WAT HIER IN BELGIË MAG, WORDT DAAR IN BESLAG GENOMEN"
Willekeur bij politie-censuur op boeken
lambodja na 15 jaar onafhankelijkheid in zorgen
Vanavond komt de'Océ'HOO op TV.
Wat gaat u zien?
oc<
r1
55 T
BON voor informatie over de 'Océ' 1100.
Ik wil graag alles weten over de 'Océ' 1100.
VAN DER GRINTEN N.V.
DE STEM VAN ZATERDAG 21 MAABT 1970
19
(Van onze correspondent
BRUSSEL Drukwerk dat overal in West-Europa frank en vrij
l oop is, zonder dat grote groepen van de bevolking er aanstoot aan
enien, vindt men in een enkele Belgische kiosk, tenzij misschien ver-
!akt in bruin PaPier> of ernstig beschadigd.
Hoewel de Belgische wet elke vorm van voorcensuur verbiedt,
int de Belgische justitie gemiddeld éénmaal per week rechtstreeks
[niet helemaal als censor in. Boeken worden „voor onderzoek" mee
gnomen, tijdschriften worden beschadigd, of niet gedistribueerd over
e verkooppunten, bioscoopdirecteuren worden bedreigd met sluiting
van hun zaak, enz.
Hoewel tot nog toe praktisch geen
keie rechtbank een veroordeling
I eft uilgesproken tegen personen
L, scherpe zaken" onder de ogen
r. ']iet publiek brachten toch heelt
L Belgische gerechtelijk apparaat
tic het ware ondergronds een sfeer
Lt leven geroepen, waarin alleen
riiwillige zelfcensuur (vaak tot in
t J absurde doorgedreven) aan ver-
Lers van drukwerken en films een
Lker gevoel van (financiële) veilig-
Ld kan bezorgen.
F In heel de Belgische wet zit slechts
L erg vaag, artikel waarmee ten
[Jijde kan worden getrokken tegen
L men noemt „ontuchtige geschrif-
L of afbeeldingen". Wat men pre-
L bedoelt met die uitdrukking
Eordt het artikel niet gespeeifi-
Ud (het artikel is trouwens zo
<ïsg, dat men het ook zal kunnen
februiken tegen voyeurs, exhibitio-
liitcn, homofielen, en nog veel meer
in'principe kan de justitie pas in-
fcijpen nadat iemand een klacht
heeft ingediend bij de procureur des
konings. Om de gegrondheid van de
klacht te onderzoeken laat die dooi
de politie het betwiste materiaal voor
onderzoek meenemen. Pas na het be
ëindigen van het onderzoek nf na
een vrijspraak als het tot een recht
zaak komt wordt dat materiaal
opnieuw vrijgegeven.
De financiële gevolgen van deze
procedure kunnen catastrofaal zijn:
het onderzoek duurt vele maanden,
en daarna zijn de vrijgegeven tijd
schriften natuurlijk onverkoopbaar
geworden.
Om dergelijk verlies te voorkomen
past de Brussels firma AMP, die een
monopolie-positie heeft in de tijd
schriften- en krain'tiendistributie in
België, voorcensuur toe. De firma
werd verleden jaar gedagvaard, om
dat zij exemplaren had verspreid van
„Playboy", waarin foto's uit de film
„The fox" voorkwamen.
Iemand had die foto's „stuitend"
gevonden en een klacht gedeponeerd.
De film zelf liep intussen ongehin
derd in de Brusselse bioscopen. De
reclhtank sprak de firma vrij, maar
de duizenden exemplaren van „Play
boy" die „voor onderzoek" waren
meegenomen, waren onverkoopbaar;
het verlies bedroeg vele honderddui
zenden frank. Sindsdien verspreidt
AMP alleen „Playboys" waarvan
men zeker is dat niemand er aanstoot
aan kan nemen. Uit andere bladen,
zoals „Stern", „Quick", „Neue Re
vue", scheurt men vóór de versprei
ding bladzijden waarop iets staat dat
„last" kan bezorgen. Abonnees of ko
pers worden van die verminking niet
op de hoogte gebracht. De uitgevers
wel, maar zij hebben zich bij die pro
cedure neer te leggen.
Dat de wispelturigheid van een
dergelijk systeem tot absurde toe
standen moet leiden is onvermijde
lijk: het boek „Gangreen I", dat van
het ministerie voor kuituur de be
geerde staatsprijs voor letterkunde
kreeg, werd in één boekwinkel in be
slag genomen, in andere zaken vrij
verkocht. Het voorlichtingsboek „va
riaties", dat nog maar pas door een
rechtbank onschuldig werd bevon
den, werd in Brussel (in Franse ver
sie) in beslag genomen. „Fanny Hill"
werd in Brussel in beslag genomen
acht maanden nadat een Brusselse
rechtbank het voor verkoop had vrij
gegeven en het maandblad Hara-Kiri,
sinds jaren overal te koop in België,
werd in één Antwerpse winkel als
zedenkwetsend in beslaig genomen.
Ben ander gevolg is dat bepaalde
winkels zo ongeveer alles kunnen
verkopen wat geen harde pornografie
is omdat zij er uiterlijk bijzonder
deftig uitzien terwijl andere zaken
waarvan de eigenaar een minder goe
de smaak (of minder geld) heeft, om
de haverklap met de politie overhoop
ligt.
Alle pogingen om een zuivere toe
stand te scheppen moesten tot nog
toe mislukken: bij het ministerie van
justitie worden klachten gewoon op
zij gelegd, bij de politie haalt men de
ot-houders op.
Tot een jaar of twee geleden be
stond er tussen de distributiefirma
AMP en de politie een gentleman's
agreement: wat verdacht leek werd
eerst getoond en beoordeeld. Dat ge
beurt nu niet meer, omdat.de wet
deze voorcensuur verbiedt.
in de filmwereld heerst dezelfde
anarchie: alleen de burgemeester van
een gemeente kan bepalen of een
film in zijn gemeente mag worden
vertoond of niet. De norm die hij han
teert bij zijn beslissing: „De openbare
zedelijkheid"
Gewapend met zulke precieze ge
gevens verbood de burgemeester 1
Oostende films die in heel België
werden vertoond, belette de burge
meester van Brussel een Kolle-film
die in Antwerpen vrij en met veel
succes liep, joeg men in Luik bio
scoopverhuurders de stuipen op het
lijf, omdat zij films wilden vertonen
die in Brussel zander moeilijkheden
in de grootste zalen draaiden.
Een voorstel van de minister van
justitie om een commissie op te rich
ten die films een nationaal „fiat" zon
geven (wie zijn films niet aan de
commissie toonde werkte op eigen ri
sico) werd afgewezen omdat dit te
i -
MIV -"«$&*■
OSWALD KOLLE In beslag genomen in Luik; „vrij" in Brussel
en Antwerpen, of omgekeerd. Het kan allemaal in België.
veel op censuur ging lijken. In plaats
van nationale censuur behoudt men
nu lokale censuur.
(Ook bij films is het zo dat een
bepaalde prent straffeloos kan lopen
in een grote bioscoop, terwijl hij on
herroepelijk herrie veroorzaakt wan
neer hij in een gespecialiseerde sex-
bioscoop wordt vertoornd. 'In Brussel
b.v. mocht een film in première gaan
in een grote zaal, maar werd een half
jaar later verboden in een kleinere
voorstadbioscoop
Hoe de kluwen uiteindelijk ont
ward zal worden, blijft uiterst on
duidelijk. Geen van Belgiës twee gro
te partijen, de katholieke CVP en de
socialistische BSP, heeft het punt
„persvrijheid" groot in het program
ma geschreven. Beiden grijpen graag
iedere mogelijkheid aan om recht
streeks of onrechtstreeks controle uit
te oefenen op de communicatiemedia.
De Belgische justitie volgens de
grondwet onafhankelijk van elke po
litieke macht hecht vooral in de
hogere regionen veel belang aan goe
de relaties met de politici.
En het lager kader? Hun positie in
het probleem wordt duidelijk ge
maakt door een voorval van drie jaar
geleden. In Brussel werden enkele
honderden „onzedige" boeken in be
slag genomen. Toen de rechtbank ein
delijk de zaak wilde openen, bleek
dat er geen enkel boek meer te vin
den was. Bij gebrek aan bewijsmate
riaal werd de boekhandelaar vrijge
sproken. En een lid van de gerechte
lijke politie verklaarde officieus dat
sommigen van zijn collega's bijzonder
rijke bibliotheken hadden....
ANG EEN WANKELE NEUTRALITEIT
(Van onze redactie buitenland)
PHNOM PENH In de vijftien
V dat Cambodja onafhankelijk is,
left het land in de personificatie
i het staatshoofd prins Norodom
inoek voortdurend getracht die
afhankelijkheid in het woelige
lidoost-Azië te bewaren door op het
'appe koord van de neutraliteit tus-
ftt het oosten en het westen te ba
rnieren. De prins heeft dat even-
lielit nu verloren door de staats-
reep van de generaals, die zeggen
ft land neutraal te zullen houden,
aar die - volgens waarnemers -
khts zouden zijn ingesteld.
De jongste crisis, die geruime tijd
ftigde, kwam op 8 maart tot een
ste uitbarsting toen in de provin-
Svay Rieng 1500 Cambodjanen
illustreerden tegen de daar aan-
Inige kampen van de Vietcongstrijd-
nchten. De Vietcong opende het
fm op de betogers en de Cambod-
inse strijdkrachten schoten terug,
t vielen slachtoffers, hoeveel is
(et bekend.
f ie dagen later bestormden en plun-
demonstranten in de Cam-
ise hoofdstad Phnom Penh de
wdvietnamese ambassade en de
Wegenwoordiging van de voorlopi-
J revolutionaire regering van Zuid-
ptnam (waarvan de Vietcong de
^ijtoachten vormden). Prins Noro-
I;- Sihanoek, die in Frankrijk is
f® een medische behandeling, tele-
Weerde diezelfde dag zijn moeder,
[koningin, om haar mee te delen
i zo spoedig mogelijk via Mos-
p en Peking naar Phnom Penh te
ll zou keren. Hij veroordeelde de
T™5 van de rechtervleugel van
fMnkoem, de door hem in het ie-
mint
ven geroepen „socialistische volksge
meenschap", waarvan de meeste par
tijen deel uitmaken.
Op 12 maart protesteerden Noord-
Vietnam en de Vietcong tegen de de
monstraties en op 13 maart eiste de
regering van generaal Lon Nol in
Phnom Penh het vertrek van Noord-
vietnamese en Vietcong-troepen vóór
zondag 15 maart, die in Cambodja
kampementen hebben opgeslagen.
De troepen vertrokken niet en bij be
sprekingen tussen de drie partijen in
de Cambodjaanse hoofdstad bleek
maandag, naar van betrouwbare zij
de verluidde, dat de Noordvietname-
zen en de voorlopige Zuidvietname-
se regering slechts wilden praten
over vergoeding voor de aan hun am
bassade aangebrachte schade en niet
over een vertrek.
In feite worstelt Cambodja al jaren
met het probleem van de Noordviet-
namese en Vietcongaanwezigheid op
zijn grondgebied met als gevolg daar
van Amerikaanse artillerie- en lucht
aanvallen. Evenals door Laos, loopt
door Cambodja een deel van de Ho
Tsji-Minh-route, langs welke de aan
voer van personeel en materiaal van
Noord- naar Zuid-Vietnam voor de
oorlog geschiedt. De route en de kam
pementen van waaruit bliksemaan-
vallen in Zuid-Vietnam werden on
dernomen zijn herhaaldelijk door de
Amerikanen bestookt en in 1965 kre
gen de Amerikanen zelfs officieel be
voegdheid van hun opperbevel hun
tegenstanders zo nodig tot op Cam-
bodjaans gebied te achtervolgen. Al
lemaal punten die dus een bedreiging
vormden voor de Cambodjaanse neu
traliteit, welke prins Norodom niet
alleen ten opzichte van de Verenigde
Staten (met verbreking van de be
trekkingen) maar ook tegenover Chi
na, de grote steun van Noord-Viet-
nam en de Vietcong, wilde handha
ven.
Cambodja ligt ingesloten tussen in
het oosten Zuid-Vietnam, in het zui
den de zee, in het westen en noorden
Thailand en Laos, een gebied dus
waarin alle la'nden ten nauwste zijn
verbonden met. de Zuidvietnamese
oorlog.
Bij het begin van onze jaartelling
maakte het huidige Cambodja deel uit
van het koninkrijk Foe-Nan, bestaan
de uit Thailand Foe-Nan, Cochin-Chi-
na en Laos. Tegen het einde van de
zesde eeuw werd het gebied door de
Khmers onder de voet gelopen en de
zen vestigden tussen de negende en
de dertiende eeuw een machtig rijk
met Angkor als hoofdstad. Prins No
rodom Sihanoek is een rechtstreeks
afstammeling van de Khmer-vorsten.
In de latere eeuwen drongen de
Thais en de Vietnamezen de Khmers
terug en zij zouden het imperium
wellicht geheel van de kaart geveegd
hebben als de Fransen het in 1863
niet tot hun protectoraat hadden ge
maakt, zoals zij ook overig Indo-China
gingen overheersen. In 1887 werden
Cambodja, de kolonie Cochin-China
en de protectoraten Annam en Tonkin
samengevoegd in de unie van Indo-
China.
Bij het begin van de tweede wereld
oorlog werden de Fransen gedwongen
de Japanners doorgang te verlenen
voor hun stoot naar het westen, een
doortocht die al dra de vorm van een
bezetting aannam.
Na de Japanse overgave procla
meerde de toenmalige koning Noro
dom Sihanoek de onafhankelijkheid
(1945). De Fransen, die het in Viet
nam al zeer moeilijk hadden met Ho
Tsji-Minh, verleenden de Cambodja
nen in 1946 zelfbestuur en in 1949
werd het land een geassocieerde staat
binnen de Franse unie. Na de val
van Dien Bien Phoe stortte de unie
ineen en de Geneefse conferentie van
1954 bepaalde, dat, behalve een tijde
lijke verdeling van Vietnam, onder
meer Cambodja een neutraal land
zou zijn.
In 1955 verkreeg Cambodja zijn on
afhankelijkheid en deed koning Noro
dom Sihanoek afstand van de troon
om zich in de politiek te gaan bege
ven. Norodoms vader, prins Soeramit,
werd 8 maart 1956 tot koning ge
kroond en overleed in 1960. Sihanoek
die in 1955 premier was geworden,
was in 1956 opgevolgd door Khim Tit
maar inmiddels in 1958 weer premier
geworden. Hij volgde zijn vader niet
op maar werd na een grondwetswij
ziging in 1960 staatshoofd, bij welke
titel hij zich steeds liet noemen.
Toen Norodom Sihanoek in 1955
in de politiek ging, richtte hij de
„Sangkoem" op of „socialistische
volksgemeenschap", welke open
stond voor alle politieke partijen.
Slechts de kleine communistische
partij sloot zich niet aan. De prins
wist steeds zo te manoeuvreren dat
hij de grootste groep politici achter
zich hield. Men zegt wel van hem dat
hij „het gras eerder hoorde groeien
dan anderen". In 1964 ontstond er
echter een belangrijke politieke crisis
toen de linkervleugel in de „Sang
koem" de ontbinding eiste omdat de
gemeenschap corrupt zou zijn. In
Siem Reap werden studentenbetogin
gen gehouden en de nationale verga
dering weigerde voor het eerst Siha
noek te volgen.
Cambodja ontving eens economi
sche en militaire hulp van de V.S.
maar maakte daar in 1963 een eind
(ADVERTENTIE)
Vanavond krijgt u
een totaal andere kijk
op kopieerapparaten.
Het elektrostatisch kopieerapparaat,
dat snel van alles kopieert
'elk formaat, tot en met A 3),
dat kinderlijk eenvoudig te bedienen is
en slechts in de prijsklasse van een
elektrische schrijfmachine valt.
Dat apparaat gaat u vanavond
°tn 19.57 (Ned. 1) zien.
Wilt u onmiddellijk uitvoerige
informatie over de 'Océ' 1100?
Bel dan een van onze verkoopkantoren:
Amsterdam -441088, Den Bosch - 244 61,
Den Haag - 5146 61, Eindhoven -6 9825,
Hengelo - 105 69, Rotterdam - 1450 66.
Of stuur de bon op naar
VAN DER GRINTEN N.V.,Den Bosch.
kopieert in uw voordeel.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Vul in-knip uit- stuur op.
Firma:
T.a.v.
Adres:
Verkoop Nederland,
Aartshertogenlaan 151, Den Bosch.
iDSM
L- MJTOSmaE
aan op beschuldiging van Ameri
kaanse inmenging in de binnenland
se aangelegenheden. In 1965 verbrak
prins Sihanoek de diplomatieke be
trekkingen met de V.S. in verband
met Amerikaanse grensoverschrijdin
gen, maar hervatte de .betrekkingen
een jaar later weer op lager niveau.
Nadat generaal Lon Nol op 22 ok
tober 1966 met grote meerderheid tot
premier was gekozen, vormde Siha
noek op 24 oktober onder druk van
de linkervleugel van de „Sangkoem"
een tegenregering als legale opposi
tie zonder dat deze echter werkelijke
macht had. In mei 1967 sprak Siha
noek van agitatie door de „rode
Khmers". Hij vormde een „uitzonde
ringsregering" om het centrum te be
houden.
In juli van datzelfde jaar vestig
den Noord- Vietnam en Cambodja
ambassades in eikaars hoofdsteden
en kreeg het Zuidvietnamese bevrij
dingsfront een diplomatieke vertegen
woordiging in Phnom Penh. Onder
druk van betogingen richtte het
staatshoofd zich echter in september
voor het eerst tegen China met de
woorden: „Onze vrienden en Chinese
broeders, uw inmenging in onze za
ken neemt thans een grote vorm aan.
Dat zullen wij niet dulden".
Verscheidene linkse afgevaardigden
werden uit het parlement gestoten.
Een jaar later, in oktober 1968, ont
hulde de staatssecretaris voor natio
nale veiligheid in een rapport dat er
„gewapende Vietnamezen in Cambod
ja" zijn en in maart van het daarop
volgende jaar liet het staatshoofd tij
dens een persconferentie aan de
hand van een kaart zien waar zich
Noord-Vietnamezen en Vietcong-een-
heden ophouden in het noordoosten
van Cambodja. „Dit is zowel op kor
te als op lange termijn een groot ge
vaar". zei hij.
In april 1969 hervatte Cambodja
de betrekkingen met de VS en in au
gustus werd generaal Lon Nol op
nieuw met grote meerderheid aange
wezen om een regering te vormen.
Ti,jdens zijn jongste verblijf tenslot
te de afgelopen weken, zei de prins
in een vraaggesprek voor de televi
sie in Parijs naar Moskou en Peking
te zullen gaan om de Russische eu
Chinese leiders te vragen „ons met
rust te laten". Hij zag dat als enige
mogelijkheid om een breuk tussen
hem en uiterst rechts te voorkomen.
Bij diezelfde gelegenheid noemde hij
een staatsgreep mogelijk.
(ADVERTENTIE)
LEVE OLIFANT!
De man die op Safari gaat roept het.
De circusdirekteur en z'n gasten
roepen het De mensen in de
dierentuin en de maharadja in India
roepen het Envooral... da
liefhebbers van een puike oude of j
jonge jenever juichen het:
Leve Olifant!
