KOSTELIJK
MENSEN MET E
DAKTARISYNDRO
7.90
Vanuit een pipercup
lijkt oerwoud op een
gigantisch veld boerenkool
&r
M.V.
iMANN
Nwijzers
ige lobbes
Palmwijn
Overbelichte foto's
Zwartkijkers
Kruimels
DE STEM
iet
n
in
tigea.
ervaring
ning
n contacten
schouders
n de
der
•Gravenhage.
- f; ï7
Sïwii
OP SAFAR
Mnpa|gi^ia|iam
•imPM
S m
smonnaie etc. In
1, echter alleen
fT- ROOSENDAAL
JEET zo'n olifant veel. Die heeft nog nooit
gehoord van geheel verzorgde fotosafari's
en het is hem dus al bij voorbaat ver
geven, dat hij geen bal snapt van de
Jvige opwinding, die zich in de laatste vier minu-
meester heeft gemaakt van de bleekgezichten
de Landrover. Ga zo'n beest nou maar eens
Heggen, dat je 7000 kilometer hebt gevlogen
i van hem een haarscherpe achttien bij vieren-
intigkiek te maken voor het familiealbum. Dat
vier vliegtuigen hebt gehangen, door twee
lueerswolken bent gestormd, drie nachten geen
ld hebt gezien en vanmorgen alweer om vijf uur
It de veren was, omdat Alberto toevallig wist,
pt je het wild alleen op de grens van nacht en dag
int observeren.
li bange buitenstaander met een beperkte kennis van
(duiven, leghoorns en marmotten, heb je het lef niet
i zijn uitspraak te twijfelen. Alberto kent Afrika
nets als de achterzak van zijn stugge kakiibroek. Die
t mat leeuwen op en gaat met poema's naar bed.
macht, op het bordes van de eetzaal, heeft hij er nog
Lr verteld op de trage, blasé toon van een beroepsjager,
-t nachten heeft hij in een schuilhut van palmbladeren
de loer gelegen, voordat hij de jachtluipaard in de
scherpe bundel van zijn schijnwerper gevangen
t He; eerste schot miste, het tweede was raak Recht
de raap. Een meester-treffer „Je moet razendsnel
Baaen", zei hij, „anders worden de rollen
mdeerd omgedraaid. Je kunt je in feite bij een
'luipaard geen misser veroorloven Want voordat je
Ingazijn opnieuw gevuld hebt, is-ie al bij je. He>t rijn
lïlooflijke rotzakken. Een zak met spieren. Meer is
p tiet".
i maakte zich die avond ook niet druk over de
sn, die proefboringen verrichtten op zijn handen en
1 nek -Hij zaj onderuit gezakt in zijn leunstoel, de
met ijs in zijn linkerhand, heit dubbelloopsgeweer
schoot. Om hem heen verzorgden de krekeils zijn
^overdenking, die vanuit het dichtgeteerde oerwoud
"1 kreeg van tam tams en de xylofoons van holle
lassen. Na een half uur passeerde er een neger op
balletvoeten, maar Alberto zog hem niet eens.
-reageerde zelfs niet, toen een mug bij de landing op
P vlezig gezicht in een mist van sigarenrook verzeild
een ruggelings in zijn glas viel. Hij nam een slok
ft1 Icauw'ie even aandachtig en spuwde het lijk
peker tussen de zoute pinda's. „Als Fabricius nu hier
dachten we, „was er weer een koloniale roman
llhonderd pagina's geboren".
rr op die olifant, heeft Alberto zich toch even lelijk
pien. Hij weet, dat er één in de buurt is zijn
■Mers im het dorp hebben hem gewaarschuwd
J5 hij met °ins het spoor voilgt, blijkt, dat het dier
to'"g is overvallen door een vierdaagsekolder. Op
;en, waar hij langs is gewandeld, heeft hij links
ts met de onstuitbare vlijt van een ANWB'er de
sa^t bodem gerukt en als wegwijzers op het
•sten zandpad gegooid. „Hij kan niet ver zijn", roept
jj 0 hoopvol, „de hars zweet nog. Waarschijnlijk is
P zoek naar water".
HftmUI^ Landrover dieper de oneindigheid in en
teert zich alleen nog om de slordige bakens, die
Mtit i? olifant heeft uitgezet. Het is een vorm van
L rj&ken, die wel hardhandig is, maar in elk geval
porzo naar Grootste Gemene Deler, Uit
L lg houden we daarom de camera's vaat in de
Kfalf uur wordt het ons duidelijk, dat we te
ehben met een practical joker, die voortdurend
heeft gedraaid en uiteindelijk op geen twee
yter van het kamp bij een groezelige poel voor
Segaan. Hij staat wijdbeens tussen de struiken
Idek e.gr*jze modder als grenadine op. Zijn vel is
k de mising van bjf en poten overdreven geplooid en
van zijn huid wekt het vermoeden, dat hij
n P3ar maten kleiner had kunnen nemen Het
hij het op de groei heeft gekocht, wordt
boe i ^°°r z^n bruine, afgebrokkelde tanden, die
leeftijd verraden.
eerste olifant, die we sinds onze aankomst in
zien en dat verklaart gelijk de gretigheid,
®e uit de auto springen en op hem afstormen,
beeft weliswaar gewaarschuwd, dat een
ptrap, °'i':mt zijn aanvaller met smaak de bodem
i 1 maar we kunnen niet aannemen, dat dit 0051
Soms kom je ze midden in de godverlatenheid tegen met een kruik clande
stien gestookte palmwijn op de bagagedrager van hun fiets.
opgaat voor deze goedmoedige lobbes. Leer ons de
olifanten kennen. Nee, daar zijn we net even te vaak
voor bij Boltini geweest.
Eén van ons, TAP-manager Joop Starrenburg, heeft
vanmorgen met voorbeeldige versterving wat
suikerklontjes uit zijn mond gespaard en roept zacht:
„psssst". De olifant kijkt hem aan met 6611 blik van
„ga je moeder pesten" en werpt als waarschuwing een
kwak modder in de lichting van de Landrover, waar
Alberto bij het rechtervoorwiel diverse doden sterft. Hij
houdt zijn geweer in de aanslag en schreeuwt: „Terug.
Allemaal terugkomen. Zijn jullie nou helemaal
bedonderd". We kijken hem vol medeleven aan en
denken: „Kapsoneslijer. Meneer moet het nou nie'
interessanter gaan maken dan het is". Iemand roept:
„Kan dat beest niet effe andersom gaan staan, want op
deze manier krijg ik allemaal overbelichte films". Een
meter verder roept Joop teleurgesteld: „Meneer voell
zich kennelijk te goed voor mijn suikerklontjes. Nou
goed dan, dan vreet ik ze zelf op".
Er is in de groep ook een padvinder op leeftijd, die tijdem
zomerkampen im Delden (Ov.) en Cuyck aan de Maas
geleerd heeft, hoe je je verdekt opstelt en de konijnen
besluipt. Hij is ook de enige, die een korte maxibroek
draagt die tot halverwege zijn broze knieën reikt. Op
zijn buik wrikt hij zich door het gras in de richting van
de olifant en als Alberto hem vloekend probeert te
weerhouden, steekt hij jolig zijn linkerhand op en roept:
„Zoef, zoef Eerst even een plaatje maken- Zoef. zoef".
Het is uitgerekend de olifant, die de wijste is en na een
kwartier een einde maakt aan deze dubieuze ontmoeting
tussen één gigant en vijf stervelingen met 6611
Daktarisyndroom. Hij heeft het vennetje inmiddel;
vrijwel leeggehoosd en sukkelt op grote platvoeten weg
Over twee weken za] bij het ontwikkelen van de film;
pas blijken, dat we in de zenuwen alleen zijn groot
geptisseerd achterwerk in onze lenzen hebben gevangen-
Maar er zijn altijd nog geduldige ansichtkaarten, die
ervoor zullen zorgen, dat onze faam als onverschrokken
oerwoudvorsers op het thuisfront niets van zijn güam
verliest.
Thuis maak je ook de balans op van veertien dagen
Afrika. Een zwerftocht van 1300 kilometer, die begon
in het kokendhete Beira en vandaar dwars door het
uitgedroogde klokhuis van Mozambique naar de witte
oase Lot'enzo Marques voerde. Vanuit de piperoup
een nerveus braakmiddel met vleugels lijkt het
oerwoud op een overdadig beplant veld met boerenkool
De negers zijn overigens niet de enigen, die de spirituele geneugten van de
palmboom hebben ontdekt. Ook de olifanten komen graag een slurfje alcohol
houdend palmblad halen.
waaruit elke vorm van leven is verdwenen. Het is 6611
gruwelijke verbeelding van wat de wereld nog wacht,
nadat de engelen de bazuinen hebben gestoken. Pas als
de piloot zijn stalen spuugzak in een grauwgele zandbak
laat zakken, zie je de duizenden buffels, die doelloos in
een nimbus van stof naar de horizon denderen. Voorop
de ouderlingen, eerbiedwaardige doordouwers, die het
principe huldigen, dat het verderop altijd beter is- Zij
bepalen de koers en geven het tempo aan, zij beslissen
uiteindelijk ook over dood en leven in de groep. Op hun
hielen kleven de hijgende moeders van grote gezinnen,
die blindelings de bevelen uit de spits opvolgen. De melk
in hun uieir is allang tot hangop geklutst, maar ze
wagen het niet om aan pa te vragen of het soms wat
kalmer aan kan. Zolang de kudde in beweging is, moe
ie als buffel meedraven op straffe van een zekere dood.
De kneusjes, die de rij sluiten, weten dat ook en proberen
het tempo zo lang mogelijk bij te sloffen. In de groep
vinden ze immers de bescherming tegen belagers die
overal op de loer liggen: de luipaarden, die plotseling
te voorschijn springen en op hun ruggen een dodelijk
hogeschoolnummer rijden; de leeuwinnen, die over de
grond aansluipen en opeens als treinrovers langszij
komen Zodra ze zich uit zwakte isoleren hebben ze tegen
deze aanvallers geen enkel verweer meer.
duur haar luie leven niet zeker is. De zwakke broeder
loert op de broeder, die nog zwakker is, de sterke
vindt op zijn pad altijd weer zijn meerdere. En hoog
in de luoht wachten de gieren op de kruimels- Het is
een moorddadige kringloop, die in het oerwoud de zorg
voor de oude dag totaal overbodig maakt. Ziekenfonds
en AOW zijn vervangen door generale vraatzucht, die
geen pardon kent. Hat is een even simpele als
doeltreffende oplossing van een probleem, waar de
mens al eeuwen over zit te dubben.
Als je de leeuwen ziet liggen in het wildpark Gorongosa
(hot mooiste van de wereld, zeggen de Portugezen en
dan zal het wel zo zijn) heb je overigens moeite om hen
van genadeloze moordplannen te verdenken. Ze hangen
lusteloos over elkaar heen en barsten kennelijk van de
slaap. Pas als het busje met kraaiende safarizangers
bijna over hun gewatteerde poten rijdt, openen ze
doodvoorzichtig een lodderoog en taxeren ze met grote
tegenzin de verzameling zonnebrillen, kakihoedjes en
camera's, die als een gezwel boven het open dak van
de bus uitpuilt. ,In Artis kun je ze beter fotograferen",
stelt Starrenburg dan ook verbitterd vast.
Datzelfde kan ook gezegd worden van de andere dieren,
die in Mozambique rondscharrelen. Van de nijlpaarden,
die uiterst vadsig in het bruine water van de
Zambesirivier liggen en alleen zo nu en dan hun
vierkante koppen als oolleotezakken opensperren. Van
de krokodillen, bange waterwezeis, die met veel verve
een dooie tak imiteren, maar bij het naderen va,, de bus
schubbige hals over schubbige kop het water invluchten.
Van de zebra's, die ondanks hun ouderwetse
streepjespyjama, klaar wakker zijn en geen polonaise
van bleekgezichten aan hun lijf wensen- Met zijn allen
vormen zij een fraaie partij ongeregeld goed, die door
een geniale Loe Lapfiguur in het oerwoud is leeggestort.
En dan zijn er ook nog de mensen. Je zou ze bijna
over het hoofd zien. De negers, die in de brandende zon
voor hun hutten zitten of samendrommen bij de
haveloze dorpskroeg. Soms kom je ze midden in de
godverlatenheid tegen met een kruik clandestien
gestookte palmwijn op de bagagedrager van hun fiets.
Ze zijn overigens niet de enigen, die de spirituele
geneugten van de palmboom hebben ontdekt Ook de
olifanten komen graag een slurfje alcoholhoudend
palmblad halen en het gevolg is, dat je regelmatig
complete kudden laveloos door het bos ziet zwalken.
Als je op dat moment hun pad kruist, kun je beter even
wachten en vooral niet denken: „Ik ben met rede
begaafd, dus ik heb voorrang", want dan kun je later
gegarandeerd met niemand meer over je groot gelijk
discussiëren.
En dan zijn er nog de blanken. Een duidelijke
minderheid, die in de steden de indruk wekt, dat ze het
aantal negers royaal overtreft on daarbuiten alleen
vertegenwoordigd is door eenzame missionarissen
jagers en bestuursambtenaren. Ze menen het doorgaans
goed, maar tegen de natuurlijke achtergrond zijn Ze toch
gedoemd om als overbelichte foto's door het leven te
gaan.
De safariganger laat deze groep met liefde links liggen,
want er is in het fotoalbum immers geen plaats voor
een gekerfde man in een vale, witte toog, die onder het
S^fa^e Va" Vermeer zijn brevier bidt en geduldig
uitlegt, waarom zijn God gewild heeft, dat je maar met
een vrouw trouwt. Wat heb je aan een kiek van witte
pater Andie Saullat, die het welvarende Quebec vijf
aa^ fe^en ®eruiId heeft ™°r een uitgewoonde pastorie
in het binnenland van Mozambique? Hij weet trouwens
zelf ook niet ai te best, waarom hij die reuzensprong
„smaakt heeft. De missiepost bestaat vierhonderd jaar
en tot nog toe zijn er tweeduizend mensen gedoopt. Het
hïi idealisme zijn", stelt hij monter voor, „laten we
het daar maar op houden".
De enige troost is, dat ook de luipaard op zijn beurt
weer een prooi vormt en dat zelfs de leeuwin op den
Maar van de oude olifant nemen we wel een foto mee
naar huis En van het afgekloven karkas van een zebra
met een been krijgshaftig op de holle schedel En als
er een neger met een speer in de buurt is, slaan we de
w™i°^them 660 en laten we ons door Jan kieken.
Want echt, we zijn geen zwartkij'kers.
Wat kan ons gebeuren? We waren immers toch
alleen maar op doorreis naar moeders veilige
pappot?
LEO THURING
