luns ijvert voor gesprek over indo-china
Regering teleur-
gesteld, maar
begrip blijft
„Beul van Treblinka" voor rechters
Vis houdlfit
KMMfiSs
ANTÏ-LAWAAI-
CONGRES
MEVR. MYRTO
THEODORAKIS
GEVLUCHT UIT
GRIEKENLAND?
tl
Franz Stangl
ofwel: tweede
Eichmann
I
op Vi
literfles
Hl
Nixon beraadt
zich met
gouverneurs
BEZETTER STEDELIJK
KRIJGT WEEK GEL
Iberia neemt
veiligheids
maatregelen
Commentaar
Succes nodig
\vtmdamg
êeemt'
korting
I (nutrc
(nutroma
de
femiaste
Wliemelk
VERONTRUSTING
BOODSCHAP
Belediging
houdt
kruideniers
in spanning
Sportwagen met 180
km onder vrachtauto
Haven helpt haven
MMi
«•••v "-;>■■
13
DE STEM VAN DINSDAG 12 MEI 1970
LUNS
„.Suggestie..
f- 4 - a f
Het ziet er niet naar uit dat pre
sident Nixon met zijn perscon
ferentie en later met zijn „mono
loog" tussen de demonstranten in
Washington veel goodwill heeft
kunnen vergaren voor zijn beslis
sing inzake Cambodja. Hij kon dat
best gebruiken. Militair gezien,
doen de Amerikaanse bevelhebbers
in Indo-China het voorkomen alsof
het succes van de actie in Cambod
ja compleet is. Het hoofdkwartier
van de Vietcong (voor wie het. ver
geten mocht zijn: het hoofddoel
van de Amerikaanse invasie) is ech
ter nog steeds niet gevonden en
volgens waarnemers is het de vraag
of het wel gevonden zal worden.
Politiek gezien was de beslissing
van Nixon een onhandige. Terwijl
hij op zijn persconferentie van twee
weken geleden de vorige president
Johnson nog beschuldigde van het
doen escaleren van de oorlog in
Zuid-Vietnam, stuurde hij zelf sol
daten naar (weer) een ander land.
Ondanks de terugtrekking van
traepen uit ZuidVietnam lijkt het
er op dat óók Nixon een militaire
oplossing van het conflict in Indo-
China nastreeft. Dit ondanks al zijn
beloften over vrede.
Een groot deel van het Ameri
kaanse volk heeft de afgelopen we
ken op duidelijke wijze zijn afkeu
ring laten blijken van het beleid
van Nixon. De Amerikaanse presi
dent heeft snel een succes nodig,
wil hij zich niet helemaal vervreem
den van zijn tegenstanders.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG-WASHINGTON Minister Luns is diploma
tiek aktief om via een internationaal gesprek te komen tot een
regeling van de conflicten in Indo-China. Sinds 6 mei zijn een
aantal regeringen benaderd met de suggestie te komen tot een
zinvol initiatief voor een vreedzame staatkundige regeling
voor de volken van Indo-China, die naar vrije keuze tot stand
zou moeten komen. De benaderde regeringen hebben nog niet
gereageerd.
De regering schrijft dit in een nota aan de Tweede Kamer die als basis
moet dienen voor een nieuw debat tussen regering en Kamer, dat
morgen wordt gehouden. In de nota staat dat de regering niet kan
ontkomen aan gevoelens van diepe teleurstelling dat het is moeten
komen tot het overschrijden van de Cambodjaanse grens door aan
zienlijke Amerikaanse en Zuidvietnamese troepeneenheden.
De regering heeft evenwel begrip
voor de argumenten van president
Nixen. Volgens de Nederlandse re
gering is de communistische dreiging
in Cambodja zeer reëel. De nota
spreekt over een bedenkelijke wen
ding in de loop der gebeurtenissen
de laatste weken in Indo-China, en
over een hernieuwde escalatie van
het gewapend conflict.
GRONINGEN (ANP) Propa-
Sanda voor de instelling van speciale
aati-lawaaiafdelingen bij de politie,
invoering van een internationaal
certificaat voor fabrikanten van pro-
takten die een aanvaardbaar ge
luidsniveau niet overschrijden, een
juridisch onderzoek naar de verant
woordelijkheden op de luchtwegen
tn samenbundeling van de tijd
schriften van de nationale geluids
hinder bestrijdingsorganisaties tot
jccn internationaal blad.
J Deze vier concrete voorstellen deed
Kisterochtend in Groningen prof. mr.
•Zonderland als voorzitter van he zes-
|ta internationale geluidshindercon-
■Sres „Noise 2000".
(ADVERTENTIE)
V V koffieig
koffiemelk
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON - SAIGON Presi
dent Nixon heeft gisteren de Ameri
kaanse gouverneurs naar het Witte
Huis ontboden om de situatie aan de
Amerikaanse universiteiten en in
Zuidoost-Azië te bespreken na stu
dentenstakingen, demonstraties en
sporadisch geweld.
De commissie voor buitenlandse be
trekkingen van de Amerikaanse se
naat heeft gisteren met 9 tegen 1
stem besloten om een amendement
bij de senaat in te dienen, waarin
men zich uitspreekt tegen het deel
nemen aan verdere Amerikaanse mi
litaire activiteiten in Cambodja.
Aan de universiteiten Yale on
Notre Dame overweegt men in de
herfst een extra-vakantieperiode in
te stellen opdat de studenten een
actieve rol kunnen spelen bij de ver
kiezingen in november. Dit voorstel
werd vorige week door de universi
teit Princeton aangenomen.
Verder hebben verscheidene stu
dentendelegaties bekendgemaakt
naar Washington te zullen gaan om
leden van het huis van afgevaardig
den te horen over hun ideeën over
Zuidoost-Azië.
In de hoofdstad is de rust terugge
keerd. De bussen om het Witte Huis
zijn weg en men is bezig de afval op
te ruimen.
Een 23-jarige student heeft op de
universiteit van Californië in San
Diego geprobeerd zichzelf te ver
branden uit protest tegen de oorlog
in Vietnam. Omstanders slaagden er
in de vlammen te doven.
Ongeveer 500 jonge Canadezen heb
ben in het weekeinde een „inval" ge
daan op Amerikaans gebied om de
Amerikanen een indruk te geven,
hoe het de Cambodjanen te moede
moet zijn geweest, toen de Ameri
kaanse strijdkrachten hun land .bin
nentrokken.
De jongelui kwamen op 160 km ten
noorden van Seattle over de grens. In
Blaine, op één km over de grens,
gooiden zij o.a. ruiten in en beko
gelden een trein met 107 in Canada
gebouwde Amerikaanse auto's. De
schade wordt geschat op 175.000 gul
den.
In de visie van de regering op een
mogelijke oplossing van de conflic
ten staat het zelfbeschikkingsrecht
van de betrokken volken centraal.
Alle oorlogvoerende partijen zullen
moeten inzien dat slechts een inbin
ding van ieders absolute eisen tot
een compromis zal kunnen leiden,
waarin elke partij zonder wapenge
weld op constitutionele wijze zijn in
breng kan leveren aan de toekom-
.stige structuur van zijn land. Op de
feiten afgaande is de regering er niet
van overtuigd dat alle partijen reeds
tot dit inzicht zijn gekomen. Helaas
is van de kant van Noord-Vietnam
en de Vietcong niet de geringste be
reidheid tot werkelijke toenadering
getoond, zo staat in de nota.
De regering betreurt het ten
zeerste dat geen nieuwe Geneefse of
andere internationale conferentie
over Indo-China tot stand kan ko
men. De Sovjet-Unie heeft zich hier
tegen verklaard, hoewel van vele
zijden pogingen worden gedaan een
internationaal gesprek op gang te
brengen. Zo'n conferentie zou een
controlemechanisme kunnen schep
pen dat er voor zou moeten zorgen
dat de getroffen regelingen ook wer
kelijk uitgevoerd worden, aldus de
regeringsnota.
Ondertussen heeft minister Luns
de regering van de VS laten weten
dat eventuele hervatting van de
bombardementen op Noord-Vietnam
in ons land diepe verontrusting zou
veroorzaken. De minister heeft vo
rige week de Tweede Kamer toege
zegd dat hij deze mededeling aam de
Amerikaanse regering zou doen.
Sinds vorige week woensdag heb
ben echter geen bombardementen
meer plaatsgevonden, zo deelde mi
nister Luns de kamer mee.
Er is deining ontstaan rond een me
dedeling van de Amerikaanse onder
minister van buitenlandse zaken, El
liot Richardson, volgens welke Ne
derland als enige NAVO-land te
kennen zou hebben gegeven het be
sluit van president Nixon, Ameri
kaanse troepen naar Cambodja te
sturen te steunen.
In een vraaggesprek voor de tele
visie ha-d Richardson gezegd, dat de
Nederlandse regering de Amerikaan
se president een boodschap heeft ge
stuurd, waarin in het bijzonder diens
houding wordt goedgekeurd.
Naar aanleiding van deze mede
delingen heeft de woordvoerder van
het ministerie van buitenlandse za
ken gisteren desgevraagd ontkend
d-at de Nederlandse regering te ken
nen zou hebben gegeven, dat Neder-
land het besluit van Nixon Ameri
kaanse troepen naar Cambodja te
sturen, steunt. De woordvoerder ont
kent ook, dat de Nederlandse rege
ring een boodschap in die zin aan
Nixon zou hebben gezonden.
9 Een moment tijdens de botsingen
tussen demonstranten (tegen de
V.S.-politiek in Indo-China) en
politie in West-Berlijn: een poli-
tiepaard, dat beenbreuken had
opgelopen, moest worden afge
maakt.
(Van onze redactie buitenland)
ATHENE Myrto Theodorakis en
haar twee kinderen zouden er in ge
slaagd zijn naar het buitenland uit te
wijken. Dat hebben bevoegde politie
kringen in Athene meegedeeld.
Haar man, de Griekse componist
Mikis Theodorakis, die vorige maand
door het Griekse bewind werd vrij
gelaten, om zich te laten behandelen
voor een ziekte, bevindt zich momen
teel in Parijs.
Direct na zijn spectaculaire vrijla
ting heeft hij zijn intrek genomen bij
Jean-Jacques Servan Schreiber,
hoofdredacteur van het Franse week
blad L'Express. Zijn vrouw was er
toen niet in geslaagd van de Griekse
overheid eveneens toestemming te
krijgen, hem met de twee kinderen
naar het buitenland te volgen Welis
waar deelden bevoegde bronnen uit
Athene mee, dat dit wel de bedoeling
was, maar officieel werd dit nooit be
vestigd
Tegen haar schoonvader had me
vrouw Theodorakis verteld dat zij en
haar kinderen Jorgo (10) en Marga-
rital (11) het weekend bij vrienden
zouden doorbrengen. Hij toonde zich
gisteren ongerust over het niet terug
keren van het uitstapje van zijn
schoondochter naar Athene.
AMSTERDAM (ANP) De Am
sterdamse politierechter, mr. G. H.
Nomes, heeft gistermiddag de eer
ste van circa 39 kunstenaars, die in
de nacht van 16 op 17 januari j.l. de
hal van het Stedelijk Museum in de
hoofdstad bezetten, na een eis van
een boete van 150,veroordeeld
tot een week gevangenisstraf onvoor
waardelijk.
Het is de 31-jarige kunstschilder
Franciscus M. van Bommel.
UTRECHT (A.N P.) De pre
sident van de rechtbank in
Utrecht, zal moeten uitmaken of
voorzitter P. T. van Lente, van
de Algemene Nederlandse Krui-
deniersbond zich terecht bele
digd voelt door uitlatingen van
voorzitter P. Renkema van de
Christelijke Kruideniersbond.
De beer Renkema heeft zijn
collega op de algemene vergade
ring van de christelijke bond in
Lunteren op 21 april „een verra
der" genoemd en twijfel uitge
sproken over diens integriteit.
De heer Van Lente heeft de heer
Renkema daarop in kort geding
gedagvaard.
Achtergrond van de zaak is de
verticale prijsbinding voor merk
artikelen.
Ongeveer een jaar geleden be
gon ook de heer Van Lente in
advertenties koffie, suiker, cola
en dergelijke aan te bieden te
gen lagere prijzen dan de door
de fabrikanten vastgestelde. De
heer Renkema uitte daartegen
schriftelijke bezwaren en vatte
zijn grieven op de laatste leden
vergadering van zijn bond nog
eens krachtig samen met de ge
wraakte termen.
KERKWIJK (ANP) Op rijks
weg 2, Den Bosch-Utrecht, ter hoog
te van de gemeente Kerkwijk is gis
termiddag de 47-jarige heer H. van
Ree uit Bussum met zijn sportauto
onder een vrachtauto gereden.
Hij reed met een snelheid van naar
schatting 180 km per uur en verloor
de macht over het stuur. De heer
Van Ree overleed ter plaatse.
ROTTERDAM (ANP) De bur
gemeester van Dordrecht, mr. J. J. v.
d. Lee, heeft gisteren in Rotterdam
een paviljoen geopend, waarin door
NOVIB Rotterdam tijdens Commu
nicatie '70 onder het motto „Haven
helpt haven", een gerichte actie zal
worden gevoerd om geld in te za
melen voor de oprichting van haven
vakscholen in ontwikkelingslanden.
SCHIPHOL (ANP) Daags na de
identieke aanslagen op vier Iberia-
vliegtuigen op Schiphol en op de
luchthavens van Genève, Frankfort
en Londen, heeft Iberia op Schiphol
geheime extra veiligheidsmaat
regelen voor haar vluchten getrof
fen.
Het ontplofte Schotse linnen kof
fertje is gisteren naar het gerechte
lijk natuurwetenschappelijk labora
torium van het ministerie van justi
tie gebracht.
Na de oproep via pers, radio en te
levisie heeft de dienst luchtvaart van
het korps rijkspolitie op Schiphol
tientallen tips ontvangen over de cir
ca 25-jarige dame, die volgens een
verklaring zondag omstreeks het
middaguur geruime tijd met een
teckel in de vertrekhal van Schip
hol op een bank dichtbij het koffer
tje is gesignaleerd, doch zij zelf had
zich gisteravond nog steeds niet ge
meld.
In Madrid neemt de directie van
Iberia aan, dat de daders („anar
chisten") van de aanslagen met deze
gevaarlijke aanslagfcn beogen het
burgerluchtverkeer in de war te
sturen en zelf publiciteit te verwer
ven, waarbij z>ii er door middel van
anonieme telefonische waarschu
wingen voor zorgen, dat fatale kon-
sekwenties worden vermeden.
Op Londen Airport hebben de krui
ers voor Iberia Airways een wilde
staking van een uur gehouden uit
protest tegen de hun inziens onvol
doende veiligheidsmaatregelen.
Iberia heeft naar aanleiding van
de bomaanslag geen afboekingen ge
kregen, aldus gisteren een woord
voerder van het bedrijf op Schiphol.
Volgens deze Iberia-woordvoerder
hebben de plegers van de aanslagen
geen politieke motieven.
De woordvoerder dacht eerder in
de richting van een internationaal
bandietenkomplot met chantage oog
merken. Met name in Amerika is dit
verschijnsel niet onbekend.
Kort voor het vertrek van een
DC-9 van Swissair naar Madrid
kreeg men gistermiddag op het vlieg
veld Bazel-Mülhausen een anoniem
telefoontje met de mededeling dat er
een aanslag op dat vliegtuig werd
gepleegd.
De zegsman sprak gebroken Frans.
Een onderzoek leverde niets op en
met drie kwartier vertraging kon
het toestel vertrekken.
Ook het kantoor in Bazel van het
Zwitserse persbureau SDA kreeg een
anonieme mededeling.
Zo, urieriden en vijanden, we zijn
toch maar weer allemaal lekker, meer
of minder bakkend, aan het genieten
geweest van een en dezelfde zon. En
dat vind ik nog steeds de meest reele
basis voor de democratie.
Allemaal kletsnat worden van de
zelfde regenbui is dat trouwens ook.
Overigens meen ik dat de lente een
van de aangenaamste seizoenen van
het jaar is (geworden). Trouwens de
heerlijke temperatuur uerandert ook
heel wat in de door mij zo onsym
pathiek gevonden nurkse oude zak
ken, die zelfs geneigd zijn de toestand
iets minder somber in te zien dan
normaal.
TROS-voarzitter mr. J. M. Landré
(hoofdrolspeler in de gelijknamige
serie) heeft het duidelijk gezegd: „De
TROS belazert niemand."
Wie had dat nou durven denken!
De Nederlandse taal als (zelfstan
dige) cultuurtaal van ongeveer 19
miljoen Nederlanders en Belgen BE
STAAT voor 99,99 procent van de
Duits-talige volken gewoon niet, net
zo min als bijvoorbeeld Swahili. (Al
dus M. Mourik, ambassaderaad en
chef persvoorlichting en culturele za
ken aan de Nederlandse ambassade
in Bonn.)
't Is maar dat u het zich realiseert
als die mensen deze zomer weer
komen.
Naast enige belangrijke zaken op
wereldniveau, signaleerde ik dit
weekeinde nog het volgende: een
autorally, een verloving, een door mij
met het hoofd gescoord doelpunt
een regenbui, een koel glas bier, een
uitsmijter en een film uit 1930. En
dit alles in minder dan 36 uur.
Nixon kon zaterdagmorgen niet
slapen. Nou, dat kan ik me voor
stellen!
Lieve lezers en lezeressen, ter in
formatie: De Westduitser Walter
Stolle, die zover mogelijk per fiets
een reis om de wereld maakt, is op
Madagascar aangekomen. Dit is het
113-de land dat hij bezoekt. Sinds
hij elf jaar geleden zijn reis begon,
heeft hij tien rijwielen versleten.
De dag van gisteren bood weinig
inspirerends, mensenEre waarom
ook? Ik ben een voorstander van de
Zuideuropese mentaliteit, al jaren.
Alles lekker op je gemak doen. Waar
om zijn we toch zo'n vlijtig volkje?
En dit is een noodkreet.
En dit was Deze Tijd. Gegroet. Tot
morgen. Zelfde krant, zelfde plaats.
MERIJN.
(ADVERTENTIE)
VIS OPZ'N JAPANS'
Snijd 400 g kabeljauwfilets
in 8 vingerdikke plakken.
I Snijd 1 teentje knoflook,
1 ui en 2 balletjes gember
klein. Knoflook, ui en
I gember dooreen mengen met.
1 eetlepel suiker, 1 dl niet
zoete sojasaus en 1 dl water
in een platte schotel. De vis
2 uur in deze saus laten
staan. Daarna laten uitlekken
en in weinig olie. boter of
margarine in de koekepan
onder af en toe keren 3 i
5 minuten gaar bakken.
De saus eventueel
zeven en warm mét
de vis opdienen.
Vraag recepten bij' uw
vishandelaar of bij het
Produktschap.voor Vis
en Visprodukten,
Wassenaarseweg 20,
Den Haag.
(Van onze verslaggever)
DiiSSELDORF Voor het „Lands-
gericht" in het Westduitse Düssel-
dorf begint morgen het proces tegen
een van de zwaarste oorlogsmisda
digers van het Hitlerrijk, de nu 62-
jarige Franz Stangl. Deze oud-SS-
officier wel de tweede Eichmann
genoemd was in de oorlogsjaren
achtereenvolgens commandant van
de moordenaarsschool Hartheim bij
het Oostenrijkse Linz en comman
dant van de vernietigingskampen
Sobibor en Treblinka. In de vele
pagina's tellende tenlastelegging-
wordt Stangl moord op vierhon
derdduizend joodse gevangenen in
Treblinka en moord op duizenden
Duitse en Oostenrijkse ouden van
dagen, ongeneeslijk zieken en gees
telijk gestoorden in Hartheim ver
weten.
Opmerkelijk is, dat Franz Stangl
in feite niet terecht zal hoeven te
staan voor hetgeen hij in de oor
logsjaren als commandant van So
bibor na Auschwitz wellicht het
gruwelijkste en meest effectieve
vernietigingskamp van de Nazi's
heeft misdaan. In Sobibor vonden
1,6 miljoen joden de gasdood. Tus
sen 2 maart en 20 juli 1943 reden
naar dit 80 kilometer ten oosten
van het Poolse Lublin liggende ver
nietigingskamp negentien treinen
uit Nederland met in totaal 34.000
Nederlandse gevangenen. Nog geen
twintig keerden uit Sobibor terug.
Tijdens het proces tegen Franz
Stangl, dat tot eind september van
dit jaar zal duren, zullen wel enke
le getuigen worden gehoord die
Stangl als commandant van Sobi
bor hebben meegemaakt.
Deze verklaringen worden be
schouwd als aanvullend bewijs voor
de stelling van de openbare aankla-
ger, dat Franz Stangl zich in Tre
blinka en op het kasteel Hartheim
schuldig heeft gemaakt aan massa
moord.
In totaal zijn veertig getuigen ge
dagvaard. Zij wonen in Duitsland,
Israëi en de Verenigde Staten. Nazi-
beul Franz Stangl werd twee jaar
geleden door Israëlische agenten in
het Braziliaanse Sao Paulo gearres
teerd, waar hij jaren als monteur in
de Volkswagenfabriek werkte. Die
arrestatie was het gevolg van jaren
lang speurwerk van Nazi-jager Si
mon Wiesenthal. In 1966 was Wie-
senthal te Wenen in contact geko
men met een ex-Gestapo-man, die
op de hoogte was van Stangls ver
blijfplaats.
Voor mededelingen hierover had
hij aanvankelijk 25.000 dollar ge
vraagd. Later stelde de Gestapo
man deze eis: één dollarcent voor
ieder lijk. In Treblinka werden
700.000 mensen uitgeroeid. Voor
7.000 dollar kreeg Wiesenthal de ge
gevens, die later leidden tot de ar
restatie van Franz Stangl, een van
de zwaarste oorlogsmisdadigers van
het Nazi-regime. Hij leefde er 18
jaar vrijwel ongestoord.
In de tweede wereldoorlog werd
hij onderscheiden wegens speciale
verdiensten inzake de techniek van
de massamoord Stangls misdadige
carrière begon, toen hij in 1941
commandant werd van kasteel Hart
heim, waar Nazi's experimenteer
den om de meest effectieve metho
de van massamoord op mensen te
vinden.
Er werden proeven genomen met
gasmengsels om te ontdekken, wel
ke het meest effectief waren. Dok
toren met stopwatches observeer
den door kijkgaatjes stervende pa
tiënten in de kelders van Hartheim.
Na in Hartheim carrière te heb
ben gemaakt werd Stangl overge
plaatst naar Sobibor, een van de be
ruchtste vernietigingskampen van
de Nazi's. Hoeveel joden tijdens het
korte bewind van Stangl in Sobibor
werden vermoord, is niet precies
bekend, maar het zijn er zeker vele
tienduizenden geweest. Franz Stangl
werd in augustus 1942 naar Treblin
ka overgeplaatst, een concentratie
kamp op 120 km ten noordoosten
van Warschau. Na de oorlog is be
rekend. dat in Treblinka in totaal
700.000 gevangenen werden gedood.
In Düsseldorf wordt Stangl moord
op 400.000 Treblinka-gevangenen
verweten. Treblinka was de eind
halte voor de uit het getto van
Warschau gehaalde joden. Volgens
prof. Presser heeft Treblinka het
kamp Belzec in gruwelijkheid nog
overtroffen.