JONGEMAN
„BUSRUS
VAN DE
RUSRUS"
MEN DOET
HIER AT,SOF
IK NIET
BESTA....
■ESMANN
are bekendmaking
■a. UNIROPA
letonijzervlechters
/oor Zeeland
ÜW - BREDA
ALBOUW
Ds. J. J. Buskes, „de dominee die overal tegen is'
Hypocriet
Welvaart
Test 4
Kunt u zich concentreren?
Aanwijzingen
Antwoord
)r. Solco
N. Tromp
IIIIIUllllllllllllllllUDIIIIIIIIIIIII
Woningbouw
'RUIM
DE STEM/ZATERDAG 6 JUNI 1970/VRIJUIT
iiout vraagt een
3 van uurwerken
hij een technisch
ek kan voeren,
noodzakelijk is.
kwaliteit en toe-
artikelen,
ne aandacht aan
aan een goede
ie in de afdeling.
unnen uitoefenen
ken (Feveru) ge-
oopervaring in de
aris kan rekenen
e korting op aan-
een gunstige va-
21 jaar oud zijn,
sollicitatie te rich-
f, Bredaseweg te
20-4141.
edïg antwoord.
ter van de gemeente Breda maat
et besluit van gedeputeerde staten
:i 1970 strekkende tot goedkeuri»!
mmingsplan Wolfslaar 1968 inmil
lelijk is geworden.
|ngsplan ligt ter gemeentesecretaiij
shuisvesting (Catharinastraat li|
ter inzage.
|970.
De burgemeester voornoemt|
Merkx.
AAGT VOOR DIRECT
►n, goede sociale voorzieningen
cantoor Sikkelstraat 36, Rotterdal
ien 9.00 en 17.30 uur 0 10 - 170607»
1931 en 297738.
raagt voor spoedige indiensttredi
raor de afdeling Boekhouding-
Jok zij die binnenkort de school
aten en interesse hebben in Me|
ïouden en zich verder in dit v
villen bekwamen, worden tutgf
digd te solliciteren.
Datum van indiensttreding na
overeen te konten.
rieven warden gaarne ingewacht -
Breda.
igen: overdag' 01600-2 42 00
's avonds 01600 - 4 40 23
rtentie-opdrachten worden
reenkomstig de Regelen
gedeponeerd ter
sementsrechtbanlien e"
Koophandel In Ned
In een Utrechtse
volksbuurt werd dominee
Buskes in 1899 geboren.
Zijn vader was
meubelmaker en
gereformeerd. Zijn zoon
liet hij studeren aan de
Vrije Universiteit in
Amsterdam. Als
predikant begon ds.
Buskes zijn loopbaan op
Texel. Dat was in de tijd
dat er nog maar twee
hotelletjes waren en er in
een heel jaar 500
toeristen kwamen. Nu is
dat aantal op een mooie
zondag in het seizoen
18.000. Dominee Buskes
gaat nog elk jaar op
vakantie naar Texel. Dan
preekt hij ook.
In de loop der jaren is hij
in hart en nieren
Amsterdammer
geworden. Als emeritus
blijft hij er wonen. Het
is de stad waar hij dn
de bezettingstijd vanaf
de kansel tegen het
optreden van de nazi's
protesteerde.
Buskes: ,,Nu ik emeritus
ben, zou ik ook naar
Zeist of 't Gooi kunnen
verhuizen. Maar dan zit
je in een reservaat van
emeriti. Ik hou van
Amsterdam. Het is een
woelige, wat
anarchistische stad. Dat
dateert heus niet van
vandaag. Amsterdam
heeft dat altijd gehad.
Troelstra en Domela
Nieuwenhuis hebben hier
gewerkt. De echte
Amsterdammer heeft
niet veel respect voor
gezag. Toch word ik
liever door dit publiek
geaccepteerd dan door
De Telegraaf-aanhang.
Jacques Gans heeft me
altijd „Buskes van de
Ruskes" genoemd. Hij
wilde het een keer
uitpraten, toen Henk van
Randwijk en ik samen in
een restaurant zaten. Hij
liet een kelner een
kaartje brengen, waarop
stond of hij erbij mocht
komen zitten. Henk van
Randwijk schreef er toen
op dat wij daar geen
behoefte aan hadden".
In de bezettingstijd
was de kerk van Buskes
altijd propvol. En ook
vandaag de dag heeft hij
over belangstelling
niet te klagen. In de
oorlogstijd heeft ds.
Buskes een half jaar in
gevangenis en
gijzelaarskamp gezeten.
Hij zegt daar achteraf
van: „Wat ik heb
meegemaakt, mag geen
naam hebben. De
Duitsers hebben me
altijd betrekkelijk
weinig last bezorgd".
Ik preek tegen Navo
en de
oorlog
door HENNY GROOTVELD
Ds. J. J. Buskes steekt zijn zoveelste sigaret op. Dan
legt hij hem op de rand van de asbak en staat op.
Tussen stapels boeken zoekt hij een brief. Even is
het stil in de werkkamer van de 70-jarige Amster
damse dominee, die aan de Booseveltlaan woont.
„Ik kan die brief natuurlijk niet vinden", zegt hjj, als
hij weer gaat zitten. „Erg jammer. Het was een leuke. Er
stond als adressering op: Aan Buskes die overal tegen
is. Verder niks. De post heeft de brief keurig bezorgd.
Ze kennen me wel. In ben in Amsterdam de enige Bus
kes".
Sommigen zien in ds. Bus
kes een dwarsdrijver, maar
anderen en dat aantal is
groter beschouwen hem
als de goede zoon van 't Ne
derlandse volk. Zijn optreden
in „de stoel" bij Mies Bouw
man is in de smaak geval
len. Hij verklaarde tenslotte
bij een eventueel twee le
ven op aarde graag dezelf
de vader en moeder en
broers en zusters te willen
hebben als de eerste keer.
„Op populariteit bouw je
niets. Het is een wankele ba
sis. Ik zou het natuurlijk ook
weer niet fijn vinden als ie
dereen het land aan me had.
Je hebt in het leven verras
singen en teleurstellingen.
Door de verrassingen word
je bewaard voor moedeloos
heid, door de teleursteHingen
voor hoogmoed. De meesten
aanvaarden me wel, geloof
ik. Ze weten dat ik meen wat
ik zeg en de mensen niet
misleid. Die goodwill wil ik
gebruiken als gelovige. Ik
ben niet bereid om excuses
te vragen voor mijn geloof.
Een waardering als „hij is
dominee, maar toch 'n aar
dige vent" kan me gestolen
worden. Ik wil niet geprezen
worden minus mijn geloof,
minus mijn christen-zijn".
Onderwerpen bij de vleet.
Tolerantie bijvoorbeeld.
„Tolerantie wantrouw ik
soms", zegt hij. „Ze laten
je vaak praten, omdat ze we
ten dat het geen kwaad kan.
Op het ogenblik preek ik te
gen de oorlog, tegen de N A
V O. Ik krijg er binnen mijn
kerk alle ruimte voor. Dat
is een tolerantie die ze zich
kunnen permitteren. Want de
meeste mensen zullen toch
niet achter me aan lopen.
De mensen van de oppositie
zijn soms onverdraagzaam.
Die neiging hebben provo's
en studenten. Ton Regtien
heeft bij de bezetting van 't
Maagdenhuis bijvoorbeeld
gezegd: Samkalden is een
smerige hypocriet. Onver
draagzaamheid is een ge
vaar dat in hun strijdmetho-
diek zit. Maar ik wil niet
beweren dat de verdraag
zaamheid aan de andere
kant zo groot is.
Toch zie ik vaak geen heil
in de manier waarop de jon
geren vechten. Maar hun on
behagen tegen het establish
ment deel ik. Het zijn heus
niet allemaal kwajongens.
Op het ogenblik ben ik lid
van de PvdA uit gebrek
aan beter. De eigenlijke be
slissingen vallen op het ogen
blik niet in het parlement,
maar bij de sociale en eco
nomische machten. Bij Phi
lips, Shell en noem maar op.
Het kan niet schelen wat. Ik
heb nog nooit meegemaakt,
dat iets niet doorging wat
die heren willen. Natuurlijk
zijn de grote vragen in de
politiek van vandaag geen
binnenlandse vragen, maar
buitenlandse. Die betreffen 't
probleem van oorlog en vre
de als ik Nixon hoor, word
ik witheet het probleem
van rijkdom en armoede en
het probleem van de rassen.
Die drie vragen zouden de
hele politiek moeten bepalen.
Maar ja, iedereen kankert
over Luns en we laten hem
toch op zijn zetel zitten. Ne
derland is natuurlijk maar 'n
klein landje, dat niet zoveel
te vertellen heeft. Volgens
mij hoef je dan nog geen
minister van Buitenlandse
Zaken te hebben die zich van
het parlement niets aan
trekt. Wij zijn zo'n beetje
opgenomen in de wereld van
het westen. Het kapitalisme
in ons land hebben we ge
breideld, wat ingetoomd.
Wat we hier in Nederland
vroeger hadden met het pro
letariaat en de kapitalisten
geldt nu anders. Wij Neder
landers zijn tegenover drie
kwart van de wereld de be
zittende klasse geworden. En
de arbeiders lopen warmer
voor loonsverhoging dan
voor verdeling van de we
reldrijkdom. De arbeiders
klasse is in de slechte zin
verburgerlijkt. En de ver
worpenen der aarde wonen
niet in Nederland en hebben
vaak een andere huidskleur.
Ik geef de arbeiders gelijk
als ze voor loonsverhoging
vechten. Ik constateer alleen
dat ze vervreemden van de
verworpenen der aarde. Ik
zie de jeugd liever op brom
fietsen rijden dan dat ze om
komt door tuberculose. Maar
nu je dat zelf hebt en daar
voor mag opkomen, mag je
niet vergeten dat driekwart
van de wereldbevolking daar
nog niet aan toe is. Het ge
vaar van welvaartsstijging
is verburgerlijking. Je bent
erbij gebaat alles te laten
zoals het is. Stel dat bij een
reorganisatie van de wereld
ons levenspeil iets daalt. Dan
zouden we dat moeten ac
cepteren. De werkelijkheid
is dat wij onze privileges wil
len vasthouden. Ten koste
van alles.
Het socialisme moet 'n we
relddimensie krijgen. Ik zie
in Nieuw Links ook niet
Ds. J.J. BUSK' S
veel. Heeft te weinig gestal
te. Het lijkt wel of ik over
al tegen ben, maar ik zie het
op het ogenblik niet in de
politiek. Bij de PvdA
krijgt de ruzie in Hilversum
alle aandacht. De grote zaak
zit er wel achter, maar die
krijgt te weinig aandacht.
Ze zitten ruzie te maken in
een binnenzeetje. Nee, ik
ben op het ogenblik niet
warm te krijgen voor de P
v d A. Ik loop er niet uit.
Maar... het interesseert me
weinig. De positie van de
partij wordt meer doel dan
middel. Het verdrietige is,
dat de leidende figuren niet
zoveel visie kunnen opbren
gen, dat we hier bovenuit
groeien. Dat is zo in alle
partijen. We missen op het
ogenblik mensen als Oud,
W. Drees, Kuyper, Trol
stra, Colijn die m'n vriend
niet was Nolens, Jan
Schouten, Romme en Vor-
rink. Misschien zouden zij 't
ook niet zien, maar mis
schien hadden ze wei meer
eenheid in de partijen kun
nen brengen.
Het is bekend dat u de boe
ken van Jan Cremer heeft
gekraakt. Heeft u een hekel
aan hem? „Ik ken hem niet
persoonlijk. Maar ik heb het
land aan wat ik niet onzede
lijk noem, maar onzindelijk.
Zoals bijvoorbeeld Bibeb ook
doet in Vrij Nederland.
Steeds maar praten over het
seksuele. Het is infantiel om
daar steeds over te zeuren.
Ik vind het onsmakelijk. Als
je 70 bent, weet je heus wel
wat van het seksuele. Daar
hoeven Jan Cremer en Bi
beb me niet over in te lich
ten. In het seksuele leven zit
iets waar een ander niets
mee te maken heeft, 't Lijkt
wel of die mensen er plezier
in hebben om een coïtus op
de Dam te bedrijven.
Jan Cremer heeft ook iets
racistisch. In zekere zin vind
je dat ook bij Gerard van
het Reve. In zijn „Brieven
uit Londen" heeft hij 't over
een vent met een gezicht als
een apereet. Dat vind ik sa
distisch. Maar aan de ande
re kant heeft Van het Reve
ook trekken van mededigen.
„De avonden" vind ik prach
tig".
U werkt aan het tweede deel
van Mensen die je niet ver
geet. Is het eerste deel n
succes en wie komen er in
het tweede deel voor?
„Het eerste deel is aan een
tweede druk toe. In deel 2,
dat meer literair is, schrijf
ik onder andere over Henk
van Randwijk, Fedde Schu-
rer, Anton van Duinkerken,
Jan W. Jacobs, Geerten Gos-
saert".
In 1926 bent u uit de Gere
formeerde Kerk gezet. Het
conflict ging over 'n spre
kende slang in een paradijs-
verhaal. Wat was er precies
aan de hand?
„Het was een verschil van
inzicht over de manier waar
op de bijbel gelezen moet
worden. Ik zeg: de bijbel is
een verzameling getuigenis
sen uit verschillende tijd,
verzameld, genoteerd en
doorgegeven door verschil
lende mensen. Daar zit de
leiding van God achter. Bij
interpretatie stuit je op me
ningsverschillen. Het is vol
gens mij te gek om te spre
ken van een sprekende pa
radijsslang. De bijbel is
geen boek dat uit de hemel
is komen vallen. Nee, het is
een boek van de mensen.
Gods getuigenis is verpakt
door mensen. Je hebt volko
men het recht om al die boe
ken te onderzoeken".
Hoe ziet u de mensen?
„Als zondig en zelfzuchtig.
Dat weet ik zeker, daar ben
ik orthodox christen voor.
Aan de ene kant zijn we
mensen met een zekere gran
deur en aan de andere kant
mensen van misere. Pascal
heeft gezegd: de mens is de
glorie en het uitschot van 't
heelal. We zijn geen van al
len beter dan Luns en Colijn.
We zijn allemaal zondige
mensen. We moeten alles in
de wereld doen met dit soort
mensen. Dat moeten we niet
vergeten. Maar ook niet, dat
we in Christus met God ver
noemde mensen mogen zijn,
die leven en werken in de
verwachting van zijn rijk.
Wij mogen het vertrouwen
bewaren en hopen. Deze we
reld is Gods wereld en we
mogen niemand afschrijven.
Vanwege Gods genade".
Aandacht is een van de belangrijkste factoren van de
intelligentie, daarover zijn de meeste psychologen het
wel eens. Concentratie kan worden omschreven als
exclusieve aandacht. U weet zelf wel dat als u uw
gehele aandacht aan een taak schenkt d.w.z .als u
zich op een taak concentreert u haar nauwkeuriger
en vlugger volbrengt dan wanneer u uw aandacht
laat afdwalen.
Proefnemingen duiden erop, dat de langste tijd waarin
men volledige aandacht kan opbrengen, ongeveer 30
seconden of iets minder duurt, ofschoon andere
schattingen tot 90 seconden komen. Daarna dwaalt de
aandacht tijdelijk af en moet door wat men „concen
tratie" noemt, weer op de zaak in kwestie gericht
worden.
Wat volgt is een test van uw concentratievermogen.
De opdracht luidt: bekijk een grote hoeveelheid cij
fers en richt uw aandacht geheel op het ontdekken
van bepaalde paren. Omdat dit een snelheidtest is, zal
elke keer dat uw aandacht door de andere cijfers
wordt afgeleid, uw werktempo op ongunstige wijze
beïnvloed worden; het gevolg daarvan is een minder
goede uitslag.
Op iedere regel staan paren opeenvolgende cijfers,
die samen 10 zijn. Onderstreep deze paren. Bijvoor
beeld
Z: 2 9 4 6 1_1_9 3 ji_5_6 7 8 5 4 7
Werk zo snel als u kunt. Lei erop de toegestane tijd
niet te overschrijden, want dan wordt de uitslag
onbetrouwbaar.
TIJD: 7 MINUTEN.
Uitstekend (.HOOGSTE 10 pet) 0-26
Goed (volgende 20 pet) 27-37
Voldoende (volgende 30 pet) 38-48
Onvoldoende (laagste 40 pot) 49-143
Uw Resultaat:
Gemiddeld resultaat: 45
A:
83 12
B:
43 14
C:
67 15
D:
349 1
9 8^8*0
F:
7455
G:
3824
H:
83 13
I:
37 82
J:
5701
K:
884
L:
1944
M:
7 677
N:
72 91
O:
29148756394
34567898765
98765432198
21521621728
12345678912
21631746135
33467382914
29123198765
53182774675
28382082465
20563770895
0553 3 554465
14328976378
57864018258
76554744466
45178913141
32132112312
39237236324
98798787682
9868 4 7 43289
19873826455
23456834567
2468246836
55566667777
83659172375
6655 4433221
91827364558
08207456789
27348556472
6 7 8
4 3 7
7 6 5
19 2
3 4 5
12 4
5 6 7
19 0
3 7 0
9 3 4
7 4 9
5 0 5
209
6 4 0
6 8 8
5 6 1
3 5 4
3 7 6
6 7 6
6 10
9 10
9 4 6 7
9 118
7 3 8
943
19 9
183
2 3 4
3 7 8
026775675675645766
P: 63860918764382
928765465435432321
Q: 97543354682254
668574635296645342
R: 40439347368247
463647586912837283
S: 901 6198463 2876
428487659071151682
T: 83654289661036
826754698457342891
U: 48654876983473
896474676476473468
V: 89573869010285
378232818171615648
W: 64286497628018
3 65 283667788991122
X: 48295163837846
752266337744885599
Y: 62482746389619
848328455918264379
Er zijn 143 paren cijfers die
samen 10 zijn.
Ken uzelf 1 punt toe voor
ieder paar cijfers dat u over
het hoofd hebt gezien of dat
u onjuist hebt onderstreept.
iwezen,
rrond
5 van
door JACQUES LEVIJ
„Er zit heel veel waars In
het gezegde van „de lange
hete zomer". Mensen komen
dan gemakkelijker tot explo
sies. Ze zijn prikkelbaarder
als het lang heel warm is.
Dat zinnetje duidt erop dat
de mensen weten hoe veel
invloed weer en klimaat
hebben op allerlei gedrags
uitingen".
Doctor Solco W. Tromp (61),
Nederlands enige bio-meteo-
roioog, weet waarover hij
praat. Hij heeft op zijn spe
ciale gebied een wereld
naam. Sinds jaren bestu
deert hjj de invloed van het
weer en het klimaat op le
vende organismen, op plant,
dier en mens dus. Zijn we
tenschap in eigen land
een onbekend terrein
wordt vooral in de angelsak-
sische landen heel ernstig
genomen. Uit die landen
krijgt het (particuliere) insti-
tuur van dr. Tromp veel re-
search-opdrachten. In de
Verenigde Staten werken,
vooral voor de ruimtevaart
maar ook op vele andere
terreinen honderden bio-
meteoroiogen. Er zijn hoog
leraren die zich met deze
wetenschap bezighouden, in
Sheffield en twee in
Israël, bijvoorbeeld.
„Een feit is dat reeds in de
oudheid beseft werd dat re
gen, koude, warmte, storm
noemt u maar op in
vloed hadden op de li
chaamsfuncties. Hippokra-
tes, de vader van de ge
neeskunde, gaf al voor
schriften waarin hij stelde
op welke dagen wel en op
welke dagen niet geopereerd
mocht worden. Wij weten nu
dat het weer invloed heeft op
onze stofwisseling".
Via de huid, de ogen, de
ademhalingsorganen, de
neus en het zenuwstelsel be
reiken de vele fysische en
chemische prikkels van de
ons omringende atmosfeer
ons. „Genetische geboorten-
afwijkingen zijn vaak klima
tologisch bepaald. De ont
wikkeling van de hersen
schors van een menselijke
vrucht van 3 maanden kan
ongunstig worden beïnvloed
door extreme weersomstan
digheden. Dat is gebleken
uit uitgebreide studies die in
Ohio in de Verenigde Staten
zijn gedaan. Het kan daar
zomers bar heet zijn. In Aus
tralië ontdekte men, onaf
hankelijk van dat onderzoek
in de V.S., hetzelfde. Net 6
maanden verschil, omdat
daar het hete jaargetijde an
ders valt. We hebben ook
ontdekt dat mensen die in
bepaalde jaargetijden zijn
geboren, om een voorbeeld
te geven, vatbaarder zijn
voor kanker dan mensen die
op andere tijden zijn gebo
ren".
Dr. Tromp wijst erop dat 't
allemaal niet zo wonderlijk
is als het lijkt. „Het warmte-
regelingscentrum in onze
hersenen de hypothala
mus reageert op alle ver
anderingen in de tempera
tuur, hoe gering ook. Eén
graad verschil van 37
Klimaat en
temperatuur
bepalen
gezondheid
naar 38 en je hebt koorts.
En wat is 1 graad? Welnu,
astmatici hebben zonder uit
zondering een slechte warm-
teregelaar. We kunnen ze
bijna allemaal genezen. Niet
door geneesmiddelen. Toe
passing daarvan is geen ech
te therapie. Geneesmiddelen
nemen de oorzaak niet weg.
Je kunt astmatische mensen
naar het hooggebergte stu
ren. Dat is duur. Je kunt ze
ook gedurende een half jaar
dagelijks laten „karen" in 'n
lage drukkamer. Dan her
stellen zij, omdat het warm-
te-regelingscentrum weer
goed gaat functioneren".
Met enige bitterheid spreekt
dr. Tromp over het feit dat
de Nederlandse medische
wereld ziendt en horende
blind en doof blijft voor de
grote betekenis van de bio-
meteorologie.
Dan komt hij tot zijn scherp
ste uitspraak over doze
merkwaardige toestand. „Ik
heb Nederland afgeschreven.
Het is, zo heb ik met veel
verdriet ervaren, onmogelijk
in dit land nieuwe terreinen
van wetenschap bloot te leg
gen. Ik werk uitsluitend voor
het buitenland, voor de An
gelsaksen vooral".
Bepaald triest vindt dr.
Tromp dat in ons land bij de
bouw van woningen en werk
ruimten met de klimatologi
sche veranderingen zelden
of nooit rekening wordt ge
houden. „De invloed van het
micro-klimaat op het gevoel
van welzijn, op de werklust,
is groot. In Engeland weet
men dit, bestudeert men het
en houdt men re rekening
mee. In ons land niet. Men
plaatst flats verkeerd, bouwt
tochtige woningen. Dubbele
ramen zijn bij ons onbekend.
En de man, of vrouw, die
het plotseling „koud aan de
rug" krijgt, kan er rhenma
uit over houden. En wat zou
u zeggen van de verspreiding
van virusziekten door ver
keerde temperaturen in wo
ningen. Om van de ontwik
keling van bacteriën nog
maar niet te spreken in be
paalde temperaturen".
Groot ook is de invloed van
het weer op de dierproduk-
ten. Daarvoor bestaat veel
belangstelling in de ontwik
kelingslanden. „Een econo
misch punt. In de Sovjet-
Unie weet men dat heel
goed. Daar beïnvloedt men
het klimaat, bijvoorbeeld
door het verleggen van rivie
ren. Dat heeft klimatologi
sche gevolgen, ook interna
tionaal. Ik vind dat zo iets
internationaal geregeld moet
worden".
Dr. Tromp is de stichter van
de internationale vereniging
van bio-meteorologie. Dat
gebeurde in 1955. „Die orga
nisatie omspant nu de hele
wereld, ongeacht de politie
ke constellatie. Honderden
individuele leden telt zij. Via
die organisatie heeft men
toegang tot de resultaten van
alle onderzoekingen".
Het bio-meteorologisch on
derzoekcentrum van dr.
Tromp krijgt subsidie van
de Verenigde Staten en En
geland. Daar erkent men
hem als een pionier en
maakt men gebruik van zijn
kennis en onderzoek. „Maar
in Nederland zou men mij 't
liefst doodzwijgen. Dat kan
niet meer. En dos doen ze
net of ik er niet ben".