EIGEN
AAK
Moskou gereserveerd over
Nederlandse voorstellen
Europese
top nog geen stap dichterbij
Kolonel
Engelen
speelde
rol juist
fa
«Wl
„GROSHEIDE IS LIEF'
Luchtmacht: dodelijk
schot geen gevolg van
frustratie bewakers
WEG MET DE MINIROK OF
BESTAND TUSSEN
VAKBONDEN EN
LOMEFA
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
DE STEM
andaag
in
k
pdraaiers
pmakers
IDIENST-
OPERS
IES
•verzorging
DECLARANT
Wisten in Manilla
SER eens
met
fusie-regels
Weer zelfverbranding
in Frankrijk
EI Salvador
en Honduras
opnieuw
in conflict
Brazilië zet
Nederlandse
socioloog
over grens
kwame
EERLIEDEN
BE1DERS
LAARS
chinefabriek
ite carrière
ook-, Huishoud
school
stant Heeren
e-Grens
editie voor
zeeland
SCHIKT OVER:
HEDEN U:
iducts International
WEERBERICHT
Klucht voor
drie kolonels (II)
I e Puteis in Manilla een
Grenzen
Verband
Vrijstelling voor
bouwvakkers
W inter blijft
kwakkelen
KORT GEDING „VAKBONDSTIENTJE"
28
VER vraagt voor haar
litsland
voorzieningen.
krachten hoog loon
;hriftelijk of mondeling
k iedere dag, behalve
8.00 tot 17.00 uur.
.pariteiten en middelbare
visie-inkomen van boven
een
planningmij met vestigin-
zorg gedragen.
26566 van dit blad te Roo-
tussen 17 en 19 uur Dhr.
37594.
Ie
singel 10, Breda, tele-
074 vraagt wegens
;aande februari a.s.
it 19 lesuren per week.
lirectrice Mej. H. de Jong,
5.
TRANSPORTBEDRIJF
g mogelijke indiensttreding
ed op de hoogte zijn van
douaneformaliteiten,
ining beschikbaar indien ge
dingen persoonlijk - schrif-
mder nummer 04247-1355.
10e jaargang no. 26340
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341. Postgiro 1114111
1,- in contanten
auto en telefoon
tijd per week
igenschappen.
ak met f 2.000,- tot
entieel maandelijks
nkomen
marketing systeem
chermd rayon
koopteam, door ons
etraind.
lichtingen met opgave
e gegevens en telefoon-
ïmer naar
4fd. D.S.. Amsterdam
zaterdag 31 januari 1970
Zonnig
's Morgens veel bewolking, maar
later opklaringen met zonnige pe
rioden. Temperaturen enkele gra
den boven nul
KANTOREN: ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45, TEL. 37150
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26, TEL. 6850
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14, TEL. 4957
GOES, KLOKSTRAAT 1, TEL. 8030
HULST, STEENSTRAAT 14, TEL. 3751
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Europese Veiligheidsconferentie is
nog geen stap dichterbij gekomen. Hoewel het zo is dat
- wat de Sovjet-Unie betreft een dergelijke conferentie
nog dit voorjaar zou kunnen beginnen, lijkt het er meer
op dat er dit jaar niets meer van komt.
juist geknipt
niet geknipt
(Van een onzer verslaggevers)
GILZE-RIJEN Naar aanlei
ding van onze publikaties over
de gang van zaken bij het in ge
bruik nemen van de nieuwe
automatische telefooncentrale op
de vliegbasis Gilze-Rijen
(„Klucht voor drie kolonels", in
DE STEM van gisteren), maakte
kolonel M. Engelen, comman
dant van het op de vliegbasis
gevestigde Depot Vliegtuig Ma
terieel er ons op attent dat hij
met het doorknippen van de te
lefoondraad precies volgens de
instructies had gehandeld, die
uem tevoren waren verstrekt.
Zowel kolonel A. C. Haers, de
commandant van de vliegbasis,
als kolonel Engelen hadden een
draad moeten doorknippen, zo
dat dan het tweede gesprek (via
de automatische centrale) tot
stand had kunnen komen. Vol-
11 Sens kolonel Engelen vergat
echter kolonel Haers „zijn"
draadje door te knippen, zodat
uet telefonisch contact niet tot
stand kwam.
Overigens zei kolonel Enge-
'en bijzonder in zijn schik te zijn
'uet de nieuwe automatische
centrale. Hij meende dat verbe
tering van het communicatie
systeem zal bijdragen tot een
Hetere bedrijfsvoering.
i A ReuterGister-
I °na zijn bij gevechten tussen beto-
yuiligheidstroepen buiten het
I ent gedood en 25 gewond.
e Politie vuurde in de lucht in
I te ,,P0.glnE ongeveer 15.000 studenten
I reitKK611' van w'e enkele het ter-
I te ri„0m Poleis probeerden binnen
ten m^6n en branden wilden stich-
I bew,ngie'le'e da8 'ang was er reeds
Politie" te®en "de bruutheid van de
I Uien ^'"denten w>erpen benzinebom-
ster]- r de Politie, die 2000 man
UKerkTwerd. met mariniers
1 Pr«m8Ks-een woordvoerder van het
K Maren, l Paleis heeft President
I 'er van sc'll0Tsing van de burgemees-
I sou her 'i'a gelast, die geweigerd
de orde te handhaven.
Met deze bevindingen keerde gister
middag jhr. mr. J. A. de Ranitz terug
uit Moskou. Mr. de Ranitz is secreta
ris-generaal politieke zaken van het
ministerie van Buitenlandse Zaken en
in Moskou leidde hij een delegatie
van het Nederlandse ministerie van
Buitenlandse Zaken bij besprekingen
me- Sovjet-regeringsleiders (minister
van Buitenlandse Zaken Gromiko e.a.)
over de Europese topconferentie.
Er bleek nog geen overeenstemming
mogelijk over de onderwerpen waar
over op een dergelijke veiligheids-
conferentie gesproken zou moeten
worden.
De Sovjetleiders willen alleen pra
ten over afzien van geweld en econo
mische samenwerking. Maar Neder
land wil dat er ook onderhandeld zal
worden over ontwapening in Europa
op beperkte schaal en in bepaalde ge
bieden en over de kwestie der Duits-
landen. Niettemin gaat op diploma
tiek niveau de voorbereiding van de
topconferentie actief door.
De Sovjet-Unie vindt dat bespre
kingen over beperkte en regionale
ontwapening thuishoren op de ont
wapeningsconferentie in Qenève, en
da de kwestie der Duitslanden een
zaak is van alleen de grote vier. Ne
derland wenst zich te houden aan een
NAVO-uitspraak dat een Europese
topconferentie niet mag uitlopen op
bevestiging van de bestaande toestand
in Europa wat betreft de Duitse gren
zen en de verdeling in blokken.
Op deze stelling is door de Sovjet
leiders niet geantwoord. Toch zou de
Russische opvatting over een Europe
se veiligheidsconferentie in feite neer
komen op bevestiging van de bestaan
de toestand in Europa. Moskou acht
de huidige grenzen in Europa niet
voor verandering vatbaar, ook niet
langs vreedzame weg.
Naar verluidt zou Nederland, dat
over het algemeen het NAVO-stand-
punt in Moskou heeft vertegenwoor
digd, het wel eens kunnen zijn met de
agenda zoals Moskou die wil, als er
eerst eensgezindheid komt over wat
Moskou verstaat onder afzien van ge
weld en onder niet inmengen in inter
ne zaken van andere staten in Euro
pa. Niet-inmenging is volgens Neder
land het afzien van militair ingrijpen
in een andere staat, onverschillig in
welk pact of blok die staat zit. Op de
ze opvatting zou Moskou nog geen
antwoord gegeven hebben.
Als plaats van de conferentie zou
den de Sovjetleiders graag Finland
zien. Van de volkenrechtelijke erken
ning door de Westeuropese landen
van de D.D.R. zou Moskou geen punt
willen maken. Het vraagt alleen dat
de D.D.R. als aparte en volwaardige
gesprekspartner op de conferentie
aanwezig zal zijn.
De huidige gesprekken tussen
bondskanselier Brandt en Polen en
tussen Brandt en de Sovjet-Unie schij
nen in Moskou in goede aarde te val
len, hoewel in Den Haag niet ver
wacht wordt dat er spoedig concrete
resultaten uit de bus komen.
Moskou zou een duidelijk verbeid
zien tussen de Europese veiligheids
conferentie en de gesprekken met
Bonn. Niet duidelijk is hoe Moskou
zal reageren op een akkoord tussen de
Bondsrepubliek en de D.D.R., voor
al als daarbij bepaalde besluiten zou
den worden genomen over de Duitse
grenzen die niet helemaal zouden
kloppen met de Sovjet-stelling dat de
grenzen in Europa niet mogen veran
deren.
Mr. De Ranitz verklaarde op Schip
hol dat hij de Sovjetleiders ook had
meegedeeld dat Nederland de tijd rijp
vindt om met meerdere landen ge
zamenlijk de topconferentie voor te
bereiden. Op het ogenblik hebben 28
landen onderling contacten over de
conferentie, zonder in ruimer verband
de zaak voor te bereiden. De Sovjet
regering toonde begrip voor deze Ne
derlandse gedachte maar zag nog
niet in hoe een gesprek in ruimer
verband tot stand gebracht moet
worden.
DEN HAAG. Het kabinet heeft
in beginsel besloten dienstplichtige
bouwvakkers van de nieuwe lichting
vrijstelling van militaire dienstplicht
te verlenen, aldus heeft premier De
long gisteren na afloop van de we
kelijkse kabinetszitting meegedeeld.
(Van onze pari. red.)
DEN HAAG. Hoewel het offi
ciële onderzoek nog niet is afgeslo
ten, heeft men bij de luchtmacht de
voorlopige indruk, dat het dodelijk
schot, dat enige tijd geleden werd
afgevuurd binnen het bewakings
korps van de luchtmacht, niet het
gevolg is van het onaangename van
de bewakingsdienst, maar van een
technisch te reconstrueren ongeluk.
Het betreft hier het geval nabij de
Westduitse gemeente Vorden, waar
een Nederlands luchtmachtkorps is
belast met de bewaking van geleide
luchtverdedigingsraketten. Tijdens
een wacht heeft een militair twee
schoten gelost, waardoor een andere
militair dodelijk werd getroffen.
In verband met recente onderzoe
kingen betreffende mentaliteitsver
anderingen bij militairen, die dienst
doen in bewakingskorpsen als gevolg
van de bijzondere aard van het werk,
is de veronderstelling geuit, dat ook
in dit geval sprake zou zijn van een
frustratiepsychose.
Volgens een woordvoerder van de
luchtmacht mag nu wel worden aan
genomen, dat dit laatste niet het ge
val is geweest. Op korte termijn
wordt het rapport van het technisch
onderzoek verwacht, waarna dan nog
een rapport van een militair-juri
disch onderzoek komt over de vraag,
of er aanleiding is voor een straf
vervolging.
Los daarvan is een onderzoek gaan
de naar de levensomstandigheden,
waaronder de militairen hun dienst
verrichten bij de bewakingskorpsen
van de luchtmacht.
Tijdens een radio-interview heeft
de vader van de getroffen militair,
de heer Van Moorsel, er zich over
beklaagd ,dat hem ondanks herhaalde
vragen geen informatie is verstrekt
over de toedracht van het incident.
De woordvoerder van de lucht
macht trekt in twijfel, dat een derge
lijk verzoek herhaaldelijk zou zijn
gedaan, maar in elk geval zal de
familie over de toedracht worden ge
ïnformeerd als het onderzoek is af
gesloten.
(Van onze pari. red.)
DEN HAAG. De Sociaal Econo
mische Raad heeft gisteren zijn in
stemming betuigd met de gedrags
regels, na te komen bij fusies, zoals
die door een voorbereidingscommis
sie onder leiding van prof. Van der
Grinten waren opgesteld.
Een week geleden publiceerden wij
deze regels reeds. De bedoeling van
de regeling is, dat zowel de geld
gevers (aandeelhouders) als de werk
nemers zo weinig mogelijk worden
geschaad als gevolg van een ingrij
pende maatregel als het samenvoegen
van meerdere ondernemingen.
Met name gaat het om een tijdige
informatie van aandeelhouders en
vakbeweging en het bieden van de
gelegenheid aan laatstgenoemden om
over het hele fusiegebeuren mee te
spreken.
Tijdens de discussie werd er de
aandacht op gevestigd, dat het hier
gaat om een vrijwillige regeling voor
het bedrijfsleven.
Zo'n regeling zal het grootste ef-
fekt sorteren, als alle partijen het
over de formulering eens zijn. Van
daar dat de vakbeweging op een
aantal punten meegaand is geweest,
hoewel zij in wezen soms wat verder
zou willen gaan.
Van de zijde van de vakbondsver
tegenwoordigers werd dan ook ge
steld, dat men de voorkeur geeft
aan een wettelijke voorziening en
die ook zal blijven nastreven.
„Grosheide is lief", was een van de
leuzen, waarmee gisteren in Den
Haag studenten van verschillende
onderwijsinstellingen protesteer
den tegen de „trage democratise
ring" van de bestaande bestuurs
structuren. Op de foto: de studen
ten, zittend in de Haagse straten.
De wisseling van januari naar
februari geeft over het algemeen
koud weer. Vrijdag lag zuidwes
telijk Nederland juist aan de
rand van een depressie die over
Noord-Frankrijk naar het oos
ten trok. Daarbij viel wat regen
en ook plaatselijk wat sneeuw.
De oostenwind gaat nu drogere
en tevens wat koudere lucht uit
Duitsland aanvoeren. Daarbij is
's nachts en in de morgenuren
lichte vorst te verwachten en in
de middag weer wat lichte dooi
door opklaringen.
Vooral in Rusland, Polen en
ook in Oost-Duitsland komt nog
strenge vorst voor met zelfs
overdag temperaturen beneden
—10 graden.
Van de Oceaan nadert een
nieuwe depressie Frankrijk en
daarvan kunnen wij na zondag
weer een aanval met wat zach
tere lucht en regen verwachten
zodat het entree van februari
zondag nog wel koud en winters
is, maar daarna weer kans op re
gen en zachtere lucht.
PERPIGNAN, 30 jan. (ANP).
Het verbrande lijk van een 25-jarige
leraar is gisteren langs de weg vlak
bij de Spaanse grens gevonden.
Dit is het negende geval van zelf
moord door verbranding in Frankrijk
sinds 17 januari. Een andere man die
zichzelf in brand probeerde te ste
ken wordt nog steeds in het zieken
huis verpleegd.
Volgens de politie had de leraar,
Claude Chabry uit Layrac, zichzelf
met benzine overgoten en daar een
lucifer bijgehouden.
CAIRO (RTR). Een religieuze
sekte in Cairo heeft gedreigd de fa
culteit van schone kunsten in de
Egyptische hoofdstad in brand te zul
len steken, indien binnen drie da
gen geen verbod wordt uitgevaardigd
op het dragen van minirokken.
Ondanks protesten uit religieuze
kringen zijn de zomen van de Egyp
tische meisjes gedurende het afgelo
pen jaar centimeter voor centimeter
gestegen. De politie onderzoekt de
ernst van het dreigement, dat geuit
werd in een brief aan de deken van
de faculteit, dr. Ahmed Hoessaini.
De brief was ondertekend door „de
gemeenschap van de conservatieve
gelovigen".
In het Islamitische Egypte heeft de
minirok schoorvoetend terrein ge
wonnen. President Nasser zelf heeft
een stroom van kritiek van de zijde
van ultra-conservatieve sheiks een
jaar geleden onderdrukt, door te zeg
gen dat mode een zaak is waarover
de meisjes zelf en hun ouders moeten
beslissen. Eerder deze week hebben
twee godsdienstleiders een aanval
gedaan op de haardracht en schoon
heidsbehandeling van vrouwen en
gezegd dat deze „zondig" zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Voor de president van de Haagse rechtbank, mr.
j. H. C. Slotemaker, diende gistermorgen een kort geding, aanhangig
gemaakt door de industrie- en handelsmaatschappij Lomefa N.V.
in Hoorn tegen de drie werknemersbonden in de metaalindustrie.
Onderwerp: het vakbondstientje.
Lomefa eist van de bonden een dwangsom van honderdduizend gulden
voor iedere dag dat de staking in het bedrijf na de uitspraak van de
president van de rechtbank zal worden voortgezet. De directie heeft na
melijk niet gereageerd op de eis van de vakbonden om met hen een
gesprek te beginnen voor een c.a.o. voor dit jaar.
De termijn voor dit gesprek liep
afgelopen maandag af. Lomefa wei
gert nog steeds te voldoen aan de eis
van de vakbonden per werknemer
een tientje aan de bonden te betalen.
De directie van de N.V. is van me
ning dat door de uitkering van het
tientje de georganiseerde werkne
mers worden voorgetrokken, wat in
strijd met de wettelijke bepalingen
zou zijn. Lomefa heeft hierbij steun
gekregen van de Metaal-Unie, één
van de werkgeversorganisaties in de
klein-metaal.
Mr. P. J. W. de Braauw, die optrad
voor Lomefa, vond de zaak van het
grootste belang omdat het hier gaat
om ongeveer 180.000 werknemers in
30.000 metaalbedrijven. Hij conclu
deerde dat de staking bij Lomefa on
rechtmatig is.
Mr. M. G. Rood, die optrad voor de
vakbonden, zei dat er 2(6 jaar over
het tientje is onderhandeld en dat
een beslissing steeds op de lange
baan is geschoven, totdat dan nu ein
delijk aan de werkgevers is meege
deeld dat het tientje in de nieuwe
c.a.o. moet worden opgenomen. Hij
bracht naar voren dat de werkgevers
zelf de onderhandelingen hebben af
gebroken en „dat de maat nu wel
vol is".
Na re- en duplieken werd tenslotte
besloten tussen beide betrokken par
tijen het ultimatum aan Lomefa voor
lopig in te trekken en de staking op
te heffen.
In de loop van volgende week zal
door de werkgevers overleg worden
gepleegd om artikel 10 van de c.a.o.
groot-metaal om het tientje ook te
doen opnemen in klein-metaal.
Volgende week vrijdag zal het kort
geding worden voortgezet en worden
bepaald of men tot overeenstemming
is gekomen.
Van de kant van de werknemers
wordt hierbij gesteld dat men zich
het recht voorbehoudt om eventueel
de staking voort te zetten.
Zeeuwse klederdrachten over
twintig jaar alleen in het kos
tuummuseum? Pagina 3
Air Products, de uit de kluiten
gewassen buurman van Dow
Chemical. Pagina 5
Goes-Noord: een mooie een
denvijver. Pagina 7
Nieuwe aanpak A.O.W.- en
A.W.W.-betalingen. Pagina 7
Onderwijsexpert dr. Tans: Ont
wikkelingen gaan zo snel dat
hef schoolgebouw permanent in
de steigers staat. Pagina 11
De heer Barend Schetter (66),
de man die Verolme opvolgt,
kan bogen op een rijke inter
nationale ervaring. Pagina 15
Een simpele kus in een filmpje
uit 1896 ontketende een fana
tiek protest van vrouwenver
enigingen en geestelijken.
Pagina 17
Amerikaanse hippie-baby's zijn
bij de geboorte al verslaafd aan
verdovende middelen. Pag. 19
De wekelijkse puzzelpagina.
Pagina 22
DE KLEINE STEM met een Turks
tintje. Pagina 23
Kees Broekman lootte gunstig.
Pagina 24
Peter Kisner: „De piste zou mij
goed liggen". Pagina 25
Musical van Jacques Brei al ge
strand nog voordat er een noot
gezongen is. Pagina 27
Bij het JAC kun je een lichame
lijke en geestelijke douche ne
men. Pagina 29
STAD MEXICO (AP) Opnieuw
zijn vijandelijkheden uitgebroken
tussen Honduras en El Salvador. Bei
de partijen zeggen dat de andere be
gonnen is met schieten. Het is nog
niet bekend of er doden en gewonden
zijn gevallen.
In juli brak na een soortgelijke
schietpartij een „100-daagse oorlog'
-uit tussen beide landen.
El Salvador, het kleinste Spaans
sprekende land van het westelijke
halfrond, zegt, dat Honduraanse
vliegtuigen het Salvadoraanse lucht
ruim schonden en dat Honduraanse
troepen en gewapende burgers de
slecht verdedigde grens waren ge
passeerd. De invallers, aldus El Sal
vador, werden door Salvadoraanse
troepen na een gevecht van drie uur
teruggedreven.
Honduras verklaarde, dat 100 man
schappen van de Salvadoraanse na
tionale garde en vier Salvadoraanse
vliegtuigen Honduras hadden aange
vallen. Zij werden teruggedreven na
een gevecht dat enkele uren duurde
Gewapende conflicten in het berg
achtige grensgebied zijn sinds juli
aan de orde van de dag geweest, maar
dit leek het ernstigste incident sinds
op 18 juli een wapenstilstand werd
afgekondigd. De meeste grensschen-
dingen zijn van geringe betekenis ge
weest en hebben weinig verliezen
aan mensenlevens ten gevolge gehad.
Afgevaardigden van beide landen
waren in San José in conferentie bij
een onder auspiciën van de Organi
satie van Amerikaanse Staten toen de
nieuwe vijandelijkheden uitbraken.
Zodra de afgevaardigden het nieuws
vernamen, werd de conferentie voor
onbepaalde tijd geschorst.
RIO DE JANEIRO (AP). Een
Nederlandse socioloog, beschuldigd
van subversieve activiteiten, is gis
teren uit Brazilië uitgewezen, nadat
hij op verzoek van de Nederlandse
ambassade uit de gevangenis was
ontslagen.
Johannes F. W. Bongers zou vol
gens krantenverslagen hebben be
kend dat hij lid was van een com
munistische cel en dat hij aan ver
schillende subversieve activiteiten in
Brazilië had deelgenomen.
Volgens deze verslagen werkte
Bongers wiens bijnaam „Hansi"
was ook als „geheim agent voor
de Nederlandse ambassade".
Hij is door de politie vrijgelaten
nadat ambassadeur Van den Brande-
ler had toegezegd Bongers direct het
land uit te zullen brengen.
Pers-attaché K. R. Jonker van de
ambassade ontkende de berichten in
de pers: „Het is volmaakte nonsens.
Wij hebben van de arrestatie van
Bongers gehoord via een Nederlander
die in Rio woont. Ik heb hem tot
gisteren nooit gezien. Niemand van
de ambassade trouwens".
Bongers werkte voor de Unesco.
Hij heeft voor een Nederlands dag
blad artikelen geschreven over Bra
zilië waarin hij zich kritisch uitliet
over het Braziliaanse regime.
