luns ijvert voor gesprek over indo-china Regering teleur- gesteld, maar begrip blijft „Beul van Treblinka" voor rechters Vis houdlfit KMMfiSs ANTÏ-LAWAAI- CONGRES MEVR. MYRTO THEODORAKIS GEVLUCHT UIT GRIEKENLAND? tl Franz Stangl ofwel: tweede Eichmann I op Vi literfles Hl Nixon beraadt zich met gouverneurs BEZETTER STEDELIJK KRIJGT WEEK GEL Iberia neemt veiligheids maatregelen Commentaar Succes nodig \vtmdamg êeemt' korting I (nutrc (nutroma de femiaste Wliemelk VERONTRUSTING BOODSCHAP Belediging houdt kruideniers in spanning Sportwagen met 180 km onder vrachtauto Haven helpt haven MMi «•••v "-;>■■ 13 DE STEM VAN DINSDAG 12 MEI 1970 LUNS „.Suggestie.. f- 4 - a f Het ziet er niet naar uit dat pre sident Nixon met zijn perscon ferentie en later met zijn „mono loog" tussen de demonstranten in Washington veel goodwill heeft kunnen vergaren voor zijn beslis sing inzake Cambodja. Hij kon dat best gebruiken. Militair gezien, doen de Amerikaanse bevelhebbers in Indo-China het voorkomen alsof het succes van de actie in Cambod ja compleet is. Het hoofdkwartier van de Vietcong (voor wie het. ver geten mocht zijn: het hoofddoel van de Amerikaanse invasie) is ech ter nog steeds niet gevonden en volgens waarnemers is het de vraag of het wel gevonden zal worden. Politiek gezien was de beslissing van Nixon een onhandige. Terwijl hij op zijn persconferentie van twee weken geleden de vorige president Johnson nog beschuldigde van het doen escaleren van de oorlog in Zuid-Vietnam, stuurde hij zelf sol daten naar (weer) een ander land. Ondanks de terugtrekking van traepen uit ZuidVietnam lijkt het er op dat óók Nixon een militaire oplossing van het conflict in Indo- China nastreeft. Dit ondanks al zijn beloften over vrede. Een groot deel van het Ameri kaanse volk heeft de afgelopen we ken op duidelijke wijze zijn afkeu ring laten blijken van het beleid van Nixon. De Amerikaanse presi dent heeft snel een succes nodig, wil hij zich niet helemaal vervreem den van zijn tegenstanders. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG-WASHINGTON Minister Luns is diploma tiek aktief om via een internationaal gesprek te komen tot een regeling van de conflicten in Indo-China. Sinds 6 mei zijn een aantal regeringen benaderd met de suggestie te komen tot een zinvol initiatief voor een vreedzame staatkundige regeling voor de volken van Indo-China, die naar vrije keuze tot stand zou moeten komen. De benaderde regeringen hebben nog niet gereageerd. De regering schrijft dit in een nota aan de Tweede Kamer die als basis moet dienen voor een nieuw debat tussen regering en Kamer, dat morgen wordt gehouden. In de nota staat dat de regering niet kan ontkomen aan gevoelens van diepe teleurstelling dat het is moeten komen tot het overschrijden van de Cambodjaanse grens door aan zienlijke Amerikaanse en Zuidvietnamese troepeneenheden. De regering heeft evenwel begrip voor de argumenten van president Nixen. Volgens de Nederlandse re gering is de communistische dreiging in Cambodja zeer reëel. De nota spreekt over een bedenkelijke wen ding in de loop der gebeurtenissen de laatste weken in Indo-China, en over een hernieuwde escalatie van het gewapend conflict. GRONINGEN (ANP) Propa- Sanda voor de instelling van speciale aati-lawaaiafdelingen bij de politie, invoering van een internationaal certificaat voor fabrikanten van pro- takten die een aanvaardbaar ge luidsniveau niet overschrijden, een juridisch onderzoek naar de verant woordelijkheden op de luchtwegen tn samenbundeling van de tijd schriften van de nationale geluids hinder bestrijdingsorganisaties tot jccn internationaal blad. J Deze vier concrete voorstellen deed Kisterochtend in Groningen prof. mr. •Zonderland als voorzitter van he zes- |ta internationale geluidshindercon- ■Sres „Noise 2000". (ADVERTENTIE) V V koffieig koffiemelk (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON - SAIGON Presi dent Nixon heeft gisteren de Ameri kaanse gouverneurs naar het Witte Huis ontboden om de situatie aan de Amerikaanse universiteiten en in Zuidoost-Azië te bespreken na stu dentenstakingen, demonstraties en sporadisch geweld. De commissie voor buitenlandse be trekkingen van de Amerikaanse se naat heeft gisteren met 9 tegen 1 stem besloten om een amendement bij de senaat in te dienen, waarin men zich uitspreekt tegen het deel nemen aan verdere Amerikaanse mi litaire activiteiten in Cambodja. Aan de universiteiten Yale on Notre Dame overweegt men in de herfst een extra-vakantieperiode in te stellen opdat de studenten een actieve rol kunnen spelen bij de ver kiezingen in november. Dit voorstel werd vorige week door de universi teit Princeton aangenomen. Verder hebben verscheidene stu dentendelegaties bekendgemaakt naar Washington te zullen gaan om leden van het huis van afgevaardig den te horen over hun ideeën over Zuidoost-Azië. In de hoofdstad is de rust terugge keerd. De bussen om het Witte Huis zijn weg en men is bezig de afval op te ruimen. Een 23-jarige student heeft op de universiteit van Californië in San Diego geprobeerd zichzelf te ver branden uit protest tegen de oorlog in Vietnam. Omstanders slaagden er in de vlammen te doven. Ongeveer 500 jonge Canadezen heb ben in het weekeinde een „inval" ge daan op Amerikaans gebied om de Amerikanen een indruk te geven, hoe het de Cambodjanen te moede moet zijn geweest, toen de Ameri kaanse strijdkrachten hun land .bin nentrokken. De jongelui kwamen op 160 km ten noorden van Seattle over de grens. In Blaine, op één km over de grens, gooiden zij o.a. ruiten in en beko gelden een trein met 107 in Canada gebouwde Amerikaanse auto's. De schade wordt geschat op 175.000 gul den. In de visie van de regering op een mogelijke oplossing van de conflic ten staat het zelfbeschikkingsrecht van de betrokken volken centraal. Alle oorlogvoerende partijen zullen moeten inzien dat slechts een inbin ding van ieders absolute eisen tot een compromis zal kunnen leiden, waarin elke partij zonder wapenge weld op constitutionele wijze zijn in breng kan leveren aan de toekom- .stige structuur van zijn land. Op de feiten afgaande is de regering er niet van overtuigd dat alle partijen reeds tot dit inzicht zijn gekomen. Helaas is van de kant van Noord-Vietnam en de Vietcong niet de geringste be reidheid tot werkelijke toenadering getoond, zo staat in de nota. De regering betreurt het ten zeerste dat geen nieuwe Geneefse of andere internationale conferentie over Indo-China tot stand kan ko men. De Sovjet-Unie heeft zich hier tegen verklaard, hoewel van vele zijden pogingen worden gedaan een internationaal gesprek op gang te brengen. Zo'n conferentie zou een controlemechanisme kunnen schep pen dat er voor zou moeten zorgen dat de getroffen regelingen ook wer kelijk uitgevoerd worden, aldus de regeringsnota. Ondertussen heeft minister Luns de regering van de VS laten weten dat eventuele hervatting van de bombardementen op Noord-Vietnam in ons land diepe verontrusting zou veroorzaken. De minister heeft vo rige week de Tweede Kamer toege zegd dat hij deze mededeling aam de Amerikaanse regering zou doen. Sinds vorige week woensdag heb ben echter geen bombardementen meer plaatsgevonden, zo deelde mi nister Luns de kamer mee. Er is deining ontstaan rond een me dedeling van de Amerikaanse onder minister van buitenlandse zaken, El liot Richardson, volgens welke Ne derland als enige NAVO-land te kennen zou hebben gegeven het be sluit van president Nixon, Ameri kaanse troepen naar Cambodja te sturen te steunen. In een vraaggesprek voor de tele visie ha-d Richardson gezegd, dat de Nederlandse regering de Amerikaan se president een boodschap heeft ge stuurd, waarin in het bijzonder diens houding wordt goedgekeurd. Naar aanleiding van deze mede delingen heeft de woordvoerder van het ministerie van buitenlandse za ken gisteren desgevraagd ontkend d-at de Nederlandse regering te ken nen zou hebben gegeven, dat Neder- land het besluit van Nixon Ameri kaanse troepen naar Cambodja te sturen, steunt. De woordvoerder ont kent ook, dat de Nederlandse rege ring een boodschap in die zin aan Nixon zou hebben gezonden. 9 Een moment tijdens de botsingen tussen demonstranten (tegen de V.S.-politiek in Indo-China) en politie in West-Berlijn: een poli- tiepaard, dat beenbreuken had opgelopen, moest worden afge maakt. (Van onze redactie buitenland) ATHENE Myrto Theodorakis en haar twee kinderen zouden er in ge slaagd zijn naar het buitenland uit te wijken. Dat hebben bevoegde politie kringen in Athene meegedeeld. Haar man, de Griekse componist Mikis Theodorakis, die vorige maand door het Griekse bewind werd vrij gelaten, om zich te laten behandelen voor een ziekte, bevindt zich momen teel in Parijs. Direct na zijn spectaculaire vrijla ting heeft hij zijn intrek genomen bij Jean-Jacques Servan Schreiber, hoofdredacteur van het Franse week blad L'Express. Zijn vrouw was er toen niet in geslaagd van de Griekse overheid eveneens toestemming te krijgen, hem met de twee kinderen naar het buitenland te volgen Welis waar deelden bevoegde bronnen uit Athene mee, dat dit wel de bedoeling was, maar officieel werd dit nooit be vestigd Tegen haar schoonvader had me vrouw Theodorakis verteld dat zij en haar kinderen Jorgo (10) en Marga- rital (11) het weekend bij vrienden zouden doorbrengen. Hij toonde zich gisteren ongerust over het niet terug keren van het uitstapje van zijn schoondochter naar Athene. AMSTERDAM (ANP) De Am sterdamse politierechter, mr. G. H. Nomes, heeft gistermiddag de eer ste van circa 39 kunstenaars, die in de nacht van 16 op 17 januari j.l. de hal van het Stedelijk Museum in de hoofdstad bezetten, na een eis van een boete van 150,veroordeeld tot een week gevangenisstraf onvoor waardelijk. Het is de 31-jarige kunstschilder Franciscus M. van Bommel. UTRECHT (A.N P.) De pre sident van de rechtbank in Utrecht, zal moeten uitmaken of voorzitter P. T. van Lente, van de Algemene Nederlandse Krui- deniersbond zich terecht bele digd voelt door uitlatingen van voorzitter P. Renkema van de Christelijke Kruideniersbond. De beer Renkema heeft zijn collega op de algemene vergade ring van de christelijke bond in Lunteren op 21 april „een verra der" genoemd en twijfel uitge sproken over diens integriteit. De heer Van Lente heeft de heer Renkema daarop in kort geding gedagvaard. Achtergrond van de zaak is de verticale prijsbinding voor merk artikelen. Ongeveer een jaar geleden be gon ook de heer Van Lente in advertenties koffie, suiker, cola en dergelijke aan te bieden te gen lagere prijzen dan de door de fabrikanten vastgestelde. De heer Renkema uitte daartegen schriftelijke bezwaren en vatte zijn grieven op de laatste leden vergadering van zijn bond nog eens krachtig samen met de ge wraakte termen. KERKWIJK (ANP) Op rijks weg 2, Den Bosch-Utrecht, ter hoog te van de gemeente Kerkwijk is gis termiddag de 47-jarige heer H. van Ree uit Bussum met zijn sportauto onder een vrachtauto gereden. Hij reed met een snelheid van naar schatting 180 km per uur en verloor de macht over het stuur. De heer Van Ree overleed ter plaatse. ROTTERDAM (ANP) De bur gemeester van Dordrecht, mr. J. J. v. d. Lee, heeft gisteren in Rotterdam een paviljoen geopend, waarin door NOVIB Rotterdam tijdens Commu nicatie '70 onder het motto „Haven helpt haven", een gerichte actie zal worden gevoerd om geld in te za melen voor de oprichting van haven vakscholen in ontwikkelingslanden. SCHIPHOL (ANP) Daags na de identieke aanslagen op vier Iberia- vliegtuigen op Schiphol en op de luchthavens van Genève, Frankfort en Londen, heeft Iberia op Schiphol geheime extra veiligheidsmaat regelen voor haar vluchten getrof fen. Het ontplofte Schotse linnen kof fertje is gisteren naar het gerechte lijk natuurwetenschappelijk labora torium van het ministerie van justi tie gebracht. Na de oproep via pers, radio en te levisie heeft de dienst luchtvaart van het korps rijkspolitie op Schiphol tientallen tips ontvangen over de cir ca 25-jarige dame, die volgens een verklaring zondag omstreeks het middaguur geruime tijd met een teckel in de vertrekhal van Schip hol op een bank dichtbij het koffer tje is gesignaleerd, doch zij zelf had zich gisteravond nog steeds niet ge meld. In Madrid neemt de directie van Iberia aan, dat de daders („anar chisten") van de aanslagen met deze gevaarlijke aanslagfcn beogen het burgerluchtverkeer in de war te sturen en zelf publiciteit te verwer ven, waarbij z>ii er door middel van anonieme telefonische waarschu wingen voor zorgen, dat fatale kon- sekwenties worden vermeden. Op Londen Airport hebben de krui ers voor Iberia Airways een wilde staking van een uur gehouden uit protest tegen de hun inziens onvol doende veiligheidsmaatregelen. Iberia heeft naar aanleiding van de bomaanslag geen afboekingen ge kregen, aldus gisteren een woord voerder van het bedrijf op Schiphol. Volgens deze Iberia-woordvoerder hebben de plegers van de aanslagen geen politieke motieven. De woordvoerder dacht eerder in de richting van een internationaal bandietenkomplot met chantage oog merken. Met name in Amerika is dit verschijnsel niet onbekend. Kort voor het vertrek van een DC-9 van Swissair naar Madrid kreeg men gistermiddag op het vlieg veld Bazel-Mülhausen een anoniem telefoontje met de mededeling dat er een aanslag op dat vliegtuig werd gepleegd. De zegsman sprak gebroken Frans. Een onderzoek leverde niets op en met drie kwartier vertraging kon het toestel vertrekken. Ook het kantoor in Bazel van het Zwitserse persbureau SDA kreeg een anonieme mededeling. Zo, urieriden en vijanden, we zijn toch maar weer allemaal lekker, meer of minder bakkend, aan het genieten geweest van een en dezelfde zon. En dat vind ik nog steeds de meest reele basis voor de democratie. Allemaal kletsnat worden van de zelfde regenbui is dat trouwens ook. Overigens meen ik dat de lente een van de aangenaamste seizoenen van het jaar is (geworden). Trouwens de heerlijke temperatuur uerandert ook heel wat in de door mij zo onsym pathiek gevonden nurkse oude zak ken, die zelfs geneigd zijn de toestand iets minder somber in te zien dan normaal. TROS-voarzitter mr. J. M. Landré (hoofdrolspeler in de gelijknamige serie) heeft het duidelijk gezegd: „De TROS belazert niemand." Wie had dat nou durven denken! De Nederlandse taal als (zelfstan dige) cultuurtaal van ongeveer 19 miljoen Nederlanders en Belgen BE STAAT voor 99,99 procent van de Duits-talige volken gewoon niet, net zo min als bijvoorbeeld Swahili. (Al dus M. Mourik, ambassaderaad en chef persvoorlichting en culturele za ken aan de Nederlandse ambassade in Bonn.) 't Is maar dat u het zich realiseert als die mensen deze zomer weer komen. Naast enige belangrijke zaken op wereldniveau, signaleerde ik dit weekeinde nog het volgende: een autorally, een verloving, een door mij met het hoofd gescoord doelpunt een regenbui, een koel glas bier, een uitsmijter en een film uit 1930. En dit alles in minder dan 36 uur. Nixon kon zaterdagmorgen niet slapen. Nou, dat kan ik me voor stellen! Lieve lezers en lezeressen, ter in formatie: De Westduitser Walter Stolle, die zover mogelijk per fiets een reis om de wereld maakt, is op Madagascar aangekomen. Dit is het 113-de land dat hij bezoekt. Sinds hij elf jaar geleden zijn reis begon, heeft hij tien rijwielen versleten. De dag van gisteren bood weinig inspirerends, mensenEre waarom ook? Ik ben een voorstander van de Zuideuropese mentaliteit, al jaren. Alles lekker op je gemak doen. Waar om zijn we toch zo'n vlijtig volkje? En dit is een noodkreet. En dit was Deze Tijd. Gegroet. Tot morgen. Zelfde krant, zelfde plaats. MERIJN. (ADVERTENTIE) VIS OPZ'N JAPANS' Snijd 400 g kabeljauwfilets in 8 vingerdikke plakken. I Snijd 1 teentje knoflook, 1 ui en 2 balletjes gember klein. Knoflook, ui en I gember dooreen mengen met. 1 eetlepel suiker, 1 dl niet zoete sojasaus en 1 dl water in een platte schotel. De vis 2 uur in deze saus laten staan. Daarna laten uitlekken en in weinig olie. boter of margarine in de koekepan onder af en toe keren 3 i 5 minuten gaar bakken. De saus eventueel zeven en warm mét de vis opdienen. Vraag recepten bij' uw vishandelaar of bij het Produktschap.voor Vis en Visprodukten, Wassenaarseweg 20, Den Haag. (Van onze verslaggever) DiiSSELDORF Voor het „Lands- gericht" in het Westduitse Düssel- dorf begint morgen het proces tegen een van de zwaarste oorlogsmisda digers van het Hitlerrijk, de nu 62- jarige Franz Stangl. Deze oud-SS- officier wel de tweede Eichmann genoemd was in de oorlogsjaren achtereenvolgens commandant van de moordenaarsschool Hartheim bij het Oostenrijkse Linz en comman dant van de vernietigingskampen Sobibor en Treblinka. In de vele pagina's tellende tenlastelegging- wordt Stangl moord op vierhon derdduizend joodse gevangenen in Treblinka en moord op duizenden Duitse en Oostenrijkse ouden van dagen, ongeneeslijk zieken en gees telijk gestoorden in Hartheim ver weten. Opmerkelijk is, dat Franz Stangl in feite niet terecht zal hoeven te staan voor hetgeen hij in de oor logsjaren als commandant van So bibor na Auschwitz wellicht het gruwelijkste en meest effectieve vernietigingskamp van de Nazi's heeft misdaan. In Sobibor vonden 1,6 miljoen joden de gasdood. Tus sen 2 maart en 20 juli 1943 reden naar dit 80 kilometer ten oosten van het Poolse Lublin liggende ver nietigingskamp negentien treinen uit Nederland met in totaal 34.000 Nederlandse gevangenen. Nog geen twintig keerden uit Sobibor terug. Tijdens het proces tegen Franz Stangl, dat tot eind september van dit jaar zal duren, zullen wel enke le getuigen worden gehoord die Stangl als commandant van Sobi bor hebben meegemaakt. Deze verklaringen worden be schouwd als aanvullend bewijs voor de stelling van de openbare aankla- ger, dat Franz Stangl zich in Tre blinka en op het kasteel Hartheim schuldig heeft gemaakt aan massa moord. In totaal zijn veertig getuigen ge dagvaard. Zij wonen in Duitsland, Israëi en de Verenigde Staten. Nazi- beul Franz Stangl werd twee jaar geleden door Israëlische agenten in het Braziliaanse Sao Paulo gearres teerd, waar hij jaren als monteur in de Volkswagenfabriek werkte. Die arrestatie was het gevolg van jaren lang speurwerk van Nazi-jager Si mon Wiesenthal. In 1966 was Wie- senthal te Wenen in contact geko men met een ex-Gestapo-man, die op de hoogte was van Stangls ver blijfplaats. Voor mededelingen hierover had hij aanvankelijk 25.000 dollar ge vraagd. Later stelde de Gestapo man deze eis: één dollarcent voor ieder lijk. In Treblinka werden 700.000 mensen uitgeroeid. Voor 7.000 dollar kreeg Wiesenthal de ge gevens, die later leidden tot de ar restatie van Franz Stangl, een van de zwaarste oorlogsmisdadigers van het Nazi-regime. Hij leefde er 18 jaar vrijwel ongestoord. In de tweede wereldoorlog werd hij onderscheiden wegens speciale verdiensten inzake de techniek van de massamoord Stangls misdadige carrière begon, toen hij in 1941 commandant werd van kasteel Hart heim, waar Nazi's experimenteer den om de meest effectieve metho de van massamoord op mensen te vinden. Er werden proeven genomen met gasmengsels om te ontdekken, wel ke het meest effectief waren. Dok toren met stopwatches observeer den door kijkgaatjes stervende pa tiënten in de kelders van Hartheim. Na in Hartheim carrière te heb ben gemaakt werd Stangl overge plaatst naar Sobibor, een van de be ruchtste vernietigingskampen van de Nazi's. Hoeveel joden tijdens het korte bewind van Stangl in Sobibor werden vermoord, is niet precies bekend, maar het zijn er zeker vele tienduizenden geweest. Franz Stangl werd in augustus 1942 naar Treblin ka overgeplaatst, een concentratie kamp op 120 km ten noordoosten van Warschau. Na de oorlog is be rekend. dat in Treblinka in totaal 700.000 gevangenen werden gedood. In Düsseldorf wordt Stangl moord op 400.000 Treblinka-gevangenen verweten. Treblinka was de eind halte voor de uit het getto van Warschau gehaalde joden. Volgens prof. Presser heeft Treblinka het kamp Belzec in gruwelijkheid nog overtroffen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 13