RANT
DR. J. G. H. TANS:
)nderwijsgeboiiw
staat in ons land
altijd in de steigers
RIOLERINGSBUIZEN
Verlegfi helpt u Bouwen!
MODEKONINGEN ZOEKEN HET
COMPROMIS
KORT EN LANG
POSTHUMUS
Mansholt
hekelt 011-
Europees
denken
CHEM. REINIGEN
c'est
PARIS
ClaudetteEen man kan toch ook wel iets in het huishouden doen
15 dagen
imolinos
laf, bij de
ring, uit-
jerenleen-
iw koffers
r hoeft te
i, stel niet
tidag met-
lank. Het
arat wen-
saqebureau
ITAD
liavië
:a
Wel dynamiek
Achterhaald
Geen beslissingen
10
DE STEM VAN ZATERDAG 31 JANUARI 1970
11
Is vanaf 336,
aar gratis mee.
1184/35563
Breda
nd de nieuwe zomer-
Iroeneveld
aterland
ïtra Holland
terreizen
legga
i.B.I.
V.N V.R reisbureaus.
je
dorada
blanca
brava
lei sol
I
i,
'ffllS?
HHH
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG „De opleiding
van leraren in ons land is een
van de meest aktuele problemen,
waarmee „het onderwijs" wordt
geconfronteerd. De experimen
ten op dat gebied kunnen sep
tember dit jaar beginnen. En in
dat probleem is weer het meest
nijpend het treffen van een over
gangsregeling voor de huidige
middelbare akten examens".
Dat stelt dr. J. G. H. Tans,
voorzitter van de vaste commis
sie voor Onderwijs en Weten
schappen van de Tweede Kamer.
Hij constateert meteen dat die
commissie overkropt is met
werk. „Wij zitten tot over de
oren in de problemen". Waar
mee hij aanduidt dat de veel
omvattende sector van onder
wijs en wetenschap, ook in Ne
derland, voortdurend in bewe
ging is. Ook daarom is het zo
bijzonder moeilijk ontwikkelin
gen bij te houden, voor te zijn
en te stimuleren.
„Een, ander vraagstuk dat binnen
enkele weken aan de orde gaat ko
men ik denk eind februari of
begin maart is de bestuursstruk-
tuur van de universiteiten en hoge
scholen. Daaraan krijgen we de
handen vol".
En dan is er een probleem dat
steeds dringender om een oplossing
vraagt: de weg die we gaan kiezen
voor het hoger beroepsonderwijs.
„Dat spitst zich vooral toe op de
gang van zaken bij de pedagogische
akademies".
Dr. Tans geeft ruiterlijk toe dat
met betrekking tot dat hoger be
roepsonderwijs bij de aanvaarding
van de mammoetwet gewoon een
vergissing is begaan.
„De hele problematiek is voort
gevloeid uit het feit dat we toen
maar dat wisten we eenvoudig niet
hadden moeten besluiten voor
dat hoger beroepsonderwijs op het
niveau van het wetenschappelijk
onderwijs een aparte wettelijke re
geling te maken. Dan hadden we al
le konsekwenties, ook wat betreft
de inrichting van dat onderwijs,
veel beter kunnen opvangen".
Dr. Tans stelt dat juist al die pro
blemen bewijzen dat er „aan on
derwijs" de afgelopen jaren heel
wat is gedaan in ons land. Ze vloei
en immers voort uit de plannen
die onderwijsvernieuwing tot doei
hebben.
De onderwijscommissie uit de
Tweede Kamer heeft, zo verzekert
hij, in de eerste plaats de belangen
van het onderwijs op het oog. Die
domineren in de besprekingen. Ie
der lid van de commissie brengt zijn
eigen kijk mee op het onderwijs en
ziet de ontwikkelingen in die sec
tor vanuit de eigen politieke achter
gronden. Maar de leden zijn er echt
voortdurend op uit om via het over
leg zo snel mogelijk tot zakelijke
oplossingen te komen. In heel veel
gevallen komen wij vlug tot de for
mulering van een eenstemmig
commissie-standpunt ondanks poli
tieke verschillen van inzicht".
Hij aarzelt even. Bladert in een
stapel stukken. Dan ineens: „Voort
durend komt in de commissie de
mening naar voren, dat wij niet
bang moeten zijn te erkennen dat
er vergissingen zijn begaan. Die
ontdekt men als er aan wettelijke
regelingen uitvoering moet worden
gegeven. De commissie schrikt er
echt niet voor terug zich Over al
lerlei punten van de Wet op het
Voortgezet Onderwijs de mam
moetwet te bezinnen. Zij wil dat
die wet zo goed mogelijk kan func
tioneren. Zij is zo langzamerhand
tot het inzicht gekomen dat het ter
tiair odnerwijs (hoger beroepsonder
wijs) uit die wet gelicht moet wor-
worden. Welnu, dan moet dat.
lossingen waarvan bij voorbaat vast
staat dat ze verkeerd zijn".
Dr. Tans wijst erop dat dat ook
geldt voor de onderwijzersopleiding.
Het systeem van 2 leerlingen is een
verkeerde oplossing. „Het moet, dat
weten we nu, een ongedeelde op
leiding worden. En ik geef ruiter
lijk toe dat het binden van de
HAVO-top aan de pedagogische
akademies ik was een van de
ondertekenaars van het amende
ment verkeerd is geweest. Alge
meen vormend onderwijs en be
roepsonderwijs zijn daardoor onder
één hoofd samengebracht. Dat kan
niet, zeggen wij nu. Maar toen von
den we dat er daardoor vee] nieuw
bloed in de kweekscholen zou kun
nen komen".
Hoe snel de ontwikkelingen in
de onderwijswereld zich voltrekken,
onderstreept hij als hij zegt dat de
Wet op het Wetenschappelijk On
derwijs uit 1960 „volstrekt
achterhaald" is. Hij zegt dat er een
wet op het tertiaire onderwijs voor
in de plaats zal moeten komen. Het
wachten is op de tweede nota van
professor Posthumus over de inrich
ting van de studie. „Wij moeten ge
woon op basis van de recente erva
ring die wet vernieuwen".
En het ligt niet anders met de
Wet op het Kleuteronderwijs. Ook
die moet worden opgezet en aange
past op basis van de behoeften die
men nu veel duidelijker onderkent
dan toen de wet werd aangenomen.
„U kunt zeggen dat er eigenlijk
pas een eerste stap is gezet met de
mammoetwet. Het is nu hoog tijd
dat er een nieuwe wet op het basis
onderwijs gaat komen (lager onder
wijs)".
In feite komt het er op neer dat
het hele gebouw van ons onderwijs,
van de kleuterschool tot en met de
universiteit, permanent in de stei
gers staat en er waarschijnlijk nooit
meer helemaal uitkomt. Zo snel ont
wikkelt zich ons inzicht en ons den
ken, zo snel veranderen behoeften.
De commissie vindt dat er geen
vorm gegeven moet worden aan op-
Dr. Tans koestert hoge verwach
tingen van de onlangs opgerichte
Stichting tot Onderzoek Onderwijs.
„Die is nu duidelijk uit de start
blokken en kan veel van de wet
gevende arbeid wetenschappelijk
gaan begeleiden".
Ook de oprichting van de Raad
voor het Onderwijs zal dat, maar
meer als samenwerkingsorgaan,
gaan doen. In die Raad, die de hele
onderwijsvernieuwing moet begelei
den, zitten vertegenwoordigers van
de wetenschappelijke disciplines,
van maatschappelijke organen, po
litici en overheidsdienaren. Ze be
zinnen zich voortdurend over oplos
singen voor acute onderwijsproble
men en lanceren nieuwe gedachten
over onderwijs-ontwikkelingen.
„Langzamerhand is, zo geloof ik,
het moment gekomen dat „onder
wijs" de hoogste prioriteit behoort
te krijgen bii de opzet en de plan
ning van een kabinetsperiode. We
zijn het er echt vrijwel unaniem
over eens dat ieder mens de kans
moet krijgen zijn gaven zo volledig
mogelijk te ontplooien.
Om dit te realiseren zou de leer
plicht van het 15de tot het 18de
jaar moeten worden verhoogd.
Maar dat zou enorme bedragen gaan
kosten. We hebben daarvoor geen
leerkrachten en geen lokalen. En
dan zit je toch weer midden in de
politiek".
Dan immers gaat het om het be
palen van prioriteiten. Dan immers
moeten de politici uitmaken wat,
volgens hen, het zwaarst weegt.
Dan immers moeten zij beslissen,
hoe groot het beschikbare budget
zal zijn en of zij dat budget willen
verhogen.
„De belangrijkste post in het on
derwijsbudget is die van de salaris
sen. Die automatische kosten staan
vrijwel vast. Eigenlijk kun je voor
de vernieuwing alleen het geld ge
bruiken dat in de begroting zit bo
ven die automatische kosten. Het
is mogelijk - dat extra deel van de
begroting voor jaren vrij exact vast
te stellen.
„En nu ik wat opmerkte over
de verhoging van de leerplichtige
leeftijd, komt meteen de vraag aan
DR. TANS
de orde, of je meer waarde hecht
aan de invoering van vormings
plicht voor de leerplichtvrije jeugd,
of aan verhoging van de leerplicht
leeftijd. Dat is tenslotte ook een po
litieke keuze. Daarbij moet je dan
wel weten dat zo'n 40 procent van
de jongens op hun 15de jaar het
lager beroepsonderwijs verlaten en
gaan werken. Een grote groep MA-
VO-leerlingen komt met het 16de
jaar op de arbeidsmarkt. Welnu,
over die jonge mensen praten we
als wet het hebben over vormings-
olicht voor de leerplichtvrije jeugd.
Een zeer grote groep. En wat kie
zen we nu 7"
Dr. Tans stelt met nadruk dat de
vaste commissie die hij voorzit, niets
beslist. Besluiten neemt de Tweede
Kamer. Wel is een van de taken
van de commisie in bepaalde geval
len van de bewindslieden belangrij
ke uitspraken te krijgen over on-
derwijs-beleidskwesties. „De com
missie treft voorbereidingen voor
het Kamerwerk op onderwijsgebied,
zoals het opstellen van het voorlopig
verslag op onderwijs-wetsontwer-
pen, bepalen of een ontwerp rijp is
voor behandeling in het openbaar,
het mondeling overleg met bewinds
lieden en het houden van openbare
commissievergaderingen!
Elke kamercommissie heeft haar
eigen griffier. Die zorgt voor de
administratieve voorbereiding en
uitwerking van zaken. „Stapels za
ken. En men kan zich dan ook af
vragen, of zulk een commissie niet
veel beter geoutilleerd zou moeten
zijn. Maar dat is het probleem waar
mee eigenlijk elk kamerlid worstelt.
Waar halen zij de tójd vandaan om
niaast hun directe kamerarbeid bij
te blijven op de gebieden die zij in
de Kamer en in hun frakties behan
delen?"
JACQUES LEVIJ
(ADVERTENTIE)
GRESBUIZEN - ASBESTBUIZEN - PLASTICBUIZEN
GINNEKENWEG 290 - BREDA - ÏEL. 01600-47850
BRUSSEL (ANP) Dr. S. L. Mans-
holt, vice-voorzitter van de Europese
commissie, heeft gisteren in Berlijn
zijn ernstige bezorgdheid uitgespro
ken over de volgens hem onvoldoen
de bereidheid van de Europese sta
ten om zich met voorbijgaan van de
nationale belangen werkelijk aaneen
te sluiten. Alle leden-landen van de
EEG vertonen de tendens „slechts
die onderwerpen te „Europeaniseren1
die niet datgene verstoren wat men
als zijn nationale natuurreservaat
meent te kunnen beschouwen.
Europa uitsluitend als gevel is echter
niet voldoende", zo zei hij bij de ope
ning van de „Grüne Woche" in Ber
lijn.
D-r. Maiisholt gaf ook voorbeelden
van de door hem gesignaleerde ten
dens. Alle ministers van financiën
en van economische zaken beklagen
zich over de import van inflatie uit
de nabuurlanden, maar ze schrikken
terug voor de enige juiste conclu
sie, namelijk dat de inflatie met een
gemeenschappelijk plan besta-eden
moet worden. De ministers van han
del antichambreren in de hoofdsteden
van een als gesloten eenheid opgezet
economisch blok en ze laten zich uit
spelen, maar de stap naar een ef
fectief gemeenschappelijk handels
beleid durft men niet te zetten.
In een wereld die steeds kleiner
wordt, zou men zich eindelijk eens
moeten gaan bedienen van moderne
instrumenten, juist ook om de indi
viduele mens weer ruimte te geven
voor zijn bestaan, aldus dr. Mansholt.
(ADVERTENTIE)
lekoning Ted Lapidus Iaat
"°uw deze zomer ondermeer
ee" gaan in een jasje met
de zakken. Waaronder een lederen mi-
ge- ni-rokje en beha. De pet heeft een
vier klep, eveneens van leer.
(Van onze moderedactie)
PARIJS Mare Bohan van het
huis Dior gaat dit keer „slangachtig"
te werk. Heel wat slangen hebben er
aan moeten geloven, want er werden
zelfs complete broekpakken getoond
van slangeleer. Ook liet hij het ser
pent in allerlei stukjes snijden om
deze te verwerken tussen de naden
van mantels, de pijpen van panta
lons of gewoon tot hoge ceintuurs.
De schoenen waren van dito mate
riaal en laaggehakt.
Bohan toonde een voorkeur voor
heel kleine nopjes, hoe ouderwets dit
ook moge klinken.
De roklang, zegt Bohan. Hij
houdt van een verlengd silhouet met
de zoom juist boven of net onder de
kuit. Hij brengt rokken in panden,
goed aangesloten en met enigszins
verhoogde taille.
We zagen veel tailleurs en broek-
pakken bij Dior. Deze laatste met
brede pijpen, kuitlang of anders met
broekrokken. Op en top een mode
voor de sportieve vrouw, die haar
accessoires vooral moet zoeken in
fantasiekousen en fleurige sjaals
rond de hals.
Voor de avond laat Dior de vrouw
proeven van een maharadja-achtige
sfeer: waaiers in die stijl, rijk ge
drapeerde tulbanden en de meest
fantastische halssnoeren. Ook groot
moeders sjaal van Kasjmier met
zwarte zijden franjes past geheel
binnen het kader avondkleding.
Na het succes van de musical,
waarin Katherine Hepburn de rol
vertolkt van Mademoiselle Chanel,
wilden de moderedactrices de show
van Coco Chanel niet missen. Met
haar wat antieke stijl en haar durf
bijna alles bij het oude te houden,
vormde ze een waar rustpunt in de
haastige Parijse modeweek. Ze liet
de roklengte onveranderd, en zweert
nog steeds bij haar witte piqué
kraagjes en -manchetten, liaar zijden
blouses en de strik als enige hoofd
versiering.
De grote Ted Lapidus kwam met
een verrassend goede collectie op de
proppen. Hij borduurde op tal van
modellen ankers en gebruikte heel
natuurlijke stoffen, als Indische zijde
en jute. Lapidus zag de mode ook
nogal maxi in, maar hij heeft ge
noeg commercieel bewustzijn om de
mini uit zijn collectie te bannen.
Daarom: veel extra-korte rokjes on
der lange mantels.
KLEDiNG-TAPIJTEN-GORDIJNEN-MEÜBELEN... 6/7(95/ TEL.32777
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS Door middel van een
publiek opinie-onderzoek in Frank
rijk zijn wij aan de weet gekomen,
dat ongeveer de helft van de Fransen
geen begeerte heeft om rijk te wor
den. Dat frappeert. Want Frankrijk
staat bekend als het land, waar me
nigeen een goed gevulde kous heeft,
he pays des bas de lainezoals dat
in de volksmond heet. Frankrijk is
het land van het kleine eigendom.
Het land van de „petite proprieté".
Iedere Fransman woont het liefst in
zijn eigen huis of paviljoen, waarvan
de gemiddelde prijs schommelt rond
om de 100.000 frank. En als hij niet
in zijn eigen huis woont, droomt hij
van een landhuisje in de campagne
na zijn pensioengerechtigde leeftijd
met liefst een vijvertje er bij om te
vissen. In Frankrijk bedriegt vaak de
schijn. Men denkt met een armoed
zaaier te doen te hebben en dan
blijkt plotseling in een particulier
gesprek, dat het pensioen maar een
zakcentje is en dat de man een be
trekking heeft, waar een kroostrijk
gezin royaal van zou kunnen leven.
Wij kennen van zeer nabij een 75-
jarige vrouw, die alle dagen uit wer
ken gaat en een eigen huis en lan
derijen bezit. Haar zoon is bij de
politie, maar heeft twee buiten
verblijven: één in Savoye en een in
het zuiden, dat hij verhuurt. In onze
eigen Parijse voorstad boert de win
kelstand niet slecht, want de ene na
de andere winkel wordt verbouwd
en gemoderniseerd. In de winkel,
waar wij dagelijks onze kranten ko
pen, is de man politieagent en de
vrouw beheert de boekwinkel die
klein begonnen is, maar zich in de
loop der jaren sterk heeft uitgebreid.
En dat vrouwtje achter de toonbank
ziet er uit of ze geen kleren in de
kast heeft. Naast hun winkeltje staat
hun eigen moderne huis van drie
verdiepingen.
Rijk zijn of rijk worden in Frank
rijk? Mon Dieu, zeg het nooit hardop
aan een man van een publiek opinie
onderzoek, want de ontvanger van
de belastingen zou het wel eens kun
nen horen. En je verrader slaapt
nooit.
Het komt ons voor, dat de vraag
helemaal verkeerd gesteld is. Want
wat verstaat men onder rijk? Veel
geld in de kous? Geld op de spaar
bank? Gouden munten in de linnen
kast? Is men rijk met 100.000 frank
of moeten het per se een paar mil
joen zijn?
Rijk is een betrekkelijk begrip. Job
in het Oude Testament was een rijk
man. Ook al was hij overdekt met
wonden en krabde hij zich met scher
ven. De rijke jongeling in het Nieuwe
Testament was straatarm, want eer
der ging een kameel door het oog
van een naald dan een rijke zou
ingaan in het koninkrijk der hemelen.
(^an een onzer verslaggevers) kantoor vindt Claudêttes achter -
AMSTERDAM Op zoek naar
°"e Mina"-actiegroep, speels
(lo ntl te!>en onderdrukking van
va VjOUW- De mare dat de hoeken
n de straten en de bruggen be-
i.,,.Zl|n "oo. jonge vrouwen die
vp„ stuk" krijten tegen niets
"mneclend mansvolk, blijken on-
j a,thans op de doordeweekse
WaaroP een van onze verslag-
ei's in Amsterdam was.
D !e„ *?°^e Mina's in het centrum,
staan weet alleen van het be-
svond maar niets van actie op ^ie
brenw ^a~huis, studentenburcht,
I het hi w1 k°mst. Een juffrouw aan
naam rf herinnert zich een v°or-
zeoi 1 is n°g ene Claudette",
zit er ook bij en die
muis. Een jongeman op een
naam.
Claudette is thuis en wil wel pra
ten als ze medeleden kan oproepen.
Dat lukt. Een kleine kamer, negen
hoog in Casa 400, studentenflat-
hotel achter het Amstelstation.
Claudette van Trikt heet zij, An
tilliaanse van geboorte, evenals
haar vriend die ongenoemd wil blij
ven. De bank bezaaid met knipsels
over Mina.
„Die acties zijn alleen maar de
verpakking", zegt Claudette. „Daar
mee hebben we de aandacht gekre
gen. Dat we urinoirs voor mannen
met rose linten hebben afgesloten,
moet je niet zo serieus nemen. Het
gaat om wat er achter zit, die ach
terstelling van de vrouw." Haar
vriend valt haar bij. „Er zijn meer
mannen die het helemaal met de
actie eens zijn", zegt hij.
Claudette: „Ik studeer wiskunde.
Dat vinden een heleboel mensen
gek. Exacte vakken zijn voor man
nen. Vrouwen moeten maar cultu
rele anthropologie of kunstgeschie
denis studeren. Daar heb je een ze
kere emotionaliteit voor nodig. Dat
wordt van een vrouw verwacht.
Helemaal ten onrechte. Dat is niet
aangeboren. Dat wordt erin gebak
ken. Het begint al heel jong. Jon
gens krijgen technisch speelgoed.
Meisjes spullen, waarmee ze al di
rect vertrouwd gemaakt worden
met hun toekomstige rol in het
huishouden."
Er zijn toch vrouwen die zich in
het huishouden helemaal geluk
kig voelen
Claudette: „Dat zal wel zo zijn.
En daar gaat het ook niet om. Wij
maken er bezwaar te-gen, dat er
geen keuze is. Veel vrouwen heb
ben geen bevrediging in het huis
houden. Ze willen net als ma-mnen
werken, creatief bezig zijn. Hun
studie waarmaken."
En het huwelijk dan? Kinderen?
Claudette: „We hebben, ais de
monstratie, wel gewaarschuwd bij
het stadhuis. Zo in de trant van
„bezint eer je begint". Maar we zijn
niet tegen het huwelijk. We zijn al
leen tegen die vanzelfsprekende
rolverdeling in het huwelijk. Een
man kam toch ook wel iets in het
huishouden doen. En voor kinderen
moeten er gratis crèches komen.
Dat staat ook in. ons actieprogram
ma."
Die gewone dagelijkse omgang
tussen man en vrouw. Kleine at
tenties als een vuurtje geven,
deur openhouden, in de jas hel-1"
pen
Claudette: „Dat zijn allemaal ui
tingen van die vermeende superio
riteit van de man. De sterke man
het zwakke poppetje. Van m(j hoeft
het niet. Ik heb er een hekel aan.
En eigenlijk wil ik wel eens een
mam in een jas helpen."
De seksuele relaties.
Claudette: „Ook zo iets, ook weer
ongelijkheid. Vrouwen die met veel
mannen naar bed geweest zijn, heb
ben een verleden. Mannen die veel
vrouwen hebben versierd, hebben
een geheim. Vrouwen hebben even
veel recht op seksuele contacten als
mannen. Mannen komen er al-tijd
wel makkelijk af. Als wij een keer
niet goed oppassen, zit je ermee.
Daarom moet abortus legaal wor
den. Als gewone doktersbehande
ling."
Het gezelschap wordt uitgebreid
met Dunja Verwey, studente cul
turele anthropologie en Ernst Ko-rzee
student natuurkunde.
Wat doet een man bij Dolle Mina?
Ernst Korzec: „Ik ben tegen elke
vorm van discriminatie. Ook tegen
discriminatie van de vrouw. Ik help
gewoon een beetje mee."
Wat gaat er verder gebeuren?
Dunja Verwey: „Dat vertellen we
niet. Onze acties zijn zo aangesla
gen, omdat ze zo verrassend waren.
Dat willen we zo houden."
Ernst: „Die aandacht voor onze
acties blijft natuurlijk niet zo groot
als de afgelopen dagen, We gaan
ook via de gebruikelijke kanalen
werken. Vakbonden en politieke
partijen. En op andere manieren
druk uitoefenen."
Claudette vertelt van Wilhelmina
Drucker, feministe aan het eind van
de vorige eeuw, wiens woorden en
verlangens nu in d-e programma's
van Dolle Mina terug te vinden
zijn. De naam „Mina" is te harer
ere gekozen.
Bij het vertrek helpt Claudette
me in mijn jas.
„Is het hier een markt voor sla
vinnen? Een luxe bordeel uit die
goeie oude tijd? Bestaat de
vrouw soms uit lijf alleen?" Drie
van de vele kreten, die de Dolle
Mina's slaakten, toen ze de don
derdagavond miss-strijd van het
filmfestival in Utrecht verstoor
den. Jurylid Wim de la Parra
moest daar maar eens antwoord
op geven. Hij werd ontvoerd....
De miss-strijd speelde zich af in
de Dietsche en de raadskelder.
(ADVERTENTIE)
OLIFANT OP DE WADDEN.
Steeds meer sportvissers gaan een
dagje vissen op de wadden. Bot,
schar, schol, krabben, tong en
klonten mosselen zijn niet van de
lucht. En söms een Olifant. Steeds
vaker zelfs. Want wat is er heerlijker
dan zo nu en dan even er tussen door
een glaasje Olifant Vieux?
