VATICAANNEDERLAND NIET DE HELE KATHOLIEKE KERK
MET OVERGROTE
MEERDERHEID
Pastoraal Concilie:
Celibaat niet meer verplicht stellen
^Éraiidaag
in
Sprong uit
slippend
busje
fataal
lekker lui h Treffer
Actie om negermeisje van gaskamer te redden
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
DE STEM
Ajax-Napoli
uitgesteld
Grapperhaus
meest
serieuze
kandidaat
editie voor
[eeland
weerbericht
Commentaar
ikendmriaking
I Geloof en
vertrouwen
(Van onze speciale verslaggevers)
NOORDWIJKERHOUT - Woensdag 7 januari 1970 zal de kerkgeschiedenis
ingaan als een historische dag: de Nederlandse r.-k. kerkprovincie heeft
zich gisteren namelijk met overweldigende meerderheid in principe uit
gesproken voor de ontkoppeling van celibaat en priesterambt. Het woord
is nu aan de bisschoppen.
VOOROP
DRAMATISCH ONGELUK NABIJ STRIJEN
W inst voor Biafra
W.-Duitsland ontkend
revaluatiegeruchten
2? 110e jaargang no. 26320
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341. Postgiro 1114111
donderdag 8 januari 1970
Winterzon
Overdag zonnige perioden; in de
namiddag lichte vorst. Toenemen
de wind. Mist handhaaft zich.
[KANTOREN ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45, TEL. 37150
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26, TEL. 6850
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14, TEL. 4957
GOES, KLOKSTRAAT 1, TEL. 8030
HULST, STEENSTRAAT 14. TEL. 3751
(Van onze verslaggevers en
correspondenten)
/Onmiddellijk na het bekend wor-
f gen van de uitspraak van het
I Nederlands pastoraal concilie over
de ontkoppeling van celibaat en
ambt heeft de officiële zegsman van
het Vaticaan een verklaring afge-
i legd.
Hij zei gisteravond, dat de uit
spraak van het Nederlands pastoraal
concilie voor ontkoppeling van het
priesterlijk celibaat en het ambt
„geen juridisch effect" heeft. Bo-
j vendien, zo zei mgr. Fausto Vallainc,
„Nederland is niet de gehele katho
lieke kerk. Dat moeten we niet ver
geten. De stemming was een onder
zoek door de Nederlandse bisschop
pen om de mening te horen van
de Nederlandse priesters over het
probleem van het celibaat. Het is
alleen maar een oordeel niet meer,
en er zijn opvattingen in de kerk
die volkomen anders zijn. De stem
ming heeft geen bindende kracht
en geen juridisch effect. Daarom
heeft het Vaticaan thans niets an
ders te zeggen. Het is duidelijk dat
de belangrijkheid van de stemming
zal worden bestudeerd, maar dan
in de toekomst."
De Septuagint Beweging heeft
gisteren met ongeveer 5(1 sympathi
santen een actieplan ontworpen voor
wat nu moet gebeuren, omdat de
bisschoppen hun beslissing inzake
ontkoppeling dreigen uit te stellen.
De zg. lange weg is voor Septuagint
ten einde. De groep is bang dat het
nog wel twee jaar kan duren voor
de ontkoppeling zal worden gereali
seerd. Van nu af aan zal men zich
geheel en al achter iedere priester
stellen, die huwt of dat van plan
is te doen en die met instemming
van zijn gemeente blijft voorgaan.
De Septuagintgroep zal gaan fun
geren als een soort informatie- en
uitzendbureau waar plaatselijke ge
meenten, die een gehuwd priester
wensen, zich kunnen opgeven en
gehuwde priesters een gemeente
kunnen zoeken. Ook financieel wil
Septuagint dergelijke priesters steu
nen.
Dit actieplan is niet in strijd met
de afspraak die Septuagint met de
bisschoppen heeft gemaakt namelijk
om in gesprek te blijven. Zo deelde
Jan Kuiter, de voorzitter, mee. Men
blijft het gesprek zoeken, maar nu
in conflict.
Zij verwachten geen sancties van
de kant der bisschoppen.
De vertegenwoordiger van de Ne
derlands hervormde kerk in Noord
brabant en Limburg bij de diocesane
raad van het bisdom 's Hertogen
bosch, ds. N. K. van den Akker,
plaatste bij het besluit van het pas
toraal concilie te Noordwijkerhout
over de ontkoppeling van priester
schap en verplicht celibaat welke
hij op zichzelf uiteraard toejuicht
een paar kritische kanttekeningen.
Ds. Van den Akker herinnerde er
aan dat hij reeds op 12 december
bij gelegenheid van een vergadering
van de diocesane raad heeft gezegd
dat het thans te Noordwijkerhout
aanvaarde ambtsrapport zowel ker
kelijk als theologisch ver beneden
de maat bleef. Bovendien moet de
rooms-katholieke kerk goed besef
fen dat ze zich niet van de ene dag
op de andere kan onttrekken aan
een traditie van eeuwen en een
band met de wereldkerk. In dat
verband merkte de hervormde
woordvoerder nog op dat het hem
persoonlijk voorkomt dat de celi-
baatskwestie geen schisma waard is.
Tenslotte verklaarde ds. Van den
Akker nog dat naar zijn persoon
lijke mening bij de discussies over
de celibaatsverplichting de positieve
betekenis van het vr ij willig ge
kozen celibaat te zeer in de scha
duw is gebleven: „De waardering
voor deze roeping ter wille van het
koninkrijk Gods heb ik nog wel
eens gemist."
Ds. H. M. Strating uit Goes, direc
teur van het maatschappelijk werk
en tevens in algemene dienst bij de
hervormde kerk in Zeeland, gaf het
volgende commentaar:
„Ik ben gelukkig dat het pastoraal
concilie tot dit besluit is gekomen
en ik heb er ook volledig begrip
voor. Er is nu een stukje rem weg
genomen voor deze mensen om hun
ZIE VERDER PAGINA 13
E MOOISTE UITVINDING OOn*
OOR 'N HUISVROUW GEDAAlt
A'S STUDIEFONDS
udiefonds", welke stich-
verlenen van de flinan-
ouders of die zelf niet
i studie verbonden kos-
kennis van belangheb-
Isusjaar 1970/1971 studie-
li aangevraagd.
worden verstrekt voor
lie uitgaan boven het la-
;n als regel verstrekt in
I voorschotten. In bijzoh-
jtoelage in de vorm van
lage in aanmerking te
der meer aan de navol
len voldaan:
gemeente Breda;
1 zeggen een meer dan
en voor de gekozen stu-
■er, gedrag en karakter
ig van die studie recht-
niet of niet geheel in
;e bekostigen, noch door
articulier hiertoe in staat
richten tot het ministerie
Wetenschappen (bureau
lieuwe Uitleg 1, 's-Gra-
nogelijk, tot particuliere
stanties het volle bedrag
ie hebben).
.linnen persoonlijk of
gevraagd bij de „Stieh-
p/a bureau onderwijs
raagformulier moet vóór
lied.
wezen op de hierboven
vaarden. De aldaar be
en eveneens vóór 1 fe'
en.
ildaan kan een aanvrage
Studiefonds niet in be
ien.
gevestigd, dat de aan-
da's Studiefonds tevens
aij Stichting Noord-Bra-
Respect en dankbaarheid is de
rooms-katholiek de priester,
zuster of broeder verschuldigd, die
in deze tijd bewust en uit volle
overtuiging kiest voor het celibaat.
Respect omdat het celibaat een ge
weldig offer betekent. Dankbaar
heid omdat de christen in deze ver
warde tijd zo'n enorme behoefte
heeft aan priesters, die door de
grootheid van hun voorbeeld en
hun totale inzet inspireren tot het
volgen van de moeilijke weg.
I Juist in deze tijd van zelfzucht en
materialisme heeft het celibaat een
({uiterst zinvolle betekenis.
Tegenwoordig zijn weinig men
sen nog in staat Het offer van het
celibaat te brengen. Heel wat men
sen ook zien de zin niet meer van
het celibaat. Heel wat religieuzen
zijn wel bereid zich volledig in te
zetten maar kunnen dat alleen als
zij leven zoals de mensen die ze
willen bijstaan: als gehuwden.
De kerk heeft heel hard priesters
nodig. In de situatie van vandaag
betekent dat aansturen op een ont
koppeling van celibaat en priester
schap. Daarvoor heeft dan nu het
Pastoraal Concilie zich met overwel
digende meerderheid uitgesproken.
Wij achten het ondenkbaar dat
het Nederlandse episcopaat deze
uitspraak zal aanvaarden als beleids
lijn voor de Nederlandse kerkpro
vincie. Dat zou een breuk met Rome
betekenen en dat wil de overgrote
meerderheid van het katholieke
kerkvolk niet. Juist door de eigen
[innerlijke verdeeldheid heeft het
christendom nog zo weinig kunnen
waarmaken van zijn opdracht in de
ze wereld.
Noordwijkerhout zal in eerste in
stantie een ander affect hebben. De
uitspraak van het Nederlands Pasto
raal Concilie kan niet door Rome,
door de wereldkerk genegeerd wor
den. Door deze discussie zal in heel
de R.-K. Kerk de discussie op gang
worden gebracht over het celibaat,
een discussie die Rome al te lang uit
de weg is gegaan. De mededeling
van mgr. Bluyssen, dat het Neder
lands episcopaat bereid is hierbij
„hoog spel" te spelen, duidt er op,
dat Nederland al het mogelijke zal
doen om de wereldkerk tot een uit
spraak te brengen en zich daarbij
niet door de Romeinse Curie de voet
zal laten dwarszetten.
Het eindresultaat? Wie kan het
zeggen? Maar wie zich christen
noemt mag en moet geloot en ver
trouwen kunnen putten uit de zeker
heid dat de H. Geest de Kerk be
stuurt.
vn
Scherpe kritiek op Péchiney-uit-
latingen van A.R.-Statenlid Van
Bennekom. Pagina 7
De landbouwpolitiek van de
EEG wordt ondermijnd door na
tionale wensen. Pagina 11
Arts, die op sterven liggende
vrouw niet wilde bezoeken,
wordt niet vervolgd. Pagina 13
De Stichting Ideële Reclame
krijgt morgen een belangrijke
prijs. - Pagina 15
Indien het structuurplan wordt
aangenomen krijgt de topspor
ter inspraak in de KNAU.
Pagina 16
„Ik ben eigenlijk te oud voor
zo'n eerste huwelijksnacht",
zegt Lou van Burg. Toch duikt
hij in het hemelbed. Pagina 18
Tandbederf: een „doodgewo
ne" infectie. Tussen Haakjes.
Pagina 19
IN DE Westduitse plaats Karlburg
zijn 22 inzittenden van een bus ge
wond nadat deze op een beijzelde
weg geslipt was en tegen een huis
was gereden.
DE F.B.I.| heeft van het ministerie van
justitie opdracht gekregen de moord
op vakbondsleider Joseph Yablonski,
diens vrouw en dochter te onderzoe
ken.
(Van onze pari. redactie)
DEN HAAG De kans is zeer
groot, dat minister president De
Jong nog deze week een opvol
ger heeft gevonden voor mr. L.
de Block, die als minister van
Economische Zaken heeft be
dankt.
IVLet behulp van de politieke
leider van de KVP, drs. W. K. N.
Schmelzer, hoopt premier De
Jong te bereiken, dat de vervul
ling van de ministersvacature op
Economische Zaken nog vrijdag
in de ministerraadsvergadering
wordt „rond" gemaakt.
In politiek Den Haag doen ver
scheidene namen van mogelijke kan
didaten voor de ministerspost de
ronde, maar op dit moment wordt
dr. F. H. M. Grapperhaus, staatsse
cretaris van Financiën, beschouwd
als de meest serieuze kandidaat voor
de opvolging van mr. De Block. Zou
Grapperhaus inde: daad minister van
Economische Zaken worden, dan is
te verwachten, dat drs. L. van Son
zal aai blij ven als staatssecretaris
ZIE VERDER PAGINA 13
(Van onze sportredactie)
AMSTERDAM Na enkele dagen
onzekerheid is gisteren het tweede
treffen tussen Ajax en Napoli voor de
derde ronde van het toernooi om de
jaarbeursstedenbeker niet doorge
gaan. Gisterochtend nog had de Oost-
duitse scheidsrechter Glöckner het
veld van het Olympisch Stadion goed-
gekeuru. Niet de sneeuw, maar de
plotseling opkomende mist was er de
oorzaak van dat de arbiter de ont
moeting tenslotte toch uitstelde.
De wedstrijd wordt nu op 21 janu
ari gespeeld.
Algemeen wordt verwacht, dat het Nederlands episcopaat deze con
cilie-uitspraak niet in praktijk zal brengen. Dit zou, momenteel,
een schisma betekenen. De bisschoppen zullen in eerste instantie, zo
neemt men aan, geruggesteund door deze uitspraak, proberen in de
wereldkerk, de algemene discussie over ontkoppeling van ambt en
celibaat op gang te brengen.
Bij monde van mgr. Bluyssen, bisschop van Den Bosch, hebben de bis
schoppen gistermiddag reeds wel laten weten, dat zij bereid zijn „hoog spel"
te spelen bij hun pogingen om tot ontkoppeling te komen. Concilievoorzit
ter prof. Steenkamp spitste dit later nog toe: zij zuilen de z3ak ook in Rome
hoog spelen, zo zei hij. De concilie-uitspraak kwam met de volgende getallen
tot stand: Van de 106 stemgerechtigden waren er 93 vóór, 2 tegen, 3 blanco
en 8 onthoudingen. Deze onthoudingen betroffen de bisschoppen, die gezien
het principiële van deze uitspraak hun standpunt voor zich wilden houden.
Aan de stemming gingen enkele uren van rumoerig debat vooraf. Het
begon 's morgens al met een verklaring van kardinaal Alfrink, waarin hij
het wantrouwen in hem en zijn mede-bisschoppen zei te betreuren. Ook
wantrouwen kwam naar voren na de mededeling van de kardinaal dinsdag
middag, dat de kerkprovincie niet op 13 januari (zoals aanvankelijk afgespro
ken was) de bisschoppelijke beleidslijnen zal vernemen.
De bisschoppen willen eerst, op
verzoek van de stichting Nederlandse
priesterreligieuzen, overleg plegen
met de provinciaals van orden en
congregaties waarin priesters lid zijn.
In de vergadering is dit overleg be
schouwd als een handige diplomatie
ke zet om beslissingen vanwege de
bisschoppen op lange termijn te schui
ven Hierbij zou, aldus kardinaal Al
frink, meespelen de aandrang, die
paus Faulus de zesde heeft uitgeoe
fend om „geen beslissingen te nemen
die de heilige celibaatsplicht aantas
ten".
Inderdaad, aldus de kardinaal, is dit
in privé-correspondentie tussen de
paus en mij aan de orde geweest.
Daarmee verklap ik niets nieuws: uit
de publieke opmerkingen van de paus
over het celibaat is zijn standpunt in
deze voldoende bekend. Ik vind het
nodig, dat het pastoraal concilie dit
facet in zijn volle zwaarte laat mee
spelen, wanneer stemmingen worden
gehouden inzake de ontkoppeling van
celibaat en ambt. Natuurlijk is daar
mee de problematiek niet opgelost".
De kardinaal vervolgde: .O.ndanks
alle respect voor de heilige vader zul
len de bisschoppen hem en de we
reldkerk moeten informeren over wat
in onze kerkprovincie aan wensen
leeft. Hier is geen sprake van onge
hoorzaamheid aan het gezag van de
universele kerk, zoals is opgemerkt.
Wij beschouwen deze informatie als
dienst aan de ontwikkelingen binnen
de wereldkerk. Het gaat niet om een
eigenstandig beleid van de Neder
landse bisschoppen. Het dialogerende
contact met de wereldkerk staat hij
ons, voorop".
De kardinaal ging ermee akkoord,
dat de discussie over het celibaat niet
vanuit het perspectief van de univer
sele kerk wordt gevoerd: „Wij zijn
daarvoor eenvoudig te weinig geïn
formeerd". Belangrijker op dit mo
ment achtte hij het, dat de Neder
landse geloofsgemeenschap zich dui
delijk uitspreekt, zodat de bisschop
pen beter geïnformeerd zullen zijn en
krachtdadiger en efficiënter de zaak
waarom het gaat aan de orde kunnen
stellen in de wereldkerk.
„Het is belangrijk", aldus de kardi
naal, „dat wij deze zaak die met emo
ties geladen is, bevrijden van gevoe
ligheden zoveel als maar mogelijk is.
Wij weten heel goed, dat bij handha
ving van de celibaatswet er nauwe
lijks nog hoop is, op nieuwe jonge
priesters Maar wij moeten ook zo re-
eel zijn, ons af te vragen of bij de af
schaffing ervan, zoveel meer kandida
ten zich zullen melden".
Na een lange kofiepauze, waarin de
gemoederen tot enige rust kwamen
merkte rapporteur W. Chamuleau na
mens de delegaties op, dat, na alle
onderzoeken en discussies in binnen-
en buitenland van de, laatste jaren, nu
toch wel de tijd rijp moet worden ge
acht om een keuze te doen: voor of
tegen de handhaving van de celibaats
wet. De argumenten pro en contra
zijn voldoende bekend, en de wereld
kerk zit op een beslissing van Neder
land te wachten.
(VERVOLG OP PAGINA 13)
De chauffeur van het busje, S.
Huisman uit Strijen.
(Van een onzer verslaggeefsters)
STRIJEN De 20-jarige S. Huis
man uit Strijen heeft gisteren wel
de meest dramatische verjaardag
van zijn leven gehad: een half uur
lang trachtte hij tevergeefs zijn
schoonzusje het leven te redden,
door haar met het hoofd boven
water te houden, waarin hij met
zijn volkswagenbusje door glad
heid was beland. De 23-jarige
Hermina Zonneveld-Vos uit Vlaar-
dingen overleed, terwijl zij met
haar onderlichaam bekneld zat
onder het busje en haar gezicht
zich nog in de auto bevond. Haar
baby, de vijf maanden oude Jo-
ianda, kon uit het langzaam vol
lopende voertuig worden gered
door J. Kruithof uit Strijen.
De jarige chauffeur had zijn
schoonzusje 's morgens opgehaald,
's Middags omstreeks vier uur wil
de hij haar terugbrengen naar
Vlaardingen. Hij kwam niet ver
der dan de nieuwe Trambaan tus
sen Maasdam en Strijen, waar de
huurauto slipte en de vrij brede
vaart inreed. Het schoonzusje
sloeg reeds direct het portier open
Het verongelukte schoonzusje,
Hermina Zonneveld-Vos uit Vlaar
dingen.
om uit de wagen te springen; dit
was haar dood. Tijdens haar
sprong, waarin ze haar baby nog
trachtte mee te sleuren, kantelde
het busje en raakte zij eronder
bekneld. De langdurige pogingen
van haar zwager het gezicht bo
ven water te houden en later
toen zij met behulp van anderen
op de kant was getrokken
mond-op-mond-beademing toe te
passen, baatten niet.
„Het was zo afschuwelijk, dat
ik haar niet kon redden", vertelde
Huisman gisteravond, „dit raak ik
m'n leven lang niet kwijt".
(ADVERTENTIE)
TER GELEGENHEID van het 50-jarig
bestaan van het Provinciaal Water
leidingbedrijf van Noord-Holland
(P.W.N.) hebben alle 650 personeels
leden van provinciale staten van
Noord-Holland een gratificatie ont
vangen van 25,— voor elk dienst
jaar.
lakens
en slopen
GENEVE (DPA) De Biafraanse
strijdkrachten hebben drie dorpen ten
zuidwesten van Owerri heroverd.
Dit is gisteren meegedeeld door het
bureau in Genève dat voor de Bia
fraanse voorlichting zorgt. De Bia-
franen zouden er in zijn geslaagd
in de richting van Port Harcourt op
te rukken.
BONN (AP) Het Westduitse mi
nisterie van economische zaken heeft
gisteren ontkend dat men van plan
zou zijn de mark te revalueren. Men
noemde een bericht met deze strek
king „absurd".
Een woordvoerder voor het mi
nisterie verklaarde: „Er wordt in het
geheel niet gedacht aan een nieuwe
revaluatie".
RALEIGH (A.P.) Het
18-jarig negermeisje Marie
Hill, dat tot de dood is ver
oordeeld wegens moord op
een blanke winkelier in ok
tober 1968, zit nog steeds op
de gaskamer te wachten.
Tegenstanders van de
doodstraf, die beweren dat
Marie nooit ter dood zou
z(jn veroordeeld als zij
blank was geweest, zijn een
campagne begonnen om
haar te redden, en om de
doodstraf in North Carolina
te laten afschaffen.
Leon White, directeur van
het comité van North Caro
lina voor rassenjustitie, ver
klaarde het volgende: „Dit
is een goed voorbeeld van
onrecht tegenover de negers
in North Carolina. Wij wil
len dat Marie Hill opnieuw
terechtstaat en dat dit af
schuwelijke systeem wordt
afgeschaft. Het geldt trou
wens toch alleen voor ne
gers en armen".
Op het ogenblik zijn in
North Carolina negen per
sonen tot de dood veroor
deeld, op twee na allen ne
gers.
Een aantal voorstanders
van Marie Hill hebben een
eigen organisatie gevormd,
„het comité om Marie Hill
te redden". Een deel van de
leden gelooft dat zij on
schuldig is. Anderen zijn
slechts van mening dat
iemand van 18 jaar niet ter
dood mag worden veroor
deeld, wat voor misdaad zij
ook gepleegd mag hebben.
Tijdens het proces hield
Marie zelf vol dat zij on
schuldig is, en dat zij niet in
de stad was toen de winke
lier werd neergeschoten.
Volgens een politieagent
zou zij een verklaring heb
ben getekend waarin zij
toegaf schuldig te zijn. Een
gemengde jury veroordeel
de haar tot de dood.
Een aantal van Marie's
voorstanders geloven dat zij
nooit de gaskamer in zal
gaan. De gouverneur van
North Carolina, Bob Scott,
staat bekend als een tegen
stander van de doodstraf.
Hij kan het vonnis verzach
ten.
Marie Hill is niet de enige
negertiener die in North
Carolina op de dood wacht.
Een 16-jarige negerjongen,
Robert Louis Rosehoro. is
eveneens ter dood veroor
deeld. maar ondanks zijn
prille leeftijd heeft zijn
zaak niet dezelfde emoties
opgewekt Hij werd schul
dig bevonden aan moord op
een blanke vrouw.