S-SLAG
Vergeten
goudkoorts
bevangen
Oase in
Noordzee
werd
vakantie
topper
Hippe vogels ontdekten dolce vita
en maakten de weg vrij
voor het internationaal toerisme
Een kaartje leggen in de lounge
een frisse neus op het strand
een ommetje maken door het dorp
en dan weer rap de koffer in
)ER SNEPPEN
leuzen
)IENDE
)E
NTANT
)UNTANT
ASIS
:R(STER)
rtzaak met spoed
DE STEM
geet dat land, vergeet Franco en erken
deemoedig, dat hij van een geheel an
der ras is. Hij is een Ibizenco, houd
dat goed vast. Hij behoort tot een uit
verkoren kaste van lachende levensge
nieters, die lak hebben aan alle regle
menten, die het vasteland in elkaar
knutselt om het leven te verrijken en
de ziel te adelen. „Weg ermee", roept
de Ibizenco, „als God in Frankrijk
leeft, dan woont zijn zoon op Ibiza".
En om te bewijzen, dat het hem ernst
is heeft hij het eiland in het diepste
geheim uitgeroepen tot een republiek,
die tot nader order uit pure gemak
zucht de kastanjes door Spanje uit het
laaiend welvaartsvuur laat halen".
Slordig feit
Die eigenzinnigheid hebben de Ibizen-
co's waarschijnlijk geërfd van de Car-
thagers, die 2600 jaar geleden het
eiland ontdekten en op een strategische
plaats hun versterkte stulpen tegen de
berg plakten. Daarmee was de kern
van de huidige hoofdstad een uiterst
slordig feit: wie nu door het centrum
van Ibiza slentert, wringt zich door
eeuwenoude stegen, die als spataderen
aan de witte burcht hangen; slordige
pleinen zijn er God zegene de greep
tussen gefrommeld.
Later, in de dertiende eeuw na Chris
tus, is er op de berg pas een plaats
ingeruimd voor een kathedraal, die on
danks de eeuwige waarden, die hij
schraagde, de tand des tijds niet kon
trotseren en in de 18e eeuw opnieuw
moest worden opgetrokken Vlak in de
buurt ligt het archeologisch museum,
dat volgestouwd is met unieke voor
werpen, die Phoeniciërs, Carthagers en
Romeinen hebbenachtergelaten.
Toegegeven: er zijn mooiere steden dan
Ibiza, maar de reiziger, die ademloos
uit zijn eigen verpieterde vaderland is
komen aansnellen, voelt er zich wel
volmaakt thuis en dat vinden de
Ibizenco's het belangrijkste. „Een
puinhoop met een bloem erop", zegt
hun filosofie, „is oneindig veel boeien
der dan een praalgraf, waar de gieren
boven vliegen". De eerste vreemdelin
gen, die ook tot deze ontdekking kwa
men, werden gerekruteerd uit de in
ternationale schrijvers- en kunstenaars
clan, die het dolce vita van het derde
Baleareneiland gretig enterde. Neder
land vaardigde onder meer Simon
Vinkenoog, Esteban Lopez en Jan Cre-
mer af.
Pothuis
Later volgden ook de hippe nomaden
stammen, die in gehuurde bouwvallen
met smaak hun vredespijpen rookten
en fraaie orgiën bouwden. Het eiland
werd in no time veranderd in één gi
gantische drugstore, waarin de offer
gaven van hand tot hand gingen. Het
handjevol agenten goedmoedige af
gietsels van Bromsnor kneep onder
tussen uit pure machteloosheid beide
ogen dicht en de enige keer, dat een
walmende nachtclub met de gummi
stok ontruimd •,"?rd, kwam er prompt
12 uur later een telegram uit Madrid
met het bevel de tent onmiddellijk
weer voor het publiek open te stellen.
De eigenaresse was toevallig ook een
nicht van de verantwoordelijke minis
ter en had oompje even opgebeld.
De Ibizenco's vonden het allemaal best
(vrijheid blijheid ligt hun aan het gulle
hart gebakken), maar toen ze er een
maal achter waren, dat de hippe vo
gels geen geld in de la brachten, be
koelde de liefde snel. Ze knutselden
wat verordeningen in elkaar en joegen
de schilderachtige horde daarmee naar
buurman Formentera, dat nu gepromo
veerd is tot internationaal pothuis.
Het braakliggend terrein op Ibiza werd
vakkundig opgevuld met middenstan
ders uit Engeland, Duitsland en Scan
dinavië, die als bulklading door de
toeroperators op het kleine vliegveld
bij de hoofdstad werden gedropt. Zij
zorgden voor de goldrush, die van het
vissersdorp San Antonio Abad een
modern Klondyke maakte, zij waren
ook verantwoordelijk voor de onge
hoorde horeca-erupties op het eiland.
Hotels met Hiltonallure kwamen als
zelfrijzend bakmeel uit de grond, ver
warmde zwembaden, folkloristische
neptenten en romantische eetsleuven
verdreven de nettenboetsters en Knier
tjes uit hun witte huizen. En de pas
toor op zijn hoge berg zag, dat het goed
was en laste haastig een. extra collec
te voor algemene noden in.
Couveusekinderen
Wie nu nog aan de oude eilandsfeer
wil nippen, kan in San Antonio zijn
dorst al niet meer lessen. San Antonio
is prijsgegeven aan de couveusekinde
ren van het sociaal toerisme, die in
luxe opslagplaatsen omzichtig van hun
vakantiegeld en kinderbijslag worden
verlost. Het zij zo. Als ze maar lol
hebben. Maar verderop, in Santa
Eulalia del Rio, kun je nog een frigola
drinken met de lokale borsten, die hun
werkdrift definitief onder controle
hebben. Daar behoren de terrasjes nog
toe aan Pedro, Roberto en Antonio,
die in de brandende zon hun krijgs
plannen beramen. Ze hebben hun
gitaren al gestemd voor de folklo
ristische avondjes en de plaatselijke
Vittorio de Sica -een mooie jongen
uit de jaren dertig heeft zijn wrak
ke motorjacht alvast een verfje ge
geven. Straks zet hij ook nog een kapi
teinspet op en stelt hij zich wijdbeens
op aan de monding van Ibiza's enige
rivier om bleekgezichten voor een
rondvaart in zijn boot te helpen.
Winkeldochters
Antonio komt dit jaar trouwens ook
beslagen ten ijs. Zijn amoureuze vor
deringen met aangespoelde winkeldoch
ters waren in 1969 weliswaar bevre
digend, maar het verdroot hem alleen,
dat na het minnen de conversatie de
finitief stokte. Hij heeft nu een boekje
uit Londen laten komen, dat in vijf
talen uitlegt, hoe men een vrouw blij
vend boeit. De hoofdstukken spelen
zich achtereenvolgens af in een metro
station, een warenhuis, een treincoupé
en een bioscoop Akkoord Ibiza heeft
geen ondergrondse, geen warenhuis en
geen trein, maar er zijn vrouwen ge
noeg op het eiland en daar gaat het
uiteindelijk om. Antonio heeft dan ook
hét volste vertrouwen in zijn toe
komst.
Inktvisje
In het café om de hoek hebben de
getrouwen ondertussen een fles land-
wijn opengetrokken en gefriteerde inkt
vis besteld. Uit de koffergrammofoon
dondert de vijfde symfonie van Beet-
hoven.
De laatste vijf maanden zijn er in
Ibiza tien hotels bijgekomen, de lan
dingsbaan op het vliegveld wordt ge
schikt gemaakt voor de jumbojets.
Het wachten is alleen nog op de toe
risten. Ibiza lust ze rauw.
IBIZA EET DE TOERISTEN RAUW UIT HET VUISTJE
TEXEL HEEFT ZIJN TOERISTENSCHAPEN OP HET DROGE
op het Tesselse strand, waar zij de
leden en donateurs wilden confronteren
met eikaars naakte feiten. Dat het
plannetje achteraf in het zoute water
van het Marsdiep viel, komt niet
door ruimtegebrek, maar door de
gemeenteraad, die een dergelijk
initiatief net wat te gortig vond en zich
bijtijds' met bijbelvaste kennis van
zaken herinnerde, dat blootje altijd om
zijn loontje komt. Voorlopig zal men
dus op Texel de broek aan moeten
houden.
Landelijke dommel
Voor de rest kan men zïj-n gang gaan
op dit grootste van de vijf
Waddeneilanden, dat door het toerisme
voorgoed uit zijn landelijke dommel
gewekt is. U moe^ er alleen geen
broeierig stadsvertier verwachten,
geen nachtclubs, geen danseressen
met wegwerp-bh's en bijkleurende
champagne van honderd gulden per
fles. De Tesselaar is nu eenmaal een
man, die als het e^e kan de wal bij
de schuur laat en niet onder de ogen
van nachtbrakers en barzwetsers. Hij
heeft er niks op tegen, als u in De Koog
een voedzame croquet nuttigt en hij
kan er ook goed inkomen, als u een
avondje wil dansen of klaverjassen
met dat geschikte stel van kamer zes.
Dat kan allemaal geregeld worden,
maar haal asjeblieft geen fratsen uit,
want daar is hij niet van gediend.
Metropool
Zoals de Tesselaar is, zijn ook de
dorpen, die hij in de loop der eeuwen
gebouwd heeft Hij heeft geen behoefte
aan een metropool, aan tunnels en
kathedralen. De kerken, waarin hij de
Heer aan Zijn trekken laat komen, zijn
doorgaans bescheiden, de boerderijen,
die hij voor zichzelf bouwde, missen
de uitdagende allure van de bolwerken
op het Groningse Hoge Land. En zelfs
in de hoofdplaats Den Burg heeft hij
zich niet overmatig uitgesloofd om er
wat moois van te maken. Een dromerig
plein, waar hij zijn lammeren kon
verkopen, vond hij al meer dan genoeg.
Dat achteraf de kerk wat groter is
uitgevallen, dan was voorzalen,
beschouwt hij als een investering, die
voor hem achter de schaapjeswolken
rente op rente oplevert.
Miniaturen
Naast Den Burg heeft het eiland nog
zes andere dorpen, miniaturen van
een typisch Hollandse samenleving,
gerangschikt rondom het Godshuis. De
enige, die er een beetje tussenuit
springt, is De Koog, dat door
zonaanbidders en Reine Lufthappers is
opgestoten in de vaart dier volkeren.
Tot 1900 was er hier ook weinig leven
in de brouwerij, maar nadat in 1898
twee Duitse families met grote
vakantieverhalen in hun Heimat waren
teruggekeerd, begon de toeristenstroom
te wassen. Toch is ook De Koog tot nu
toe ontkomen aan de bulldozer, die
overal in Europa de grond rijp maakt
voor vakantiefabrieken. Het ligt nog
steeds vrijblijvend op zijn dooie dudnrug
en geniet van de intense stilte.
Houwen zd.
Men zal ook op Texel tevergeefs zoeken
naar de geraffineerdeluxe van een
internationaal horecabedrijf. In de
hotels tikt het klokje net als thuis en
de maaltijden, die geserveerd worden,
zijn voedzaam en zonder franje. Een
soepje vooraf, stukje vlees, doperwtjes
en aardappelen met goeie sju en een
toetje. Als u daaraan denkt, zit u goed
op Texel. Daarna nog een kaartje
leggen in de lounge, een ommetje
maken door het diorp, een frisse neus
halen op het strand en dain rap de
koffer in. Want morgen is er weer een
dag. Daar komt men zelfs op een eiland
niet onderuit. U kunt dan misschien
de Texel route eens verkennen, die het
eiland in vijfenzeventig kilometer puur
natuurschoon exposeert. Het zit er ook
dik in, dat u op een gegeven moment
de steven wendt naar Oudeschild en
vandaar met schipper Slik naar de
robben gaat. Vijf gulden voor
volwassenen, één gulden voor een kind.
Dat kan de kop niet kosten.
Redder in nood
En dan zijn er nog de paarden, die
gehuurd kunnen worden, de tien
natuurreservaten, de landelijke musea
in Den Burg en De Waal, de stille
wandelpaden, waarop u weken vooruit
kunt.
En als u de boerse rust echt niet meer
harden kunt, is er altijd nog die
Chinees als redder in de nood, In zijn
schemerig eethuis in de Gravenstraat 3
in Den Burg serveert hij een
dagmenuutje voor zo'n vijf gulden en
een rijsttafel voor twaalf piek-
Tussen twee ballen gehakt door kan
zo'n bezoekje, nooit kwaad.
Daarna lieten die Romeinen wa^ munten,
wijnzeven en paarde-bitten in de
vruchtbare eilandbodem achter. De
Saksische en Frankische overheersers
deden er later nog wat scherven bij ten
behoeve van de archeologen. Het
grootste deel van de buit, die zij uit de
bodem opdiepten, ligt nu te kijk in het
Texels Museum in Den Burg.
In de zeventiende en achttiende eeuw
was de haven van Oudeschild de
invalspoort van Amsterdam. Als je nu
door de miniatuurstraatjes loopt en aan
de rand van het pierebad staat, kun je
je nauwelijks voorstellen, dat hier de
Oost-Indiëvaarders met hun schepen
gevuld met specerijen voor anker
gingen. Oh Jo, oh Jo. wat is dat lang
geleden.
Dauwtrappers
Texel draagt ook met ere de bijnamen
„vogeleiland" en „schapeneiland" En
daar is dan geen woord van gelogen,
want de boeren hebben gezamenlijk
vijfentwintigduizend schapen op het
droge en in het stillle natuurreservaat
kunnen de dauwtrappers honderd
vogelsoorten observeren, variërend van
de lepelaar tot de bruine kiekendief,
van de kluut tot grutto en blauwe
reiger.
Een verrukkelijk eiland, dat heeft u
ondertussen wel begrepen Een stuk
Nederland, waar je zelfs in het
hoogseizoen geen verre tocht hoeft te
maken om je in je dooie eentje te
isoleren van de andere vakantiegangers.
Niet voor niets lietende naturisten
kortgeleden hun hebberig oog vallen
N.V.
die bij ons hun inkopen ko-
leid personeel, te laten ont-
verantwoordelijkheidsgevoel
eten daarom hoog zijn. Onze
INSEN, die van zichzelf we-
in voldoen. Bent u dat ook,
len te Axel en Oostburg. En
ar wilt u het wel graag wor-
iden u op).
ijf de basis leggen voor een
erne detailhandel),
zijn voorzieningen als b.v
ng, vergoeding studiekoster
gaarne vrijblijvend inlichten
Wij doen dit bij voorkeur
25 februari a.s van 17.00 tot
1, Oostburg. 19 00 tot 20 30
^ennedvplein 2. Axel U kunt
voor eer afspraak, ons adres
thus 116 te Bergen op Zoom
timer 01640-6750
lor te Breda:
15 20 uur per week
dm. ervaring en helder
r. Rooseveltlaan 8, Breda
IEUWS
daadwerkelijk reageert.
®IZA. In de blauwe Middellandse
maakt Ibiza de beschikbare bruine
'uiken weer nat voor de invasie van
periodieke volksverhuizers. In 1969 teï-
e men ruim 4 miljoen overnachtingen
u deze bruine, zondoorstoven oase van
kilometer lang en 20 kilometer
weed, die van de bevolking de troetel-
faam „witte parel in zee" kreeg. Zij
Jonden daar een king-size speeltuin
'an 572 vierkante kilometer met kleine,
f.'romantische stranden, kale bergen,
[°tspartijen en stille baaien. Zij vonden
r ook 1190 hotels en pensions, stenen
Fushopen. die het eiland grondig heb
ben omgewoeld,
IftMu0, ^ie ^aar geleden nog geen
Kal- riik waren» hebben nu hotel-
I eizen, die in recordtijd uit de gort-
°Se grond zijn gestampt. Vaak was
verf nog nat, als de eerste bezoe-
s de lucht kwamen vallen en
w nu gebeurt het regelmatig, dat men
I rzocht wordt om op rekening van de
Le?le een glas wijn in de bar te gaart
f lr>ken. omdat uw bed in de haven
\h ?^za n°g moet worden inge-
|ia,r? Hri: eiland, dat eeuwen van de
Br armoe een somber tijdver-
ïr ^aakte» Is na grote broer Mallorca
|i !r e goudkoorts bevangen en werkt
|n ln het zweet om zijn achterstand
Bin6 ka*en- adverteert juichend
»n ongeslagen record van 300 zonne
run per jaar (mag ik u even spre-
A.V. en verstrekt de reislustige geld-
Ei»!i Brs Uit het westen desgewenst een
IphK derde*raads verbranding. „Wij
Kri ®n. een klimaat, dat de goden zich
T ertijd als ideaal hebben gesteld",
zeggen de 40.000 licht ontvlambare zie
len, die het eiland met zwier en verve
stofferen, „daar kan Spanje nog wat
van leren".
Spanje kan op deze breedtegraad trou
wens toch op de pot gaan zitten, want
men beschouwt de band met Madrid
nog steeds als een afschuwelijke ver
gissing. Zeg daarom nooit tegen een
eilandbewoner, dat hïj een Spaans
uiterlijk heeft. Roep desnoods, dat hij
een kwijlende kobold is, een gnoom
van de eerste orde, maar ga in hemels-
haam niet op de Spaanse toer. Ver
I.TEXEL. In de grauwe Waddenzee
maakt Texel de beschikbare bleke bui-
I ken weer nat voor de invasie van pèrio-
Kdieke volksverhuizers. In 1969 telde
■men er 1.600.000 overnachtingen in deze
Igroene oase van 25 kilometer lang en
I tien kilometer breed, die van de be-
Ivolking de troetelnaam „het gouden
Jboltje" heeft gekregen. Zij vonden
I daar een onvoorstelbaar breed en wit
[strand van '25 kilometer lengte, 500
-hectaren bos en 17.500 hectaren bouw
den weiland, die door karakteristieke
[•„tuunwoalen" aarden dammen rond-
i elk boerenrijk tot romantische
[broddellappen verknipt zjjn. Zij vonden
Ier ook 30 hotel-pensions, waaronder
J enkele hypermoderne, 700 bungalows,
[200 adressen voor logies met ontbijt,
[een aantal kampeerschuren en 16
[campings, waarvan de accommodatie
van redelijk tot goed is.
fee enige schoorstenen, die zij zagen,
foren die van de zuivelfabriek en de
■elektriciteitscentrale. Misschien is
pat ook wel de enige reden,
raarom de eilandbewoners hardnekkig
[volhouden, dat zij een eigen klimaat
[hebben, dat droger en zonniger is dan
i het verre vasteland. Men weigert
[dan ook categorisch om naar het
Weerbericht van De Bilt te luisteren,
want dat vinden de twaalfduizend
jïesselaars pure misleiding. Hebben de
[statistieken immers niet 'Uitgewezen,
Texel van mei tot september
bmiddeld veertien procent minder
[egen op zijn dak krijgt dain pakweg
nsterdam? En dan praten ze nqg niet
fens over de bleke Hollandse zoti;' ddë:
hun jaarlijks acht procent meer rente
geeft dan aan de rest van Nederland.
„Wij zijn een geval apart", stelt
WV-directeur Jaap Dekker dan ook
intens tevreden vast, „wat let ons
eigenlijk. We hebben nu ons eigen
pompstation en maken zelf elektriciteit.
Als we nu ook nog een gasfabriek
bouwen, roepen we Texel uit tot
republiek".
De geschiedenis van het eiland voert
terug naar de late steentijd, die zich
voorzichtig met wat zwerfkeien en
•sténen bijlen hèeft gemanifesteerd.
