Middeleeuws
EEN VASTE BURCHT
met
een Duits
slot erop
winnaar
KASTEELHEREN
BRENGEN
TOERIST
IN VOLTOOID
VERLEDEN TIJD
VAN OPPERSTE
GELUKZALIGHEID
Alleen
al te vast
rekenen
Graslinnen
Verloren zoon
©p het
huisspook
moet u
niet
Nachtvermaak
DE STEM
INEDERLAND
MUNSTHto
OUSSElpOtl
TSJECHQ.
SLOWAKIJE
iMtuuaa
\-f
FRANKRIJK
ZWITSERLAND
OOSTENRIJK
ang 2 - Avanti 2 8—a I
e klas A: Blauw Wit 2 I
-5, Boemerang 3 - fal
Juliana 2 - Dongen j
2 - Stokhiaseelt 11—2l|
de klas B: Heerle 2
11—12.
istrijd kampioenschaj
aes: Niloc-Swift 58
dames ValbovolIl_
5 3-0; Bekkerveld—SFcl
14 3-0; AMVJArniadJ
2 3-0; Haag '68Boemel
15-8 15-0 3-1; Karanoil
15-8 17-15 3-0; DVC
15-11 15-7 15-10 3.n|
Cito 15-8 7-15 10-15 ij.'l
ValuasSFC 15-9 8-]i|
Orawi—HML 15-6 15.I
1 3-1; BlokkeerAMVll
15 2-15 1-3; DTS—LibaJ
12 15-4 11-15 16-14 34
uid Dames OrawiPs\il
Hevok 15-8 13-15 15.I
3-2; DOSSwift I5-9I
0; Shot—VCT 16-14 f
6-15 2-3; Jong Pen.l
as 5-15 13-15 15-11 15.I
Bekkerveld 2Theresa»
4 3-0. Heren Orawi 2-1
10-15 15-13 11-15 I.3 I
W 11-15 6-15 15-1 18-1(1
raaPetrus/Paulus 3-2-1
1 15-5 15-11 9-15 6-15 15|
irdiaKaranoi 13-15 lij
12-15 2-3.
Basse 7, Dames Orawi i|
1-15 15-11 15-17 1.3!
C 7-15 15-17 14-16 0-3:1
8-15 9-15 11-15 0-3; Denl
eum 12-15 21-19 13-ls|
namoSet Up 12-15 10.1
14 2-15 2-3. Heren,
Ik 15-2 15-12 8-15 15-11
osOdulplus 2 7-15 15-1
12-15 2-3; Tamar—Sar-|
-9 10-15 15-9 13-15 i
Juos Ego 15-10 15-17 4-1
PSV—Willem II 8-15 8-1
7VCNKS 15-5 15-3 15-f
lasse 8, Dames ZVC-I
L5-3 15-5 3-0; AMVJ 2-1
15-6 15-7 3-0; Concorial
TerholeAchilles 10-15 J
-3; MarathonMOC 17-f
0-3. Heren Juliana 2-
14-16 15-11 15-13 15-f
RHBS 9-15 15-8 ll-li|
VC—Delta 2 15-10 15-jl
frakLyceum 13-15 11-1
e
ZEELAND
iddelburg. Micro adspi j
ndo BAnimo D 1—®'f
mo D 20. Pupillen
C 11; Stormvogels B-
0—2; Tjoba AStorm-1
Pupillen D. Storrova-I
mvogels C 02; Tjobal
02; Stormvogels
-5; Tjoba C—Stormvof
titie eerste klas: Anim'l
i—4. Tweede klas: Z™T
Volharding 52. Aoï
zuidwestersAtlas 2 l-|
voetbalmedewerker)
das HTCC-Breda 0-2:1
Were Di-Pelikaan 7-#;|
ush 10: 3e Klas A:Ra-|
1 11, Cadetten-Waran-I
ilas A: Vlissingen-Goesl
jurg-HSD 9—1; Reserve*
a 2-Venlo 2 01.
Push 2-Oranje
e 3e klas A: Pelikaan
Push 3-Zwart Wit
3e klas C
6-Pelikaan 3 55,
4 52. Reserve 4e
orward 4 14. Reservtl
aart Wit 3-HOD 3 0—2l
as D: Warande 3-Oran-|
-1.
A: 2e klas A: Breda-I
klas A: Middelburg-I
2 4e klas A: Rapide-I
art Wit-HSD 19—0. He-
Push 2-Were Di 2 02.T
las A: Breda 2-MOP
Racing 2 30. Reserve!
eserve 3e klas A: Tem-f
wart 3 05. Reserve 4
3-Pelikaan 2 23, Wa-1
5 22. Reserve 4e klasl
n de Goese sporthal isl
zaalvoetbaltoernooi SeT
C-pupillen, waaraan I
enomen door RoDUtil
i, Kortgene en KloetiH']
van Goes werd win-
ree overwinningen
spelen.
ad in de laatste w<
lobur de kans nog
m zo gelijk te ein®1le.J
laar zover kwam ne
bur snoepte de Noon
een puntje af.
1 dit gelijke spel 01
a een beslissingswea-,
aren. Aanvankelijk z»l
lit dat Kortgene in Z1J, I
gen. In de eerste beu I
et, wat tot uitdrukking I
1 doelpunt van Pfj
Na de hervatting I
Wessel van Robui' e l
en dit werd ook 11 I
ekkelijke toernooi, djjl
oublieke belangstel^
door de deelnemen
enlijk was georga»;
er weinig krachtsve
nten bleken duur
e schoot tegen R°B"
ie slof en bereikte
3-0.
luidden; SSV
Goes - Kloetinge
ortgene 0-1; Robur
:V '65 - Goes 1-2;
;e 0-3; Kortgene
1-0;
ur -
Ro-
~-G°e' I
Kloetinge 1-0; Kloet"1'
e 1-1. Eindstand:
:n; 2. Kortgene 6! L
SSV '65 3; 5. R°bu
Hans-Ludwig wacht alleen nog het ge
schikte moment af om toe te slaan- Het
moment, dat de laatste kaars gedoofd
is en het angstaanjagend duister bezit
neemt van het trappehuis. Wee degene,
die daarna nog zijn sponde verlaat en
tastend zijn weg zoekt naar een toilet,
waar hij zijn hoge nood kan lenigen.
Hij wordt onmiddellijk omringd door
krakend hout en kreunende deuren, die
door de wind in hun- hengsels worden
geschud. Armzalig ook de gast. die de
slaap niet kan vatten en op de gang
vertroosting zoekt, want tien tegen één
dat hij het spook van de Trendelburg
regelrecht in de armen loopt.
Vannacht is de burggeest wat aan de
late kant, wat zijn oorzaak vindt in het
feit, dat hij te zwaar getafeld heeft.
Hij heeft reeds aan zijn vrouw bekend,
dat hij er geen donder voor voelt om
weer door het tochtige trappehuis te
slierten, maar ze heeft hem terecht ge
wezen op zijn dure plicht: de voorvade
ren verwachtenvan hem niet anders.
Ze zitten met gespleten en doorkliefde
koppen op hun wolk en wachten adem
loos op de eerste angstkreet, die vanuit
de voormalige kapel zal opstijgen naar
de tinnen- Komaan Hans-Ludwig, be
schaam de familie niet in dit uur van
de waarheid.
In de linnenkast van de familie Von
Stockhausen ligt een apart stapeltje
lakens, dat in reserve wordt gehouden
voor het nachtelijk entertainment in de
Trendelburg. Ze zijn gemaakt van
extra-sterk graslinnen, want uit erva
ring weet de vrouw van Hans-Ludwig.
dat het huisspook een sleetse figuur is.
die om de haverklap met zijn wappe
rende tabberd achter een kroonluchter
blijft haken en winkelhaken in het rug
pand trekt Ze heeft Hans-Ludwig al
vaak aangeraden om onder aan de trap
te blijven staan en daar enkele malen
krachtig „boe" te roepen, maar hij vindt
dat oneervol „Een spook moet fladde
ren" zegt hij, „een spook moet op deu
ren bonzen en desnoods de dekens van
de bedden trekken". Als nazaat der ge
vreesde burcht trekt hij nu 'eenmaal
<swaar aan zijn verantwoordelijkheden
Het moet hem trouwens worden nage
geven, dat hij er elke keer weer een
meesterwerkje van maakt en kosten
noch moeite spaart om zijn cliënten de
stuipen op het lijf te jagen. Als hij maar
even het vermoeden heeft, dat er in één
van de spelonken van zijn steenklomp
een wankelmoedige reiziger voor anker
is gegaan, snelt hij reeds naar de linnen
kast en geeft hem van Jet. „Het gaat
natuurlijk ten koste van je nachtrust",
geeft hij stralend toe, „maar ik heb het
er voor over Volledige service, daar
gaat het bij ons om"
Helaas heeft Hans-Lüdwig van Stock-
hausen in zijn kwaliteit van president
van de vereniging „Gast im Schloss"
verzuimd om van de aangesloten 41
leden te eisen, dat zij het huisspook als
verplicht nummer in hun arrangemen
ten opnemen. Dat is bijzonder jammer
want stuk voor stuk beschikken ze over
een verrukkelijke entourage, die
schreeuwt om een geestverschijning.
Neem alleen zo'n kasteel als de Schnel-
lenberg, dat angstaanjagend op één van
Aan de buitenkant lijkt Peters
hagen een wat mismoedigde mid
deleeuwse bouwval, maar eenmaal
door de poort, komt men in een
stille stokoude enclave, die door
de huidige eigenaar piëteitvol ge
restaureerd is.
de bulten in het Sauerland troont. In
de loop der eeuwen zijn de ridders en
aartsbisschoppen er kind aan huis ge
weest en reken er op, dat de intriges en
kleine pesterijen niet van de lucht wa
ren. Leer mij de Duitse edelen kennen
Maar verwacht niet, dat je 's nachts
één kik verneemt, dat je éép glimp op
vangt van een doorzichtige dame of een
prelaat, die zijn vlezig hoofd met het
oog op de kleine deuropening vast onder
zijn arm heeft genomen. Je kunt in je
hemelbed wachten, totdat je een ons
weegt, maar je hoort en ziet geen blik
sem.
Om half drie heb ik het raam open
gegooid en over de binnenplaats ge
schreeuwd: „Komt er nog wat van
Het was me gewoon te machtig gewor
den. Ik had al vanaf elf uur 's avonds
in de kussens gewacht op een gave
rochel, maar ho maar. Ik was met opzet
vroeg naar bed gegaan om niets van
het schouwspel te missen, ik was op
alles voorbereid. Maar er gebeurde geen
donder. De volgende morgen heb ik de
eigenaar apart genomen en hem ge
vraagd, hoe het zat. „Wat kost het nou
helemaal om even met een verlichte
doodskop over de slotbrug te wandelen?'
vroeg ik hem. Hij keek me zorgelijk aan
en antwoordde: „Ik begrijp uw teleur
stelling, maar het zit er domweg niel
in. Ik heb het een paar keer geprobeerd
maar ik breng het niet op. Als ik een
maal lig, dan krijgen ze me met geen
duizend paardep meer uit bed- Ik kan
natuurlijk een spook aanstellen, maar
mijn hemel, wat gaat zo'n grap me dan
wel niet kosten Denkt u eens even aan
de sociale lasten, aan de zes procénl
vakantietoeslag. Én dat allemaal voor
een half uurtje „boe" roepen. Dat is
voor een eenvoudige kasteelheer niel
meer op te brengen. Neen, als je er zeli
niet je schouders onder zet, komt ei
niks van terecht".
Hij sloeg me bemoedigend op de linker
schouder en riep: „Kop op". Wat hij
daar precies mee bedoelde, was ondui
delijk, want er was niemand in de wijde
omtrek, die hem tevoren had afgezet.
Neen, u hoeft echt niet bang te zijn, dat Hans-Ludwig von Stockhau-
sen u straks in de middeleeuwse kou zal laten staan. Waarom zou
hij anders op het krakende kastje naast uw bed dat kaartje hebben
neergelegd met „de burchtgeest wenst u een goede nacht" erop?
U denkt toch hoop ik niet, dat het een snaakse grap is, die verdter niets
om het lijf heeft. Mijn hemel, want dan kent u Hans-Ludwig von Stock-
hausen niet. Dat visitekaartje is hem wel degelijk heilige ernst en de gast
moet het dan ook beschouwen als een eerste waarschuwing. Hij moest
toch zo nodig de nacht doorbrengen in een eeuwenoud kasteel, hij is toch
op het idee gekomen om zijn hoofd te ruste te leggen achter de klappe
rende luiken van de torenkamer. Welnu, dan dient hij ook de volledige
consequenties te dragen en zal hij er van lusten uit naam van alle rid
ders en maagden, die tussen deze zelfde^ muren gesteund en geweeklaagd
hebben. x
Dit zyn ze, de pleisterplaatsen, waar de Reiziger te gast
is in de middeleeuwen:
1. Hotel Slot Tremsbiittcï in Holstein. Telefoon 04532-6544.
2. Slothotel Gehrhus, Berlin 33 (Grünewald). Telefoon
893232.
3. Trendelburg in Weserland, \el. 05675-312. Zeventig
bedden en als specialiteit enkele torenkamers.
4. Slot Berlepsch boven Witzenhausen, tel. 05542-301. Tien
bedden in het kasteel, 8 in de houtvesterswoning in het
park.
5. Burcht Waldeck by Edersee, tel. 05623-5324. Dertig
bedden.
6. Hotel slot Wilkinghege, Münster-Westfalen, Steinfurter
Strasse 374. Tel. 0251-21085 (21283). Alle kamers met bad,
douche en toilet. Eigen golfbaan.
7. Slot Hohenfeld, ltoxel-Westfalen. Tel. 025034-210. Dertig
bedden, alle kamers met bad, toilet en telefoon.
8. Slot Hugenpoet, Kettwig (Ruhr). Tel. 02144-2554 (6054).
Waterslot, schitterende schilderyenverzameling. 40 bedden
twintig badkamers. Exquise keuken. Slotkapel.
10. Slot Georghausen, Kommerich by Keulen. Telefoon
Bensberg-Dürscheid 1602. Golfbaan.
11. Burcht Schnellenberg, Attendorn. Tel. 2576 en 3031.
Grootste slot in Westfalen, stammend uit 1225. Veertig
bedden, badkamers en douches. Torenappartement.
Huiskapel.
12. Slot Burg (Wupper). Tel. Solingen 43050. Geen hotel.
Uit 1200. Museum, slotkapel en ridderzaal.
13. Hotel slot Auel, Wahlscheid, tel. Overaht 2041-2042
Waterburcht, in 1766 omgebouwd tot barok-burcht. 45
bedden, 15 badkamers. Appartementen en slotkapel met
barokaltaar. Internationale keuken.
14. Godesburg hotel, Bad Godesberg, tel. 66908/9. Hotel
van internationale klasse. Ridderzaal.
15. Das Burghaus, Kronenburg natuurpark Nordeifel.
Tel. 06557/265. Geen specifiek slot. 26 bedden.
16. Slot Liebieg, Kobern-Gondorf/Mosel. Tel. Kobern 312.
Antiek meubilair, 40 bedden, vier badkamers, 17 douches.
Park met zwembad. Eigen wijngaarden.
17. Burghotel Auf Schönburg, Oberwesel am Rheln. Tel.
06744/257. Duizendjarige ridderburcht. Alle kamers met
bad of douche. Manege.
18. Slot Zeil, Zell/Mosel.. Tel. 06542/184. 20 bedden, eigen
Wijngaarden (Schwarze Katze).
19. Slot Kronberg, tel. 06173/3703. 50 kamers met bad en
toilet. Schitterend uitzicht op Taunusgebergtc. Golfbaan.
20. Slot Reinhartshausen, Erbach Rheingau. Tel. 06123-
4081-4082. 60 bedden, 30 badkamers. Eigen wijngaard.
21. Slot Burg Reichenstein, Trechtingshausen/Rhein. Tel.
06721/601. Middeleeuwse burcht. Museum. Manege. 26
bedden.
22. Bnrgfalknerei Hohenbeiïstein. Jachtslot. Beinsteln/
Württ. Tel. 07062/5771. Wildspecialiteiten.
23. Slot Auf Burg Hirschhorn, Hirschhorn/Neckar. Tel.
06272/373. 30 bedden, 8 badkamers.
24. Slot Hochhausen boven Mosbach in Baden. Telefoon
06261/3142. 20 bedden.
25. Burg Guttenberg, Neckarmühlbach, tel. 06266/228.
Eigen slotkapel. Geen hotel.
26. Slothotel in Heinsheim aan de Neckar. Tel. 07264/551.
30 bedden. Eigen wijngaard, slotkapel en zwembad.
27. Gasthof Zum Alten Remtamt, Schwaigern/Württ.
Tel. 07138/258. Geen specifiek slot.
28. Waldhotel Friederichsruhe. Tel. Ohringen 7078. Geen
specifiek slot.
29. Gastehaus in der Götzenburg, Jagsthausen. Telefoon
07943/2222. 15 bedden. Slotmuseum.
30. Slot Weitenburg by Horb. Tel. 07457-351. 45 bedden.
Slotkapel, park met zwembad. Paardestal.
31. Slot Wasserburg aan de Bodensee. Tel. Lindau 2692.
32. Slot Eggersberg, by Riedenburg. Tel. 09442-450. Eigen
manege.
33. Slot Geldern of de Palmberg btf Mühldorf. Telefoon
08636-474. 40 bedden, alle met bad. Park met zwembad.
Geen specifiek slot.
34. Jachtslot Thiergarten, Wolfsbach bö Bayreuth, telefoon
09209-211. 15 bedden.
35. Slot Saaleck, Hammelburg a.d. Frank Saaie. Telefoon
09732-2435. 30 bedden.
36. Gastehaus Bettenburg Manau. Tel. 09523-306. Tel.
09523-306.
37. Burcht Ronneburg bjj Büdingen, tel. 06048-163. Kamers
met hemelbedden en antieke meubelen.
38. Slot Petershagen aan de Weser. Tel. 05702-146. Alle
kamers met bad.
39. Slot Gehrden. Tel. 05648-26. 30 bedden. Groot slotpark,
40. Slot Solitude, tel. 0711-651091. 33 kamers.
41. Jachtslot Holzberg, Bischofsheim/Rhön. Telefoon
09772/207. Geen elektriciteit. Verlichting door kaarsen en
petroleumlampen, 20 bedden. Paardenpension.
Alle inlichtingen over „Gast im Schloss" kunt u ook
krijgen bij het Duits Reis- en Informatiebureau, Spui 24
in Amsterdam. Tel. 020-241293.
daar in Nederland eens om. Daar word
je hooguit door een humeurige suppoost
door Loevestein geloodst en kun je nog
een uitbrander krijgen, als je effe in de
boekenkist van Hugo de Groot gaat lig
gen. Dan is het gelijk van: „Meneer,
doe me een lol. Ik zit bij u thuis ook
niet aan het serviesgoed". Je moet ook
niet proberen om in het Muiderslot even
de kwaliteit van het hemelbed te onder
zoeken, want dan vlieg je er onherroe-
pelijk^ uit. „Meneer kan zeker niet
lezen", roept de gids dan tartend, „me
neer heeft kennelijk de bordjes niet ge
zien met „verboden de voorwerpen aan
te raken".
In de 41 kastelen en burchten van de
vereniging „Gast im Schlossf" is er geen
sprake van dergelijke kleinzielige be
tuttelingen. Als u daar een martelwerk
tuig in de hoek ziet staan, mag u er ge
rust uw hoofd onder leggen. Sterker
nog: de nachtportier wil u ook wel even
helpen met het vastmaken der kettin
gen. U gaat uw gang maar. Het staat er
voor. En als u aanvechting krijgt om in
de slotkapel tweestemmig het Ave Ma
ria van Gounod te zingen, is er geer»
suppoost, die u de mond snoert. Hooguit
zal de oberkelner aanbieden om u op het
orgel te begeleiden.
Dat is 't unieke van „Gast im Schloss"
de reiziger, die op één van de kasteel-
poorten klopt, wordt als een verloren
zoon verwelkomd en heeft de beschik
king over de gehele burcht. Als hij
wenst te mediteren in de torenkamer,
wordt hem geen strobreed in de weg
gelegd, als hij tussen de transen zijn
brood wil opeten, dan moet hij dal
vooral doen. En even een belletje naar
de receptie en de ober brengt ook nog
een biertje boven.
En denk toch vooral niet, dat „Gast im
Schloss" u een nepkasteel in de maag
probeert te splitsen. Dat men met mid
deleeuwse voorwendselen tracht u een
opgevrijd herenhuis aan te smeren. Zet
dat maar mooi uit uw hoofd, want er
is geen torentje, geen ophaalbrug, geen
steunbeer en geen slotgracht, die niet
de loodzware last van vele eeuwen
torst. Bij „Gast im Schloss" is elke
steen authentiek, is elke bloedvlek
raak,
Dat uw aanwezigheid in één van de 41
kastelen en burchten nochtans op prijs
wordt gesteld, heeft een simpele ver
klaring: de nazaten van ridders en gra
ven, die grijze bouwvallen door erfenis
verkregen, zien al lang geen kans meer
om het peperdure onderhoud uit eigen
buide! te bekostigen. De horigen en
lijfeigenen zijn met de noorderzon ver
dwenen en hebben plaats gemaakt voor
de paying guest. Waar eens de Freiherr
zijn roemer hief om de overwinning te
vieren, nipt nu de toerist aan zijn gin
and tonic. Het onderonsje der edelen is
vervangen door het binnengebeuren van
het reislustige voetvolk.
Croste oase
Natuurlijk zijn er verschillen, want de
uniforme bouw kende men goddank niet
in de tijd. dat koningen en ridders het
voor het zeggen hadden. Er was geen
minister, die het aantal kubieke meters
voorschreef en het gevolg was, dat men
maar raak bouwde Zodoende kan „Gast
im Schloss" de vermoeide reiziger een
barok assortiment van pleisterplaatsen
aanbieden. Variërend van de schitte
rende gerestaureerde waterburcht An-
holt fin de Kreis Borken, één kilometer
van de Nederlandse grens) tot het
machtige slot Hugenpoet, dat als een
vergeten groene oase in het Ruhrgebied
ligt, van het eenvoudige, landelijke slot
Georghausen bij Keulen tot Petersha
gen bij Hameln. Over heel Duitsland
verspreid liggen deze massieve enclaves
waarin de gast moeiteloos de klok terug
zet naar de voltooid verleden tijd der
gelukzaligheid. En overal zal hij een
bijpassende verzorging krijgen, want de
kasteelheren van „Gast im Schloss" ne
men nog steeds de tijd voor de kleine
individuele genoegens, die vroeger al
leen voor de rijken der aarde gereser
veerd bleven.
Alleen op het huisspook mag u niet
al te vast rekenen.
Doodjammer maar ja de moderne
kasteelbewoner moet zich leren be
helpen.
Ik moest dus wel aannemen, dat ook bij
hem de wens de vader van de gedachte
was geweest.
Denk nu in hemelsnaam niet, dat de
Duitse kastelen en burchten, die hun
huisspook de oprijlaan hebben uitge
stuurd, daardoor gelijk als romantische
pleisterplaatsen hebben afgedaan. Na
tuurlijk, het is deksels jammer, dat er in
onze moderne beschaving geen plaats
meer is voor geestig nachtvermaak, maar
gelukkig zijn er nog volop romantische
zaken overgebleven, die een bezoek aan
.één van de 41 leden van de vereniging
„Gast im Schloss" ruimschoots recht
vaardigen. Allereerst is er de pure sen
satie, dat u tegen een alleszins redelijke
vergoeding de nacht kunt doorbrengen
in een weldoortimmerd kasteel- Kom
Vlakbij Nederland ligt de waterburcht Anholt, die vorig jaar geheel
gerestaureerd zijn poort weer heeft geopend. De eigenaar graaf Salm zu
Salm heeft naast een exclusief hotel ook een museum, waarin hij de
familiestukken, waaronder een Rembrandt, bewaart.
