Rusland en China op rand van oorlog
D '66IN NEDERLAND
ELK JAAR 33.000
BABIES TEVEEL
GEEF HET
AAN DE
VISSEN
inori
Wachten bij arts
kost miljoenen
arbeidsuren
ZEEHOND
BOLLETJE
GEDOOD
*WW*m':
Zere plek in
maatschappij
Russische
angst voor
gele gevaar
bol:
don
Wie de Russische en Chinese ver-f
klaringen van de laatste weken
over de wederzijdse betrekkingen
op een rijtje zet kan maar tot een
jonctusie komen: de heide reuzen
i liet communistische kamp koes
teren tegenover elkaar zoveel haat,
achterdocht en wantrouwen, dat een
'oriog vrijwel onvermijdelijk is. Zo
beschuldigde Rode Ster, het blad
van het Russische ministerie van de
fensie, China er eind januari van te
werken aan een militaire opbouw,
die gericht is op uitbreiding van het
Chinese grondgebied en uiteindelijke
overheersing van de hele wereld. In
tussen voert een radio-Peking een
campagne, die ten doel schijnt te
hebben de Chinezen voor te berei
den op een oorlog. Op 5 februari
werd in een uitzending van dit ra
diostation gezegd, dat de uitslag van
een oorlog wordt bepaald door ge
vechten op de grond en de strijd
van man tegen man. „De overwin
ning hangt af van de moed van
mensen die niet bang zijn voor de
dood. Gewapend met de onoverwin
nelijke gedachten van Mao Tse-
Toeng hebben wij de moed en de
geest om niet bevreesd te zijn voor
de dood. Dat maakt ons tot een
overweldigend sterke geestelijke
atoomhom. Wij kunnen er aldus ze-
her van zijn, dat wij door het ge
bruik van deze geestelijke atoom
bom de materiële atoomhom van de
vijand kunnen overwinnen", aldus
radio-Peking.
Grensgeschil
Niet te vergeven
Dreiging
-„IJS ..2,
mm
mm
AFTER SHAVE
NIEUWE LEVENS
VOORWAARDEN
VOOR BEJAARDEN
15
(Van een onzer redacteuren)
Veel van wat er in Chinese en
Russische kranten en radio-uitzen
dingen wordt geschreven of gezegd
kan men met een flinke hoeveelheid
iout nemen, omdat een groot deel
van de beschuldigingen en aanval
len onderdeel uitmaken van een
met grote nauwgezetheid geleide
campagne, die de tegenpartij ertoe
moet brengen door de knieën te
gaan en belangrijke concessies te
doen. De verbetenheid waarmee de
ze campagne wordt gevoerd en het
feit, dat het politieke spel zich af
speelt achter gesloten deuren maken
het zeer moeilijk precies te bepalen
hoe de stand van zaken is in de
Chinees-Russische betrekkingen.
Maar ook als men rekening houdt
met een fikse portie propaganda is
er alle reden tot grote bezorgdheid.
De meningsverschillen tussen Mos
kou en Peking zijn zo hoog opgelo
pen dat het wel bijna tot een con
flict moet komen. Klimatologische
omstandigheden zijn er de oorzaak
van dat juist nu in het Westen de
bezorgdheid over de Russisch-Chi-
nese verhoudingen toeneemt, want
ook in het atoomtijdperk hebben de
weergoden een zeer belangrijke stem
als het gaat om oorlog of vrede. Het
klimaat in het Russisch-Chinese
grensgebied speelt in ieder geval een
zeer belangrijke rol. De winter is
niet geschikt om een oorlog te voe
ren. Het begin van de lente, als de
grensgebieden nog net niet zijn ver
anderd in onmetelijke modderpoelen
en de zomer vormen de meest „ge
schikte" tijd om de wapens op te
nemen.
Het Russisch-Chinese conflict heeft
zich toegespitst op de grenzen van
beide landen, waarover ze al jaren
lang ruzie maken. De Chinese argu
menten klinken niet onredelijk. Chi
na zegt dat de huidige grenzen ge
baseerd zijn op ongelijke verdragen,
omdat de Russische Tsaren de Chi
nezen deze verdragen afgedwongen
hebben. De Chinezen, zo zeggen ze,
zijn het slachtoffer van het imperia
lisme van de Tsaren. Peking ver
langt niet dat de Sovjet-Unie alle
omstreden gebieden terug geeft. Het
wil slechts dat de Russen erkennen,
dat de verdragen afgedwongen zijn.
Wanneer de Russen dat toegeven
kunnen de grenzen opnieuw vastge
steld worden, waarbij China zich te
vreden zal stellen met enkele kleine
grenscorrecties.
Moskou weigert hardnekkig toe te
geven. China heeft uitspraken aan
gehaald van Marx, Engels en Lenin,
waarin deze communistische „heili
gen" toegeven, dat de Russische Tsa
ren Chinees gebied hebben ver
overd, maar anno 1970 heeft het
Kremlin daar geen boodschap aan.
Sedert oktober vorig jaar worden
in Peking Russisch-Chinese bespre
kingen gevoerd. Het „resultaat" van
dat overleg is tot nu toe geweest
dat beide partijen zich meer dan
ooit vastgepind hebben op de be
kende standpunten. Bij het begin
van de besprekingen zijn de weder
zijdse propaganda-campagnes stop
gezet, maar sedert enkele weken be
hoort dit bestand alweer tot het ver
leden, Feller dan ooit halen de com
mentatoren uit.
Het ziet er naar uit dat het spoe
dig tot een doorbraak in de onder
handelingen zal komen. Het ontbre
ken van zelfs maar de geringste
vooruitgang wordt niet in de eerste
plaats veroorzaakt door de omstan
digheid dat het grensgeschil zo'n
ingewikkeld probleem is of door ge
brek aan goede wil, maar door het
feit dat het hele grensgeschil in we
zen maar „bijzaak" is.
De grote meningsverschillen heb
ben geen betrekking op het verloop
van de grenzen, maar op de ideolo
gische koers van beide landen. Daar
in ligt de voornaamste oorzaak van
het conflict. De in jaren gegroeide
tegenstellingen en verbittering vin
den een uitlaatklep in het grens
conflict.
Onder Nikita Kroestsjev koos de
Sovjet-Unie voor het vreedzaam
naast elkaar bestaan van communis
me en kapitalisme. Mao Tse-Toeng
bleef de revolutionair, hij wilde het
communisme in de gehele wereld
doen zegevieren. Zo nodig met be
hulp van geweld, desnoods via een
atoomoorlog. Die tegenstelling vormt
de oorzaak van het conflict tussen
Moskou en Peking. En het conflicht
werd verscherpt toen de leiders in
het Kremlin zich gingen realiseren,
dat China een gevaar voor de Sov
jet-Unie zou kunnen gaan vormen.
De Russen, die aanvankelijk de
Chinezen massaal hielpen zich te
ontwikkelen tot een moderne staat,
trokken zich op een gegeven mo
ment terug. Dat besluit heeft grote
verbittering veroorzaakt in Peking
en China-kenners vragen zich af of
de Chinezen dit ooit zullen verge
ten of vergeven. In de laatste tien
jaar zijn de betrekkingen tussen
beide landen van jaar tot jaar ver
slechterd. Leek tien jaar geleden
een Russisch-Chinese oorlog nog zo
goed als onmogelijk, nu is hij een
grimmige mogelijkheid geworden.
Uit het weinige dat door het ijze
ren en bamboe gordijn lekt is dui
delijk dat beide landen rekening
houden met een oorlog. Zowel China
als de Sovjet-Unie maken zich ge
reed voor een confrontatie.
Victor Zorza, deskundige voor
communistische zaken van het Brit
se blad The Guardian heeft vorig
jaar al geschreven, dat in het Krem
lin het besluit om een oorlog te
beginnen reeds is genomen.
De Russische commandant van de
troepen in het Verre Oosten, gene
raal Losik, heeft in 1968 al ver
klaard dat „provocaties van de Mao-
kliek kunnen leiden tot een nieuwe
wereldoorlog." Hij voegde er aan
toe: „Wij moeten maatregelen tref
fen om te voorkomen dat we ver
rast worden."
In maart vorig jaar werd in Mos
kou een communistische topconfe
rentie gehouden. Westelijke corres
pondenten hebben gemeld dat de
Russische partijleider Brezjnev
zeer gespannen was. De conferentie
werd gehouden vlak na de bloedige
incidenten op en rond het eiland
Damanski. De correspondent van de
New York Times meldde: Brezjnev
leek maar een ding in gedachten
te hebben: China."
Eind 1968 begon in China een
massale, gedwongen verhuizing van
stedelingen naar het platteland. In
twee maanden tijd werden 20 mil
joen mensen gedwongen naar het
platteland te verhuizen. Velen van
hen kwamen te wonen in grensge
bieden, zoals de provincies Sinkiang
en Binnen-Mongolië. Die migratie
op bevel van Mao kan uitgevoerd
zijn om het regime in Peking in
staat te steil de orde, die in de cul
turele revolutie ten onder was ge
gaan, te herstellen en „lastige" re
volutionairen kwijt te raken, er
kan even goed een militaire oorzaak
zijn: door de provincies zoveel mo
gelijk self-supporting te maken zou
China een invasie gemakkelijker het
hoofd kunnen bieden. Vermoedelijk
hebben beide factoren een rol ge
speeld.
De verklaringen uit Peking waar
in wordt gewaarschuwd voor een
Russische invasie, lijken vaak op
hysterische propaganda. Voor een
deel berusten zij zeker op volksmis
leiding en pogingen het gezag van
Mao overal te herstellen, voor een
deel echter ook op reële angst. Die
angst wordt o.a. gevoed door ver
klaringen van topfiguren in het
Kremlin, die spreken over „maat
regelen om de belangen van het
Russische voik en de grenzen te be
veiligen." Radio-Moskou heeft bij
herhaling gezinspeeld op een aan
val met atoomwapens. Bovendien
houden de Russen de Breszjnev-
doctrine achter de hand, de leer die
werd uitgedokterd om de invasie in
Tsjechoslowakije te rechtvaardigen.
Volgens de Brezjnev-doctrine mo
gen de Russen in ieder land, waar
het socialisme in gevaar is, ingrij
pen. En dan natuurlijk het socialis
me dat in het Kremlin wordt „be
leden".
De Brezjnev-doctrine mag de Rus
sen dan in staat stellen een aanval
tegen China te „rechtvaardigen", zij
biedt geen garantie voor het wel
slagen van een militaire operatie.
Op de rode topconferentie van
maart 1969 zou Brezjnev te kennen
hebben gegeven, dat in een conven
tionele oorlog met China de Rus
sische technische overmacht uitge
schakeld zou kunnen worden door
China's enorme mankracht en de
gemakkelijker communicatielijnen.
De Russische partijleider zou voorts
hebben gezegd dat een aanval op
beperkte schaal met atoomwapen
evenmin een succes garandeert, om
dat het Chinese verzet daardoor niet
gebroken zou worden.
Het dilemma, waarvoor de Rus
sische leiders zich geplaatst zien
wordt nog groter. Als zij rekening
houden met de omstandigheid dat
China over enkele jaren een atoom
macht zal zjjn. De „havikken" in
het Kremlin redeneren: ieder jaar,
dat we wachten met een aanval op
China wordt het gele gevaar groter.
Zodra de Chinezen in staat zijn met
behulp van raketten de atoombom
men te gooien op Russische steden
is een atoomaanval op China, hoe
gering ook van omvang, onmogelijk,
daarom is het, aldus deze redenering,
het beste zo snel mogelijk tot actie
over te gaan.
Het is echter zeer de vraag of de
Russen in staat zijn China op de
knieën te brengen. Volgens Mao
moet China bij een oorlog de vijand
diep het land in lokken en pas
daarna terugslaan. En wat een
atoomoorlog betreft: berucht is de
uitspraak van Mao, dat hij de
atoomoorlog niet vreest, want ook
al zouden in een dergelijke oorlog
300 miljoen Chinezen omkomen,
dan nog zouden er 400 miljoen over
blijven om de strijd voort te zetten.
Of het werkelijk tot een, al dan
niet nucleaire, oorlog zal komen is
niet met zekerheid te zeggen, maar
er zijn zoveel dreigende voorteke
nen dat we rekening moeten hou
den met beide mogelijkheden. Tot
dusver hebben de machthebbers in
Peking en Moskou de zaak volledig
in handen gehouden. De oorlogs
voorbereidingen, de ernstige inci
denten en de stortvloed van propa
ganda vormen samen een politiek,
die ten doel heeft de tegenstander
te Intimideren. Tot dusver is dat
levensgevaarlijke spel met vaste
hand gespeeld. De laatste fatale stap
is bewust vermeden. Wel is er een
onrustbarende escalatie te bespeu
ren, die de kans op een groot con
flict heeft vergroot. Tien jaar gele
den zouden velen wellicht met leed
vermaak een oorlog tussen de beide
reuzen hebben gadegeslagen. Het
leedvermaak heeft echter plaats ge
maakt voor bezorgdheid. Daarvoor
is dan ook alle reden, want een
Russisch-Chinese oorlog kan ramp
zalige gevolgen hebben voor de ge
hele wereld, zeker als de Russische
leiders op de „rode knop" drukken.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Elk jaar wor
den in Nederland 33.000 babies
teveel geboren. Voor de toekom
stige leefbaarheid van ons land
is daarom een doelbewuste be
volkingspolitiek van de over
heid noodzakelijk. Dat is de me
ning van D '66, neergelegd in
het rapport Democratische be
volkingspolitiek. Het rapport zal
worden besproken op een pro
gramcongres van D '66 dat 3, 4
en 5 april in Rotterdam wordt
gehouden.
De 33.000 „ongewenste babies zijn
de kinderen die worden geboren in
gezinnen waar al drie kinderen
«8-1. Van de vrouwen moet, volgens
D '66, 20 procent het gedrag ver
anderen. Dat zijn de vrouwen die
in de categorie: „vier of meer kin
deren" vallen.
Als de bevolking van Nederland
in het huidige tempo blijft door
groeien, aldus het rapport, zullen er
in 2060, 30 tot 45 miljoen inwoners
Zijn. Het is gewenst, dat het aantal
inwoners op een stationair niveau
komt. Voorwaarde daarvoor is een
daling van het aantal geboorten.
Drie kinderen per gezin zou uit
gangspunt moeten zijn.
De overheid zal volgens D '66 een
actieve bevolkingspolitiek moeten
voeren, waarbij ondermeer gedacht
wordt aan ruime voorlichting over
de gezinsplanning. Het gebruik van
anti-conceptiemiddelen en technie
ken dient te worden gestimuleerd.
De huisartsen moeten hierover be
ter geïnformeerd worden. Meer
aandacht dient te worden besteed
aan de mógelijkheden van vrijwilli
ge sterilisatie. De wettelijke bepa
lingen ten aanzien van de abortus
zouden volgens D '66 moeten wor
den opgeheven. Ook in het onder
wijs zal de voorlichting over anti
conceptie een plaats moeten krij
gen.
De kinderbijslag en de kinderaf
trek in de belastingen dienen te
verdwijnen. Discriminatie ten op
zichte van de ongehuwden en kin
derloze echtparen bijvoorbeeld
in de belastingwetgeving en bij wo
ningtoewijzing acht D '66 ver
werpelijk.
De inschakeling van gehuwde
vrouwen in het arbeidsproces moet
worden gestimuleerd. Werkende
vrouwen zullen minder behoefte
hebben aan meer dan 2 of 3 kinde
ren, zo wordt gemeend. Bevreesd
wordt dat op de duur onaanvaard
bare toestanden zullen ontstaan als
de huidige bevolkingsgroei niat
door een actieve politiek wordt af
geremd.
Volgens deskundigen zal in de
komende 30 jaar vvoor de milieu
hygiëne 50 miljard gulden nodig
zijn. Ook over de milieuhygiëne zal
op het congres worden gesproken.
De watervervuiling van IJssel-
rraeer en randmeren dient met
kracht te worden bestreden. De be
stemming van de Markerwaard
moet volgens D '66 opnieuw worden
bezien en aangepast aan de drin
gende behoefte aan zoet waterre
servoirs in de randstad Holland.
Het gehele beheer .van het op
pervlaktewater dient in een hand
te komen. D '66 wil daarom een
apart staatssecretariaat voor de mi-
lieubeheersing.
Uitgangspunt voor de financie
ring van de milieuhygiëne dient te
zijn: wie vervuilt, betaalt. Er die
nen regionale klachtenkamers en
een centrale kamer te komen, waar
de vervuiling kan worden aange
meld.
55
55
Dit is de zesjarige zeehond „Bol
letje" van het Burgers Dieren
park te Arnhem, die maandagmid
dag dood gevonden is in zijn ver
blijf. Vermoedelijk is het dier dood
gestoken met een mestvork.
Drie jongens, die maandagmiddag
in het dierenpark ronddoolden, ge
droegen zich, volgens een oppasser,
bijzonder vervelend en onhebbelijk.
De oppasser waarschuwde de jon
gens en vroeg ze weg te gaan. Maar
de jongens bleven nog wat rond
hangen. Enige tijd later vond de
oppasser „Bolletje" dood In ieder
geval lag de mestvork op korte af
stand van de plaats waar „Bolletje"
is overleden.
„Bolletje", (zie hiernaast met die
renparkdirecteur A. van Hooff).
spoelde drie jaar geleden aan de
Groningse kust aan toen het dier
tje ongeveer drie weken oud was.
Burgers Dierenpark ontfermde zich
over de zeehondenbaby, die op
groeide tot een volwaardig lid van
de Arnhemse zeehondenfamilie.
ADVERTENTIE
Voor jarigen tussen 19 februari en 20 maart
een
BOL.DOOT
produkt
I Ég&ji mnm iiiiïÊ 1M
«a mm mm *n
an
Mannén, geboren onder het teken Vissen willen hoger, steeds hoger. Maar die weg. is
niet makkelijk. Zij hebben een natuurlijk gevoel voor het lief en leed van anderen.
Vissen houden van de natuur. Zij zijn idealistisch. Liefde is een belangrijk punt. Vissen
zijn zeer gastvrij. En gevoelig. Gevoelig voor een welgemeend presentje: voor Boldon.
De after shave met de praktische roller. En met dj frisse, manlijke geur.
BOLDON: After shave, pre shave, scheercrême, haarlotion, haarcrême
't is wonderkoel, 't is wonderful.
(Van onze correspondent)
UTRECHT (ANP) Jaarlijks gaan miljoenen arbeidsuren verloren, door
dat patiënten in wachtkamers van dokters lang op hun beurten moeten
wachten. Dr. R. S. ten Cate van het Nederlandse huisartsgenootschap bere
kende op een persconferentie van de Landelijke Huitsartsenvereniging in
Utrecht, dat de 4.500 Nederlandse huisartsen per jaar ieder gemiddeld 10.000
consulten hebben, waarvoor de patiënten in de wachtkamer door de bank
genomen althans bij een „gewoon" spreekuur een uur kwijt zijn. Er
vanuit gaande (iat lO procent van de mensen in het arbeidsproces is betrok
ken (16 min. arbeidsuren) betekent dat bij een gemiddeld uurloon een eco
nomisch verlies van 50 tot 100 min. gulden per jaar.
Deze getallen moeten niet absoluut
worden bekeken, want de laatste ja
ren is het aantal huisartsen dat een
afspraakspreekuur heeft ingevoerd,
gestegen van 3 pet. in 1963 tot „en
kele tientallen procenten" (recente
cijfers zijn nog niet beschikbaar) nu.
Voordelen van het afspreekuur zijn
tijdwinst voor de patiënten en op
heffing van de discriminatie tussen
ziekenfondspatiënten en particulier
verzekerden. En meer overzicht voor
de artsen. Maar een arts kan het af
spraakspreekuur alleen invoeren, als
hij een assistente heeft die de tele
foon kan bedienen. Sommige artsen
werken op het ogenblik met nummer
automaten, een soort prikklokken
die volgordenummer en tijd van de
afspraak vermelden.
Over hef algemeen zijn de patiën
ten en ook de bedrijven volgens
dr. Ten Cate enthousiast over het
afspraakspreekuur, tenzij het mensen
betreft die dol zijn op „gezellig volle
wachtkamers". De praktijk heeft uit
gewezen dat het aantal visites dat
een arts moet maken, aanzienlijk
afneemt ais hij een afspraakspreek
uur heeft. Men is nu eenmaal eer
der geneigd om naar de dokter toe
te gaan als men weet dat men niet
lang op zijn beurt hoeft te wachten.
Van het totaal aantal consulten
gaat het in eenderde van de gevallen
om eerste consulten. In de overige
gevallen kan de arts direct een af
spraak maken voor de volgende keer.
In de grote steden floreert het af
spraakspreekuur het minst, waar
schijnlijk omdat de artsen in de oude
binnensteden niet beschikken over
afzonderlijke ruimten om hun assis
tenten onder te brengen.
(Van een onzer verslaggevers)
VELP „Het is iets nieuws om
en masse oud te worden. We hebben
dan ook tot nog toe vergeten nieuwe
levensvoorwaarden te scheppen." Met
deze uitspraak legt dr. C. Leering,
directeur van het instituut „Regina
Pacis" in Arnhem, de vinger op een
zere plek in onze maatschappij waar
het gaat om een dringend probleem
al lijkt het dan ook niet zo groot.
Het niet-scheppen van nieuwe le
vensvoorwaarden voor oudere men
sen leidt voor ongeveer twee procent
van onze Nederlandse bejaarden tot
zo'n geestelijke achteruitgangdat
van een geestelijke stoornis kan wor
den gesproken. En dan gaat het niet
om de werkelijk demente bejaarden,
maar om de grote groep waar wel
vaak iets aan te doen is.
Oudere mensen kunnen zich vaak
niet aanpassen aan veranderende si
tuaties. Dr. Leering noemt bijvoor
beeld verhuizing of overlijden van
kinderen en vrienden. Dit veroor
zaakt eenzaamheid. Nieuwe contacten
worden niet gemakkelijk gelegd.
Een ander voorbeeld is plotselinge
opname in een ziekenhuis, waarbij
het voor vele bejaarden lijkt alsof
hun wereld in elkaar stort. Onrust,
verwardheid is het gevolg.
„Gemeenschappen met veel sociale
contacten hebben veel minder last
van deze problemen. Niet voor niets
zijn het juist de grote steden als Am
sterdam en Den Haag waar we veel
van deze geestelijk gestoorde bejaar
den aantreffen," zegt dr. Leering.
Aan bovengenoemd ziektebeeld bij
bejaarden is iets te doen. Een goede
samenwerking tussen familie, patiënt,
arts en verpleegster is op de eerste
plaats noodzakelijk. Wordt er niets
aan gedaan, dan kunnen de meest
dramatische situaties ontstaan, van
een familieruzie over de verzorging
tot zelfmoord toe.
„We moeten naar een goede psycho-
hygiëëne toe," zegt dr. Leering. Waar
het vooral om gaat is te voorkomen
door het leggen van sociale contacten
met bejaarden, dat de vereenzaming
optreedt.
Het is geen gemakkelijk op te los
sen probleem en dr. Leering haalt
graag het voorbeeld aan van een be
jaarde vrouw die in een ziekenhuis
werd opgenomen, omdat zij in erge
mate verward en opgewonden was,
nadat ze samen met de kinderen bij
wie ze was gaan inwonen, was mee
verhuisd. Weken lang lag ze in het
ziekenhuis. De verwarring en de on
rust bleef. Eenmaal naar een ver
pleegtehuis overgeplaatst, werd ont
dekt dat ze erg doof was. In een
verpleegtehuis wordt langzaam en
duidelijk met de bejaarde mensen
gepraat. Toen bleek al spoedig dat
het contact gemakkelijk te herstellen
was. Binnen een week waren alle
uiterlijke verschijnselen van deze
schijn-kindsheid verdwenen. Veertien
dagen nadat zij in het verpleegtehuis
was gekomen, ging zij er uit. Niet
alleen lichamelijk genezen, maar ook
geestelijk.
Hel is niet een psycho-therapie die
de oplossing moet brengen voor deze
vereenzaamde ouderen. Het is een
menselijke en liefdevolle benadering
met een goed begrijpen van de pro
blemen die aan de orde zijn, die deze
mensen kan helpen.
