Nieuw type soldaat in Vietnam KLEINE ZORGEN IN EEN KLEIN LAND Strafkias blijft Ci&tarel© arrogasifl© DR. CORN. VERHOEVEN: CENSUUR-RELEERSTE VONK VAN VULKAAN VAN PROTEST Groothertogdom Luxemburg stuntelt met de B.T.W. VRAAG DAN ONS ZOMERPRO- GRAMMA AAN 1 KLINGENNGPE^LINGFNNGEpp.I iKircw^GDcnPEILINCEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN ..Pt'i'^EN .PEIUNGEN ^PÉIUNGEN PEIUNGEN .PEIUNGEN PEiuNpEN^ M^ungen^ ^eiungen 1'CM Dcii IM^CIU G!?.. >a,JPIiV,NG..ENPEILINGEN PEILINGEN PEILI liciitfartw ICII .„.K-'tNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL IGEN PEILINGEN PEILNGEN- PE L NGEN PE LINGEN PEILNGEN PEILINGEN PEIUNGtlN rciLirivcw rciM jr FN PEILINGEN PEILINGEN' PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN .PEILINGEN J^JfAI^GEN^PEIUNGEN ^IUNGEN^PEIUIJGEN INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILLINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILlNtjtiN rciunvci-i i.Veilig idee! antie. Naar at het maar aar u nu nog lantiereizen. rat er tegen- haal maan- Ihet u zo ge- bnleenbank! A-compagnie 12 maanden Keuze uit meer dan -50 ^goedverzorgde reizen- Verrijija onaangename en kost- baW vakantie „verrassingen en t?pek ÜW. vakantie 1970 bij ons hertrouwde en erkende reisb.üreau, Wélk .reisdoel U bij de Haas oök J<leöt, U bent verzekerd van een :p,re££ige, goedverzorg- dè vakantie'. I f' .Yraag'het gratis r eispro gr am m a aan bij: VeënèfiG}eak - Kerkewfjk 87- Teïaf.'. (08385) 19020 (5 lijn' of bij een A-.N.V.R.-.'reisagent in ts j..t DE STEM VAN ZATERDAG 24 JANUARI 1970 ACHTERAF gezien is het misschien wel goed, dat staatssecretaris Grap- perhaus van Financiën geen minister van Economische Zaken is ge worden. Op die post hoort namelijk een man te zitten, die in staat is het arbeidspotentieel in Nederland zo volledig mogelijk te benutten. Betwij feld moet worden of dr. Grapperhaus die man is nu hij weer niet bereid blijkt de belastingheffing op de gehuwde werkende vrouw te verlichten. In de discussie-nota, die hij over deze kwestie heeft uitgebracht, stelt de staatssecretaris overigens wel een belastingverlichting in de toekomst in het vooruitzicht. Maar ook voor de gehuwde werkende vrouw geldt: beter één vogel in de hand dan tien in de lucht. Bovendien is er nu al een groot tekort aan vrouwelijke arbeidskrachten. Een belastingverlichting voor de gehuwde werkende vrouw op dit moment zou de schatkist enkele tientallen miljoenen kosten. Die kan de schatkist niet missen, zegt de staatssecretaris. Heeft hij ook berekend wat nationaal-economisch de voordelen zouden zijn van een veel grotere deel name van gehuwde vrouwen aan het arbeidsproces? Op die grotere deel name hoeft niet gerekend te worden zolang de gehuwde werkende vrouw fiscaal gezien in een strafkias blijft ondergebracht. DE Alliance Frangaise is een semi-officiële instelling met het doel de Franse taal en de Franse cultuur in de wereld te propageren. Ze is voor haar fondsenwerving ten dele afhankelijk van particulieren. Daarom is de Alliance Franchise in de grote Franse kranten een advertentiecam pagne begonnen waarin ze zich in het bijzonder tot het bedrijfsleven richt. Dat ziet het belang van de culturele missie blijkbaar niet erg goed in, en daarom spreekt de Alliance Frangaise het als volgt toe: „Als u aan een inwoner van Uruguay locomotieven wilt verkopen, gaat dat gemak kelijker als hij Frans spreekt dan alleen maar Uruguays". Dat is nu juist wat we op Fransen tegen hebben. In de eerste plaats weten ze niet dat in Uruguay Spaans wordt gesproken en dat is meer we reldtaal dan Frans. Bovendien spreken ze in Zuid-Amerika meestal een aardig mondje Engels zeker degenen die locomotieven moeten kopen - en dat is ook een wereldtaal. En ten derde beseffen ze niet dat degene die wat verkopen wil er beter aan doet de taal van de aspirantklant te leren spreken. Allemaal oorzaken waarom Frankrijk niet zo'n hoge plaats in de we reldhandel inneemt, behalve misschien wanneer het om dé levering van Mirages gaat. Daar helpt zelfs geen cultureel imperialisme tegen. Alleen maar wat meer bescheidenheid. J? r bestaat tegenwoordig een grote belangstelling voor de toekomst. Die uit zich op allerlei manieren: in futurologische li teratuur van allerlei soort, in science-fiction, in planning, idea lisering, kansberekening, in utopi sche dromen etc. De gretigheid waarmee astrologische rubrieken worden gelezen, houdt hier zeker ook mee verband, bij zoveel onge wisheid ontstaat gemakkelijk een honger naar zekerheid, die elke aanwijzing, ook van astrologen, kaartlezers en koffiedik-kijkers aangrijpt. De gelijktijdigheid van deze gegevens zegt iets over de aard van het voorspellen zelf en de bronnen van de belangstelling lijken namelijk volkomen tegen- tici voorspellen namelijk de toe komst niet zonder meer, zij stippe len die uit als een produkt van het menselijk handelen. De waar zeggers daarentegen voorspellen de .oeiionist ais i is wat oo.unan- kriiik van ons zal gebeuren omdat het b.v. in de sterren geschreven staat. Dat zijn twee totaal verschil lende wijzen van voorspellen. De eerste heeft betrekking op de men selijke activiteit, de tweede op pas siviteit, de eerste is wetenschap pelijk of wijsgerig van aard en 1 .node. d" vr ede 'outer intuï tief of mediamiek. De gelijktijdi ge belangstelling voor beide me thoden is zo interessant, omdat zij waarschijnlijk te maken heeft met de onscheidbare gelijktiidigheid van activiteit en passiviteit in de mens. aan het heden. Zij gebruiken we tenschappelijke gegevens om aan die impuls kracht bij te zetten en hun waarschuwing te verantwoor den. Zij gaan er dus van uit dat de mens tot op zekere hoogte het vermogen heeft zijn toekomst zelf te bepalen, dat hij niet automa tisch overgeleverd is aan onstuit bare historische of natuurlijke pro cessen. De ongeluksprofeten onder hen willen geen gelijk hebben nie mand kan een gelijk willen dat hij niet kan overleven, want dan heeft hij het niet meer. De geluks- profeten voorspellen niet zonder meer betere tijden, maar geven de voorwaarden aan waaronder die te verwezenlijken zouden zijn. JJet is de vraag of het loutere voorspellen, behalve wanneer het zich beperkt tot verantwoor de prognoses over het weer en dergelijke, wel 'n zinvolle hande ling is. Het veronderstelt volstrek te passiviteit, onvermogen om in de eigen geschiedenis in te grij pen. Dat onvermogen is, meen ik vrij groot, maar het is moeilijk te isoleren en los te maken van de menselijke macht: beide zijn ge- 'ijktijdig. Een gespannen toekomst verwachting is, hoe passief ze ook mag lijken, gericht op resultaten van de eigen activiteit en van de botsingen tussen activiteiten onder ling, dus op gelijktijdigheid van activiteit en passiviteit. De waar zeggers plaatsen zich buiten dit proces, de waarschuwers staan er midden in. Waarzeggers zijn ver vallen profeten die hun ethische functie hebben afgelegd. Dat zij Over de wetenschappelijkheid van de futorologie wil ik aanstonds iets zeggen. Zij iijkt mij eerder de aankleding dan de essentie of het uiteindelijke doel. Wie op weten schappelijke gronden de toekomst voorspelt, wil immers meestal geen gelijk krijgen, maar voorko ken dat hij gelijk krijgt. Hij voor spelt b.v. dat over twintig jaar ae lucht zo vervuild zal zijn dat we eraan ten onder zullen gaan Die voorspelling berust op bepaal de gegevens en is dus te verant woorden. De vervuiling neemt met een vast te stellen snelheid toe. Het doel van die wetenschappelij ke verantwoording is niet te la ten zien dat de voorspelling onaf wendbaar in vervulling zal gaan, zoals dat bij het weerbericht wel het geval is maar dat is een teer beperkte voorspelling, maar te bewerken dat er verandering plaatsvindt in de gegevens waarop zij berust. Die constante koet doorbroken worden. De we tenschapsmens wordt hier waar schuwer en profeet. Profeten voor spellen niet de toekomst zonder keer, zij geven een beeld van een toekomst, zoals die zal zijn, wan- neer er niets verandert. Zij voor spellen geconditioneerd: als er kets verandert, gaat alles mis, °t gaat alles goed, al naargelang. rroieten en prognostici willen dus ae toekomst niet voorspellen, maar Beïnvloeden en bepalen. Zij zijn pon fatalisten, die berusten in wat gegeven is. Hun voorspelling J? een waarschuwing en heeft tot foei een ethische impuls te geven hun methode niet wetenschappe lijk of technisch kunnen verant woorden, houdt hiermee verband. Zij verantw.oorden zich niet om dat zij zich niet aansprakelijk wil len stellen. Wetenschap en tech niek streven naar verantwoording en exacte methode om aansprake lijk te kunnen zijn voor de toe komst. De onomstotelijkheid van hun gegevens staat voortdurend in dienst van de veranderbaarheid van de wereld. Een zekerheid die geen verband houdt met het men selijk vermogen actief in te grij pen wordt daardoor alleen al tot een absurditeit. gen voorspelling wordt niet ge loofd of zelfs niet gehoord, voordat ze vervuld wordt. Dan is het te laat en verliest zij haar zin. Waarzeggers en profeten Douwen beiden hun prestige op deze ver vulling, de waarzegger om zijn klantenkring uit te breiden, de profeet om invloed te krijgen op de gang van zaken. Waarzeggers waarschuwen niet, profeten waar schuwen en herhalen hun waar schuwingen. De waarzegger iaat zich bezoeken, hij blijft buiten staander; de mens die wil waar schuwen gaat naar buiten om in te grijpen. Dat sommige van zijn pro fetieën zichzelf vervullen, is een in gewikkeld feit, waarover veel te zeggen zou zijn. Maar bij de ver klaring ervan zijn ongetwijfeld twee dingen van belang: het ef fect van de nadrukkelijke herha ling en de verbinding van activi teit en passiviteit, het feit dat we ook ondergaan wat we doen. (Van onze correspondent) SAIGON De onlangs in het nieuws gekomen rel over de censuur van nieuwsberichten op de radio en televisie voor de Amerikaanse troepen in Vietnam zou wel eens de eerste vonk van een vulkaan van protest kunnen zijn. In de afgelopen zes of acht maanden begon een hoe langer hoe luidruchtiger minderheid van soldaten te protesteren tegen het leger en de manier, waarop de oorlog gevoerd wordt. Deze verandering betekent een bedreiging voor het moreel en doet de moei lijkheden van de militaire leiding toenemen. Een gedeelte van de moeilijkheden wordt veroorzaakt door de aan komst in Vietnam van een nieuw type soldaat. Voordat hij hier kwam, maakte hij of deel uit van of was hij beïnvloed door de protestbeweging. Vaak had hij een of meer jaren aan de universiteit doorgebracht. En hij bemerkt, dat vele beroepsmilitairen, zijn meerderen, Vf-i-lnf er meer ouderwetse dieeën op na houden dan hij en hjj laat zich niet inti mideren door het allesomvattende formalisme van het leger. te blijven. Omdat de soldaat in Viet nam dus naar zijn vertrek toeleeft, dat vaststaat, wordt het leven nog enigszins dragelijk. De sociologen zeggen, dat dit meer dan wat ook het moreel van de soldaten op peil houdt. Afgezien hiervan doet het Ameri kaanse leger werkelijk haar best om het lot van de soldaten zo goed mo gelijk te maken. Zelfs gevechtstroe pen zijn zelden meer dan twee weken achtereen weg van hun basis ge woonlijk nog veel korter. Gevechtsrantsoenen worden na enige tijd vervelend en eentonig en de meeste troepen krijgen tenminste een warme maaltijd per dag, wanneer zjj in het veld zijn en die wordt hun door de lucht gebracht. Terug op de bases is er allerlei vermaak, iedere avond nieuwe films, clubs, goedkope drank, zwembaden en Vietnamezen, die de kleren wassen en de kwartie ren schoonhouden. Dank zij de veranderingen van pre sident Johnson in de dienstplicht- regeling was het aantal manschappen in het leger, dat van de universiteit kwam, vorig jaar juni meer dan twee maal zo groot als in 1967. Ironisch ge noeg had president Nixon ook in juni de eerste terugtrekkingen aangekon digd. Ondanks deze terugtrekkingen bleven de manschappen ten getale van 1000 per dag in Vietnam aanko men. Maar deze waren veel eerder geneigd om de redenen van hun ver trek naar Vietnam in twijfel te trek ken. „Als de president zegt, dat we uit Vietnam gaan", zei een nieuwaan- gekomene, „hoe komt het dan dat wij hier zijn?" Als we terugkijken, dan was de nutteloze strijd om „Hamburger heu vel", die in mei plaatsvond, een van de eerste tekenen van een verande ring in de houding. Edward Kennedy veroordeelde de strijd, maar de pro testen waren slechts een echo van het protest van de mannen, die aan de strijd deel hadden genomen. Brie ven van gewone soldaten hielden zich bezig met de dwaasheid van de tak- tieken van het leger, de verspilling van mensenlevens, de domheid van commandanten, die promotie wilden maken en de nutteloosheid van het voeren van een politieke oorlog door militaire middelen. erover, dat er zich inderdaad niet meer van dergelijke incidenten voor doen. Zij verbazen zich erover dat de soldaten blijven vechten, terwijl het duidelijk is, dat er maar heel wei nigen zijn, die werkelijk geloven in wat ze doen. Zo zei b.v. een soldaat, wiens compagnie een prijs voor effi ciency had gekregen: „Wij brachten 1969 al strijdend door vanwege de politiek vam onze regering niet vóór deze politiek of ter ondersteu ning ervan." Als je met de gewone infanterist praat, die er óp moet gaan om het met de vijand uit te vechten, dan zul je weinig ideologie of interesse in po litiek ontdekken en het zal zeer on waarschijnlijk zijn, dat de toekomst van Zuid-Vietnam hem ook maar iets kan schelen. Hij schiet, omdat er op hem geschoten wordt, of omdat hij aangevallen wordt, als hij dat niet doet. „Ik weet niet wie de goeien of de kwaaien zfjn", is een typisch ant woord, „maar ik weet verdomd goed, dat er daar verderop iemand is, die mij of mijn kameraad probeert dood te schieten." Louter de wens om te blijven leven (en soms wraakgevoe lens) doen hem blijven vechten. Hij is hartstochtelijk Amerikaans, maar niet noodzakelijkerwijze patri ottisch. In de modder, het vuil en de armoede van Vietnam wordt Ameri ka natuurlijk tot een soort ideaal beeld. Geen leger heeft ooit zo'n medische verzorging gehad. En het doet wonde ren voor het moreel, als je weet, dat je minder dan een paar minuten per helikopter van de beste doktoren en de best uitgeruste ziekenhuizen ter wereld verwijderd bent. En dan is er natuurlijk het verlof. Na iedere zes maanden diensttijd heb je recht op een paar dagen vakantie in Hawaii met je familie, of een bezoek aan Australië of, wat nog geliefder is, de bars en bordelen van het exotische oosten: Manilla, Bangkok, Hongkong en Taiwan zijn allemaal uitgerust voor de 'r en r' van de soldaat, waar mee het leger de rust en recreatie bedoeld. Al deze gerieflijkheden en slechts een jaar dienst mogen dan misschien voor iemand die in Burma of in de Ardennen in 1944 vocht, pa radijselijk klinken. Maar voor de ge neratie, die vertrouwd is met de ver nieuwingen en het protest, zijn dat slechts verdere bewijzen van een ziel loze en harteloze machine. Wat had den die warme maaltijden voor zin voor hen, die zo doelloos op de 'Ham burger heuvel' sneuvelden, vragen zich de protesterenden af. Net voor Kerstmis, toen Bob Hope voor de troepen te Cu Chi optrad, was het duidelijk, dat deze komiek totaal geen contact meer had met zeer velen van de jonge soldaten in zijn gehoor. De gapende kloof tussen do generaties en de kloof, die het nieuwe type soldaat van de oudere, die het bevel voert, scheidt werd op pijnlijke manier duidelijk. Dit werd later op een nogal ruwe manier door een G.I. onder woorden ge bracht: „Er is maar een ding, dat Nixon voor mij kan doen en dat is mij hier zo gauw mogelijk uit te ha len." Het Amerikaanse leger is niet altijd ongevoelig voor wat er gebeurt. Hoe wel zij zeer vaak aarzelt tussen de strenge uitoefening van discipline en de meer redelijke tradities van een burge-rleger, die verrassend diepge worteld zijn. Soms is het al mogelijk om een nieuw soort bevelvoering naar vo ren te zien komen, die meer lijkt op ompraten en vleien dan op bevelen geven. Bij de negertroepen bes-taan er speciale moeilijkheden en de offi cieren moeten soms genoegen nemen met een zeer grote mate van insubor dinatie, hetgeen een Nederlands offi cier een hartverlamming van woede zou bezorgen. In vertrouwen geven de hogere of ficieren toe, dat het ophouden van het moreel in de veranderde omstan digheden een probleem is, dat meer tijd vereist dan vroeger het geval was. De beste van deze officieren re aliseren zich, dat zelfs kleine moei lijkheden de bevelvoering ernstig in gevaar zouden kunnen brengen. En dat een verkeerde reactie van hun kant een rampzalige kettingreactie zou kunnen veroorzaken. En aan pu bliciteit zou het dan natuurlijk niet ontbreken. (Copyright The Guardian/De Stem) „Ik weet niet wie de goeien of de kwaaien zijn, maar ik weet verdomd goed dat er daar verderop iemand is, die mij of mijn kameraad probeert dood te schieten". En dan was er in augustus het „Al pha co-mpagnie"-incident. Ongeveer zestig man van een luchtlandingsdi visie weigerden om door te gaan met wat sommigen van hen als een on nodige en kostbare operatie be schouwden. Hogere officieren pakten deze zaak op een goede manier aan. De mannen gingen terug naar hun posities en niemand werd gerechte lijk vervolgd, maar hun meerderen werden behoorlijk hard aangepakt. Zulke incidenten zouden weer kun nen gebeuren, in het bijzonder als men de manschappen te hard aan pakt. Vele buitenstaanders verbazen zich Sociologen hebben verschillen ge constateerd tussen de Amerikaanse soldaten in de tweede wereldoorlog en die in Vietnam. Als de soldaat in Vietnam aankomt, dan wordt hij in gedeeld bij een eenheid, die reeds operationeel is. M.a.w. hij wordt meer individualist. In de tweede wereld oorlog ging hij met zijn eigen een heid op weg naar het strijdtoneel en wist hij niet hoelang hij daar zou blijven. De korpsgeest was toen veel beter. Maar aan de andere kant weet de soldaat, die nu naar Vietnam gaat, dat hij daar m-aar 12 maanden hoeft (Van onze correspondent) LUEMBUKG Het groothertog dom Luxemburg is in de eevste plaats door de tolunie, maar ook nog hecht met België verbonden, dat het landje financieel en economisch weinig armslag heeft om desge wenst een eigen weg te gaan Des te groter is dan ook de verrassing geweest, dat deze kleine paitner niet bij de grote buurman is geble- op de weg naar de btw stilstond, maar alleen is doorgegaan en ge trouw aan de afspraak binnen de stelde streefdatum van 1 januari dit stelsel van verbruiksbetaling heeft ingevoerd. De heren van de Place du St.-Es- prit, de regeringswijk in de hoofd stad van de welgeteld 336.000 Letze- burgers, hebben die beslissing uiter aard pas genomen na overleg en vermoedelijk ook met instemming van Brussel. Met een licht hart kan dat niet gebeurd zijn, want geduren de het hele jaar dat België het nog bij de omzetbelasting houdt, kunnen de Luxemburgers vanwege de tol unie geen btw leggen op tabakswa ren e.d. Bovendien werden zij na het Belgisch besluit zwaar onder druk gezet door de aanzienlijke groep van ambachtslieden en hand werkers om eveneens nog een jaar uitstel in acht te nemen. Deze groep acht zich namelijk het zwaarst ge troffen doordat haar werk niet on der de omzetbelasting viel, maar de belasting op de toegevoegde waarde haar nu de hoogste aanslag oplegt, acht procent. De voornaamste overweging om toch door te zetten moet de vrees voor een tweede prijzenpsychose zijn geweest. Eenmaal „koop nu nog voor het btw-tijd is zodat daar door het ongunstige klimaat van „straks wordt alles duurder" werd geschapen, vond de regering meer dan genoeg. Ongetwijfeld staat de heropvoering van dit schouwspel België wel weer te wachten. Mei het oog op de btw hadden talrijke groothandelaren er verleden jaar al vast een schepje op gelegd, vervol gens de drie initialen als spookbeeld in de reclame ingevoerd om tot ko pen te manen, maar na het besluit tot uitstel vanzelfsprekend geen prijs meer laten zakken. Een herhaling van deze onfrisse activiteit, waarop geen controleur wordt afgestuurd, zit beslist in het vat voor de herfst maanden. De regering van het groothertog dom wilde zoiets echter niet meema ken en heeft er daarom een punt achter gezet. Met de aanslag, vier en acht procent, is het lilliputter staatje ook in dit opzicht binnen de Europese gemeenschap aan de klein ste kant gebleven. En om de pil nog met volle kracht op de verbruiker ingegaan, maar werd voor een duur van zes maanden, mogelijk zelfs oog het hele jaar, voor vele waren en activiteiten de aanslag gehalveerd, dus twee en vier procent. Met het oog op het toerisme b.v. beloopt voor het horecabedrijf de aanslag voorlopig vier proeent, en omdat dit overeenstemt met de heffing voor de voormalige omzetbelasting, mogen schoteltjes, drankjes en lo den. De waren voor de zogenaamde eerste levensbehoeften dragen even eens tijdelijk twee procent aanslag folklore is door diverse btw- - - -f1 verhaal, want de minister van eco nomische zaken heeft het zelf ver teld, handelt over een zuivelwinke- lier, bij wie een dame om een fles je room kwam. De man rekende de toen de acht procent aanslag bij. Acht en acht is zestien frank zei hij. „Maar is u wel wijs?" deed de verontwaardigde dame, „acht procent is geen acht frank en bovendien moet u van de oude prijs eerst een netto prijs maken". De winkelier wist er geen raad mee. „Weet u wat, u krijgt het van mij voor twaalf frank, en wat ik dan nog teveel heb gerekend, krijgt u dan later terug" Een verhaal, dat beslist carnaval zal halen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 17