r Vliegende rijst-tafel verovert Noorwegen Praag zuivert nu ook de kunst Regering moet meer doen om ex-boeren op te vangen Goud blijft van belang voor geldhandel GRAIS-LOEMPIAGAAT GEEN ZEE TE HOOG En kulinarisk gledesstund Indonesisk nok en gang i Norge m i 3E STEM HEKEN BLOKS" URGENTIEPROGRAMMA v f AMERIKAANSE BANK: Verbruik van frisdranken: nieuw record Frontaal Hooglied IJlgesprek Lekkerbekken Stoottroepen TOTAAL UW KRANT it DE STEM VAN DINSDAG 6 JANUARI 1970 10 10 liteitsprodukter»! Natuurlijk zijn de r VéGé een van- stzietVéGé toch dingen te komen. Prijswijzingen voorbehouden. 5? (Van een onzer verslaggevers) OSLO Captain Prestbakken van de SAS-Caravelle, een vierkante Noor, die als een drenkeling in zijn uniform hangt, heeft zojuist in hart brekend Engels vanuit zijn cockpit gemeld, dat er in de Noorse hoofd stad een vers pak sneeuw van een halve meter dikte op de reizigers ligt te wachten en dat men voorts rustig en vastberaden rekening zal moeten houden met een temperatuur van zestien graden onder nul. Een stralen der welkom had directeur Jan Pieters van „circus Loempia' zich niet kun nen wensen. Ter hoogte van Kopenhagen heeft de stewardess hem een gerookte forel en een glas champagne bruut aangereikt, maar toen ze hem in de omgeving van Stavanger ook nog een médaillon de veau du chef met een garnering van maïs, rijst en artisjokken in de maag wilde splitsen, stootte ze op zijn bijna religieuze matigheid. OPROEPING De Griffier der Arrondis- I sementsrechtbank te Bre-| da, roept op, ingevolge be-, velschrift van de heer Pre-- sident van gemelde recht-' bank d.d 31 decemberj 1969, ADRIANA JOHANNA CLAASSEN, gewoond heb-| bende te Breda, thans zon-, der bekende woon- of ver-' blijfplaats om te verschij-' nen voor genoemde heer, President in het Gerechts-1 gebouw aan de Klooster-' laan 46 te Breda, op woens-] dag, 14 januari 1970, des, voormiddags om 11.00 uur,' zulks ter fine van verzoe-' ning met haai echtgenoot; MATTHEUS THEOD0-'. RUS GELENS, wonende tr Breda, die een verzoek-,' schrift tot echtscheiding', subsidiair scheiding vair- tafel en bed heeft inge-»' diend. Breda, 31 december 1969 De Griffier der Rechtbank, voornoemd, Mr R p E Danmen Hij sloot gelijk zijn ogen en legde zijn behaard profetenhoofd tegen het fluweel van zijn eerste klas fauteuil. „Een onbegrijpelijke zaak" zei hij walgend, „mensen, die cp een hoogte van 9000 meter nog zin hebben in een stuk kalfsvlees. Het is bijzonder aardig van die jongens om me zo te verwennen, maar la ten ze eerst die kist netjes aan de grond zetten. Daarna wil ik wel een aardappeltje met ze meeprikken. Een half uur later ziet Pieters er inderdaad een stuk opgewekter uit Hij heeft de kraag van zijn spierwitte duffel omhoog geslagen en marcheert aan het hoofd van een oberkelner, twee gastvrouwen, een kokkin en een aantal dozen vol wajangpoppen en rijsttafel-in grediënten naar de douanesleuf. Te voren heeft hij in het vliegtuig zijn krijgsplan uitvoerig toegelicht. „Als ze vragen, wat er in die dozen zit, roep je maar „kaas". Die kerels begrijpen er toch geen bliksem van. Probeer ze in godsnaam niet in het Noors uit te leggen, wat een loem pia is, want dan staan we met Kerstmis 1970 nog op dat vervloek te vliegveld. Gewoon je schouders ophalen, dom kijken en „kaas" roe pen. Heus, geloof me, dat is een patent middel. Ik heb het in Athene ook gedaan. Daar begonnen die Grieken ook met hun vingers in mijn dozen te graaien. „Kaas", riep ik, „originele Edammer in gedroog de vorm". Een van die kerels ver trouwde de zaak niet en pakte een stuk kroepoek, dat in 80.000 splin ters uit elkaar viel. Hij haalde zijn baas erbij, zo'n gezellige dikkerd, die bereid was om alles te geloven, mits hij eerst mocht proeven. Hij heeft zeker een kwartier op die rauwe kroe poek staan te bijten, voordat hij het weg had. „Is dat Hollandse kaas", vroeg hij. „Dat is Hollandse kaas", zei ik, „mogen we nou asje blieft doorlopen In Berlijn had ik hetzelfde gedon der met een emmer sambal oèlek. „Was ist das", riep er een. Nou kun je natuurlijk je hakken tegen elkaar slaan en keihard „sambal" schreeuwen, maar dan weet hij nog niks. Ik knik hem dus vaderlijk toe en fluister in zijn oor, dat het tomatenketchup is. „Openmaken", zegt hij. Ik peuter de deksel er af en ik zie hem met zijn vinger door de smurrie gaan. Goed, ik had hem beter kunnen waarschuwen, maar ik wilde dat smoel niet missen. Man het was een grandioos gezicht. Hij liep eerst purper aan en schreeuw de toen: „Sie körrnen die Tomaten ketchup mitnehmen". Waarschijn lijk staat hij nu nog met openge sperde mond achter zijn balie." Jan Pieters plooit een milde glim lach om zijn slimme lippen en maakt zich gereed voor zijn fron tale aanval op het Noorse bastion. Maar het is niet meer nodig. Uit de verte roept een der douaniers hem al toe: „Kaas Pieters knikt verrast. Hij was even vergeten, dat hij nog geen jaar ge leden op dezelfde plaats ook hart verscheurend heeft staan hanne sen met zijn emping en zijn atjar. Ook toen heeft hij met armen en benen proberen uit te leggen, dat het kaas was. Deze keer wil de douanier het niet zover laten ko men. Hij wil trouwens op tijd thuis zijn. Hij kijkt naar de vorme loze dozen, zet er een groot rood kruis op en roept: „Doorlopen". Het is hem aan te zien, dat hij al gegeeten en gedronken heeft. De autorit door het centrum van Oslo maakt Pieters in het volgend kwartier duidelijk, dat de stad best wat smeuiige loempia's en een bordje sterk gekruide satés kan gebruiken. Met veldheersblik keurt hij zijn potentiële klanten, die ge heel gehuld in berevellen door de grijze sneeuwbrij ploegen. „Dit is de ideale omgeving voor een rijst tafel", roept hij, „dit wordt een bestseller van Dostojewsky met extra sambal". een batterij fornuizen klaargemaakt voor de potten en pannen van de Haagse mevrouw Djoena Anas, die elk buitengebeuren van veldheer Pieters tot een vreetzame happe ning maakt. „Mijn saté, zegt ze met verbijsterende eenvoud", is de bes te die er op deze wereld gemaakt wordt." Het is maar, dat de Noren dit weten. Hij heeft gelijk: vorig jaar heeft hij bij wijze van proef zijn reis-tafel vanuit zijn hoofdkwartier in Sche- veningen naar Oslo gedirigeerd en de resultaten waren overdonderend. Culinaire experts schreven een smakelijk hooglied over zijn oos terse spijzen, die hij met groot za- keninstinct door heupwiegende schonen uit Indonesië liet serveren, ambassadeurs en regeringsautori teiten zetten hun riemen spontaan op het laatste gaatje en wierpen zich voor God en vaderland op de twintig schotels, die Pieters voor de geaccrediteerde neus zette. Veertien dagen was het geïmpro viseerde restaurant „Het Verre Oosten" toen de smakelijke tophit van Oslo, die door duizenden met overvolle mond werd overgenomen. Ook nu heeft Pieters weer zijn in trek genomen in het Viking-hotel, een immens paleis van rode bak steen, dat indertijd is gebouwd voor de honderden journalisten, die de Olympische Winterspelen in Oslo versloegen. Toen de fakkel gedoofd was, namen toeristen en handels reizigers de burcht over en sinds dien is Viking een van de meest ge liefkoosde pleisterplaatsen in de Noorse hoofdstad geworden, waar honderden hongerige burgers zich avond aan avond door de peperdure spijskaart slaan. Voor de overzeese hoogstand van Pieters heeft directeur Mörk twee zalen op de eerste etage uitgeruimd, die met de inhoud van de karton nen dozen razendsnel worden ge transformeerd tot een oosters bou doir. In de hotelkeuken is inmiddels Vier etages hoger controleert Pie ters in zijn suite, of alle versterkin gen zijn aangekomen. De 4000 saté- stokken, de 9 kilo emping, de 20 ki lo kroepoek en 20 kilo verse taugé zijn inderdaad per schip in de ha ven van Oslo gearriveerd. De ketjap die directeur Mörk in een Noorse winkel heeft gekocht, wordt nu ge proefd en vol afgrijzen afgekeurd. „Ik was er al bang voor", zegt Pie ters bedroefd, „het zijn beste men sen, maar ze hebben er geen benul van, wat echte ketjap is." H.'j pakt de telefoon, vraagt een ijlgesprek met Scheveningen aan en draagt zijn vrouw op om een aantal flessen ketjap met het eerste vlieg tuig naar Oslo te sturen. Hij grin nikt donker, als directeur Mörk hem vraagt, of alles op tijd klaar zal zijn. De advertenties staan al in de avondbladen, de eerste tafels zijn gereserveerd. „We staan met de rug tegen de muur begrijpt u." Pieters begrijpt alles. Pieters heeft niet voor niets vijftien jaar in de showbusiness gezeten. „Het bloed kruipt, waar het niet gaan kan", roept hij opgewekt. „Dit is het werk, waar ik van houd. We zullen die 'Noren eens een fijn stukje Hol land promotion voor de snufferd draaien. Komaan jongens, waar is de Seroendeng, waar de Rempa- jak?" Hij dampt nu van klare vreugde. Dit is de uitdaging, waar hij op ge wacht heeft. „Nederland", zegt hij, „is zo langzamerhand ontgroeid aan de image van de klompen en de mo lentjes. Ik wil het buitenland laten zien, dat we echt nog wel wat meer in onze mars hebben. Ik laat ze eten en ik zeg: „Jongens, dit is ook een stuk Nederland". Waarom moe ten we alsmaar blijven mekkeren over het slechte weer. Mijn hemel, iedereen weet nu zo langzamerhand wel, dat het regent en waait in Ne derland. Maar probeer het nou ook eens op een positieve wijze te be naderen. Zeg niet, dat we verkou den worden van dat pokkenweer, maar dat de koolmonoxyde door De kranten hebben in het onder- gekoelde Oslo de culinaire hoog stand van Jan Pieters vakkundig voorverwarmd via forse adver tenties, waarin „en kulinarisk gledesstund Indonesisk Rijsttafel" uitvoerig wordt aangeprezen. Even tijd voor een staatsieportret op het Viking dakterras. Van links naar rechts Viking-directeur Mörk, de gastvrouwen Suzie Lou- henapessy en Silvya van Renes- se, oberkelner Eddy v. d. Ziel, kokkin Djoena Anas en groot gastheer Jan Pieters. onze geweldige wind wegwaait. Dat Nederland het enige land is, waar de mensen 73 jaar kunnen wor den." Hij kijkt directeur Mörk streng aan en herhaalt met klem: „Seven ty three worden we allemaal in Ne derland. Dat is toch geen kleinig heid nietwaar." De heer Mörk knikt haastig. „U heeft gelijk", zegt hij, „het is inder daad geen kleinigheid". Pieters heeft trouwens nog meer bewijzen. Een hardleren diploma- tenkoffer vol. Stapels dankbetuigin gen van lekkerbekken in Athene, Rome, Wenen en Berlijn, die hij met zijn eenmans-voedselvluchten heeft bevoorraad. Hij heeft erwten soep gekookt in Accra. Tweeënveer tig graden in de schaduw. Hij heeft onder zware bewaking zijn saté ge offreerd aan de schimmige hoofdof ficieren van de Shape in Brussel. Voor 1970 zijn reeds reis-tafels be sproken voor Bern en Stavanger. „Als iemand het in zijn kop krijgt om een oosters etentje te organise ren", zegt Pieters, „dan kan hij het per kerende post van me krijgen. Voor mij is niks te dol. Waar kun je Holland nou beter verkopen dan onder een goed diner Ik wil het in de toekomst nog verder uitbouwen. Rijsttafels met complete shows. Dansgirls, orkesten, films over ons land. Iedereen mekkert over Hol land promotion, maar met praten alleen kom je geen stap verder. Als we er met zijn allen wijzer van willen worden, zullen we toch met iets tastbaars op de proppen moeten komen." V Kar fornemt nes En av ve'sens mssr klsnte - ~éo- nesnske restauranrisr -ei Ver-» Oosten fra Sehswen- kigen, har kommst rred s"-« beste- M< ré- gjema Suxsesscn fra 1957. V'i saiwer det bersxte Rijsttafel. Nou, laat dat maar aan Jan Pieters over. Terwijl in zijn Schevenings restaurant de potjes geduldig op het vuur staan en zijn keukenbri gade op Schiphol de rauwe visjes verschalken voor vluchten van Ja pan Airlines en KLM op Tokio, doolt hij met zijn stoottroepen door de wereld om het vuur onder steeds nieuwe initiatieven hoog op te sto ken. Gisteren in Brussel, vandaag in Oslo, want zijn dromen erkennen immers geen grenzen. Over precies zes uur zullen de eerste Noren beschroomd hun tan den zetten in zijn sprott rekebrod en de svinefilet pa spyd. Want ook de Noren weten, dat al les wat je van het verre oosten haalt lekker is. ankoop van HUIZEN PANDEN TC. gevallen tot >E KOOPSOM ETE AFWERKING - BERGEN OP ZOOM 01641) 6348 (Van onze Weense correspondent Wolfgang Oberleitner) PRAAG. Na de ambtenaren wereld zijn thans de organisaties van kunstenaars aan de beurt om gezui verd te worden. De huidige regering beschouwt hen als de voornaamste propagandisten van de liberalisatie. Tot dusver weigerden de kunstenaars alle medewerking aan het nieuwe be wind. En daarom zullen thans de meest straffe maatregelen genomen worden. Prompt op de verjaardag van de Russische oktoberrevolutie heeft de Tsjechische minister van cultuur. Milosiau-Bruzek. zijn meest betrouw bare functionarissen naar Praag ont boden en de onbevredigende situatie in de culturele wereld uitvoerig be discussieerd. En nu is er een oproep bekend geworden voor een landelijke bijeenkomst van kunstenaars, die zal moeten leiden tot een algehele capi tulatie van de organisaties van kun stenaars in heel het land. Onder deze oproep staan slechts de namen van enkele weinig bekende artiesten en een paar gecompromitteerde politici uit staatsbij dragen, maar ook uit perk, zoals bijvoorbeeld de minister van onderwijs Ladislaw Stoll. Praag heeft onlangs alle geldmid delen van de culturele organisaties in beslag genomen en daarom zuilen voortaan wel enkel die artiesten een uitkering ontvangen, die het regime welgezind zijn. Deze fondsen bedra gen miljoenen en zij dienen niet alle voor studiesteun, maar ook voor ho norarium voor prestaties en prijsvra gen. Zij werden niet enkel gevormd uit staatsbij dragen, maar ook uit ge- schenkingen van de zijde der kunste naars zelve. Deze laatsten hadden zelfs de overhand, zodat men gerech tigd is te stellen dat de huidige maat regel ongerechtvaardigd is. Tot dusver werden uit dit fonds kunstenaars gesteund die op grond van hun houding tegenover de re gering geen opdrachten meer konden krijgen. Dezen zijn thans zonder bronnen van bestaan en de weg naar het buitenland is hun ook versperd, waiit Bruzek alleen kan over visa voor kunstenaars beslissen. En tot overmaat van ramp zal er weldra al leen papier toegewezen worden voor boeken die het regime belangrijk acht. Door dit alles hebben de cul turele organisaties praktisch geen en kele zeggenschap meer. De componisten zijn de eerste ca- pitulanten. Zij hebben hun anti-Rus sische verklaringen ingetrokken. De schrijvers echter hebben nog niet toe gegeven, zij hebben zelfs hun colle ga's die naar het westen gevlucht zijn niet geroyeerd. Dat laatste heeft ook de Slowaakse organisatie van auteurs niet gedaan, ofschoon zij wel een los se verklaring van loyaliteit heeft af gelegd. Praags huidige machtshebbers heb ben de grootste narigheid beleefd met de bond van artiesten bij de film en televisie. Deze organisatie maakte uitgerekend aan de vooravond van de viering van de oktoberrevolutie be kend, dat zij voor het jaar 1968 prij zen zou toekennen voor die televisie uitzendingen, die volgens de huidige regering sterk bijdroegen tot het wekken van contra-revolutionaire ideeën. Praag besohouwde deze bekendma king als een uitdaging en vermoede lijk zullen de filmartiesten een en ander moeten betalen met de liquida tie van hun bond. Beeldende kunste naars staan er ongeveer even zo voor, en bovendien moeten hun statuten nog door het ministerie van binnen landse zaken goedgekeurd worden. De staat mag over nog zoveel machtsmiddelen beschikken, toch blijkt de politieke consolidatie van het culturele front, zoals de regering dat wenst, een bijzonder moeilijke en langdurige zaak, want de handlan gers van het regime staan nog altijd onder de druk van de anonieme mas sa die af en toe een dreigende hou ding aanneemt. Onder invloed van die druk heeft zelfs een der onder tekenaars van de befaamde oproep voor de landelijke conferentie van kunstenaars, Jiri Marek, 24 uur na de publikatie van het stuk zijn hand tekening herroepen. En Marek is nog wel een der artiesten die door het huidige regime onderscheiden is met de titel „verdienstelijk kunstenaar". (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De regering moet haar regionale werkgele genheidsbeleid meer dan ze nu doet afstemmen op het aantal boeren dat in een streek de landbouw moet verlaten. Het be stuur van het landbouwschap stelt dit in een urgentieprogram ma voor 1970, dat deze week door het schap besproken zal worden. In het urgentieprogramma wordt de regering ook gevraagd de omscho lingsregeling van het ontwikkelings- en saneringsfonds te verbeteren, on der meer door ook agrarische werk nemers en hun medewerkende ge zinsleden in de regeling op te nemen. Bij de arbeidsbureau's moeten spe ciale consulenten worden aangesteld voor begeleiding van boeren die an der werk zoeken. Het ministerie van sociale zaken moet de algemene omscholdngsmoge- lijkheden (trainingstoeslagen, centra voor vakopleiding) meer gaan af stemmen op afvloeiing uit de land bouw, aldus het urgentieprogramma van het landbouwschap. Ruilverkaverling zal meer op be- drijfsvergroting gericht moeten wor den. Ook planologische belangen moetenn beter in ruilverkave lingspro jek ten worden verdiscon teerd. Van de andere kant moet bij het overheidsbeleid voor de ruimte lijke ordening voldoende ruimte wor den gelaten voor ontwikkeling en exploitatie van moderne agrarische bedrijven. Het landbouwschap zal de regering het komende jaar vragen om een re geling dat bij onteigening niet alleen de boeren maar ook de agrarische werknemers schadeloos worden ge steld. De onteigeningswet zou hier voor kunnen worden gewijzigd. Spe ciale aandacht voor de werknemers in de landbouw vraagt het landbouw schap ook in de regeling tot bedrijfs beëindiging. De oudere boerenarbeiders zouden ook erin moeten worden opgenomen. Daarnaast zou de bestaande uitkering aan oudere boeren die hun bedrijf staken, moeten worden opgetrokken tot 80 procent van de aow-uitkering. Als op EEG-niveau niet spoedig een marktregeling voor vlas tot stand komt, zal Nederland een nationale regeling hiervoor moeten treffen, vindt het landbouwschap. Wat de EEG betreft, stelt het urgentiepro gramma dat het Europese prijsbeleid niet in hoofdzaak gericht mag zijn op verlaging van de overheidsuitga ven voor de landbouw, zoals in feite in de voorstellen van de Europese commissie van november '69 het ge val was. Het landbouwschap zal al leen meewerken aan verandering van de prijsverhouding tussen bepaalde produkten, om daarmee het markt evenwicht te herstellen. Het landbouwschap wil dat voor taan de georganiseerde Europese landbouw inspraak moet krijgen door direkt overleg met de Europese com missie wanneer jaarlijks de voorstel len van Brussel voor het Europees prijsbeleid worden opgesteld. (ADVERTENTIE) NEW YORK (RTR) Volgens First National City Bank New York is de situatie op de internationale goudmarkt bij het begin van de ja ren zeventig ingewikkeld en verward maar mag een vermindering van het monetaire belang van goud door de invoering van bijzondere trekkings rechten en de daling van de prijs op de vrije markt niet te hoog wor den aangeslagen. De bank zegt dit in haar jaarlijks overzicht van de gang van zaken op de goudmarkt. Aannemen dat de rol van het goud min of meer is uitgespeeld veronder stelt een onvoorwaardelijk vertrou wen van regeringen en handel in een internationale monetaire eenheid die nog niet op de proef is gesteld. Daarbij gaat men er dan van uit dat landen bereid zullen zijn hun binnen landse monetaire autonomie en soeve reiniteit op te geven en rekent men op een zekere orde in de binnenland se financiële omstandigheden en op een doeltreffende aanpassing van de overschotten en tekorten van diverse landen, hetgeen in de afgelopen tien jaar niet is gelukt. Goud speelt nog steeds 'n belangrijke rol als middel voor particuliere be sparingen en blijft de voornaamste vorm waarin vrijwel alle regeringen en centrale banken Japan uitge zonderd hun monetaire reserves aanhouden. Vele regeringen en cen trale banken van invloedrijke lan den zijn wel bereid de bijzondere trekkingsrechten te gebruiken maar hun vertrouwen op het „papieren goud" alleen stellen lokt ze niet aan. De „Brave New World" van de bij zondere trekkingsrechten ziet zich ge plaatst voor de bekende vraagstuk ken van het zorgen voor een toerei kende maar niet te grote liquiditeit, het tot stand brengen van evenwich tige betalingsbalansen en het doen verdwijnen van de verschillende kwaliteit tussen de diverse vormen van internationale reserves. First National City Bank wijst er op dat een dollarstandaard voor vele landen buiten de Verenigde Staten onaantrekkelijk is, ook al zijn som migen die de internationale mone taire ontwikkeling bestuderen van mening dat het geleidelijk in die richting gaat. Deze landen proberen garanties te krijgen dat de Verenigde Staten de dicipline ten aanzien van hun beta lingsbalans zullen handhaven. Ze vre zen dat een dollarstandaard betekent dat men er twee centrale banken op na gaat houden, één in eigen land en de andere in Washington, die van tijd tot tijd bezig zouden kunnen zjjn met het behartigen van tegengestelde be langen, aldus First National City Bank. DEN HAAG (ANP) Tijdens zjjn nieuwjaarsrede, gisteren uitgespro ken, heeft de directeur van Coca- Cola Nederland, de heer W. F. M. Westerman, vastgesteld, dat het ver bruik van frisdranken in 1969 een nieuw record heeft bereikt. De heer Westerman schat dat het afgelopen jaar 650 miljoen liter „fris" is ge dronken, tegen 550 miljoen liter in '68. Dit wil zeggen, dat elke Nederlan der, van baby tot grijsaard, in het afgelopen jaar meer dan 250 glazen fris heeft geconsumeerd, tegen „maar" 215 in het jaar daarvoor. De mooie zomer van vorig jaar heeft zeer sterk tot dit nieuwe record bij gedragen, want alleen reeds in de maanden mei t.m. augustus werden er in ons land 350 miljoen liter „fris" gedronken. De heer Westerman voerde echter aan, dat de stijging van de frisdrank- consumptie nog allerminst wil zeggen dat de toekomst er voor deze bedrijfs tak rooskleurig uitziet. De merkfa brikanten ondervinden scherpe con currentie van de eigen merken der grootwinkelbedrijven en andere or ganisaties:, concentraties in de txrou- werijwereld leiden er toe dat steeds meer horecabedrijven voor de merk fabrikant verloren gaan, terwijl ve le overblijvende horeca-ondernemin- gen door de invoering van de BTW op de rand van het faillissement zijn geraakt. De directeui van Coca-Cola Neder land kondigde voorts aan, dat zijn maatschappij in 1970 met een tweetal nieuwe produkten op de markt zal komen. >mi

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 23