ierkoper
indigen
Amerika's
jongste
probleem
kind
heet
Wildbiologen volgen vos op de voet
thien al de
adverten-
Onderzoek om meer
aan de weet te komen
over verspreiding
van de wildrabiës
IMTSCUAPPM U.
jil N V. o.a. uilgeefster en
zoals EVA, TeleVizier en
verkoopapparaat een
ats Den Haag. Deze func-
ang van zaken in zijn rayon,
door een 4-tal inspecteurs,
de leiding heeft, een 5-tal
3, de boekhouding en het
or heeft hij tot taak da sti-
ioeken uit eigen fonds o.a.
service verleend wordt. Het
t uitbreiding van de omzet
m leidinggevende taak wordt
n een opleiding op middel-
or Toegepaste Psychologie
ent opleiding, loopbaan en
d Personeetzaken van de
Breda heeft plaatsing»-
duidelijke mogelijkheden
jai en ontplooiing binnen het
medewerker
an of sollicitaties betreffende
PTtie:
17.30 uur ('s zaterdags tot
Irsoneelchef, Karrestraat 8,
citaties worden op dit adre»
DREESMANN
BREDA
(Van een onzer verslaggevers)
ARNHEM „Pas op, steek uw vinger niet door het gaas,
want dan is ie er zo af", waarschuwt de verzorger. Wij
staan bij een paar kooien met vossen op het terrein van
het Rijksinstituut voor natuurbeheer te Arnhem. Even later
zien we, hoe dr. J. L. van Haaften, Nederlands vossendes-
kundige nummer één, een andere kooi binnengaat en er
na veel geduld in slaagt, een vos te aaien. De ene vos is
de andere niet.
Maar de ene vos is wel even gevaarlijk als de andere, wanneer het gaat
om het overbrengen van de „wildrabiës", een soort hondsdolheid, waar
in het buitenland honderden dieren het slachtoffer van zijn geworden
en die ook voor de mens gevaarlijk kan zijn.
zegster n oiucn
«6- Nss-*'
Nederland is er tot dusver vrij van
gebleven en we hopen, dat dit zo
blijft. Maar we weten eigenlijk nog
te weinig van de gedragingen van de
in dit opzicht zo gevaarlijke vos.
Daarom heeft dr. Van Haaften een
aantal vossen met kleine zendertjes
en lopen hij en zijn mede-
daar nu bij nacht en ontij
een radio-ontvanger achteraan.
van Haaften is hoofd van de
afdeling wildbiologie van het insti
tuut. Vorig jaar zijn de beide rijksin
stanties, die op dit terrein opereerden
samengevoegd. In Zeist staat de af
deling die vroeger het Rivon heette,
iii Arnhem werken de vijf afdelingen
kb het vroegere Itbon in een gloed
nieuw gebouw, dat met laboratoria,
vriescellen, een fotodienst en een
van wetenschappelijke werkers
I uitgerust is. Wildbiologie is een van
[die afdelingen. Dr. van Haaften
I werkt ei met drie biologen en vijf
I assistenten plus zo nu en dan een
I student, die een half jaar praktijker
varing komt opdoen. De meeste man-
tal is op dit moment ingezet
voor de vossenstudie.
Voor de ingang van het gebouw
staan twee wonderlijke stenen, die
een biologisch symbool moeten voor
stellen, maar waarvan ook wel ge
fluisterd wordt, dat het de bekende
langzaam malende ambtelijke mo
lenstenen zijn. Een ambtelijke sfeer
heerst er echter bij dit Arnhemse in
stituut allerminst En ambtelijke
werktijden zijn er ook niet bij. Er is
sneeuw gevallen en dit betekent, dat
een paar man er vanmorgen in alle
vroegte op uitgetrokken zijn om vos
sen te speuren. De Veluwe is het be
langrijkste „jacht" terrein van de on
derzoekers. maar ook Limburg heeft
hun aandacht. Er worden vossen-
burchten opgespoord en daar zal in
de komende weken het net dicht
klappen.
Het is geen weidelijke jacht, wat dr.
Van Haaften en zijn mannen bedrij
ven. maar de vossen zijn bij hun
methoden meer gebaat dan bij een
ontmoeting met echte jagers. Toch
weten ze alles van de jacht. Eén
van de assistenten is oud-jachtop-
ziener. Hij ziet er niet tegen op, om
een Vos bij de staart uit z'n hol te
trekken. Trefzeker grijpt hij dan met
de andere hand het dier zo achter de
kop vast, dat het niet meer kan bij
ten. Ook komt er wel een dassen-
klem aan te pas, om de oude (moer)
vossen in het uitgegraven hol te pak
ken De jonge vosjes, die in de ko
mende weken geboren worden, ge
ven minder moeite. Een andere
methode is het afsluiten van alle
uitgangen, op één na, waarna de
twee felle dashondjes in de burcht
losgelaten worden Zij drijven de vos
naar buiten, waar deze in een net
verstrikt raakt.
De jonge vosjes worden gemerkt,
de oude krijgt een halsband om met
een zendertje. Vorig jaar zijn er
voor het eerst zo enkele dieren toe
gerust, dit jaar wordt het opnieuw
gedaan, want de oude zenders zijn
uitgewerkt Alleen de nawinter is ge
schikt om vossen te vangen, want al
leen als ze jongen hebben, verblijven
ze onder de grond.
Een vos kent geen woningnood.
Meestal bezit hij meer dan een
burcht. Hebben de jongen, die om
streeks half maart geboren worden,
het huis teveel bevuild of komen er
teveel mensen in de buurt, dan ver
huist de moervos met jongen en al
naar een ander onderkomen. De
biologen hadden dat al eerder ver
moed. maar het onderzoek met de
zendertjes heeft het bevestigd.
De zenders hebben maar epn be
perkte actieradius, vooral in heuvel
achtig terrein. De onderzoekers moe
ten dus met hun ontvangers hele
einden achter de „radio-vossen" aan
lopen. Maar ze worden niét moe dat
te doen, zolang er nog onvoldoende
antwoord bestaat op vragen als: hoe
leven de vossen, hoe is hun gedrag,
hoe groot is hun areaal, hoe en wan
neer vangen ze hun prooi?
Doel van het wildbiologisch onder
zoek is het vergaren van kennis,
waarmee men de beheerders van
natuurterreinen van advies kan die
nen. In het geval van de vos gaat
het er bovendien om, meer aan de
weet te komen over de verspreiding
vain de wildrabiës.
Bij de laatste uitbarsting van
hondsdolheid in Nederland, die in
1962 in de buurt van Amsterdam
plaats vond, zijn vijf ménsen, een
aantal honden en katten en een geit
aan de beet .van, een dolle, hond ge
storven. Hier- ging hét .echter- om de
echte rahdés, die door huisdieren
overgebracht wordt.
De wildrabiës is in Nederland ge
lukkig nog niet voorgekomen. Dat
is voor een deel misschien te danken
aan de inenting van huisdieren,
maar het is ook best mogelijk, dat
er nog nooit een besmette vos op
Nederlands gebied is doorgedrongen
Drie jaar houdt de heer Van Haaf
ten zich nu speciaal met de vossen
bezig Dat komt doordat een aantal
jaren geleden de wildrabiës in Duits
land onheilspellend in noordelijke
richting oprukte. In de richting De
nemarken drong de ziekte door tot
aan Sleeswijk-Holstein en over de
Rijn verspreidde zij zich over het
Moezel- en Eifelgebied naar België
en Frankrijk. Wat Nederland betreft,
is het Rijndal toph wel een natuurlij
ke begrenzing van het vosrijke zuid
en midden Duitsland. Uit de eerste
resultaten van het merkenonderzoek
blijkt, dat een vos doorgaaans niet
verder komt dan zijn eigen gebied,
binnen een straal van vijf kilometer.
De verst afgelegde afstand, die men
kon vaststellen, was 26 kilometer,
maar dat was een uitzondering. In
Duitsland worden de dieren fervent
bestreden. Daar werpt men zelfs
blikjes gas in de holen Nu is een
vos zo sluw, dat het volgens elke
deskundige volstrekt onmogelijk is,
om het dier helemaal uit te roeien.
Maar er ontstaan natuurlijk wel vos-
arme gebieden. In plaats van im
port van (eventueel besmette) Duit
se vossen, krijg je daardoor een „ex
port" van Nederlandse dieren en dat
houdt tot dusver de rabdës buiten on
ze grenzen.
De rabiës is een virusziekte en
men weet nu, dat de vos de besmet
ting overbrengt. Maar waar zit het
„reservoir"? Pas wanneer die vraag
beantwoord is, kan men over effec
tieve bestrijdingsmaatregelen gaan
denken. Vandaar het onderzoek van
dr. van Haaften en zijn medewer
kers. Zolang er geen zieke vossen in
Nederland zijn, kan hij op ons grond
gebied het vraagstuk nooit oplossen.
Maar hij werkt dan ook niet alleen.
Er is een internationale samen
werking op dit gebied op gang geko
men waarin Nederland een belang
rijk aandeel heeft. Op aansporing
van wereldgezondheidsorganisatie
zijp, vertegenwoordigers van Neder
land, Duitsland, Zwitserland en
Tsjecho-Slowakije vorig jaar voor
dit doel bijeen geweest en naderhand
is men bij elkaar gaan kijken. Ook
Frankrijk heeft interesse getoond.
Je kunt geen dolle vos een zender
tje omdoen, want zo'n beest moet
gewoon zo snel mogelijk dood. Je
blijft er trouwens wel met je handen
af. Maar in Tsjecho-Slowakije vangt
men prooidieren, om te proberen het
virusreservoir te vinden. In de lan
den en gebieden, waar de rabies
heerst, kar. men weer geen vossen
merken, omdat daar de onverbidde
lijke wet geldt: uitroeien. Door de in
ternationale samenwerking hoopt
men toch op de duur voldoende ge
gevens ie verzamelen, om tot be
paalde conclusies te komen. Of die
voor de vos prettig zullen zijn, moe
ten we nog helemaal afwachten.
De vossen zijn vanouds vogelvrij.
Wie een jachtakte heeft, mag ze zan
der afschot-vergunning op de korrel
nemen. Hij krijgt zelfs een premie
van 15 gulden voor elk vossenkada-
ver. Het mooie huidje mag hij dan
nog bewaren en als pronkstuk op
laten zetten voor de televisie.
In 1968 is er 1400 maal een premie
uitbetaald Zo heel erg zeldzaam is
de vo3 dus niet, al vertelt elke jager,
die er eentje neergelegd heeft, dat
altijd vol trots aan een kranteman.
Naar schatting kunnen er zo'n vijf
duizend reintjes of lowiekes in Ne
derland rondsluipen. Ze zitten zelfs
in de Noord-Oostpolder. Per jaar
werpt een moervos drie tot zeven
jongen. Dat kan ze zes tot zeven
jaar achtereen doen. Is de vos wer
kelijk zo schadelijk, dat hij uit ons
landschap zou moeten verdwijnen?
Hij eet inderdaad kippen, wanneer
hij die te pakken krijgt. De resten er
van zijn bij de burchten gevonden.
Hij eet ook wel eens een korhaan of
een eend, maar zijn hoofdvoedsol be
staat toch uit muizen. Verder is hij
lid van de opruimingsdienst in het
bos, want een vos versmaadt aller
minst een ziek konijn of een dode
kraai. Bij het voedselonderzoek heeft
dr. van Haaften nog nooit kipperes
ten gevonden. Het loopt daar niet
zo'n vaari mee, meent hij.
Natuurlijk moet je in een wildter-
rein je zaakjes behoorlijk afrasteren.
Dat is ook nodig, om de boerenkool
tegen reeën te beschermen. Tegen
woordig zitten de meeste kippen
trouwens in een goed afgesloten hok
en zien vele zelfs nooit het daglicht,
zodat de vossen geen kans hebben.
Pas als er jongen zijn en er dus veel
voedsel nodig is, probeert de vos
grotere dieren te vangen. Maar an
ders beperkt hij zich het liefst tot
muizen
„Ze vangen ze net als een kat en
ze spelen er ook net zo mee", ver
telt de heer van Haaften. Hij ziet
er helemaal geen been in om in het
laboratorium een vossenoog uit te
snijden (de grootte van de ooglen-
zen geeft de ouderdom aan), maar
hij spreekt vertederd over jonge
vosjes en hij beschouwt het kooi-
dier, dat zich door hen laat aaien
bijna als een huishondje.
FOTO BOVEN
Reintje in de houdgreep. De ex-jachtopziener is er niet bang voor.
FOTO ONDER
Geschoten vos, die als welpje een merk in het oor kreeg: ITBON, de oude
naam van het onderzoekingsinstituut in Arnhem.
bxuswt-* A. fcuon«n vf
«Mfcöiftttjwt Jr:,.'
en MEISJES met MULO,
Ëort beginnen vrijwel overal
verpleegkundige staat eigen-
I tegenover de problemen van
I, die niet meekunnen in die
ten, psychologen en mensen
en bewegingstherapie, doet
pg!
iintig anderen, natuurlijk óók
Ideringen op St. Bavo. De tijd
3 van St. Bavo zelfook leer-
piding, kunnen aan die ont-
i niet aan ontkomen.
|en. Zo is het een plezierige
ollenstreek ligt op enkele km.
Ie verbindingen met Leiden,
m en adres en opleiding erop
in van St. Bavo.
litatie-formulier. -<
Tel. 02533-3141
-baby
(Van een onzer verslaggevers)
CALIFORNIë, januari Hier in
San Francisco, waar de wieg van
het hippiedom staat, is een nieuw
probleem geboren. De kinderen van
de hippies, niets meer en niets min
der. Een willekeurig bericht in de
plaatselijke krant vermeldt, dat een
moeder het leven heeft gegeven
aan een baby, die verslaafd was aan
heroïne.
„Met succes werd de zuigeling on
derworpen aan een ontwenningskuur
van twee weken", zegt het blad. „Na
de geboorte vertoonde het kind alle
verschijnselen, die zich voordoen bij
een verslaafde, die plotseling moet
stoppen met het innemen van- he
roïne. Beide ouders bleken gebrui
kers te zijn. De moeder vertelde, dat
de baby nijdig en hard begon te
trappen, wanneer ze tijdens haar
zwangerschap gedurende twee, drie
dagen geen fix nam. Volgens de art
sen zal de pasgeborene geen nadelige
gevolgen hebben van zijn verslaving".
Dat is dan maar te hopen. En de
vier kinderen, die geboren werden
binnen de occulte commune van
hippe Charles Manson, de aanstich
ter van de Sharon Tate-moorden?
Zullen die ook geen nadelige gevol
gen ondervinden? Het verhaal is on
derhand uitgekauwd. Mansons visie
op de maatschappij uitte zich in zijn
houding ten opzichte van de jeugd.
Hij placnt te prediken, dat de be
staande machtsstructuren de geest
der jongeren hadden verpest en hij
spoorde zijn harem aan, baby's té
krijgen en die op hun eigen manier
op te voeden. De moeders zitten in
middels in de gevangenis, verdacht
van veelvoudige moord. Zullen de
kinderen geen nadelige gevolgen
hebben?
Deze twee voorbeelden zijn uit
schieters. Maar vaststaat, dat er,
sinds de wereld het psychedelische
licht zag, vele duizenden hippie
baby's ter wereld zijn gekomen, die
worden opgevoed met hetzelfde
mengsel van idealisme, verdraag
zaamheid en futurisme, dat door
hun ouders beleden wordt waar
bij drugs in de kinderkamer geen
uitzondering zijn. Het is een wereld
zonder moeder de gans, maar hoe
anders de hippe ouders ook voorge
ven te zijn zij lijken veel van de
verwachtingen, angsten en frustra
ties te koesteren, die ook de ouders
in de „normale" maatschappij heb
ben.
Met name maken zij zich zorgen
over het feit, dat zich op een gege
ven dag een generatiekloof zal
openen tussen hen en hun kroost
met het gevolg, dat de kinderen wil
len terugkeren in een samenleving,
die zij zelf de rug hebben toege
keerd. Het is zoiets als de vrees
van een atheist, dat zijn zoon pries
ter zal willen worden.
Onderzoekingen onder de hippie-
moeders hebben uitgewezen, dat er
geen bepaalde lijn in hun achter
grond te bespeuren valt. Sommigen
komen uit rijke families en hebben
een universitaire opleiding. Anderen
zijn weggelopen teenagers, weer an
deren gescheiden vrouwen van over
de dertig. Wat hen samenbindt is
een gemeenschappelijke speurtocht
naar een nieuwe levenswijze en het
verlangen, om hun kinderen een be
tere opvoeding te geven dan zij zelf
hebben gehad. Dit laatste lijkt niet
altijd te slagen. Een onderzoeker ci
teert een 29-jarige moeder, die als
hippie van kust naar kust is ge
zworven en die een zoontje van tien
heeft, „Hij is zo burgerlijk, dat ik
mijn oren niet kan geloven", zegt
ze. „Ik heb hem marihuana gege
ven, toen hij klein was, maar laatst
deelde hij me mee, dat hij niets
meer gebruikte. Hij blijft me vra
gen, waarom ik in een achterbuurt
woon. Hij wil. dat ik rode lippen
stift draag en jurken. Wat heb ik in
's hemelsnaam fout gedaan?"
Het gebruik van verdovende mid
delen bij de opvoeding van kinderen
vindt op geen enkele manier genade
in de ogen van deskundigen. Maar
voor de rest zijn zij verdeeld over
de vraag, in hoeverre een kind, dat
op de hippie-manier wordt opgevoed
kansen zal krijgen in zijn verdere le
ven De psycholoog dr. Alfred Auer-
baoh zegt: „Moeders, die leven in
een chaotische omgeving, waar
nooit iets zeker is en zo kwalifi
ceer ik de hippie-wereld zorgen
voor een generatie met geestelijke
kwetsuren, die misschien nooit
meer genezen, kunnen worden. De
socioloog dr. Lewis Yablonsky,
schrijver van het boek „The hippie
trip" onderschrijft deze mening en
voegt eraan toe: „Wat zullen deze
kinderen een dreun op het hoofd
krijgen, wanneer ze te maken krij
gen met de realiteit van de maat
schappij".
Maar andere wetenschapsmensen
zien de toekomst van de hippie
kinderen minder somber in. De so
cioloog dr Th. Solomon, die het ge
drag van de hippies meer dan twee
jaar heeft bestudeerd, zegt: „Nie
mand weet, wat er zal gebeuren,
maar laten we niet bij voorbaat
moord en brand gaan schreeuwen.
Ik heb goed aangepaste, creatieve
en intelligente kinderen gezien tus
sen de 3 en 12 jaar, die het pro-
dukt zijn van de nieuwe levensstijl.
De moeders proberen oprecht hen
de christelijke moraal van naasten
liefde en non-agressie bij te bren
gen".
De socioloog dr. Vincent Gioscia
gaat nog verder. „Het zou me ver
bazen", zegt hij, „wanneer deze
kinderen niet nog rijker begiftigd
zullen worden met positieve waar
den als liefde, vredelievendheid en
onbaatzuchtigheid dan hun hippie-
ouders Hoewel de moeders zich bi
zar kleden het huishouden wegwui
ven en los van zeden zijn, praten ze
in termen, waar hun meer conser
vatieve seks-genoten nauwelijks be
zwaren tegen zullen hebben. Ze zeg
gen, dat ze hun kinderen willen op
voeden tot eerlijke mensen, die er
iets voor over hebben om de wereld
te verbeteren. En vooral willen ze
hen opvoeden tot gelukkige, vrije
mensen. Dat is bepaald geen slecht
pedagogisch program".
Een ondervraagde. 26-jarige
vrouw zeil aan het woord: „Ik pro
beer een goed mens te zijn, die
leeft vanuit eerlijke motieven. Ik
wjl mijn dochter de kracht bijbren
gen om alle moeilijkheden, die ze in
haar leven tegen kan komen, te
overwinnen". Het dochtertje in
kwestie draagt de typische hippie
uitrusting, aangepast aan haar be
scheiden maten: geborduurde hoofd
band cowboy-laarzen, lange gewa
den van bedrukte katoen en t-hem-
den. „Ze mag aantrekken wat ze
wil", zegt haar moeder. „Als ze een
vuile jurk wil dragen, bemoei ik me
daar niet mee". Hun slordige le
venswijze en schamele omgeving
schiint de hippie-moeders niet te de
ren. Ze leven in kale, kleine kamers.
Het enige bed bestaat vaak uit een
matras op de vloer, waar kinderen
en ouders samen slapen. Om het
huishouden bekommeren ze zich
pas, wanneer er toevallig een man
in het spel is. Maar de psychologen
en sociologen, die de hippie-bewe
ging hebben bestudeerd, zijn tot de
conclusie gekomen, dat de vrouwen
over het algemeen hun moeder
schap zeer serieus nemen.
De gevolgen van drug-gebruik
door zwangere vrouwen en kleuters
wordt nog bestudeerd. Dr. Sidney
Cohen, directeur van de afdeling
verdovende middelen van het natio
naal instituut voor geestelijke volks
gezondheid daarover: „Het lijdt
geen twijlel, dat hersenen in ont
wikkeling kunnen worden aangetast
door alle chemische middelen en
dat het gebruik van l.s.d. door kin
deren van de hand gewezen moet
worden.
Maar het bewijs, dat schade is
aangericht kan zich pas na jaren
manifesteren. In tegenstelling tot de
algemene indruk, dat alle hippie
moeders er maar op los leven, heb
ben onderzoekingen uitgewezen, dat
ze meest.nl trouw blijven aan die
man waarin ze een goede vader
voor hun kind zien. In de communes
wordt ie kinderen geleerd, tegen
iedere man „vader" te zeggen.
Vreemd maar waar: veel vrou
wen, die uit minachting voor het be
grip status de normale maatschap
pij de rug hebben toegekeerd, moe
ten zuurtjes toegeven, dat er in de
hippie-wereld ook zoiets bestaat.
Een der ondervraagde moeders:
„Je moet altijd praten over een be
paald opvoedingspatroon. Je kunt
nooit eens toegeven, dat je je kind
een. draai om zijn oren hebt gege
ven. Je moet je baby tot na de
achtste maand de borst geven. Je
moet hem een rare naam geven, zo
iets als Arom, Morgenster- of Nama-
manda" Een andere uitspraak ten
slotte: „Wij hippie-moeders hebben
soms erg burgerlijke zorgen aan ons
hoofd.
Toen de baby kwam, realiseerde
ik me opeens, dat ik geen benul
had van de praktijk van het moe
derschap. Ik ben het huis uitgeslo-
pen om snel een boek van dr. Spock
te kopen.
DE STEM VAN ZATERDAG 31 JANUARI 1970
