C.v. 1 „I,, STRIJD OP GOLAN-HOOGTEN
dreigt met
interventie in Midden-Oosten
Commentaar
I )e^elHd
VAN GELIBAATS- NAAR GEZAGSCRISIS
REACTIES
CELIBAAT
Kamer-vragen
effecten-rel
NIEUWE THEODORAKIS-VERTO
Rechtstreekse lijndiensten
Waalwijk - Milaan v.v.
Waalwijk - Osnabrück v.v.
k. 7^. W 1\ 1/ i B I 1' y (Van onze corresDondent) Er waren vier Syriërs gewond en Ongeveer tegelijkertijd gisterocl
Wedloop I
Wedloop II
Geen feiten
Doodsteek
Mes op keel
Man uit Nijverdal
probeert zich
te verbranden
„PvdA"-reclame
gericht tegen
burgemeester
WILDE STAKINGEN
IJzel verlamt verkeer
internationaal centrum voor
transportexpeditie, douane,
opslag en distributie
I APPELS WAALWIJK N.V
BESCHADIGDE
ZENUWDELEN
VERVANGEN
13
DE STEM VAN DINSDAG 3 FEBRUARI 1970
13
Ky T y rv <Van onze correspondent) tank en een vrachtauto wer- tend vielen Israëlische vliegtuige
h LONDEN/DAMASCUS Syrië den beschadigd. „Er waren onge- twee Egyptische kampementen i
W 1 O» i. t!LJ. T».U_ ..n« JXTill nnn Tl ot nrii
LONDEN/DAMASCUS Syrië
laat zeer buiten haar gewoonte
steeds meer haar militaire spierbal
len zien. Gisterochtend heeft ze een
nieuwe aanval gedaan op de Israëli's
in de bezette gebieden van de Go-
lan-hoogten. Deze gebieden zijn
sinds de zesdaagse oorlog in han
den van Israël. De Syriërs zeggen
vier Israëlische vliegtuigen te heb
ben neergeschoten en 35 man ge
wond of gedood te hebben tijdens
een slag die bijna vier uur duurde.
Er waren vier Syriërs gewond en
een tank en een vrachtauto wer
den beschadigd. „Er waren onge
veer 30 Israëlische vliegtuigen bij
de slag betrokken, staat in het mi
litaire rapport van Damascus te le
zen. „De vijand gebruikte bommen
en napalm". Een teken aan de wand
is, dat dit gevecht het zesde in dit
gebied is in de laatste drie dagen.
De meeste begonnen door Israël. Het
is daarom zo verrassend, omdat de
hoogten van Golan gedurende lange
tijd het rustigste Arabische front is
geweest met Israël.
Ongeveer tegelijkertijd gisteroch
tend vielen Israëlische vliegtuigen
twee Egyptische kampementen in
de Delta van de Niji aan. Het ene,
Baltim, ongeveer 130 km ten wes
ten van Port Said, het andere, Man-
kabad, ligt in de vallei van de Niji.
Het was de zevende maal in min
der dan een maand tijd dat de Is
raëlische luchtmacht diep in Egyp
tisch gebied doordrong. Bij vorige
aanvallen werd de omgeving van
Cairo bestookt.
(Copyright The Guardian/De Stem)
Ni •il
Ditmaal niet Liesbelh List, maar de Nederlandse zangeres Christina Cünne, die een langspeelplaat vol zingt
met „gesmokkelde liederen" van de Griekse componist Mikis Theodorakis. In het Amsterdamse Miranda-pavil-
joen presenteerde ze haar LP onder de titel „Songs from Zatouna".. Zatouna is de naam van het Griekse dorp,
waar Theodorakis 14 maanden in ballingschap leefde, voordat hij werd overgebracht naar de gevangenis in
Oropos.
I
President Nixon heeft gisteren
het Amerikaanse congres een
ontwerp-begroting voor 1971 voor
gelegd die in het kader van de
inflatiebestrijding „in evenwicht"
is. Dat evenwicht is wat wankel,
maar op papier is het er. Zelfs de
fensie heeft het snoeimes gevoeld,
al zeggen sommige kritische sena
toren dat de defensiebezuinigingen
„meer van symbolische of synthe
tische aard zijn."
Het Pentagon zal dan ook niet zó
ontevreden zijn. Nixon immers geeft
de bewapeningswedloop een flinke
oppepper. Het vorig jaar zo om
streden a n ti-ra kef-ra ket-systeem
wordt uitgebreid. De offensievë
kernwapens Minuteman-ll en Posei
don (de opvolger van de onderzee
bootraket Polaris) krijgen oorlogs
koppen die uit meerdere kernbom
men bestaan (om het de Russische
anti-raket-raketten moeilijker te ma-
kon). De strategische luchtmacht
krijgt een nieuwe kernbom voor de
b-52 en de FB-111 en misschien
zelfs een nieuwe bommenwerper
(de B-l) die weer beter bij de
nieuwe bom past. Ook ten
aanzien van de uitbreiding van het
aantal kem-aanvalsonderzeeboten
kernvliegdekschepen, klinkt de
•groting positief.
Wat de anti-raket-raketten be
laft: Nixon zegt nu dat die vooral
bedoeld zijn om atoom-chanteurs
zoals volgens hem China er over
t'en jaar een zou kunnen zijn te
weerstaan. Het argument van de
afoomchantage door mini-kern
wapenmachten is niet nieuw. Het
speelt een belangrijke rol in de mo
veringen van de voorstanders van
nret-verspreiding van kernwapens,
erecht wel. Men kan er echter ook
Politiek mee spelen.
Nixon voegt zijn afoomchantage-
motief nog de verzekering toe dat
voortgegaan zal worden op de weg
naar be. of ontwapeningsafspraken
de Sovjet-Unie. In de schaduw
van meerkoppige Minutemanraket
en klinken zulke stellingen onwaar
J'g al zullen de Russen het bes
de Amerikanen eens zijn dat
'na over een jaar of tien in staat
„atoomchanfage" te-plegen.
bie schijn van onwaarachtig-
Het St6at Nixon niet alleen.
'S het gevolg van het dilemma
Waarvoor (ook) hij staat:
e onderhandelingen met de
ovjet-Unie verkeren, ondanks
e vooruitgang nog in een sta-
Cv^ Z0nc'er z&kere uitzichten;
'ra is 0p zichzelf een hoogst
nzekere en voor de verhouding
--Sovjet-Unie frustrerende fac
tor;
niettemin moet Nixon langs di
plomatieke weg deze onzekerhe
den doen verkeren in zekerheden
en
intussen heeft hij er als president
van de V.S. voor te zorgen dat
dit land nooit het slachtoffer van
atoomdreiging of -chantage kan
worden.
Dat betekent vooralsnog opvoe
ring en modernisering van de
bewapening, iets wat „de andere
zijde" onmogelijk onbeantwoord
kan laten.
De wapenwedloop is hiermee
ondanks alle goede bedoelingen
en onderhandelingen weereen
feit.
Het is een probleem dat langs de
tot nu toe gevolgde weg niet meer
op te lossen lijkt. Daarom missen
wij een nieuw initiatief, een nieuwe
visie op dit vredebedreigende pro
bleem, zo pijnlijk in deze begro
tingstoelichting die toch ook een
stuk presidentiële toekomstvisie
pretendeert te zijn.
rpELEVISIERUBRIEKEN als „Brand-
punt" en „Achter het Nieuws",
hebben zich een verdiende reputatie
verworven omdat hun staven nete
lige onderwerpen niet schuwen en
zich niet door notabele mooiprateri
van de wijs laten brengen.
Bij een dergelijke taakstelling
die niet verschilt van die van de
dagbladpers is 't bijna niet te ver
mijden dat men wel eens zijn doel
voorbijschiet. Wanneer men bijvoor
beeld een correspondentie in handen
krijgt, waaruit een poging tot aande-
lenfraude ten nadele van de Neder
landse staat zou kunnen worden af
geleid, is het natuurlijk een hard
gelag een dergelijke topic te moeten
laten varen omdat het hele spel toch
niet door is gegaan. Niet doorgegaan
omdat de deelnemers zelf ontdekten
dat ze in strijd met de wet kwamen
Wij hebben enig vermoeden waar
om de tv-uitzending van zaterdag
werd gehandhaafd, hoewel er geen
feiten grondslag voor elke journa
listieke behandeling te melden
vielen. Zijdelings, zeer zijdelings,
was immers Nederlands meest om
streden scheepswerf bij de zaak be
trokken. En dat gaf 't allemaal een
actueel tintje. Plus de gerede kans
dat de oppervlakkige kijkersge
meente er nog eens van door
drongen wordt hoe die dekselse
C.V. de boel toch bij de neus heeft
genomen.
Natuurlijk dient er klaarheid te
worden geschapen in de afwikke
ling van de bezettings-effecten.
Daarom moeten de vragen van het
socialistische kamerlid Berg worden
toegejuicht. Maar we zouden ook
wel eens willen weten wie die brie
ven in handen van „Achter het
Nieuws" heeft gespeeld.
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS De toestand in het Midden-Oosten, toch al zo gespannen
door het Israëlische offensief van de laatste weken, en door de Franse
wapenleveringen aan Libië inmiddels gestegen tot 110 supersoni
sche Mirages heeft een nieuwe en ditmaal zeer gevaarlijke ver
scherping ondergaan door een Russisch dreigement: „Zonodig militair
interveniëren hij de oorlog tussen Israël en de Arabische staten.
De Russische ambassadeur in Parijs en de Russische ambassadeur
in Londen zijn gisteren gedurende een half uur ontvangen door Pom
pidou in Parijs en door Wilson in Londen. In Parijs, waar de Franse
regering natuurlijk zwijgt, hoort men in goed ingelichte kringen het
volgende.
(Vervolg van pagina 1)
Prof. dr. B. van Leeuwen, hoog
leraar in de theologie te Nijmegen en
lid van de kernraad van de Actie
groep Wereldkerk: „De zeer globale
berichten van de televisie zondag
avond roepen bij mij de reactie op:
beroerd, niet opportuun. Wij hoopten
dat de paus voorlopig geen uitspraken
meer over het celibaatsikwestie zou
doen, de bischoppen hebben hem im
mers een zeer nette brief gestuurd,
zonder beslissingen te nemen. Nu
gooit Paulus de zesde de deur dicht.
Hoe zullen nu de toch vele priesters
reageren, voor wie het geduld lang
zamerhand op is en die uit solidariteit
met de bisschoppen en de kerk tot nu
toe geen laatste stap hebben gezet?
De bischoppen hebben een verstan
dige en slimme reactie op de pause
lijke toespraak gegeven: hij is geen
antwoord op onze vragen. Zo houden
de bisschoppen van hun kant het ge
sprek open. Eigenlijk moeten alle
reacties in die zin gegeven worden,
dan geven we Rome tenminste niet
de kans om het gesprek af te breken".
(Zoals wij gisteren in een aantal
edities nog konden melden hebben
de Ned. bischoppen deze reactie ge
geven: „De bischoppen zijn nog in
contact met het Vaticaan. Zij hebben
niet de indruk dat de toespraak van
de paus bedoeld is als een antwoord
op de zorgen die zij aan hem hebben
voorgelegd".)
De Nijmeegse pastoraal theoloog
prof. dr. F. Haarsma in de KRO
actualiteitenrubriek van gistermor
gen: „Ik kan me niet voorstellen dat
de paus in zijn toespraak bedoelt dat
geen discussie over de eelibaafcwet
meer mogelijk is, omdat sinds het
tweede Vaticaans concilie duidelijk is
geworden, dat over dit soort belang
rijke zaken alleen beslissingen kun
nen worden genomen in en na sa
menspraak met het wereldepiscopaat.
Volgens mij moeten we aan deze toe
spraak niet te grote waarde hechte.
Het gaat om een zondagse toespraak
en niet om een officiële uit
spraak. Natuurlijk werkt zo'n rede
voering niet gunstig ten aanzien v-an
het komende gesprek met de Neder
landse (en andere) bisschoppen, maar
afgesneden acht ik de dialoog niet.
Wel is duidelijk dat de paus, als hij
zijn toespraak letterlijk neemt, geen
enkel experiment toelaat".
Rusland heeft Nasser en de rege
ringen van de Arabische landen de
verzekering gegeven dat het zal be
ginnen om diplomatiek te interveni
eren. En dat het bereid is om militair
in te grijpen, wanneer het Israëlische
offensief van de laatste weken tegen
Egypte niet onmiddellijk wordt ge
staakt.
In de nacht van 23 januari j.l. heeft
Nasser in Caïro de Russische ambas
sadeur bij zich laten ontbieden om
hem te zeggen dat Egypte in een le
vensgevaarlijke positie is beland.
De Russen hebben inderdaad de
Arabische landen met geld en wa
pens gesteund, maar deze hulp is niet
voldoende gebleken en Israël kan
toeslaan wanneer en waar het wil.
Nasser stelde aan de Russische am
bassadeur de eis dat Rusland onmid
dellijk zou beginnen met het leveren
van vliegtuigen o-m Israël in het hart
zelf te kunnen treffen.
Tot dusver had Rusland alleen
maar Migs 23 geleverd in plaats van
Migs 21. Het type Mig 23 kan niet
verder komen dan de Sinaï, terwijl
het type Mig 21 veel verder reikt en
Israëlische steden kan bombarderen.
Nasser stelde de Russische ambas
sadeur voor. dat hij nog diezelfde
nacht naar Moskou zou vliegen om
van de Russische regering onmiddel
lijk hulp te verlangen om Israël op
eigen terrein de doodsteek te kunnen
toebrengen. Zou Rusland niet bereid
zijn maatregelen te nemen om het
Israëlische offensief te stoppen, dan
zou hij, Nasser, genoodzaakt zijn een
massaal offensief te beginnen tegen
Israël met alle consequenties daar
van.
De Russische ambassadeur wist Nas
ser ervan te overtuigen zulk een ver
strekkende beslissing niet te nemen.
En in ruil daarvoor heeft Rusland
toegezegd te zullen interveniëren,
eerst diplomatiek, en als dat met
hielp, dan militair.
De eerste gevolgen daarvan heeft
men kunnen zien toen de Syrische
luchtmacht met een supersonisch
vliegtuig boven Haifa verscheen en
daar de geluidsmuur doorbrak. Dat
was het sein dat Syrië zou beginnen
met een twede front om de druk op
Egypte te verlichten. Tevens zou vol
gens Moskou daardoor worden aan
getoond dat de Russische hulp aan de
Arabische landen wel degelijk vol
doende was, want het Syrisch vlieg
tuig had door de vlucht boven Haifa
bewezen, dat Israël wel degelijk in
het hart kon worden getroffen.
In alle communistische land-en die
de satellieten van Rusland zijn, kan
men volgens Parijs horen verkondi
gen aan wie het wil, dat Rusland er
niet voor zal terugschrikken des
noods militair in te grijpen wanneer
de toestand in het Midden-Oosten
verergert. Volgens Parijse inlichtin
gen heeft de rode telefoon tussen
Washington en Moskou enige malen
gefunctioneerd en men weet dat van
deze rode telefoon alleen maar ge
bruik wordt gemaakt in geval van
uiterste ernst.
Moskou heeft er via deze telefoon
bij Amerika met klem op aangedron
gen dat de Israëlische bezetting van
het Egyptische eiland Shadwan
waar de Russische radar-installatie
onbeschadigd door de Israëli's werd
weggehaald onverwijld zou wor
den opgeheven. Deze Russische eis
aan Washington is door een aantal
Arabische landen gesteund, onder
meer door de koning van Jordanië.
(Van een onzer verslaggevers)
NIJVERDAL Een 22-jarige man
uit Nijverdal heeft zondagavond ge
probeerd zich door middel van zelf
verbranding om het leven te bren
gen. Ijlings toegeschoten omstanders
konden het vuur op tijd doven. De
man ligt nu in een ziekenhuis in Al
melo met ernstige brandwonden aan
hals en schouders.
Hij overgoot zich op het trottoir
voor een café met benzine en stak
zich daarna in brand. Omstanders
snelden te hulp toen zij de vlammen
zagen. Het was bekend dat het
slachtoffer al enige tijd zeer gespan
nen leefde, als gevolg van privé-
moeilijkheden
De jongste Russische boodschap in
Parijs en Londen, waarschijnlijk ook
herhaald in Washington zelf, is be
doeld om het Westen duidelijk te ma
ken dat Rusland het Israëlischë of
fensief tegen Egypte niet. langer lij
delijk wil aanzien. Aangezien óe po
sitie van Nasser daardoor zeer bin
nenkort in groot gevaar komt.
Op de een of andere manier wil
Rusland Amerika, Engeland en
Frankrijk dwingen de grote vier een
beslissing tè laten nemen over ont
ruiming door Israël van alle sedert
de zesdaagse oorlog bezette gebie
den en Israël het mes op de keel zet
ten, wanneer Jeruzalem dat weigert.
Rusland Leeft sedert de zesdaagse
oorlog aan de Arabische landen voor
miljarden aan wapen geleverd. Het is
duidelijk dat Rusland deze wapen
leveringen niet op het spel wil zet
ten door een plotseling avontuur van
Nasser. Want zou Nasser de oorlog
tegen Israël verliezen, dan verspeelt
Rusland zijn prestige in alle Arabi
sche landen. In dat geval wenden de
Arabische landen zich voor wapen-
leveringen tot het Westen, of wat
erger is voor Rusland, tot China.
ALKMAAR De Partij van
de Arbeid te Alkmaar grijpt de
opzegging van het lidmaatschap
van de partij door burgemeester
mr. H. Wytema aan, om reclame
te maken. In De Volkskrant van
gistermorgen stond een adver
tentie, waarin de partij aankon
digt: „Er heeft een burgemeester
voor de P.v.d.A. bedankt..,., om
dat wij de burgemeesters door de
bevolking, door willen laten
kiezen".
De advertentie onthult: Er
moeten nieuwe vormen komen
in stad, dorp, bedrijf en kantoor,
waardoor de mensen echt iets te
zeggen krijgen. Wij willen alle
veranderingen, die daarvoor no
dig zijn. Als hierom een burge
meester voor onze partij bedankt,
dan is er „een troost": we krijgen
er mondige mensen voor terug".
Burgemeester Wytema: „geen
commentaar. Nee, ik ga hier niet
op in". Vijf minuten later belde
de burgemeester (na lezing van
de advertentie) terug: „Zo zie
je, dat het een verkiezingsstunt
is. Ze hebben er niets van be
grepen".
_d
DEN HAAG (ANP) Het Tweede
Kamerlid drs. E. L. Berg (PvdA)
heeft gisteren schriftelijk gevraagd
aan de minister van Financiën, of het
juist is, dat Verolme Verenigde
Scheepswerven n.v. en/of enig ander
scheepsbouwbedrijf in Nederland se
dert 1960 met het ministerie van Fi
nanciën contact heeft gehad over de
mogelijkheid tot revaluatie van ef
fecten. Indien er contacten zijn ge
weest, dan wil het kamerlid weten,
waaruit deze hebben bestaan en tot
welke resultaten ze hebben geleid.
Ook wil hij weten, of het mogelijk
is dat nummers van aandelen, die op
een zogenaamde oppositielijst of op
een recherchelijst voorkomen aan an
deren bekend zijn dan aan de bevoeg
de Nederlandse en eventueel buiten
landse autoriteiten. Op de zogenaam
de oppositielijst staan nummers ge
noteerd van verdwenen aandelen,
waarvan de eigenaars kunnen aan
tonen dat ze deze vóór en tijdens de
oorlog in hun bezit hadden. Op de
z.g. recheychelijst komen de nummers
van gestolen aandelen voor.
KOPENHAGEN (Reuter) In
Denemarken is een wilde staking
uitgebroken, waaraan 30.000 arbei
ders meedoen, o.a. van scheepswer
ven en grote brouwerijen.
Deze staking is de grootste in in
dustriële stakingsactie sinds 1956. De
stakers eisen loonsverhogingen - als
tegenwicht tegen belastingverhogin
gen. De leuze is: „Eén kroon per uur
meer".
UTRECHT (ANP) De spoor
wegen hebben gistermorgen in grote
delen van het land met aanzienlijke
vertragingen te kampen gehad. Oor
zaken waren de ijzel, stroomstorin
gen en een ongeluk op een overweg.
In Brabant en Limburg legde de
ijzel een groot deel van het wegver
keer lam. De rondweg om Eindhoven
was geheel onbegaanbaar, waardoor
het verkeer in het hart van de stad
geheel vast kwam te zitten. Duizen
den arbeiders van verschillende fa
brieken kwamen uren later op hun
werk dan normaal.
(ADVERTENTIE)
VANAF 1 FEBRUARI
Appels verzorgt groupage en destributie in Benelux;
Carlo Pisani in geheel Italië en Gebr. Hellman in
Noord-Duitsland en Berlijn.
Altenaweg 8 - Waalwijk TEL. 04160-4031*
Alies bij elkaar, zo terugblikkend
op de dagen die voorbij zijn, kunnen
we toch wel stellen dat het me het
roerige weekeinde wel was. Ik wilde
eigenlijk nu nog even met u praten
over het celibaat, maar dat mag niet
meer, dus
Maar toch, we hadden een enorm
gesodemieter in Breda, Statkevitsj
zette Kaiser voor Schut, Nypels van
D'66 viel uit de progressieve boot en
wil naar de VVD, zeer grote span
ningen in de Antillen, Luns die een
strafvervolging ontloopt en ga zo
maar door.
In deze turbulente wereld valt
vooral een bericht uit China op, waar
Woe Tsjeng-Tsjih een voorbeeldig
vaderlander wordt genoemd. Hij
heeft de nacht na zijn huwelijk met
kameraden doorgebracht, citaten uit
Mao's boekje zeggend.
Woe deed meer: hij verbood zijn
moeder een varken te slachten en
weigerde alle huwelijkscadeaus. Zijn
voorbeeld verdient, aldus het bericht,
navolging, want talrijk zijn degenen
die door het huwelijk uit de juiste
koers zün geraakt.
Begrijpt u, hoe ze aan 700 miljoen
Chinezen komen?
„Wanneer de politie gevangenen
ranselt is dat nog geen martelen".
(Stylianos Pattakos, Grieks minister)
Trouwens Walter Scheel, de West-
duitse vice-kanselier, is uitgeroepen
tot „dassenman van het jaar 1969".
Het Westduitse dasseninstituut, dat
hiervoor zorgde, had bondskanselier
Brandt twee jaar geleden bekroond
als „man met de meeste en de mooi
ste dassen".
„Dat tomeloze enthousiasme (als
van Theo Koomen) hou je geen vijf
dagen vol, het is moordend voor je
zelf en de kijkers"
(B. Spaak, chef NOS-Sport)
Het is Merkxwaardig wat er te
genwoordig allemaal verboden wordt!
Jonckheer: Daar moet je niet zo
zwaar a-antillen!
Maar evengoed is het daar een
explosieve toestand. Je hoort er vrij
weinig over, maar af en toe sijpelt
er toch een berichtje door. De moei
lijkheden zijn er van structurele aard
en die neem je zo snel niet Weg.
Zelfs niet als je Bakker heet en
vice-minister-president van „het
moederland" bent. Je kimt dan hoog
stens „moeder" op de hoogte stellen.
VVD'66
U ziet het, we hebben dit jaar nog
heel wat politiek spel voor de boeg.
D.A.T. is het einde, b.A.T. doet de
deur dicht, zingt carnavalvierend
Breda reeds
MERIJN
MÜNCHEN (DPA) In de neuro-
chirurgische kliniek van de universi
teit van München is het voor de eer
ste maal gelukt, geconserveerde men
selijke zenuwen met succes over te
planten.
Het is dus mogelijk geworden, be
schadigde zenuwdelen te vervangen.
Twee van zulke transplantaties zijn
al circa drie maanden geleden in de
kliniek uitgevoerd. Naar het hoofd
van de kliniek, dr. Walter Jacoby, die
de overplantingen verrichtte, maan
dag meedeelde, kon het succes van
zijn methode nu onomstotelijk wor
den vastgesteld.
Toen de Nederlandse bisschoppen
op 19 januari hun beleidsver
klaring bekendmaakten inzake
het celibaatsvraagstuk, spraken zij
van een „moedige daad" Niet om
dat zij zich als eerste bisschoppen
conferentie ter wereld unaniem uit
spraken voor de mogelijkheid van
de gehuwde priester in de Latijnse
kerk, maar omdat zij dit deden uit
„verantwoordelijkheid voor de eigen
lokale kerk". Veel wezenlijker dan
de ontkoppeling van ambt en celi
baat stelden de Nederlandse bis
schoppen de bevoegdheden van de
plaatselijke kerkprovincie aan de
orde naast en tegenover het centrale
gezag in Rome. Anders gezegd: zij
drukten de hele wereld met hun
neus op de consequenties van het
tweede Vaticaanse concilie. En dat
deden zij met zo'n nadrukkelijkheid,
reeds voor de tweede keer. Immers
bij de affaire rond de nieuwe ka-
techismus deed zich dezelfde pro
blematiek voor.
Intussen bracht paus Faulus VI
wellicht op sterk aandringen van
persoonlijke adviseurs als kardinaal
Danielou en van een aantal curie
prelaten, het onderste uit de kan te
halen. Terwijl her en der in de we
reld stemmen opgaan om verande
ring in het celibaatsvraagstuk te be
werken, tracht de paus de wet tot
het uiterste te verdedigen. We heb
ben dit vaker beleefd, voorai bij
minder ingrijpende zaken als com
munie op de hand. volkstaal in li
turgie e.d. Vaak leidt dit tot her.
roeping van -ens gedane uitspraken
(soms reeds twee of drie maanden
later). Andere keren wordt met een
pauselijke uitspraak de hand gelicht,
zoals met de encycliek Humanae
Vitae over huwelijks- en gezinsle
ven. Voor de geëngageerde gelovige,
of hij nu links, rechts of gematigd
denkt, is deze inwendige afbraak
van het gezag uitermate verwarrend
en pijnlijk.
De toespraak van de paus afge
lopen zondag, waarin gesteld wordt
dat over het celibaat zelfs niet ge
discussieerd kan worden, kan goed
bedoeld zijn om gelovigen gerust te
stellen, zij kan zelfs een laatste ver
dediging van de celibaatswet zijn,
die tegelijk de weg opent naar een
ruimer dispensatiebeleid in de celi
baatsverplichting en misschien zelfs
naar een voorzichtig experiment met
gehuwde mannen die priester wor
den gewijd, zij is tegelijk de duw
die de deur naar het gesprek sluit.
Kan dit zomaar? Hiermee wordt een
van de belangrijkste verworvenhe
den van het tweede Vaticaans con
cilie (utioefening van gezag in over
leg met het wereldepiscopaat op
grond van de collegiale verantwoor
delijkheid van alle bisschoppen voor
de universele kerk) aangetast. Paus
Paulus en zijn adviseurs hebben
zelf het accent verlegd van celi
baatsvraagstuk naar gezagsvraag-
stuk: kan de paus zich isoleren, zelfs
van een, zij het groeiende minder
heid van het wereldepiscopaat? Nu
de kaarten zo liggen, mag men ver
wachten dat ook de andere bisschop
penconferenties hun stem laten ho
ren.
In 1968 verscheen de pauselijke
encycliek over huwelijks- en gezins
leven Humanae Vitae. Deze wekte
zoveel beroering, dat zij tijdens de
buitengewone bisschoppensynode
van oktober 1969, in aanwezigheid
van Paulus TV, niet minder dan 24
keer werd aangevallen. In die aan
vallen funktioneerde de encycliek
als voorbeeld van verkeerd gevoerd
pauselijk beleid: de paus zou eerst
het wereldepiscopaat hebben moe.
ten raadplegen alvorens tot een uit
spraak over te gaan. Hoe dan ook,
deze pauselijke brief heeft mede de
stoot gegeven tot de principiële stel-
lingname van het wereldepiscopaat:
bij belangrijke kwesties die de we
reldkerk betreffen dient de paus
voorafgaand overleg te plegen met
de bisschoppen van heel de wereld.
Om hem hie-bij te helpen is het
voorstel gedaan, een permanent sy
node-secretariaat op te richten als
verbinding tussen paus en bisschop
pen. Paulus VI heeft zich met dit
plan akkoord verklaard.
Het gezagsvraagstuk spitst zich nu
nu opnieuw toe. Staat men, ondanks
le bisschoppensynode van verleden
iaar, ais het puntje bij paaltje kamt,
weer op een Kruispunt van wegen
waar tussen men kiezen moet? De
weg van het traditionele monarchale
weg van het collegiale gezag-in-
gezag van vóór Vaticanum 2, of de
overleg van na 1965.
De Nederlandse bisschoppen heb
ben hun mening gegeven: zij wen
sen de pauselijke toespraak niet als
een antwoord op hun vragen te be
schouwen. Zfj verwachten conform
de eisen van het tweede Vaticaans
concilie en de bisschoppensynode
een gesprek met paus en wereld
kerk.
J. SPITZ
