EEN KLEIN BEETJE
GEBREKKIGE INSPRAAK
1
Aap op afbetaling
de
charmante
koffiepot
Koffie
Mannelijke vrijwilligers verzorgden kinderen
Experiment met flats in Rotterdam
lp,-"
ND I:
ND II:
si
JOSEPHINE
O
X
m
I
O
m JOSEPHINE
-voor mij alléén de béste!
ROYAL CROWN COLA
TERWIJL VROUWEN VERGADERDEN
Vuilstortkoker
UCKY
UKE
SUSKE
en WISKE
-.y
5AAR KUNSTBEZIT
SPREEKT MEN NE-
ANDS
LICHT
(DELINGEN EN DE
.MAN
WS
EYE
ptreeks vanuit het Ame-
is Theater.
RAMA
ÏLDKAMPIOEN-
PPEN KUNSTRIIDEN
E SCHAATS
•tage van de wedstrijd
figuren voor paren.
ÏVS
:rans):
ws
VERT
OTHèQUE
ure uitzending van Geor-
enoy.
ANTOINE
STIEN ET LA MARY
GANE
NAAL
)URD'HUI
ïationaal actualiteiten-
zine
NAAL
tNAAL EN WEERBE-
1T
RODE WIRTSCHAFTS-
DER.
idustriële macht van de
t
VERELDKAMPIOEN-
LPPEN KUNSTRIJDEN
ur). Vandaag de Kür voor
NAAL EN COMMEN-
R EN WEERBERICHT
tNAAL EN WEEREE.
T
AIK
DREIISCHEIBE
TLICHT VON SANTA Fé.
KINGS AVONTUUR
met poppen
'E
MAGAZIN
►UIVENAFFAIRE
tNAAL EN WEERBE-
T
heidsvoorl.Terzake. In.
kort besitek. 18 00 Coun-
estern rubriek 18.30 Nws.
iliteiten NOS: 19.00 Open-
bezit ORDE VAN VRIJ-
REN: 19.10 Vraaggesprek
Verbond van Nederlandse
inschappen, gesprek. 19.35
erdgan maar burger: een
iitzendingen over de staat-
nrming van de Nederlan'
Programma voor blinden
enden. 20.00 Stereo: Om
en solist: moderne muziek,
ze: 20.40 - 21.00 Fermate,
pauzeprogramma. 22.00
Wer de as, een serie pro-
over Nederlandse volks-
en volksgebruiken- 22.31
2.38 Parlementsoverzicht.
eo: X, een sprong in het
:hte grammofoonmuziek en
23.55-24.00 Nieuws.
ERSUM ni 240 m en FM
ieuws) AVRO: 13.00 Nws,
ojournaal 13.06 Zet 'm op
itenprogramma (14.00 Nws)
ws 15.03 Arbeidsvitaminen
verzoekplatenprogramma
ws. 16-03 Gimmick: licht
framma. 17.00 Nieuws. 17.02
naai, 17.05-18.00 Toppoppo
jertips en countryhits.
ÏL NEDERLANDS 324 m
ieuws. 12.03 Gevarieerde
2.40-12.48 Weerbericht, me
en SOS-berichten voor de
12.55 Buitenlands perso-
3.00 Nieuws, weerbericht,
en beursberichten. 13-20
:k 14.00 Nieuws 14.03 Sch.-
0-15.03 Nieuws) 15.15 Voor
en. 16.00 Nieuws 16.03
hten 16.09 Amusementsmu-
Volksmuziek uit Roemenië
ws, weerbricht en mede-
.7.15 Jazzmuziek voor de
0 Nieuws 18.03 Popmuziek
>ldaten 18-20 Lekenmoraal
ie 18.50 Sport 18.55 Taal-
.00 Nieuws, weerbericht en
n. 19.40 Lichte muziek,
gogische lezing. 20.00 Ope-
k. 21.15 I ternationaal Fes-
e Lichte Muziek 1969. 22.00
richten en De Zeven Kun-
Gevarieerde muziek. (23.00
3.40-23-45 Nieuws.
ig 5 maart
VERSUM I 402 m.
'.00 Nieuws 7.11 Ochtend-
7.20 Stereo: Lichte gram-
dek 8-00 Nieuws 8.11 Ra-
'-20 Stereo: Lichte gram-
dek (vervolg) (8.30-8.33
-man) 8.50 Morgenwijding
Parels der muziek: ou-
ke en m-odjeroe muziek.
Waterstanden 9.40 School-
Voor de kleuters- 10.10
iminen (gr.) (11.00-11.72
1.30 Rondom 12: program-
ie vrouw (11.55 Beursbe-
/ERSUM n 298 m.
0 Nieuws 7.*i Het Leven-
7.16 Badinerie: klassieke
10 Nieuws; 7.32 Aetualitei-
Jverweging; 8.00 Nieuws)
s 8 32 Voor de huisvrouw
lymnastiek voor de huis-
)S: 10.00 Wat heeft dat
gogische lezing. 10.20 Ste-
k uit de Barok (opn.)
Nieuws 11.03 Voor de zie-
Bericht Vastenaktie 11.55
en.
IRSUM III 240 m en FM
30 Nieuws 9.02 Terug van
muziek van toen voor
van nu. 10.00 Nieuws,
r bij de koffie (11.00 Nws)
-
(yo
CL
LU
L/D
OP DE foto één van de nieuwe modellen van de Britse hoedenontwerpster Madame Vernier. Het is een
gouden fantasie-net, dat dicht om het gezicht wordt gedragen.
EEN OOSTENRIJKSE professor
kwam onlangs tot de „ontnuchte
rende" ontdekking dat een paar
koppen koffie na alcoholgebruik
niet helpen, integendeel. Koffie
bevat coffeïne en dat werkt wel
even verhelderend en verkwikkend,
maar vertraagt op de langere duur
de opname van alcohol uit de maag
in het bloed. Zodat een automo
bilist, die na alcoholgebruik nog
snel een paar koppen koffie drinkt
en een uur later bij een verkeers
ongeval betrokken raakt, bij een
bloedproef de kans loopt als stom
dronken te worden aangemerkt,
terwijl hij denkt aardig nuchter
te zijn.
(ADVERTENTIE)
PARIJS GAAT zich hoe langer
oe meer veramerikaniseren. Re-
jelmatig worden nieuwe drugstores
eopend. Hele weelderige zelfs, waar
Ie gewone man niet komt. Die pre-
ereert zijn lawaaierige bistro,
waar hij na het werk met vrienden
ien apéritif kan drinken aan de bar
en op zondagmorgen zijn kaartjes
:an zitten knippen voor de paar
denrennen.
Zo pas is in het gloednieuwe me
trostation van de Défense, even
voorbij de Etoile, een centrum ge-
id van 5.000 vierkante meter met
liefst veertig winkels, twee biosco
pen, een drugstore en een super
markt. Die markt beschikt over 25
diepvries-inrichtingen en is voor
het publiek alle dagen open van 's
tiorgens negen uur tot 's avonds elf.
)e drugstore blijft zelfs open tot 's
nachts half drie. Kappers zijn dag
en nacht beschikbaar.
In het winkelcentrum is van alles
e koop. Niet ver van de twee bios-
'open is een mini-zoo, waar men
een aap op afbetaling en een leeuw
op bestelling kan kopen. Wie het
wat bescheidener wil doen, kan in
een plastic zakje goudvissen mee
naar huis nemen of in een kooi exo
tische vogels. Voor een roodstaart
papegaai uit Gabon, de beste pra
ters, geeft de mini-zoo een jaar ga
rantie en als het beest na een jaar
nog geen boe of ba zegt of dood
gaat kan de koper zijn geld aan
de kas terughalen, mits bewijzen
kunnen worden overgelegd, dat het
beest in die tijd goed verzorgd is
en te eten heeft gekregen, wat op
de voedselpakketten vermeld staat.
Tijdens de vakanties kan men coco
bij de zoo in bewaring geven. De
eigenaar staat er voor in, dat de
vogel in die vier weken geen vieze
woorden of vloeken leert.
Mogen wij de organisatoren van
het winkelcentrum geloven, dan is
dit het grootste ter wereld. Maar al
gauw heet alles wat in Frankrijk
wordt gemaakt „het grootste en mo
dernste van de wereld", zodat we
maar zo vrij zullen zijn daar een
vraagteken achter te zetten. Maar
mooi is het nieuwe ondergrondse
centrum wel. Daar doen we niets
van af.
DE roep om inspraak bereikt
zo langzamerhand ook het ge
bied van de woningbouw. We
beginnen te beseffen dat we niet
allemaal in dezelfde huisjes hoe
ven te wonen, waar de televisie
en het bankstel overal op dezelf
de plaats staan, omdat daar de
enige plaats is waar er ruimte
voor is.
Sinds de tweede wereldoorlog
zijn we als gekken huizen gaan
bouwen. De prijs werd door al
lerlei ingrepen laag gehouden.
Eenheids- (en dus goedkope) wo
ningen schoten als paddestoelen
uit de grond. Overal verrezen
grauwe betonmassa's, flats ge
naamd, waaro p een zo klein mo
gelijke oppervlakte zoveel mo
gelijk mensen werden gepropt.
Dit alles, omdat de kwantitatie
ve woningbouw bovenaan het
verlanglijstje van ieder zichzelf
respecterend (politiek) orgaan
stond.
Ook nu nog, wanneer een minis
ter van ruimtelijke ordening en
volkshuisvesting een bepaald aantal
huizen niet haalt, krijgt hij een
vloed van kritiek te verwerken tot
zelfs van zijn minister-president
toe. Terwijl wij ons (terecht) zor
gen maken om de woningnood, wer
ken veschillende instanties al aan
de kwalitatieve woningnood. Dat
wil zeggen dat er een verschuiving
plaatsvindt van het aantal wonin
gen naar de hoedanigheid ervan.
In Rotterdam heeft de Nationale
Woningraad in opdracht van de
Vereniging tot verbetering der
volkshuisvesting IJsselmonde in
IJsselmonde flats ontworpen, waar
van de bewoners van te voren kon
den zeggen, welke variant ze als
huis wilden hebben. Het ontwerp
van de flats was namelijk zodanig
dat met behoud van de draagstruc-
tuur verschillende puien en deuren
weggelaten konden worden.
De draagmuren, de plaats van
muurdoorbrekingen en zelfs licht-
MEER DAN 400 afgevaardigden
Mar de slotzitting van een week
einde voor vrouwen hebben plech-
üg beloofd hun revolte tegen de
mannelijke cultuur voort te zetten.
9e conferentie, georganiseerd door
studenten van Oxford en groepen
militante vrouwen in Londen, was
de eerste landelijke Britse confe
rentie over de „Bevrijding" der
wouwen.
Ce afgevaardigden waren meest
lieners en vrouwen in het begin
'an de twintig Hun politieke scha
kering liep uiteen van anarchisten
:°t liberalen, maar allen waren het
er over eens dat de vrouwen uitge
buit worden. Terwijl de vrouwen
overlegden wat daartegen gedaan
kan worden, verzorgde een aantal
mannelijke vrijwilligers de 40 kin
deren die door hun moeders naar
de conferentie waren meegebracht.
„De meesten van ons zijn al va
ders". zo zei één van hen. „Wij zijn
hieraan gewend". Op de slotver
gadering werden mannelijke toe
schouwers geweerd en achter geslo
ten deuren werd de strategie voor
de toekomst vastgesteld. Met klei
ne meerderheid werd besloten tot
oprichting van een raad voor de
betrekkingen tussen de seksen om
klachten van vrouwen te horen en
om te vechten tegen discriminatie
van vrouwen bij tewerkstelling.
Een voorstel dat vrouwen karate-
lessen moeten gaan volgen om
zich te verdedigen tegen mannelij
ke aanranders werd verworpen
maar de conferentie was het er
over eens dat „vrouwen moeten
zorgen voor een behoorlijke licha
melijke conditie".
Er waren veel bezwaren tegen
het gezin, maar over een alterna
tief kan men het niet eens worden.
Sprekers op de slotzitting pleitten
voor actieve rol van de vrouwen,
op ieder gebied, onder andere bij
het ontwerpen van huizen. „Een
vrouw behoort op zijn minst zeg
genschap te hebben in wat voor
soort gevangenis zij moet leven",
zei één van de afgevaardigden.
Een blond meisje zei: „Wij heb
ben genoeg van een maatschappij,
die door mannelijke chauvinisten
overheerst wordt. Wij willen nu
wel eens echte gelijkberechtigd
heid"
Een Londens lid van de work
shop voor de bevrijding van vrou
wen klaagde bitter dat vrouwen
zelfs uitgebuit worden door mede-
revolutionairen in de linkse studen
tenbewegingen. „Wij zijn net goed
genoeg om koffie te zetten, vlug
schriften te stencillen en te slapen
met de mannen die de leiding heb
ben".
punten moesten constant worden ge
houden, omdat het voortdurend
ombouwen van de bekisting de
bouw vertraagd zou hebben en te
vens de prijs zou hebben verhoogd.
In de basisplattegrond is in totaal
op zeven plaatsen gelegenheid een
deur of pui te plaatsen of weg te
laten. Theoretisch leidt dit tot 128
mogelijkheden, waarvan er 26 aan
de aspirant-bewoners werden voor
gelegd.
Het spreekt bijna vanzelf dat de
bewoners hun wensen en verlangens
tijdig kenbaar moesten maken om
met de uitvoering ervan rekening
te kunnen houden. Tijdens twee
voorlichtingsbijeenkomsten, waar
ongeveer 500 mensen aan deel na
men, werden vragenlijsten met
daarbij de 26 plattegronden uitge
deeld. Van deze 500 belangstellen
den leverden 81 het formulier weer
in. Zij gaven daarmee te kennen
dat zij wel een van deze woningen
wilden bewonen.
Dat uiteindelijk zo weinig mensen
deze flats wilden hebben, is waar
schijnlijk te wijten aan de prijs:
230.- per maand, waarbij btw en
stookkosten van de centrale ver
warming niet zijn inbegrepen. Over
dit experiment heeft dr. ir. H. Prie-
mus een boekje gepubliceerd onder
de titel Een Klein Beetje Inspraak.
Met die titel neemt de schrijver
al meteen de kritiek wind uit de zei
len. Immers, zo groot is de inspraak
in dit project nu ook weer niet ge
weest. Niet alleen basismuren zijn
in alle woningen op dezelfde plaats
gezet, maar zelfs de minder belang
rijke muurdoorbrekingen en stop
contacten. Als men bedenkt dat
slechts op 7 plaatsen gevarieerd
kon worden, beseft men pijnlijk de
beperkingen van een dergelijk ex
periment.
De flats hebben een oppervlakte
van ruim 90 vierkante meter en be
staan uit een woonkamer, een gro
te hal, een keuken met ingebouw
de vuilstortkoker, een was- en
droogcel, een slaapkamer die
naast de woonkamer ligt, zodat de
ze bij de woonkamer getrokken
kan worden, nog twee slaapka
mers, een douchecel en een wc.
Van de 26 gepresenteerde varian
ten zijn er uiteindelijk 7 gebouwd.
Dit hield in dat acht geënquêteer
den niet de woning van hun keuze
kregen, maar een type dat him
ideaal dicht benaderde. Het meest
gekozen en gebouwde variant was
een flat met een grote keuken, de
„gewone" woonkamer en drie
slaapkamers. Deze tendens is het
gevolg van het aantal grote gezin
nen (namelijk 48).
De gegadigden werd niet alleen
naar hun voorkeur gevraagd, maar
ook naar de variant, waarin ze be
slist niet wilden wonen. Hieruit
bleek dat het type, waarbij één
slaapkamer en de twee hallen bij de
woonkamer getrokken werden, het
minst gewild was. Toch zagen liefst
zeven huishoudens dit type als hun
ideaal. Voor het onderzoekteam
was deze controverse aanleiding de
woning als modewoning te laten in
richten door de Stichting wonen.
De ondervraagden konden ver
der hun mening zeggen waarom
ze wilden verhuizen en waarom ze
nu juist voor deze flats kozen. De
ruimte van de oude woning is een
belangrijk motief om te verhuizen
evenals het comfort (centrale ver
warming). Slechts zes huishoudens
noemen bij deze vraag de geboden
keuzemogelijkheid als aantrekke
lijk punt. Hieruit moge blijken dat
het verlangen naar een groter huis
sterker is dan het verlanger anders
te wonen dan de buurman.
Toch is dit experiment een kleine
stap op weg naar het bewust wonen
Langzaamerhatnd zal de bewoner
meer invloed mogen en gaan uitoe
fenen op de ruimtelijke indeling
van zijn huis, ook die mensen die
noodgedwongen in woningwetwo
ningen moeten „leven".
„Het was ons een genoegen deze
enquête iin te vullen", schrijft één
van de ondervraagden, maar je
kan de kamers pas indelen, wan
neer je het huis gezien hebt, vindt
een ander. Ondanks alle be
perkingen (vooral weer financieel)
biedt het onderzoek genoeg stof om
verder op te bouwen.
THEO VAN DER TAK
Een klein beetje inspraak. Dr. ir.
H. Priemus Staatsuitgeverij
4,50.
De basisplattegrond, waarop de plaatsen om te variëren met een vraag
teken zijn aangegeven.
IN DE Duitse Bondsrepubliek be
droeg per 1 januari 1969 het aantal
zelfbedieningszaken 85.357, zodat
er gemiddeld 1 zelfbedieningszaak
per 700 inwoners was. Met dit ge
middelde lag de Duitse Bondsrepu
bliek ver voor op het Engelse ge
middelde dat per 1 januari op 1
zelfbedieningszaak per 1847 inwo
ners Jag.
In Zweden, waar zich in totaal
8.657 zelfbedieningszaken bevonden
was de dichtheid 1 per 917 inwo
ners, in Denemarken (met 5.200 za
ken) 1 per 1000 inwoners. Ook in
Nederland, waar per 1 januari
1969 in totaal 8.865 zelfbedienings
zaken waren, lag de dichtheid ver
boven het Europese gemiddelde.
Frankrijk telde 18.214 zelfbedie
ningszaken en bereikte daarmee
een dichtheid van 1 op 2.772 inwo
ners. Vrij weinig zelfbedieningsza-
ken waren er per 1 januari 1969 te
vinden in Italië (2500) en België
(2405). Voor België betekent dit 1
zelfbedieningszaak op 4.000 inwo
ners.
LIEFDE is als een verkeersongeluk:
je wordt aangereden en valt om.
Je overleeft het.... of niet.
JULIETTE GRECO
EN OM TE BEWÏZEN OW ALLES
DAAK NORMAAL IS, GAAN WE VOLGENDE
ZONDAG EEN PICKNICK HOUDEN IN
DE SALOON VAN GOLD HILL!
OAT IS WAANZINEEN PICKNICK
HOUDEN IN 016 DODE STAD, IN EEN
SALOON WAAK HET WEMELT VAN
DE SPOKEN
