Commentaar PROVINCIALISME Nederland is de oorlogs slachtoffers al tang vergeten De erfenis van 25 jaar vrijheid Stap voor stap OR. CORN. VERHOEVEN: ITIE IN ILAND" I Ceriale, bij Alassio. Ita1*®' Ihuur uniek gelegen, "e\.eT# I bungalow tussen zee en n 13 kamers. 5 sl. pl. o}0 v,ad' keuken, koelkast, boiler, I kamer. Rondom terrassen. tuin, ruime autoplaats, a - (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM - „Het Nederlandse volk heeft zich schandalig gedragen tegenover de oorlogsslachtoffers. Toen ze gebroken en berooid terugkeerden uit de concentra tiekampen en uit de kelders, waarin ze on dergedoken hadden gezeten, zijn ze niet financieel en niet geestelijk opgevangen. We waren uitgekeken op de ellende. De sfeer waswat drommel, handen uit de mouwen allemaal; niet zeuren, maar sjou wen aan de wederopbouw. MERCEDES-BENZ OCCASIONS 50 SE autom. rood 1966 20 D 30.000 km l! 30 S witgrijs 1! 90 D 1963 Diverse automobielen Jpel Caravan 1 ■lass 1700 T.S. 1967 Vudi 72 1966 londa N360 1968 Audi S90 1967 iat 125 38.000 km 1968 Austin Glider 1100 12.000 km N.V. GARAGE v. DONGEN-JONKERS Guido Gezellelaan 40 BERGEN OP ZOOM Tel. 01640-6918 b.g.g. Afd. verkoop A. de Vos 01640-4197 N PEIUNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGENMJ&ILINGENPALINGEN PEILINGENUNkEFNNGpnL|NGEN^^ EILINGEN PEILINGEN PE L NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILIIGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PEILINGEN PEILNGEN PEILINGEN PEILINGEN KfclLiiNücrN rc PEILINGEN EN .PEILINGEN .PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN .PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEI^INGEN PEIUNGEN ^EIÜNGEN rULjutj.t PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIILINGEN PEILINGEN PEILINGtN rtiLiiN^ciN nieuw le eig. iooo km f 2750, '66 Simca pOO rood f 2600, '64 Simca pOO i. pr st. f 2000, '63 Simeil bOO f 115Ö, '66 Ford Taunus lJ t de luxe f 2750, '66 Fiat 150o| Eationwagen f 2850, '65 Opel tap. Admiral als nieuw met ldio f 3250, '65 Ford Corsatrl [pe GT i. pr. st. f 2950, '65 ord Taunus 12 M stationwa- fen f 2250, '64 Fiat 600 zeer iinig f 1150, '64 Opel Kadetll luxe prima wagen f 1750. NSU Prinz 4 f 1150, '63 ,ord Taunus 17 M TS le ekl Is nieuw f 1350, '62 Ford Tau.l jus 17 M TS i. Pr. st. f i< |l Opel Rekord de luxe f 12 Ford Anglia de luxe f i m 9 Opel Rekord f 200. Al onzel ragens worden in eigen werk-l ilaats nagezien en gerepa- eerd. Ook met garantie, wij ailen alles in. Let op 't adres, ast de brug van Rijksweg 17I Oud-Gastel, Kralen 8, tel, 1651 - 443. taterdag. Plaatsing van |de geïllustreerde kop oging met zich mee. In- 3 achtereenvolgende plaatsing slechts voor 1,80; 0,18; vijsnr. 0,25. fcRTENTIE-AFDELING tjET VERDRAG tegen de verspreiding van kernwapens (ook wel aange- duid met de haast tongbrekende term non-proliferatieverdrag) is van kracht geworden. Na jarenlange onderhandelingen op de ontwapenings conferentie in Genève en meer rechtstreeks tussen de Verenigde Staten, j (je Sovjet-Unie en tenslotte na een tijdrovende ratificatie-procedure heeft I een groot aantal landen zich bereid verklaard geen kernwapens te zullen aanschaffen als zij die nog niet hebben. De kernmachten zelf beloven hun kernwapens nief te gebruiken en derden niet te helpen met het opbouwen I van een kernmacht. Ondanks het feit dat lang niet alle landen het verdrag hebben onder tekend (toetreding staat overigens open) en ondanks het ontbreken van de mini-kernmachten China en Frankrijk op de lijst van ondertekenaars, is I er reden tot enig optimisme. Na het kernstopakkoord is het verdrag tegen I de verspreiding van kernwapens een stap vooruit op de weg waarlangs I de wereld hoopt te ontsnappen aan het alles verterende hellevuur van de I kernoorlog. Papier is geduldig en verdragen zijn er om verscheurd te worden, mo len cynici opmerken. Inderdaad: voor de naleving van een verdrag is ook Igoede trouw en politieke wil nodig. Maar bij deze verdragen (men onder- Ihandelt nu al weer over een beperking van de nucleaire wapenvoorraden) 1 wordt de politieke wil vooral ingegeven door reële bezorgdheid en vrees. IEen ongebreidelde kernbewapening kan elk moment een ontwikkeling in I zetten die zelfs de grootste nucleaire mogendheid niet meer keren Jkan. Het resultaat van zo'n ontwikkeling is niet moeilijk te raden. Dat is in feite een stevige basis en een soort garantie dat de verdragen look nagekomen zullen worden. ■Koudekerke - Dishoek axy Zei (Tijdens de extra vakantieat-l gen (30 april tot en met 9 itell len de Pinksterdagen, nog enj Ikele appartementen te huur I Volledig ingericht, centrale I verwarming. C. Rison, Drie I Turkenlaan 52 Koudekerke, [Tel. 0X185-249. llegelen (Noord-Limburg). F', Imilie Hotel Elise, ideaal geA I gen bij de Maas, vis. en Mell 1 boten, speel- en ponyweide, I kindeen zeer welkom. Vraaff linl, en prospectus. Tel. 0470b 2151. I Meerssen Z.-L. Bonds Hotel Willems Kruisstraat 8, tel. 04403 - 2505, rustig gelegen, km van Valkenburg. T.V., iiUl jart. Te koop gebruikte tour- en sta-caravans. Bergen op Zoolt, se Caravanhandel, showterrefl Moerstraatsebaan 1000 meter p voorbij Vrederust. Tel. [01640-7448. Te huur 6-persoons caravan Vrouwenpolder aan zee. Tel- 01640 - 7446. T.h.a. sta-caravans aan ze nog vrij voor 27 juli en - aug. tegen gereduceerde _Pr^ tevens te huur 4- en ravans voor binnen- en land. Zoekt u een leuke ge bruikte of een z.g.a.n. T0Hjj sta-caravan, dan is 't arlrr.J le (dispense Caravan Oneen 1 i ming A. de Jong - van n I Dorpsstraat 22, Nispen, tel. I 01656 245. zondags geopenop Caravans te huur, 4-5 Pe!l Ofschoon ons land binnenkort dertien miljoen inwoners zal heb ben, die allemaal zo dicht bij elk aar wonen, dat geen enkel lijf- luchtje verborgen kan blijven, blijken er toch nog steeds mensen te zijn die vinden dat de onder linge afstanden te groot zijn. Zij kunnen nog niet geloven in de uniformerende werking van deze verstikkende nabijheid. Voor hen is er nog altijd één centrum. Als dat centrum Amsterdam is, zijn ze wereldburgers; als het de pro vincie is, zijn ze provincialen, g altijd wordt er geweldig ge- lachen met de provincie. Ik zal ir een paar staaltjes van ge ven, die toevallig betrekking heb ben op de provincie Brabant. Of het toeval is, dat ze allebei ont leend zijn aan het weekblad Vrij Nederland, weet ik niet; ik lees tiet alle weekbladen. In Vrij Nederland van 24 jan. "10 (bl. 21) wordt door redacteur Johan Phaff over een aantal me dewerkers van een literair maandblad gezegd, dat zij me nen droog te zijn achter hun oren nu ze de laatste druppel wijwater uit hun Brabantse bodies ge wrongen hebben. Blijkbaar zijn dat dus heel speciale „bodies"; je kunt nog zien dat er wijwater in gezeten heeft, als de laatste druppel er al uit gewrongen is; het etiket blijft erop zitten. Over het gebruik van woorden als „boy" en „body" in de dertiger jaren zeggen Bomans en Van der Plas iets heel leuks, dat ik hier Wen aanhaal. „Ze wilden zo lag „in" zijn door het jargon melijk dubieus, want het is moei lijk in te zien dat iemand achter lijk is door niet verrukt te zijn over Haasbroeks achterste, maar blijkbaar is elke gelegenheid goed genoeg om aangegrepen te wor den. Nu citeer ik alleen maar twee medewerkers van wie na drukkelijk vermeld wordt dat zij redacteuren van het blad zijn. Ik mag dus aannemen dat zij samen met hoofdredacteur en commer ciële grappenmaker Rinus Eerdi- nandusse het beleid van het blad bepalen. De achterpagina waarop anonieme medewerkers zich we kelijks vrolijk maken over alles wat er buiten de randstad ge beurt, waarop Peter Vos, de be genadigde tekenaar, nog altijd boertjes met klompen en petten produceert (bijvoorbeeld 14 fe bruari) en die in stompzinnigheid alleen maar overtroffen wordt door de advertentiepagina voor echtparen „met moderne opvat tingen" en natuurlijk door de Telegraaf laat ik nu maar bui ten beschouwing. Wat ik citeerde is beleid, opzet. Er moet een vrij grote behoefte zijn aan kwalifica ties als de aangehaalde en de re dactie heeft zich o.a. tot taak ge steld in deze nobele behoefte te voorzien. Een uitleg in de rich ting van „badinerend bedoeld" of iets in die geest lijkt mij uitge sloten. Dat zou wel erg onbenullig zijn en onbenulligheid is een ont zettend slecht excuus. Uit pure hoffelijkheid moet ik dus aanne men dat het geen onbenulligheid is, maar opzet en beleid. Wanneer nu het beleid van VN erop ge- lop Camping Oase te I Aansluiting licht en water. H Tel- 01652 - 2433, I Gebruikte 4-, 5- t„ rai_ I sta-caravans, leuke tour- J 1 van f 950. „De Smokkejhoei I Rijksweg KaPelle-Biezelin- Ige, ook 's zondags. Buitenland Te huur: lux appartement*. I Costa Brava 4-6 pers. Ivan Houten - Waarde. Tel- 101134,1293. I nieuw. Volledig prachtig I richt ook te koop. S 45, II Telf01618-771. Hoe wilt u op vakantie- vliegtuig, trein, bus ot,,navn Naar het zuiden, Scana" a of Engeland? In een ho appartement? Uw reish^7nei 1 in ieder geval met 'n oe g aan ons reisbureau. Wm H Muller en 1A Co., Boul. de Ruyter 2322, Vlissingen. gebruiken. Je heette dan ook opeens „boy" in plaats van „jon gen". En opvallend was ook dat er dan altijd over „je sterke bo dy" gesproken werd. Ofwel om dat ze dachten dat dat populair der was dan „lichaam" ofwel omdat „lichaam" niet helemaal tos klonk misschien". (In de Kou, bl. 216). Maar dit terzijde; det gaat hier niet om de buiten gewoon truttige formulering, ®aar om de inhoud. Vrij Neder land maakt, als het zo gelegen komt, hartstochtelijke propagan da voor zindelijk denken, maar Jet is duidelijk dat met deze Brabantse bodies een oordeel ge suggereerd wordt over de bezit ters daarvan: een waardeoordeel wordt rechtstreeks gekoppeld aan oen geografische aanduiding. 1 Dit is waarschijnlijk geen toe- tel, maar systeem. In VN van 28 tebruari '70 (bl. 11) zegt redac- tor M van Amerongen dat Nico Haasbroek van de VPRO „een aantal brave Brabanders pro beert te shockeren" Dat gebeurt I door het tonen van een bloot ach terwerk. Zoiets shockeert, aldus de strekking van het stuk, alleen n°g brave en wat achtergebleven teensen. Die wonen uiteraard in ue provincie bijvoorbeeld in Bra- I °ant. De mensen in de randstad z)lu in alle opzichten en in alle Jehtingen al veel „verder". We derom dus wordt een geografische aanduiding gekoppeld aan een teuistens gesuggereerd waarde oordeel. De daarin ter sprake ge- Orachte waarde is weliswaar ta- richt is geografische aanduidin gen of aanduidingen van her komst rechtstreeks te koppelen aan een waardeoordeel of althans aan de suggestie daarvan, dan kan zo'n beleid moeilijk anders dan opzettelijk discriminerend genoemd worden. Ik heb mij over deze wonder lijke en ergerniswekkende kwes tie al vaker druk gemaakt. Het is tot nu toe vergeefse moeite ge weest en het enige wat ik ermee bereikt heb is dat ik zelf uitgela chen wordt om mijn provincialis me. Daarom denk ik wel eens, in een aanval van vriendelijkheid, dat het ondanks alle schijn toch geen opzet is, maar massieve on benulligheid, gewoon een gebrek aan intelligentie waar verder niets aan te doen is. Als ik meer tijd en energie had, zou ik het best eens haarfijn willen uitzoe ken. een heel dossier van citaten aanleggen, een proces beginnen, de provincie mobiliseren etc. Zou het werkelijk waar zijn wat de kosmische denker Mulisch be weert, dat Amsterdam de glazen stuiter is waarin het heelal zich weerspiegelt? Dan staan daarbui ten alleen maar lachspiegels. Het idee is tamelijk lachwekkend. Maar ik geloof niet dat een men senleven lang genoeg is en de energie van een mens toereikend om ook maar één regionaal voor oordeel uit te roeien, wanneer dat toevallig buiten de provincie wor tel geschoten heeft. Ik begin dus niet met een actie. Een bittere aanklacht. Een koude douche boven het pitje, waarop Ne derland dit jaar zijn nationale vreug de over 25 jaar herwonnen vrijheid opwarmt. Ze wordt in vereniging en met grote verontwaardiging uitge stort in de open brief, die de 16 maatschappelijk werksters van de stichting joods maatschappelijk werk hebben gericht aan de Nederlandse overheid. Met twee ervan hebben wij een gesprek - de dames B. de Groot- Leuw en R. Eissenmann-Plaut. Ze zwaaien met een telegrafische solida- riteits-betuiging, ontvangen van de vereniging maatschappelijk werk sters. Ze zeggen: we voelen ons me deplichtig aan deze schande. We vra gen ons in geweten af, of we hier nog langer aan mee mogen doen. De helft van de oorlogsvervolgden in Neder land is al gestorven. Er zijn er mis schien nog een 5000 over. Voor hen is er eindelijk, sinds 1968, een rege ling, maar die is zo ontoereikend en wordt zo stroef toegepast, dat we ons werkelijk afvragen: wacht men er slechts op, tot de rest ook stilletjes uitgestorven zal zijn"? Vraag: anno 1970, jaar van her denking, nog steeds navrante verha len in het archief van joods maat schappelijk werk? „Legio. Hier komt er een. Een huisvrouw, die nu 47 jaar oud is. In het voorjaar van 1944 werd ze weg gevoerd - eerst naar Westerbork, toen naar het beruchte Bergen-Belsen. Ze liep er typhus en dysenterie op. Haar ouders kwamen om in het kamp. Haar broer werd wegens zijn verzetsdaden gefusilleerd. Toen ze na de oorlog levend terugkwam, had ze niemand meer. Ze sloot een huwelijk, naar haar zeggen een vluchthuwelijk, waarin ze geborgenheid zocht. Ze kreeg een zoon. Haar man reisde met de spaarcentjes naar Australië om de emigratie van zijn gezin voor te bereiden en kwam daar bij een auto ongeluk om het leven. Ze moest gaan werken in een was serij en haar kind uitbesteden. Ze ging samenleven met een man, die zelf drie kinderen had, waarvan ze een dochter kreeg. Ook dat was een vlucht, zegt ze. In 1962 verliet ze hem in overspannen toestand en in 1963 trouwde ze met haar huidige man. In 1965 bleek ze tbc te hebben en bovendien een chronische lever kwaal. Als gevolg van de medicijnen, die ze moest slikken, kreeg ze suiker ziekte. Daar kwamen later nog rheu- ma en epilepsie bij. Een en ander heeft handenvol geld gekost. Ze voelt zich dood-schuldig omdat ze door ziekte haar oudste 16-jarige dochter vaak van school moet houden, omdat ze de kinderen nooit geld kan geven voor clubs en dergelijke en omdat haar man zich blauw betaalt. We hebben in het kader van de be staande regeling voor haar een auto- vergoeding van de dieet-kosten en Voor de ontheemden, de vertrapten, de verguisden die schuldeloos hun familie, have en goed al hun kennissen vaak, heel hun vertrouwde om geving hadden verloren, is een afgrijselijker klimaat niet denkbaar, ledereen hield de ogen dicht voor hun leed. Alles wat met de oorlog te maken had, werkte op het nationale schuldgevoel. Dat wilde men verge ten wegstoppen. In deze geest zijn de regelingen voor de oorlogsslachtoffers tot stand gekomen, die wij nu moeten helpen uitvoeren. Maar wij geven er de brui aan. Wij weigeren zowel vanuit ons beroep als vanuit ons persoonlijk ver antwoordelijkheidsgevoel nog langer te proberen de vervolgden aan te passen aan deze regeling. Wij willen ons integendeel opstellen naast hen; wij willen met hen strij den voor een voorziening, die is aangepast aan hun specifieke noden". Mevrouw B. de Gvoot-Leuw (links) en mevrouw R. Eisenniann-Plaut. hulp in de huishouding. De advies-commissie in Arnhem steunde ons verzoek. Bij de sociale dienst van haar woonplaats conclu deerde men na uitvoerige berekenin gen, dat ze in aanmerking kon komen voor een eenmalige uitkering van 7 gulden 78. Haar bezwaarschrift is ongegrond verklaard". Vraag: een uitzondering, zo'n ge val? „Nee. Sinds de regeling in 1968 ein delijk is ingevoerd, hebben we 2000 aanvragen gehad. Eerlijk is eerlijk - er zijn er een paar bij geweest die er een auto aan hebben overgehou den. Maar het merendeel zijn nood gevallen. Hier nog zo'n voorbeeld, 'n Gezin van man, vrouw en drie kin deren wordt naar Auschwitz ge bracht. Alleen de vrouw overleeft het. Na de oorlog trekt ze in bij haar broer, die in het kamp zijn gezin is kwijtgeraakt, ze durfde niet alleen te gaan leven. Ze was helemaal kapot gemaakt. De broer is hertrouwd en in België gaan wonen. De vrouw is meegegaan, omdat ze hier verder niemand had. Ze komt niet voor een Nederlandse regeling in aanmerking omdat ze in België woont. Ze komt niet voor een Belgische regeling in aanmerking, omdat ze in Nederland het slachtoffer van de oorlog is ge worden - niet in België. Daar heb ben we veel meer voorbeelden van. Zulke mensen vallen verschrikkelijk tussen de wal en het schip. Niemand doet er wat aan". Vraag: kun je zoiets onzegbaars als oorlogsleed met geld vergoeden? Willen de slachtoffers dat zelf? Ze zijn er lang niet allemaal financieel beroerd aan toe „Dat is waar. Maar als de over heid deze mensen financieel steunt, krijgen zij in wezen de steun van het hele Nederlandse volk, niet? Zoals 't nu is, hebben ze het gevoel, dat ze zonder meer in de kou gelaten wor den. Het geven van geld zou voor hen een daad van solidariteit beteke nen - een erkenning van hun lijden en een blijk van medeleven. Kijk., de gemeenschap heeft wel miljoenen over voor de bevrijdingsfeesten, al is daar goddank tegen geprotesteerd. En de kolenboeren, die door het aardgas hun handel kwijtraken - ze krijgen 25 miljoen 40 miljoen hoeveel is het ook weer? Die maken tamtam en dan kan het opeens. We hebben hier gisteren een cliënt ge had, die zich verschrikkelijk opwond over de krantenberichten over dat zeehondje Bolletje, dat in Burgers Dierenpark door kwajongens is af gemaakt. Hij was razend. „Daar schrijven ze wel over", zei hij, „maar over ons, die ze toch ook geprobeerd hebben af te maken, maakt niemand zich druk". Zulke reacties krijg je. Zo gevoe lig ligt het". Vraag: wat verstaat u precies on der noodgevallen? „Daaronder verstaan we mensen, die psychisch, lichamelijk of materi eel ais gevolg van de oorlog en ge meten met de standaard van onze huidige welvaart in een slechte of minder aangename positie verkeren. Een miljonair, die als gevolg van wat hij in de oorlog heeft meege maakt al vele jaren lang bij de psy chiater loopt, kan een noodgeval zijn, Wij vinden, dat die bijzondere kosten van zijn behandeling door de Neder landse staat moeten worden gedra gen. Dan voelt zo'n man, dat hij bij een gemeenschap hoort - dat hij geen paria is zoals hij dat in de ogen van de bezetters was. Objectief kun je zeggen, dat er een verschil is tussen een vrouw, die haar man verloren heeft, maar in goede doen is, en een man, die zijn leven maar voort moet slepen, omdat hij als een wrak uit een kamp is gekomen. Maar sub jectief, in de persoonlijke sfeer, zijn ze beiden evenzeer oorlogsslachtof fers. Zulke mensen zullen het krijgen van een uitkering ervaren als een gebaar van het Nederlandse volk. Ze zullen het voelen als een bewijs, dat er aan hen gedacht wordt. En dat zou enorm belangrijk zijn voor hun moreel. Geld betekent in onze maat schappij veiligheid - het vergoedt iets. En ze hebben zoveel onzekerheid ge kend - zoveel verloren". Vraag: wat zijn concreet de be zwaren tegen de regeling van 1968, maar die nu toch functioneert? „Ons eerste bezwaar geldt het feit, dat hij is ondergebracht bij de Bij standswet. Dat is niet voldoende, want het recht op een uitkering wordt daardoor gekoppeld aan een bestaan de financiële nood in de zin der wet. De interpretatie van een en ander verschilt per gemeentelijke sociale dienst, zodat er in de uitkeringen grote variaties zijn. Voorts komen de oorlogs-vervolgden, die inmiddels in het buitenland wonen, niet in aan merking. Gehuwde vrouwen komen nooit voor een maandelijkse uitke ring in aanmerking, ook niet al zou hun man het minimum-loon hebben of werkloos zijn - ze krijgen alleen eventuele bijzondere kosten. Als ze zo invalide zijn, dat ze niet bij kunnen werken, krijgen ze daar niets voor". Vraag: en het is voor niemand leuk om naar de sociale dienst te moeten stappen „Nee. Onze cliënten vooral hebben daar een enorme emotionele weer stand tegen. Ze hebben al genoeg meegemaakt. Moeten ze zich nu op nieuw iedere keer het hemd van het lijf laten vragen? Ze moeten iedere maand opgave doen van hun inkom sten en iedere keer wordt opnieuw bekeken of ze voor de uitkering in aanmerking komen. Ze voelen zich vernederd. Waarom moeten ze wor den gecontroleerd? Ze vinden het af schuwelijk, telkens weer hun leed op tafel te moeten leggen. En de bedra gen, die ze eventueel in het kader van een vroegere regeling voor ge leden materiële en immateriële schade hebben gekregenAls ze die bij wijze van appeltje voor de dorst opzij hebben gezet, zitten ze bij de sociale diensten mooi fout, want die beschouwt dit spaarcentje als ka pitaal, op grond waarvan een uitke ring kan worden geweigerd. Tenslot te houdt de bij de Bijstandswet onder gebrachte regeling geen rekening met wat wij noemen: gemiste pro motiekansen. Een jongen van 16, die in 1942 naar een kamp werd gesleurd, kon toen nog geen vakopleiding geno ten hebben. Daarna is hij er nooit meer aan toegekomen, omdat hij vol komen invalide terugkwam. Hij is nu 44 jaar oud. Onder normale omstan digheden was hij jnisschien baas in de fabriek geweest, leraar, winkelier, noem maar op. De bijstandswet cal culeert dat niet in. Omdat de uit kering gebaseerd is op het inkomen, dat werd genoten, toen het oorlogs lijden begon en omdat zo'n man toen nog geen scholing had, krijgt hij een uitkering op basis van het loon van een ongeschoolde arbeider". Vraag: u hebt ook bezwaren tegen de procedure van de aanvrage? „Dat is een afschuwelijke zaak. Oorlogsslachtoffers, die een uitke ring wensen, moeten dikke formulie ren invullen met navrante vragen, die de verschrikkelijkste herinneringen oproepen. Door wie bent u gearres teerd? Alsof ze zo'n SS-officier naar zijn naam konden vragen. Waarom bent u gearresteerd? Hebben zich tij dens uw vervoer naar het kamp nog omstandigheden voorgedaan, die hebben bijgedragen tot uw toestand? De onbeschaamdheid. Iedereen weet, hoe ze opeengepakt in beestenwagens dagenlang zonder voedsel werden versleept en hoe de mensen rondom hen stierven als ratten. En op dat stomme papier kunnen ze hoogstens invullen, dat ze in vier kampen heb ben gezeten. Terwijl sommige van on ze cliënten wel twintig kampen heb ben overleefd. Het onbreekt er nog maar aan, dat ze vragen: hebt u eer ste of tweede klas gereisd en maakte u de reis op eigen gelegenheid of door bemiddeling van een reisbu reau? Het is een schandaal. Boven dien gaat het om gegevens, die al lang bekend zijn. Iedereen kan ze zó opvragen bij het rijksinstituut voor oorlogsdocumentaire, bij het Rode Kruis - noem maar op Vraag: merkt u in uw werk iets van de gevolgen, die het invullen vau dit soort formulieren heeft? „O ja. De mensen krijgen er weer nachtmerries van. Ze storten in. Ze vluchten weg in sarcasme. Hoe kan het anders De formulieren praten over „uw verblijf in het con centratie-kamp". Alsof het om een vakantie in een hotel aan de Costa Brava ging. Anderen klappen hele maal dicht. Het is ook moeilijk voor ons. Wij zijn geen ambtenaren. De huidige gang van zaken geeft ons onvrede met ons werk. Het is ons vak, een bepaalde relatie te scheppen voordat we met iemand van wal ste ken. We willen meer zijn dan en quêteurs. Bij deze oorlogsslachtoffers roepen we iets op, dat we later niet kunnen opvangen. We zien al die een zaamheidsproblemen, die frustraties, en we weten: het eerste of zelfs het tweede jaar zal er in dit geval niets van komen Vraag: Zulke lange wachttijden? „Een jaar is normaal. Een aan vraag komt terecht in een verschrik kelijk ingewikkelde bureaucratische draaimolen. En de mensen in hun nood maar bellen. Om dan na een jaar te horen te krijgen: Mevrouw, u komt in aanmerking voor een een malige uitkering van 7 gulden 78 Er zijn veel mensen, die er alleen vanwege het schrikbeeld van de pro cedure al niet toe komen om een aanvraag in te dienen. De drempel van de sociale dienst is te hoog - ook dat komt erbij, hoewel wij erop aan dringen: mensen, laat je toch als oor logsslachtoffer registreren, want je weet nooit, wat er kan gebeuren. Andere cliënten trekken hun aan vraag in omdat ze weten: als ik die vragen allemaal ga beantwoorden, stort ik in en dat is me die uitkering niet waard. En er zijn gevallen, die uitkering niet waard. En er zijn ge vallen, die doodsbenauwd zijn om de uitkering aan te vragen, omdat ze vrezen, dood te zijn, voordat er iets van komt. Ze redeneren: als we nu bij onszelf verwachtingen zouden wekken, zou de klap des te groter zijn, wanneer we nooit iets kregen". Laatste vraag: wat kost het de Ne derlandse staat, de Nederlandse ge meenschap om deze verschrikkelijke erfenis behoorlijk af te lossen? „We schatten 22,5 miljoen gulden per jaar. Waar de gemiddelde leef tijd van de groep, waarom het gaat, momenteel 56 jaar is en de levens verwachting ervan niet uitgaaf bo ven gemiddeld 10 jaar, zal het to tale bedrag 250 miljoen belopen, uit te smeren over een periode van 10 jaar". DE STEM VAN ZATERDAG 7 MAART 1970

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 19