft zo'n dertig jaar in de kran
tenwereld gezeten. Ze was lange
jaren bestuurslid van de Neder
landse Journalisten Kring en thans
erelid van de N.V.J.
Er wordt beter geschreven dan
vroeger, meent ze. Slechte schrij
vers komen niet veel meer voor.
Toch heeft ze wel bezwaren: er
wordt veel te geëngageerd ge
schreven. „Ik ben wat dat betreft
een ouderwetse journaliste: eerst
de feiten, de rest zoek ik als lezer
zelf wel uit".
Vindt -ze het PAK, het Progres
sief Akkoord een goede gedachte?
Jawel, „maar", zegt ze, „het is het
oude liedje. In 1946 bij de vorming
van de Partij van de Arbeid en de
daarbij behorende doorbraak, had
den wij ook gelijk. We hebben
alleen geen gelijk gekregen. Zo is
het ook met dat PAK.
„Wij vinden dat samengaan een
juiste gedachte, maar als de men
sen het niet meemaken, dan moet
je er over nadenken en wat anders
gaan doen. Bovendien, als de
PvdA voor velen nog een goed
merkartikel is, dam moet je dat
merk niet weggooien.
En ten slotte wil ze nog wel
even kwijt, dat Wibaut, de be
roemde Amsterdamse en eerste so
cialistische wethouder altijd ge
zegd heeft: De winst voor de soci
alistische partij ligt bij de arbei
ders rechts van de partij. Niet
links.
Gerda Brautigam gelooft daar
nog steeds in. Ze is de enige niet,
al voeren allerlei mensen in de
Partij van de Arbeid het woord,
die de andere kant op willen.
BUENOS AIRES (RTR-AFP)
De jurist en econoom Carlos Moyano
Llerena is woensdag tot minister
van economische zaken en arbeid in
het kabinet van Roberto Marcelo
Levingston, de nieuwbenoemde pre
sident van Argentinië. De Argen
tijnse ambassadeur in Londen, Edu-
ardo McLoughlin, wordt minister
van binnenlandse zaken.
De vroegere ambassadeur in Chili,
Luis Maria de Pablo Pardo, krijgt
de portefeuille van buitenlandse za
ken. De leden van de nieuwe rege
ring zijn gisteren beëindigd, onmid
dellijk nadat Levingston zijn ambt
had aanvaard.
José Rafael Caceres Monie, die
tijdens de regering van de op 8 juni
afgezette president Juan Carlos On-
gania de portefeuille van defensie
beheerde, krijgt deze ook in het
nieuwe kabinet. Minister van sociale
zaken wordt Francisco Manrique.
een dagbladuitgever en oud-marine-
officier.
Tot minister van openbare werken
is benoemd Aldo Ferrer, een eco
noom en adviseur vot de inter-
Amerikaanse ontwikkelingsbank. De
portefeuille van justitie is nog niet
toegewezen.
UTRECHT (ANP) De onlangs
uitgetreden leden van de' Anti-Revo
lutionaire Partij; en de Politieke
Partij Radikalen, hebben woensdag
avond tijdens een vergadering in
Utrecht besloten op korte termijn de
mogelijkheid te onderzoeken om te
komen tot een politieke organisatie
van christenen, die van mening zijn
dat vanuit het evangelie een duide
lijke politieke- sociale vredesbood
schap is af te leiden, met name in
kritische zin ten aanzier van de
gevestigde orde en machten.
Zij willen dit politiek gestalte
trachten te geven als een lichtsig
naal naar een nieuwe toekomst, in
het besef van de gebrokenheid en
het voorlopige karakter van de hui
dige samenleving. De leden zijn van
mening dat een dergelijke evange
lisch politiek in de confessionele
partijen, niet is te verwezenlijken.
Op 12 september zal een landelijk
bijeenkomst door de groep worden
gehouden.
NEW YORK (AFP) Premier
Kosygin van de Sovjet-Unie zal in
oktober naar New York gaan, ter
gelegenheid van de viering van het
25-jarig bestaan van de organisatie
der VN, indien de internationale si
tuatie zulks toelaat, aldus is woens
dag uit diplomatieke bron verno
men.
Uit dezelfde bron heet het, dat
Kosygin niet het initiatief zal nemen
tot een gesprek met president
Nixon, hoewel hij bereid zou zijn
Nixon te ontmoeten als laatstge
noemde de wens hiertoe te kennen
zou geven. President Nixon zal, naar
het zich laat aanzien, de opening
bijwonen van de 25ste algemene
vergadering der VN, die in septem
ber geopend wordt.
(ADVERTENTIE)
(Van onze redacteur geestelijk leven)
DRIEBERGEN De actie voor de 2 procent van het totaal budget
van de Nederlands Hervormde kerk ten behoeve van de hulpverle
ning aan de landen in ontwikkeling, waaraan de generale synode ver
leden jaar reeds in principe haar fiat gaf, zal nu snel van start moe
ten gaan. Bij deze mening van het moderamen der synode, vastge
legd in een interim-rapport over de verantwoordelijkheid van de
kerk inzake ontwikkelingssamenwerking, werd woensdag met vrijwel
algemene stemmen aanvaard.
(ADVERTENTIE)
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS Tussentijdse verkiezingen in Frankrijk trekken als re
gel weinig, belangstelling. Zo pas werd in Parijs een tussentijdse ver
kiezing gehouden, waarbij de Gaullist het bij de herstemming won
van de communist. De helft van de kiezers was niet opgekomen en
zat aan de waterkant te vissen. Maar waarom zijn voor zondag 21 juni
alle ogen in Frankrijk gericht op een tussentijdse verkiezing in Nancy,
in Lotharingen? Daar zit een hele en lange voorgeschiedenis aan vast.
Lotharingen ligt in het oosten van
Frankrijk. Straatsburg is er het ui
terste puntje van. Vlakbij de Frans-
Duitse grens. Een klein eindje van
Straatsburg vandaan liggen de ste
den Metz in het noorden en Nancy
in het zuiden. Helaas kan van de
twee steden niet worden gezegd:
„Ai ziet hoe lieflijk is het dat zonen
als broeders van hetzelfde huis te te
zamen wonen".
De twee steden in een en dezelfde
provincie zijn met elkaar getrouwd,
maar het is geen huwelijk uit liefde
en ze kijken elkaar met de nek aan.
Beginnen wij met Nancy. Een stad
van kooplieden met 459.000 inwo
ners. Na de Frans-Duitse oorlog van
1871, in de jaren tussen 1871 en
1919 stroomden de Fransen uit de
door Duitsland geannexeerde depar
tementen (Boven-Rijn, Beneden-
Rijn en Moezel) naar Nancy. De
stad kwam in opkomst met indus
trieën als chemie, papier en hout.
In 1940 bij het uitbreken van de
tweede wereldoorlog stroomden
nieuwe golven naar Nancy uit Mul-
hausen, Straatsburg en Metz. Metz
was in vergelijking met Nancy maar
een klein stadje met nog geen
200.000 zielen.
Nancy begon te bouwen. Het werd
de nieuwste stad van Lotharingen
waar men even goed kon leven als
in Parijs: restaurants tot laat in de
nacht open, een eigen beurs, een
eigen universiteit met 20.000 studen
ten waar het in de woelige mei
maand van 1968 rustig bleef en
eigen gerenommeerde ziekenhuizen,
waar men allang met hartoverplan-
tingen op dieren bezig was, toen de
Parijzenaars nog op een oor lagen.
Vervolgens Metz. Langer dan
Nancy onder Duit* beheer. Mee
praat er beter Duits dan Frans. Heel
wat van wat de Duitsers achterlie
ten is gebleven. De geestelijken zijn
er staatsambtenaren en worden dooi
de overheid betaald. Dus geen schei
ding van kerk en staat zoals in de
rest van Frankrijk. De notarissen
kopen en verkopen er geen praktijk,
maar worden benoemd. Voor dat
alles halen de kooplieden in Nancy
de fijne neus op. Na de jongste
oorlog werd Metz garnizoenstad en
ook de super-perfect verhuisde met
zijn hele hebben en houden van
Nancy naar Metz. Als men op de
kaart kijkt staat Metz aangeduid
met een grote zwarte mop, terwijl
Nancy maar een klein zwart puntje
is.
Het boterde dus allerminst tussen
de twee steden. In oktober 1969
barstte de bom. De regering in Pa
rijs had de knoop doorgehakt: de
nieuwe autoroute van' Parijs naar
Straatsbutg zou lopen over Metz en
niet over Nancy. Vanzelfsprekend
zat in Nancy onmiddellijk de kat in
de gordijnen. Men wilde daar de pil
nog wel slikken, mits de nationale-4
van Parijs-Nancy-Straatsburg een
vierbaansweg zou worden. Maar dat
zmde Metz weer niet, omdat een
vierbaansweg het verkeer over de
autoroute Parijs-Metz-Straatsburg
zou aftappen.
En ook de regering wilde van
geen vierbaansweg horen. Uit pro-
test nam het Gaullistische kamerlid
van Nancy, de heer Souchal ontslag.
Naar zqn heilige overtuiging zou de
autoroute Parijs-Metz-Straatsburg de
langzame ondergang betekenen van
Nancy en van Zuid-Lotharingen. De
Duitsers zijn namelijk bezig met
een autoroute Saarbrücken - Metz
en op die manier zal al het verkeer
van Duitsland naar Parijs d* mus
ter Chaban-Delmas incluis gattn naar
Nancy om te proberen de kiezers
ervan te overtuigen hoe na Nancy
Parijs aan het hart ligt.
De tussentijdse verkiezingen in
Nancy, die zich aanvankelijk onbe
tekenend lieten aanzien is op die
manier een grote kermis geworden.
CHABAN-DELMAS
...naar Nancy...
van Nancy voorbij gaan. Nancy
heeft het toch al zo moeilijk met de
concurrentie uit de gemeenschappe
lijke markt.
Het ontslag van Souchal maakte
aanvankelijk in Parijs weinig in
druk. De ene of de andere Gaullist
in Nancy is lood om oud ijzer. Maar
Parijs veranderde als een blad aan
een boom, toen de nieuwe secretaris
van de liberale partij, Servan-
Schreiber, een gooi naar de parle
mentszetel deed. Schreiber is een
energiek man, die het wapen van de
reclame en de publiciteit uitstekend
weet te hanteren. Hij heeft van zijn
weekblad L'Express een anti-gaul
listische vesting gemaakt, schreef
het bekende boek „Le défi Améri-
cain" over de achterstand van de
Franse economie vergeleken bij de
Amerikaanse, een boek in vele talen
vertaald.
Hij maakte voor de bijna vergeten
liberale partij een geheel nieuw pro
gram onder de naam „Ilemel en
aarde" en stond andermaal in de
internationale belangstelling toen hij
de Griekse vrijheidsheld Theodora-
kis uit Athene naar Parijs wist te
brengen. Schreiber heeft zich opge
worpen tot de ambassadeur van Lo-
theringen en als hij het wint, wordt
hij de man van het nieuwe centrum.
De grote opposant tegen het gaullis-
ine.
De heren in Parijs zijn daar zo
van geschrokken, dat in alle haast
alle zware kanonnen naar Nancy
zijn overgebracht. De voornaamste
leden van de regering, eerste minis-
BONN (DPA) Met grote meer
derheid heeft de Westduitse bonds
dag besloten tot verlaging van de
kiesgerechtigde leeftijd tot 18 jaar.
Verkiesbaar is voortaan hij of zij
die meerderjarig is, d.w.z. het 21ste
levensjaar heeft voltooid.
In de meeste deelstaten, met uit
zondering van Bremen en Rijnland
palts, was de kiesgerechtigde leef
tijd al verlaagd tot 18 jaar en de
verkiesbare tot 21 of 23 jaar.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT. Het KNMI in
De Bilt heeft gebrek aan dames.
Gevolg daarvan is dat een man-
nestem na het draaien van het
telefoonnummer 003 het weer
voorspelt. Van de 16 meisjes die
normaal als telexiste of typiste
op het KNMI werken, zijn er nog
maar zes over. Het meisje met
de mooiste stem mocht tot nu
toe het weer via de telefoon
voorspellen. De zes overgeble
ven meisjes werken allen over
dag, zodat 's nachts een heer
met mooie stem) deze eer te
beurt valt.
Secretaris-generaal dominee F.
Landsman wees erop, dat, wanneer
de activiteiten in september niet op
gang worden gebracht, 1971 een ver
loren jaar zal zijn: de aktiviteiten
immers hebben te maken met de
begroting voor het volgend jaar, niet
alleen van de centrale financiën,
maar ook van die der gemeenten.
De 2 procent actie sluit aan bij een
voorstel in deze richting, door de
assemblee van de wereldraad van
kerken in 1968 in Uppsala aan de
kerkenlidmaten gedaan.
Het interim-rapport van het mo
deramen, dat in Driebergen ter dis
cussie was, wil de impasse doorbre
ken, die onstaan is enerzijds door
principiële tegenstellingen binnen de
commissie van overleg tussen de
diaconale raad, de raad voor de
zending en deskundigen op het ge
bied van ontwikkelingssamenwer
king. Deze commissie stelde ten be
hoeve van synode en gemeenten een
lijvig rapport samen onder leiding
van dr. J. Waardenburbg.
Tijdens de synode-vergadering
van woensdag werden de vragen,
die indertijd ook meespeelden in het
pas'oraal-concilie toen daar de ont-
werprapporten over missie en ont
wikkelingshulp aan de orde waren,
niet opgelost. De meeste synode
leden echter waren met dominee
Landsman van mening, dat deze
principiële meningsverschillen de
zaak zelf niet mogen tegenhouden.
„Het is schamel en triest dat de
Nederlandse Hervormde kerk twee
jaar na Uppsala nog niet aan concre
te beslissingen toe is", riep domine
R. Wijkstra namens de raad voor de
zaken van kerk en overheid uit. „De
christelijke politieke partijen zitten
op onze uitspraak te wachten, zo
heeft Biesheuvel dezer dagen nog te
verstaan gegeven".
Ook de actiegroep Uppsala-Neder-
land gaf middels een pamflet zijn
mening te kennen: „Wij zijn het
beu: uw mooie uitspraken, uw vage
beloften, uw gezwam en ge-o.h„ uw
structuur. Wij zijn uw 'uitstellen,
uitstellen, uitstellen beu". Twee jon
geren-vertegenwoordigers van het
wereldvoedselcongres in Den Haag
waren naar Driebergen gekomen,
om soortgelijke uitspraken te doen.
Dominee Landsman: „Het modera
men is het ermee eens, dat nu snel
gehandeld moet worden. De twee
procent aktie moét beginnen. De po
litieke actie kan dan later wel ko
men". En wat betreft de vraag, hoe
deze geldactie naast zending en we-
relddiaconaat komt te staan, vroeg
hij de studiecommissie WaardealMrg
met voorstellen te komen.
