Irene Brigade redde Nederlandse eer
„Band met Nederland
strakker aanhalen"
Gastvrijheid
Aanpassingsvermogen
Prachtkerels
Oproep
Plezier
DE STEM VAN ZATERDAG
oorjaarsshow van pjjj.
aikte automobielen.
m garantie. Inruil ên
ring mogelijk. Hier een
lit onze collectie. peu'
'66 en '67 als nieuv,
404 '67. BMW 2002 '7„ I
cessoires. Taunus 17 1
968. Simca 1500 '67.
pO '66 2 stuks. Austin
Ford Taunus 17
>6 vanaf f 2450. Taunus
5-'66-'67 vanaf f 2250
GT '64-'65 vanaf
Fiat 1500 Comfort '65 I
t 1300 Familiale '65
'65-'66-'67 vanaf
Fiat 600 '65-'66 vanaf
Renault R 8 '66-'67-'6! I
2350. Renault R 10 -65 1
1 Kadett '65-'66 vanaf
Opel Rekord '65-'66
motor. VW kever 'f- 1
68 als nieuw vanaf
VW 1500 '65-*66. Autobi I
36. VW Variant '65.^
65-'66-'67. Simca 1000
vanaf f 1950. Daf '63.
Opel Kadett Coupé 66
vele andere. Wij zijn
i van 9 tot 21 uur. Zon-
m 10 tot 18 uur. Garage
luorg. Almkerkseweg,
chem bij Gorinchem'
33-700.
op 2, 3, of 4 aprij as
3 Audi Show bij Garae i
mdersmarck te KapeÜe
ite Audi Show bij Ga-
ige (bij het station)
01102-1416.
jzen. Autobedrijf Het
-n, Gageistraat 33, Etna- I
bij station, ca. 70 auto',
i, financieren, garantie
essen, Peugeots 204, 4üi I
2250, Opeis. Taunussen
2750, Slmca's, Cortina*
s f 1700, Sevens, Gliders
1968 vanaf f 2750,
1800. Fiat's 850 coupés
naf f 3250, Renaults R
vanaf f 2750, Flat's 12« I
Spiders sportwagens
naf f 3750, zo nog veei
oopjes. Geopend van
jur, ook 's zondags.
tohandel ,,'t Vliegtuig-
Gastel staat te koop 01 I
deze week '67 Fiat 850
t van nieuw le eig,
'67 Fiat 124 le eig. 100 I
it 3500,-, '65 Daffodil
e le eig. 1850,-, '65
orsair type GT 2950,-,
rcedes Diesel 190D iou I
at 3950,-, '64 Opel Ka- I
Luxe 1875,-, '64 Fiat
zuinig 1150,-, '66 NSlï
000 mooie wagen 2350,.
d Cortina 100 pet staat
'64 Peugeot 403 f 1150,-
de Luxe 650,-, '61 Opel
de Luxe 650,-, '59
unus 17M i.pr.st. 300,-
ault R8 Major f 2250,-
wagens worden in el- I
rkplaats nagezien en ge.
;rd, wij geven goede
en garantie. Ook inruil
't adrse, Kralen 8 naast
net van Rijksweg 17, tel
443.
fcopen en auto inruilen?
higarage, Breda.
onze permanente auto-
Belcrumgarage, Breda
„De Berk" te Eindho-
ïdt aan: Renault R '63
17 v.a 3250 BMW
"10-2000 65-67 v.a 2750.-.
adett, Coupé, Rekord
10 65-68 v.a. 1750.-,
)-850 (ook coupé) f 130b 1
1-125, 65-68 1350.- -
3 st VW 1500 '66 v.a.
VW 1600 TL '60 ƒ3750.-.
1000-1300 '66 v.a. 1950.-
Triumph Herald 12-50
(75.-, Saab *66 2250.-
201-404 '66 v.a. f 2750,-
las 1304, als nieuw, '66-
2150.-, NSU Prinz '65
Ford Taunus 12M-17M
150.-, 2 st. Cortina *65-'67
650.- en nog vele ande-
's. Garantie, inruil en
*rlng v.a. 200.- aanbe-
.Garage „De Berk"
tr 97a (Ingang poort)
en Tel. 040-23706. Ge-
an 9-21 uur en de
s tot 18 uur,
unus 17M (S) 1968
unus 17M 1966
unus 17M 1961
■rtina 1963
ID 19 B 1967
0-1965 (Grijs)
0-1965 (Blauw)
-1964
ravan 1967
kord 1967
.ravan 1961
kord 1961
s Diesel 1965
Viva 1965
gen 1300-1964
gen 1500-1964
Diesel 1967 en 1965 -
:t Chevelle 1966 (type
it nieuwe gasinstaUa-
et 1960 Sedan
en vrachtwagens
Diesel 1965 2000 kg
grondversnelling
:s Diesel 1963! 1700 kg
itz. 1963 gesloten met
enten enz.) luxe rij be-
Bestel 1967 (1650 kg)
jbewijs)
stel 1964. 1400 ,kg
■ansit 1967. dubbel
pers
ansit bestel 1000 kg
ansit bestel met ruiten
j kg
ansit bestel met ruiten
Diesel 1968 Chassis 6
1 chassis
;je 1967, 1966 en 1965
kup 1967
kup 1966
kup 1966 (dubbel cam-
kup 1963 (dubbel cabi-
kup 1964
pader 1964 - 6000 kg
r Caravan Astral
^wagentje achter
mz. 20 stuks
rijf C.P v.d. Mast
weg 2, Terheijden
01693-677.
rken en typen steeds
raad. Belcrumgarage
kort? Belcrumgarage
inanciert vlot.
Automobielbedrijf He-
koop aan: Mercedes
20D 1968, Mercedes
167, Renault R JJf
Karmann Ghia 196
J01 1967, 1968, 1966.
ton 1968, VW 1600 TL
1200 1967, 2 maal
000 1967, 1968, 1966.
1967, 1966. 1965Op»
eurs 1967, Opel 1 Jw
el 1700 1966. 1965.
Herald Sport 196'
unus Coupé 12 MM®.
L 4 1968, Fiat 1»
ige Dart 1965 4-W
insit 1968. Opel Aalï'
Taunus Caravan
Verder diverse anoe'
te veel om op te n
deze wagens zen
iiOok keuring toe-
en worden in on ,j,
irkplaats getest, ol
en van nieuwe on
orzien. Garantie op
?n en arbeidsloon.
financiering mog
■s Academiesingel
renover KMA, in*JJ
langs de P°°^
Spoorstraat 32 vw*t
station Geopend 8"
's avonds. Zondags
- 6 uur. Tel. 39870
>93.
motor merk
pr.st. A. Heeren. *a
len. -
garage vraagt
igvrije auto's vaja
coop. Min. Kansg*
•eda. tel. OieOOjf^
betrouwbare gc-
:uto naar een betro"
;es. Belcrumgarag^
reuaratiesT^j^^
v>rk of servirebeur
rumgarage Breda.
CONGLETON
VERGAT NIET
Het stadhuis van Congleton.
In maart 1941 was prins Bernhard twee dagen in Congleton bij de oefenende Nederlandse troe
pen.
In tegenstelling tot de Nederlandse voet
ballegioenen die regelmatig door Europa
daveren, moeten de soldaten van de Prinses
Irene Brigade die tijdens de oorlog in Enge
land verbleven, bedaarde engelen van ke
rels zijn geweest. Want nu, bijna dertig jaar
later praat men er in het stadje Congleton
nóg over hoe „handsome" en „nice" de
Nederlanders waren.
Daar steekt meer achter dan alleen maai
de beleefdheid van een bevolking die op
de hele Britse eilanden bekend staat om
zijn opmerkelijke gastvrijheid. Alleen al in
Congleton, dat in die jaren hoogstens tien
duizend inwoners telde, trouwden meer dan
vijftig meisjes met Nederlandse soldaten.
De helft van hen ging mee naar Nederland,
de andere helft wist de mannen te bewegen
in Engeland te blijven.
Een onzer redacteuren reisde dezer dagen
naar Congleton op zoek naar herinnerin
gen aan de Prinses Irene Brigade, die ruim
25 jaar geleden zo'n belangrijk aandeel had
in de bevrijding van ons land. Het speur
werk werd hem alleszins gemakkelijk ge
maakt door de intensieve medewerking die
hoofdredacteur A. John Condliffe en diens
redactiestaf van de „Congleton Chronicle"
verleenden.
(Van een onzer verslaggevers)
CONGLETON (Engeland)
Het bijna 20.000 inwoners tellen
de stadje Congleton ligt ongeveer
een uur rijden van Manchester.
Men praat er als in Coronation
Street en als je bier drinkt in
„The Bull's Head" of in de „Lamb
Inn", luisterend naar de stemmen
om je heen zou je je in de „Rovers
Return" van Jack Walker kun
nen wanen, ware het niet dat je
vergeefs uitziet naar Elsie Tanner
of Ena Sharpies.
Congleton is een markt-, industrie
ën veeteelt-centrum. Het vormt een
trotse gemeenschap Trots op de ban
den mei het Britse verleden, trots op
de eeuwenoude stadsrechten die
Congleton het recht geven op een
aparte afgevaardigde in de graaf-
shapsraad en op een eigen, gekozen
burgemeester Allemaal zaken die de
rechtgeaarde burger van Congleton
je vertelt als je noE maar nauwelijks
een uur in zijn stad vertoeft. Het
klapstuk is het monumentale Gods
huls van het oeroude, schilderachti
ge en tegen Congleton aanleunende
gehucht Astbury, dat evenals zo
veel oude Britse kerken de revo
lutionaire republikein Cromwell tot
paardestal heeft gediend.
Congleton ligt aan de voet van he
grauwe, met mijngangen doorsneden
heuvels van Stoke en aan het begin
van de malse, glooiende weidevlakte
van Cheshire. Niet ver van de stad
richt het reusachtige, schotelvormige
oor van Jodrell Bank zich naar de
melkweg. De werelberoemde sterren
wacht is echter niet het enige teken
van deze tijd.
De sterk wisselende gunst van he
welvaart heeft zijn sporen achterge
laten in de oude stad waar het ge
meentebestuur thans de handen vol
heeft aan saneringsprogramma's.
Maar tegelijkertijd is de stad °ok
een nieuwe bloeiperiode aan te, zien.
Vriendelijke, moderne woonwijken,
nieuwe fabrieken en winkels en een
levendig verkeer, bewijzen dat Con
gleton weer meedoet.
De stad heeft ook eigentijdse pro
blemen, zoals een grote inkomende
pendel van vrouwen tegenover een
even grote uitgaande pendel van
mannen. Geen wonder dus dat Bar
bara Castlés droom van „gelijke be
taling voor mannen en vrouwen",
juist in Congleton waar de vrouwelij
ke textielwerkers de arbeidsmarkt
beheersen, de nodige zorgen baart.
Het meest kenmerkend voor Con
gleton echter is de gastvrijheid die
die geen grenzen schijnt te kennen
en die naar men zegt krakteris-
tiek is voor de hele streek rond
Manchester.
In deze omgeving streken in het
oorlogsjaar 1940 honderden Nederlan
ders neer. Voor velen van hen ein
digde hier voorlopig de langdurige en
gevaarlijke zwerftocht, die begonnen
was in de meidagen van 1940 toen
zij door de binnenvallende Duitsers
uit de zwakke Peelstellimgen werden
verdreven- Anderen arriveerden er
alg Engelandvaarder en zeer velen
kwamen uit alle hoeken van de we
reld. Engeland, toen Europa's laat
ste bastion van de vrijheid, werkte
als een magneet op honderden jonge
mannen die Nederlandse namen droe
gen. Niet weinigen spraken de taal
van hun vaders niet eens meer. In
de Nederlandse onderkomens in Con
gleton werden bijna dertig talen ge
sproken! En hoewel de Engelse les
sen verreweg het drukst bezocht wer
den, waren er toch ook nog heel wat
die moeite moesten doen om de Ne
derlandse taal te leren. Voorbeelden
daarvan waren de zes gebroeders
Van Pelt. Als kleine kinderen ver
huisden zij met hun ouders naar En
geland en toen de oorlog uitbrak
was hun spraak niet meer te onder
scheiden van die van de meest on
vervalste cockney. Ook nu nog
spreekt Theo van Pelt een ander En
gels dan dat van zijn eveneens in
Congleton teruggekeerde oud-wa
penbroeders.
In de voorzaal vam The Bull's
Head hebben zij zich verzameld.
Ruim twintig welvarend uitziende
mannen van middelbare leeftijd.
Sommigen hebben hun echtgenotes
meegebracht. De mannen hanteren
hun hele of halve pinten Mild of Bit
ter als de meest doorgewinterde
Britse pub-gast. Het zijn trouwens
Britten deze mannen met namen als
De Coninck, Van der Maas, Keizer.
Gelens, Zoon, Van Schijndel en Hey-
nen. Slechts één van hen is wettelijk
Nederlander gebleven, alle overigen
hebben de Britse nationaliteit en het
valt op dat zij ook onder elkaar En
gels spreken.
„Dat doe je vamzelf", zegt de heer
I. van Elsacker, „we doen nooit an
ders. Bovendien weten we dat het
voor Engelsen r.let leuk is als je in
hun aanwezigheid een vreemde taal
spreekt".
De oud-soldaten van de Irene-Bri
gade zijn volledig opgenomen in de
Britse gemeenschap. Zij klitten ook
niet aan elkaar in allerlei Neder
landse verenigingen. Zolang de kin
deren kleiner waren was er een
„Dutch Club" in Congleton. Jaar
lijks hoogtepunt was het Sinterklaas
feest. Maar nu de kinderen groot
zijn, hoeft het niet meer. De klein
kinderen hebben zelfs nooit van Sin
terklaas gehoord-
Dit volledig opgaan in hun nieuwe
nationaliteit, hun nieuwe omgeving
is de logische consequentie van het
aanpassingsproces dat gedurende de
oorlog al begon en dat het de toen
malige soldaten zo gemakkelijk
maakte contact te krijgen met de
bevolking. Dat hen voor altijd popu
lairder maakte dan de Ieren, de
Amerikanen en zelfs de uit andere
delen van het land afkomstige Britse
regimenten die destijds de gastvrij
heid van Congleton met de Neder
landers moesten delen.
Nederlanders staan in het buiten
land al zou je dat niet zeggen als
je de toeristen en de voetbal- of
schaatsfans bekijkt bekent om
hun grote aanpassingsvermogen.
Vooral in Engeland heeft dat voor de
oud-soldaten ook een praktische kant.
De -ltijd voor vreemdelingen gevoe
lige Engelsman heeft met deze Ne
derlanders geen enkele moeite, zelfs
niet als hij van hen op het werk lei
ding heeft te accepteren. En dat
zegt heel wat over het Nederlandse
aanpassingsvermogen.
Stuk voor stuk kunnen deze man
nen zich dan ook geslaagd noemen
Zij hebben allemaal een goede baan
of een florerende zaak. De „Congle
ton Chronicle" schreef een paar jaar
geleden al: „Wij realiseren ons niet
eens meer dat er iets vreemd is
aan namen als Van pelt, Zoor of
Van Elsacker. Zij klinken ons even
gewoon in de oren als Smith, John
son en Whittacker".
Toch; het bloed kruipt waar het
niet gaan kan en af en toe komt de
oude aard nogeens boven. Zoals kort
geleden toen het Engelse elftal er
niet in slaagde het voor Mexico uit
geschakelde Nederland te verslaan.
En enkele jaren geleden toen lands
kampioen Ajax in twee legendarische
wedstrijden zijn meesterschap over
Liverpool (dat ligt niet zo ver van
Congleton) oewees, hadden een paar
ex-Nederlanders net zoveel verpak
kingen van een wasmiddel, Ajax ge
naamd, verzameld als ze vinden kon
den om die in het bedrijf waar ze
werkten neer te zetten op de meest
in het oog lopende plaatsen.
jes, probeert Congleton de banden
die het met Nederland meent te heb
ben, strakker aan te halen. In de
plaatselijke krant verschijnen de
laatste maanden regelmatig ingezon
den stukken over de brigade en een
oproep van de redactie, gericht tot
alle ingezetenen die destijds contac
ten onderhielden met Nederlanders
leverde een indrukwekkende lijst na
men en adressen op van mensen die
naast- hun herinneringen ook over
foto's, brieven, hantekeningenboeken
enz. beschikken.
De meest opvallende naam op de
lijst is Mrs. Jackson. Zij is een
vriendelijke, levendige vrouw van 83
jaar. Zij ontvangt ons in haar piep
kleine, gezellige salon bij een lekker
open vuurtje. Haar ogen schieten vol
tranen als herinneringen één voor
één opkomen. Mrs. Jackson heeft
tal van Nederlanders gekend, waar
van sommigen haar „moeder" noem
den Zij heeft een boek waarin hon
derden Nederlandse handtekeningen
staan.
Zij werkte destijds in Goodwins
Westminster Café, waar zij de solda
ten voorzag van de schaarse maar
felbegeerde eiren. „Er was toen dis
tributie", herinnert zij zich, „je kon
maaj één ei per maaltijd krijgen.
Maar die jongens wilden er min
stens twee natuurlijk. Als het een
beetje meezat, kon ik dat wel rege
len. Eén ei ging dan onder de gebak
ken aardappelen vanwege de con
trole begrijpt u? en het andere er
bovenop".
Voor één man in het bijzonder had
mrs Jackson een zwak. Dat was
voor sergeant Gerard Dreese. Zij
laat een foto van hem zien. Een
donkere, knappe jongeman in 'n uni
form dat hem als gegoten zit. Toen
hij vertrok uit Congleton gaf hij
haar een prachtig cadeau. Sindsdien
heeft zij nooit meer iets van hem ge
hoord. Zij weet niet eens of hij de
oorlog heeft overleefd. Dat stelt haar
nog altijd zichtbaar teleur-
Nu, bijna dertig jaar nadat de eer
ste Nederlandse soldaten hun intrek
namen in enkele leegstaande fabriek-
Er is in Congleton nog maar één
pub te vinden waarin dezelfde fami
lie de scepter zwaait als in de oor
logsjaren. Dat is The Lamb Inn in
Blake Street. Mrs. Lotti Green nam
een aantal jaren de zaak over van
haar vader Bill Beckett.
The Lamb is een échte pub, met
(genummerde) vertrekken gegroe
peerd rond het buffet. Het grootste
vertrek, de saloon, was in de oorlogs
jaren een verzamelplaats voor Ne
derlanders. Mrs. Lotti Green: „We
hebben de piano die toen zulke goe
de diensten bewees, er nog maar pas
geleden uitgehaald".
Zij toont ons de brandschone sa
loon met zijn Edwardiaans aandoend
bloemetjesbehang en zijn ouderwetse,
goed in de boenwas zittende café-
meubelen. Met een breed armgebaar
schijnt ze de sfeer van toen te wil
len oproepen: een rokerige kamer,
gevuld met lachende, Engels en Ne
derlands doorelkaar pratende en zin
gende soldaten. „Het waren pracht
kerels", zegt ze. „Wij hebben nooit
ook maar een greintje moeilijkheden
met ze gehad sinds we voor het eerst
kennis met ze maakten. De eerste
woorden die de Nederlanders ons
riepen hadden met koffie te maken.
Sinds die eerste kop zijn ze altijd
blijven komen"
Mrs. Green laat ons brieven zien.
Zij heeft nog lang met Nederlanders
gecorrespondeerd. Er is een brief bij
een oude al van een zekere J.
Plouvier uit Goes. Zij heeft nu al
lang niets meer van hem gehoord,
zegt zij.
Meer in de huiselijke sfeer liggen
de herinneringen die Mrs. F Gibson
van Howey Hil] aan de Irene Briga
de heeft. Zij was toen 14 jaar en
haar ouders waren bevriend met een
Tilburger, J. van Dartel. „Hij was
wat ouder dan de meeste. Hij was
getrouwd en vader. Ik weet nog dat
hij via het rode kruis de eerste brief
van zijn vrouw kreeg", zegt Mrs.
Gibson die nog regelmatig contact
heeft met de familie Van Dartel.
Mrs. Gibson: 's Zondags waren er
altijd concerten in het park. Wat
hadden we dan een hoop plezier met
de Nederlanders".
Een hoop plezier. Dat hebben de
Irene Brigade en Congleton met el
kaar beleefd, ondanks de zorgen e.
de problemen van de oorlog. Congle
ton herinnert zich dat nog altijd erg
goed. Men hoopt er in mei, als het
daar carnaval is, de kapel van het
Gaideregiment fuseliers Prinses Ire
ne te kunnen begroeten Weet men
in Congleton veel over de bezuinigin
gen bij de Nederlandse defensie
waar men wikt en weegt of de kapel
er wel heen kan en waar men eigen
lijk hoopt dat Congleton zelf de kos
ten betalen zal? Het zou jammer zijn
als het niet doorging.
Congleton zóekt het contact met
Nederland. En dat te merken is
na Belgische boekjes vol kaas-
koppen-humor en Italiaanse en
Spaanse NL-woordspelingen tóch
een heel aangename ervaring.
W. KOCK
CONGLETON Congleton's af
gevaardigde in de graafschapsraad
de heer R. (van Reggie) Wor-
thington is ziek. Hij is het slacht
offer van de achterhoedegevech
ten dit de griepvirussen leveren
na een winter waarin zij Enge
land zwaarder dan normaal teis
terden. Hij wilde mij op de lucht
haven van Manchester ophalen,
samer, met super-intendant T. Le
wis (die er wel was) en „Chro-
nicle"-redacteiir John Condliffe
(die zich ook ai wegens griep
moest laten vertegenwoordigen
door zijn assistent David Johnson).
County-counceller Reggie Wor-
thington kon dus de deur niet uit
en er zal niets anders op dan dat
ik hem thuis ging opzoeken. Over
enkele maanden zal Reggie Wor-
thington de nieuwe mayor (bur
gemeester) van Congleton zijn.
Dat staat nu al vast omdat de
mayor gekozen wordt door de le
den van de stadsraad en omdat
Worthmgton de nummer-één-kan-
didaat van de meerderheid is.
De heer Worthington loopt al
heel lang rond met het plan om
zijn stad te verbinden met een
Nederlandse stad. „Twinning"
noemt men dat daar. Hier spreekt
men wel van jumeleren. Nu Reg
gie Worthington een oud-po
litieman mayor wordt, heeft hij
zich voorgenomen van een broe
derschapsverbintenis tussen Con
gleton en 'n Nederlandse stad, een
programmapunt voor zijn ambts
termijn te maken. Vandaar dat de
county-coucellor er zo op stond
in contact te komen met de Ne
derlandse journalist
„Sinds de oorlog zijn wij twee-
lingstad met het Franse Trappes"
zegt hij. „Dat gaat heel aardig,
maar het ligt voor de hand dat
wij met een Nederlandse stad
moeten „twinnen". Welke Engelse
stad behalve misschien Londen
heeft zoveel banden met Ne
derland? Er zijn hier meer dan
vijftig Nederlands-Britse huwelij
ken gesloten. Vriendschappen tus
sen Nederlanders en families uit
Congleton hebben de eerste gene
ratiewisseling al overleefd. Wij
kennen de Nederlanders hier een
beetje. Wij mogen ze...."
Mevrouw Worthington valt hem in
de rede; „Toen wij trouwden, wa
ren er verschillende Nederlanders
van de Prinses Irene Brigade op
onze bruiloft".
De aanstaande mayor van Con
gleton is vastbesloten zijn plan nu
door te zetten. „Als de raad niet
meewerkt", zegt hij met een blik
van verstandhouding naar „Chro-
nilc"-redacteur John Condliffe,
„dan richten we er een apart co
mité voor op. De mensen willen
wel. Reken maar!"
Ook de tegenwoordige burge-
meestei, de heer G. A. Campbell,
is een groot voorstander van Wor
thing!,on's idee. Hij ontvangt mij,
kort voor de aanvang van de we
kelijkse raadsvergadering, in zijn
statige ontvangstkamer. Met een
glas whisky en een handtekening
in het gastenboek worden de
vriendschapsbanden van Congle
ton met Nederland onderstreept.
Gemeentehuis-bode Eric Stand-
ring neemt deel aan de toast en
daartoe heeft hij alle recht als
veteraan van de Slag om Arnhem.
Mayor Campbell somt ook nog
eens de banden op die zijn stad
mei Nederland heeft. Hij wijst
mij in de hal op een drieluik dat
de herinnering levend houdt aan
stadgenoot George H. Eardley die
als sergeant tijdens de Slag bij
Overloon door een buitengewoon
moedige solo-actie een doorbraak
in de vijandelijke linie forceerde
en daarmee Engelands hoogste
militaire onderscheiding, het Vic
toria-Cross, verwierf.
Alvorens mayor Campbell zich
naar de wachtende raadsleden
rept, zegt hij nogeens; „Ik hoop
dat hel nu spoedig komt tot een
vriendschapsverbond tussen Con
gleton en een van Uw steden."
Waarvan akte!
W. KOCK
WORTHINGTON
CAMPBELL
(Van een onzer verslaggevers)
CONGLETON-DEN HAAG „Ik
weet niet meer welk jaar het was,
maar wel op welke dag: 31 augustus,
koninginnedag. We werden door een
Duits vliegtuig getorpedeerd. Vijf
■lagen zaten we op een vlot voor we
werden opgepikt Na vier weken
wachten aan de wal het was in
Afrika hadden ze op die manier
a, weer 1400 man aan drenkelingen
elkaar Genoeg om per schip
"aar Engeland af te voeren.
Een jaat later, weer op koninginne
dag en bijna op dezelfde plaats als
waar we waren getorpedeerd, wer
den we opnieuw door Duitse vlieg
'"'ken aangevallen. En toen haalde
den"1'!11 fcers'e vliegtuig naar bene
Dat is het verhaal van de heer J
van Oss (afkomstig uit het Brabant-
as Oss maar nu in Congleton wo-
"end) Het is een van de mini-sto-
H Te deze avond in „The Buli's
ead de ronde doen, nu de herin
Vinger, worden opgehaald.
De heer Van Oss was een van de
<h 6 s0y3'611 van de Irene Brigade
m "S aangewezen om aan boord
n Nederlandse koopvaardijschepen
als dutter te dienen.
ln,j1Lderer' werden belast met de
^ustoewaking Weer andeien wer
ft uitgezonden naar Indië om daar
te laat aan te komen en zich ver
volgen;, aan te sluiten bij de Britse
troepen in Ceylon en India Er werd
ook een groep uitgekozen om te wor
den opgeleid voor geheim agent. Zij
zouder worden afgeworpen boven be
zet Nederland De heer M. J. van
Dartel (een van degenen die op de
ze avond zijn vrouw heeft meege
bracht) bracht veertig van hen mei
zijn bus naar hun opleidingsbestem-
ming Var- 39 man is niet of nau
welijks bekend hoe zij aan hun einde
kwamen De veertigste overleefde
de oorlog. Hij werd voor dienst als
geheim agent afgewezen omdat hy in
Nederland te gemakkelijk herkend
zou kunnen worden.
De wonderlijkste verhalen en be
levenissen komen voor de dag. Niet
alleen belevenissen van de hier in
„The Bull's Inn" verzamelde man
nen, maar ook avonturen van hun
oud-wapenbroeders, waarvan er veel
gesneuveld zijn Sommige verhalen
lijken wat sterk, andere vertonen
duidelijk de eerste sporen van legen
devorming En in alle gevallen zijn
de hoofdpersonen de mannen die uit
alle windstreken in Congleton bijeen
kwamen om wapens, kracht en er
varing te verzamelen en deel te ne
men aan de eindafrekening aan gene
zijde van de Rijn en aan de bevrij
ding van Nederland.
Het merendeel van de Nederlan
ders die m 1940 en 1941 in Congleton
bijeengebracht werden, vormde de
Prinser Irene Brigade, die in 1944
en in 1940 zich vechtend een weg zou
banen van Normandië naar de Sei
ne, naar de brug bij Hedel, naar Til
burg en naar Walcheren om tenslot
te als eerste geallieerde eenheid
Den Haag binnen te trekken.
De officiële oprichtingsdatum van
de brigade is 11 januari 1941 De een
heid «vas toen echter nog niet op vol
le sterkte en verbleef nog in Congle
ton in afwachting van het gereedko
men van het kamp dat speciaal voor
de Nederlandse troepen werd opge
trokken nabij Wolverhampton 't Af
scheid van Congleton kwam in de
zomermaanden van 1941. maar toen
waren de banden met deze stad ste
vig aangehaald, zoals vooral het hu-
welijksregister bewijst.
In juli 1943 werd de Irene Briga
de ingedeeld bij de 21ste legergroep
waarvar, het leeuwedeel gevormd
werd door het Canadese Eerste Le
ger en het Britse Tweede Leger en
dat onder bevel van Montgomery, ge
reed gemaakt werd voor het tweede
(runt in Europa.
De Irenebrigade arriveerde begin
augustus in Normandië op 't moment
dat de Duitse legers die opgesloten
zaten in de „Zak van Falaise" als
sneeuw voor de zon verdwenen door
onophoudelijke beschietingen en
bombardementen. De brigade werd
ingedeeld (samen met de Belgische
„Libération") bij de Zesde (Britse)
Luchtlandingsdivisie. Met deze een
heid, voornamelijk bestaande uit Ro
de en Groene Baretten en eigenlijk
bestemd voor korte, krachtige acties,
rukte de Irene Brigade op naar de
Seine waarbij zij Pont Audemer be
vrijdde, de eerste stad die de briga
de alleen voor haar rekening nam.
Na de bliksemopmars door België
en na bij Beringen en Diest in hevi
ge gevechten gewikkeld te zijn ge
weest, overschreed de brigade in de
nacht van 20 op 21 september in de
buurt van Eindhoven de Nederland
se grens
In oktober werd de brigade ondei
bevel geplaatst van de 7e Pantser
divisie om deel te nemen aan de
operaties m Midden-Brabant. Alge
meen bekend is het aandeel dat de
brigade heeft gehad in de bevrijding
van Tilburg, opererend op de scheids
lijn tussen het Eerste Canadese Le-
gei en het Tweede Britse Leger, een
lijn die liep van Baarle-Nassau via
Alphen Gilze en Breda naar Geer-
truidenberg. Na hevige gevechten om
de Tilburgse buitenwijk Broekhoven
was net de brigade niet gegund de
stad binnen te trekken. In plaats
daarvan werd doorgestoten naar Hui
ten waar de troepen in stelling gin
gen. Terwij] de Polen Gilze bevrijd
den en met een dubbele boog via Ba-
vel en Dorst tegen Breda oprukten
bezette de Irene Brigade vanuit Hui
ten het station en het centrum van
Rijen. Met de val van Breda werd
het in het operatiegebied van de bri
gade weer rustig en kon een andere
taak verwacht worden. Op 31 okto
ber vertrok de brigade dan ook uit
Rijen naai een sector rond Raams-
donksveei
Het volgende operatieterrein van
de Irene Brigade wa3 Zeeland, voor
namelijk Walcheren en Zuid- en
Noord-Beveland. Hier had de briga
de hoofdzakelijk een bewakingstaak
en dat dit niet zomaar een rustkuur
was bewijst het oorlogsdagboek van
de brigade dat herhaaldelijk spreekt
van artilleriebeschietingen en ge
vechten met infiltrerende Duitse een
heden Op eerste Kerstdag bracht
gevechtsgroep 2 van de brigade bij
Domburg twee kleine Duitse onder
zeeboten tot zinken met mitrailleur-
vuur vanaf de wal.
De zwaarste beproeving die de
brigade onderging wachtte haar nau
welijks een maand voor de capitula
tie. Op 19 april had de eenheid waar
toe de brigade op dat moment behoor
de opdracht gekregen de Bommeler-
waard te bezetten. Daartoe moesten
twee bruggehoofden over Maas
worden gevormd Eén bij Alem dat
Britse mariniers voor hun rekening
zouden nemen en één bij Hedel waar
voor de Irene Brigade werd aange
wezen. De operatie van de Irene Bri
gade bij Hedel lukte, ten koste van
zware verliezen. De mariniers ech
ter werden teruggeslagen en van
een bezetting van Bommelerwaard
moest worden afgezien. Drie dagen
handhaafden de Nederlanders zich,
soms vechtend met de bajonet, op
hun kleine bruggehoofd in het ver
woeste Hedel. Toen kwam de order
zich terug te trekken op de weste
lijke oever van de Maas.
Twaalf mannen verloren het leven
in deze laatste grote operatie van de
Brigade Twaalf mannen van de op
merkelijkste eenheid die de Neder
landse krijgshistorie heeft gekend.
Een eenheid waarin de verslagen,
maar ontsnapte veteranen van 1940
vochten naast voor de goede zaak ge
droste leden van 't Franse vreemde
lingenlegioen; jongens uit Indië naast
emigrautenzonen uit Canada, Ameri
ka, Engeland en Zuid-Afrika, mari
niers naast marechaussees, Enge
landvaarders naast verse oorlogsvrij
willigers uit het bevrijde zuiden van
Nederlahd
De dodenlijst van de brigade (de
meeste kruisjes staan achter de na
men Bréviile, Diest, Tilburg, Walche
ren en Hedel) is een afspiegeling van
de offers die dit internationale en
toch Nederlandse gezelschap bracht
voor de zaak van onze vrijheid. Vijf
entwintig jaar gelenen
W.K
