W anneer gaan wij naar huis?" Sato wil positie partij eigen versterken BEZOEK AAN INDONESISCH KA^P POLITIEKE GEVANGENEN STEBÏ mie- roblseiiL leeiterlijk opgelost Master WAGEN OES N.V. Taxi en bus 23 pr4^vinnaaró F.van Lanschot 1 X X X X X X 1 Bontmante a Van Dissel >210 ,angelique' Kamp 3 „Ver" „Te oud" icht Verdrag ene DE STEM VAN ZATERDAG 27 DECEMBER 1969 NOTARIS TE GOES ten verzoeke van de >achtsvrouwe van tinge ïschrijving verkopen: 41 ZWARE IANADABOMEN de Molen-weg te Kloe- bomen zijn wit ge- st. itten in te leveren of op 6 januari 1970 kantore van notaris Dissel, Kleine Kade 47 Goes (tel. 01100-7888) lar nadere inlichtingen rrijgbaar zijn, speciaal de tijd van rooien het ruimen van het Ister, meester over vocht eit 1 st! Want alleen een Master3 logt en verwarmt zó meesterlijfc iobieL Overal en altijd bedrijf* I laar. ■eilig. TNO-goedgekeurd. l'ninig. 'n Paar cent goedkope randstof per uur. 'age prijs die u in één seïzosa Irugverdient. èus uit 6 typen van 12800tot 1.000 Kcal/u. leur: N.V. v/h P. Jennen, Vreeswijkl el ODS op voor een demonstratie» iBtlestelto [(faster Js a tra^emarTs ©nwastw pivlslon of Koehring Company Dayton, Ohio, U.S.A. als u hem nodig GOES |exclusieve [bruidskleding I boutique (Van de speciale ANP-correspondent Brian May) DJAKARTA Een groep journalisten heeft een bezoek gebracht aan het kamp voor politieke gevangenen op het Indonesische eiland Buru. In het begin van deze week plaatsten wij reeds de eerste indrukken van ANP- correspondent Brian May. Na te hebben opgemerkt dat de inlichtingendienst helemaal niet ingenomen was met het door de Indonesische regering geor ganiseerde bezoek, volgt hier het tweede verslag van Brian May. DJAKARTA De plaatselijke leider van de inlichtingendienst, kolonel Budi Rachman, verbood vraaggesprekken met ieder van de 700 gevangenen, die in het door ons bezochte kamp waren onderge bracht. Z(jn ondergeschikten achtervolgden de verslaggevers als scha duwen. Maar de journalisten bleven oostindisch doof voor het opge wonden geroep in één groep te blijven. Zij ontglipten dwars door de nieuwe plantages om „nog een" plaatje van de gevangenen te schie ten. De gewapende bewakers wisten niet goed hoe zij met de situatie aan moesten. Het politieke gevangenenkamp op het eiland Buru. De mensen achter prikkeldraad. Met de hieronder volgende zesde Maar nu eerst de uitslag van vraag sluiten we de vierde week de ^erde week. Velen zijn weer van de Stern-quiz af. Deze vraag jjverjg in de weer geweest het heeft betrekking op een nieuw goecje antwoord op de zes vra- vervoermiddel, dat dezer dagen ggn |g vinden. Opvallend velen werd aangekondigd. Het is een zjjn daar jn geslaagd. Dat kan combinatie van een kleine auto- ^wee oorzaken hebben: Of de vra- bus en een taxi. gen zijn niet te moeilijk geweest In De Stem stond te lezen, dat de q{ de deeinemers verwerven zich bus stopt door de hand op te ste- al ))quizend" steeds routine. Meer ken. Wij dachten, dat het zou ge- m0'eite kost het schijnbaar een beuren als de chauffeur de rem- g0ede vraag te vinden. Denkt er men aanzet, maar u zult toch wel om ^et moet altijd een vraag begrepen hebben wat er bedoeld zijn> die betrekking heeft op iets werd. De buxi debuteert in een wat'in pe stem viel te lezen met, het zij nogmaals gezegd, het ant woord. Wanneer u de vragen goed hebt beantwoord moet uw formulier er ditmaal als volgt uit zien Het was tijdens een van deze on verwachte intermezzo's dat de jour nalisten de verrassende jeugd van veel gevangenen ontdekten. Een aan tal waren studenten. De meesten van de dertig ondervraagden waren dui delijk boeren. Verscheidenen van hen spraken hun taal zeer slecht. Het was onmo gelijk in deze mensen „kaderleden" te herkennen, zoals ze door generaal- majoor Sugih Arto waren aangeduid. Zichtbaar blij in de buitenlucht te zijn na vier jaar in gevangenissen, waar zij dikwijls helemaal in het don ker hebben gezeten, deden de mees te gevangenen met een glimlach hun werk, net of zij aan het picknicken waren. Zij waren allemaal in een goed hu meur. Sommigen hoopten dat het niet lang meer zou duren voordat hun vrouwen en kinderen zich bij hen zouden voegen. Allen ontkenden iets met de staatsgreep te maken te heb ben gehad. Eén van hen beweerde tot geen enkele communistische or ganisatie te hebben behoord. Een an der vertelde lid te zijn geweest van een communistische studentenorgani satie, maar, zo voegde hij eraan toe: „Ik ben ook een katholiek koorknaap- je geweest". Sommigen, die kenne lijk meer onderwijs hadden genoten, gingen zo ver bij het betuigen van hun onschuld dat zij beweerden hele maal niet op de hoogte te zijn ge weest van bepaalde politieke feiten, die iedereen in 1965 wel wist. Wel kregen de bezoekers toestem ming om onbelangrijke opmerkingen te maken tegen de schrijver Tur, professor Suprapto. de vroegere voor zitter van de Indonesische verenigin gen van juristen en Slamet Muljono, de voormalige onderminister van mijnbouw en lid van de pro-commu nistische vereniging van wetenschap pelijke werkers. Het drietal verscheen in de deur van een der dertig bamboehutten, die ieder een afmeting hebben van ongeveer 6.60 bij 33.60 meter. Alle drie zagen er redelijk fit uit. De heer Tur is, voorzover bekend, geen lid van de communistische partij ge weest, maar wel van de pro-com munistische schrijversvereniging Le- kra. De drie mannen waren van een ander kamp overgebracht. Dit kamp ligt ongeveer acht kilometer stroom opwaarts Er is iets geheimzinnigs met dit kamp, het zogenaamde „kamp-3" Volgens goed ingelichte kringen zou den zich onder de 800 bewoners van dit kamp. 300 intellectuelen bevinden. Volgens een hoge functionaris uit Djakarta zou echter de samenstelling van kamp-1 (700 gevangenen), kamp- 2 (1000 gevangenen) en kamp-3 (800 gevangenen) hetzelfde zijn. Generaal-majoor Sugih Arto, wees een verzoek om ook een bezoek aan kamp-3 te mogen brengen, botweg van de hand. Ze konden er eventueel wel op eigen gelegenheid naar toe gaan, maar door Djakarta zou niet worden gezorgd voor de terugreis naar de Indonesische hoofdstad. Een aantal journalisten had de in druk dat de bedoeling van het ge heimzinnige kamp-3 was, ongewenste linkse intellectuelen uit Djakarta weg te houden. Deze theorie vindt haar steun in een verklaring van de regering, waarin werd gezegd, dat de ze gemeenschap was opgericht „ver weg van de hoofdstad van het land met haar gevoelige politieke kli maat". De boeren in kamp-1 zouden in dit geval toe taak hebben voor het voed sel te zorgen voor degenen, wier spie ren niet zo goed zijn als hun herse nen. Enig „licht" in deze zaak kwam uit de mond van generaal-majoor Su gih Arto tijdens de terugreis van Am- bon naar Djakarta. In een meer ont spannen sfeer tegen het einde van deze vermoeiende tocht gaf de gene raal toe, dat alle gevangenen in kamp-3 middelbaar of hoger onder wijs hadden genoten. Op de vraag of deze gevangenen zouden worden geintegreerd in de politiek gerehabi liteerde gemeenschap die de regering zich voorstelt op het eiland Buru te vestigen, zei hij: „Wij willen trach ten ze een hersenspoeling te geven. Het is de eerste maal dat wij deze vraagstukken ernstig aanpakken". De generaal kon niet voorspellen wat de uiteindelijke vorm van de ne derzetting op het eiland over tien jaar zou zijn. Hij zei, dat de regering hoopte, dat de meeste gevangenen de vergissing van hun handelen zou- len gaan inzien. Als de „heropvoeding" van de ge vangenen goede resultaten zou af werpen, zouden zij meer vrijheid krij gen. De situatie zal na acht maanden opnieuw worden bezien, als de 2500 gevangenen zelf in hun levensonder houd zouden kunnen voorzien. Over enige tijd. maar dat zou van de om standigheden afhangen, zouden zij hun eigen stukjes grond krijgen om er huizen op te bouwen. Als zij dat zouden willen, konden hun gezinnen bij hen komen wonen. Tenslotte ver wacht men in Djakarta, dat de ge vangenen zich - onder toezicht - vrij mogen bewegen binnen een gebied van 100.000 hectaren. Later zouden zij, als hun heropvoeding is voltooid, het eiland mogen verlaten. Generaal-majoor Sugith Arto zei er niet bij, wanneer dit zou kunnen ge schieden maar hij wekte wel de in druk dat dit tijdstip nog te ver weg ligt om er nu al over te praten. Hij gaf toe. dat de jonge vrijgezellen, over wie geen statistisch gegevens beschikbaar zijn, binnen afzienbare tijd geen enkele vooruitzicht op een huwelijk hebben. De tachtig vrouwen uit „categorie-b" zouden op den duur naar het eiland woorden overgebracht samen met de overige van de tien duizenden gevangenen in deze groep. Tegen de tijd dat de gemeenschap zich voldoende zal hebben ontwikkeld om huwelijken mogelijk te maken, zullen deze vrouwen niet meer nodig zijn. „Zij zijn dan te oud", zei de ge neraal lachend. Hij deelde mee dat de regering in januari zal beginnen met nieuw land op Buru op te meten voor de vestiging van nog eens 5000 gevangenen. Ondertussen zijn de gevanggen in de drie eerste kampen geheel en al verstoken van contact met de bui- teè Zij hebben geen radio's of boeken, hoewel aan de intellectuelen zorgvuldig uitgezochte literatuur is toegezegd. Zij kunnen niet naar huis schrijven omdat, zo legde generaal- majoor Sugih Arto uit, de financiën van de nedertetting dit niet toela ten. Zij hebben geen radio's of zou schrijven, zou dit aan postzegels, papier en potloden 900 gulden kosten. De gevangenen mogen wel - gecen sureerde - brieven ontvangen. De eni ge afleiding voor de gevangenen be staat tot dusver uit twee stel game- laninstrumenten. De gitaren zijn ter plaatse gemaakt. Op het ogenblik ontvangen de ge vangenen een vastgesteld rantsoen van rijst en gezouten vis. Zij kregen gereedschappen, kookgerei, slaap- matten, muskietengaas en andere van de meest noodzakelijke goederen. De gevangenen dragen geen schoe nen. Velen van hen hebben huid aandoeningen op hun voeten. Deze hebben zij opgelopen bij het oprui men van de moerassen, die besmet zijn door malariamuskieten. Voor al le gevangenen is het leven thans be ter dan een paar maanden geleden. De houding van de meeste gevange- nen wordt het beste tot uitdrukking gébracht door een van hen, die op de vraag van een verslaggever „baik disini?" (is het goed hier?) het vlug ge antwoord gaf: „baik disana" (het is goed daar, d.w.z. buiten het kamp). De meesten van de ondervraagde gevangenen zeiden dat hun grootste wens was met hun gezinnen te wor den herenigd. Dit verlangen open baarde zich doordat zij herhaaldelijk vroegen: „ketika pulang?", Wanneer gaan wij naar huis?. Het interieur van een van de gevangenen-barakken. (ADVERTENTIE) rente tot Bij Van Lanschot maakt U 7 'At rente op Spaar- deposito's (vanaf f 2000,-; 2 jaar vast). Maar ook met kleinere bedragen en voor kortere termijn is de rente aantrekkelijk. 6%%-5M-5%%-4%%* *al met een inleg vanaf f 100,-. In al deze gevallen zijn de voorwaarden voor op vraging gunstig. Waar U ook woont, storten en opnemen kan heel eenvoudig per giro. Vraag de folder „Méér rente van Uw geld". 's-Hertogenbosch, Hoge Steenweg 27-31; Tel. (04100) 22321, Postgiro 1117570 - Eindhoven, Keizersgracht 17 en Lim burglaan 20a, Tel. (040) 27442, Postgiro 1130570 - Tilburg, Stationsstraat 17, Tel. (04250) 38745, Postgiro 1140570 - Vught, Van Voorst tot Voorststraat 1, Tel. (04100) 34775, Postgiro 1104500 Affiliaties: Amsterdam: Vermeer Co. Bankiers, Heren gracht 199-201. Tel. (020) 248486, Postgiro 3656, Gemeen tegiro A 13656 Roosendaal: J. Luykx Bankiers, Molen straat 8, Tel. (01650) 34994, Postgiro 1065831 - Den Haag: Staal Co., Lange Houtstraat 8, Tel. (070) 183340, Postgiro 473501 rant in elk °PZ' (Van onze redactie buitenland) DEN HAAG Er is weinig kans dat de Japanse socialistische partij vandaag veel steur zal krijgen voor haar plannen, een ongewapende neu trale mogendheid van Japan te ma ken als de ongeveer 70 miljoen kies gerechtigden hun keuze maken uit meer dan 900 kandidaten voor het 486 zetels tellende Japanse lagerhuis. Premier Eisako Sato heeft de ver kiezingen uitgeschreven in de ver ting dat zijn partij, de regerende li beraal democratische partij, een ster kere positie zal verwerven na het in vele ogen succesrijke bezoek van Sa to aan Washington, verleden maand, ton AMERIKA DE TEAVE VAN toen in Amerika de teruggave van 't eiland Okinawa in 1972 aan Japan beloofde Zijn kans op verkiezings winst is des te groter daar hij een onderling sterk verdeelde oppositie tegenover zich heeft. Bovendien menen waarnemers dat het conservatisme van een groot deel van het Japanse kiezerspubliek, dat de liberaal-democraten al zeer lang in het zadel heeft gehouden, plus het feit dat de verkiezingen vallen in de feestdagen rondom nieuwjaar, zullen werken. De kritiek van Sato's politieke te genstanders richt zich onder meer op diens goed betrekkingen met, Ame rika. Zijn reis naar Washington, die enerzijds een reclame voor hem was (de teruggave van Okinawa), is voor de oppositie juist aanleiding te vre zen dat Japan verzeilt in een allian tie met Amerika voor nieuwe impe rialistische agressie en gewikkeld kan raken in een Aziatische oorlog. Deze angst wordt mede ingegeven door de felle aanvallen op het in Washington bereikte akkoord van de kant van de Chinese pers, die sprak van een tegen China gericht kom- plot. Daartegenover wijzen Japanse re geringskringen op het feit, dat Chi na dezer dagen de Japanse journa list Keiji Samejima, die achttien maanden in Peking gevangen zat, heeft vrijgelaten. Men ziet hierin een verzoenend gebaar van China. Centraal in de verkiezingsstrijd staat nu het veiligheidsverdrag tus sen de Verenigde Staten en Japan, dat in 1970 „zonder tegenbericht" au tomatisch wordt verlengd. De oppositiepartijen zijn alle voor opzegging van dat verdrag of tenmin ste voor herziening daarvan. De so cialistische partij wil het verdrag be ëindigen, niet-aanvalsverdragen slui ten met Amerika, Rusland en China en uiteindelijk naar een ongewapen de neutraliteit toewerken. De com munistische partij is uieraard ook voor opzegging van het verdrag. De sociaal-democratische partij wil het verdrag wel verlangen, maar tegelij kertijd de Amerikaanse bases in Ja- tt- pan zien opgeheven, terwijl de boed- lvaneikO dhistische Komeito-partij etappesge- wijze afbraak van 't verdrag bepleit. De socialisten zien de verkiezingen met angstige voorgevoelens tegemoet. In het nu ontbonden parlement vormden zij met 137 zetels de op een na grootste partij, maar de laatste ja ren hebben zij heel wat aanhang ver loren b(j plaatselijke en algemene verkiezingen. Veel terrein moesten zij afstaan aan het centrum: de so- ciaal-democraten en de boeddhisti sche Komeito-partij. In 1968 leidde de socialistische ne derlaag, bij de senaatsverkiezingen tot een wisseling in de partijleiding, maar de verwachte hervormingen zijn tot nu toe uitgebleven. De inter ne tegenstellingen zijn te groot om nu iets te bereiken. Het gehele linkse front vertoont trouwens breukvlakken. Het is on waarschijnlijk dat in het komende jaar een gemeenschappelijke actie van de linkse oppositie zal worden gevoerd, zoals in 1960, toen de socia listische en de communistische par tij samen met de studentenbond Zen gakoeren en de vakbondsorganisa tie Sohio de regering van premier Kisji ten val wisten te brengen. nieuwe woonwijk in Emmen. Weet u wanneer dat is 1 Februari 1970 2 Maart 1970 3 Zomer 1970. Hier volgt in het kort de herhaling van de vijf voorgaande vragen van deze week (de vierde): Voor welke grammofoonplaat be stond er zoveel belangstelling dat er binnen enkele dagen dertigduizend van werden verkocht MAANDAG VRAAG 1 1 Mijn stil verdriet 2 Moeder daar zit een muis in de hoek 3 Hallo meneer de Uil. DINSDAG VRAAG 2 In welk shirt speelt het nationale Belgisch elftal voortaan 1 rood zwart gestreept 2 zwart geel rood 3 wit met driekleurige boord. WOENSDAG VRAAG 3 Wat was het beroep van de Austra liër, die onder bedreiging met een ongewoon wapen, een bedrag van zeventienhonderd gulden kwijt raakto 1 restaurateur 2 winkelier 3 kassier DONDERDAG VRAAG 4 Waar bestond een lusteloze stemming voor internationale waarden 1 Op het Binnenhof 2 Op Beursplein 5 3 Op de Nato-conferentie VRIJDAG VRAAG 5 Wie adviseerde: „Om een kerstboom goed op- te kunnen zetten moet je heel lang naar de piek kijken," 1 Merijn 2 Henk Egbers 3 M. van Bijnen Hieronder treft u het deelnemers formulier aan. Nog een korte uit eenzetting over de verdere gang van zaken. Nadat u de zes kruis jes in de naar uw mening juiste kolommen hebt geplaatst moet u ook een vraag, die betrekking heeft op iets, dat u in De Stem hebt gevonden, invullen plus daarbij het antwoord. Geen drie antwoorden, zoals wij het doen, maar één; alleen het goede. Het formulier op een met twintig cent gefrankeerde briefkaart plakken, adresseren aan De Stem, postbus 229 Breda onder motto Stem-quiz en die briefkaart zo danig verzenden, dat deze uiter lijk dinsdagavond 30 december om 24.00 uur in ons bezit is. In de krant van vrijdag 2 januari volgt dan de uitslag. 2 3 VRAAG 1 VRAAG 2 VRAAG 3 VRAAG 4 VRAAG 5 VRAAG 6 Er waren drieëntwintig prijzen beschikbaar drie geldprijzen en twintig pakketten met allerlei zoete en hartige lekkernijen, die vooral op oudejaarsavond goed van pas zullen komen en die, naar we veronderstellen, veel zul len bijdragen tot een geslaagde oude j aars viering. De namen van de winnaars zijn Eerste prijs 250,— mevrouw Ver hoeven, Baliëndijk 69, Breda; tweede prijs 100,— B. R. M. Schuren, Bos- sestraat 149, Boschkapelle (Z.), der de prijs 50,A. v. d. Last, Mar grietstraat 45, Raamsdonksveer. De verrassingsgeschenken naar gingen J. A. Klep, Kamerijkstraat 20, Etten- Leur; C. G. Becht, Lourdesplein 18. Bergen op Zoom; C. M. Dubbelman Nieuwlandsedijk 26, Lage Zwaluwe L. A. M. Gillis, De la Sallestraat 11. Baarle Nassau; J. J. v. d. Merbel Prinses Irenestraat 9, Dinteloord; F. Aerts, Hulsterweg 128, Terhole (pos Hulst); J. J. Jacobs, Leuvenaarstraa 69b, Breda; G. v. Es-v. Dongen, Heu velstraat 12, Dongen; C. Suijkerbuijk, Markt 11, Ossendrecht; A. L. Heijens. Hengstdijksekeiweg 4, Hengstdijk mevrouw A. BoUe-Duinker, Haven 56, Aardenburg; A. Harst, Molen straat 129, Zundert; mevrouw G. J. v. Well-Poppe, Seringenstraat 15, Oos terhout; mevrouw C. Goense-van Stee, Dijkstraat 7, Lewedorp; L. Boe ren, Dahliastraat 21, St.-Willebrord; Radix, Spadestraat 6, Breda; A. B. M. Broeders, Willem IH-straat 31, Zevenbergen; A. J. Hertogh, Kelder mansstraat 16, Wouw; mevrouw M. H. Verduin-Verheyen Kraaien- bergsestraat 13, Ulvenliout en A. Westendorp, Anemoonstraat 9, Putte. (ADVERTENTIE) „2)ePA Een klasse apart omdat we ze zelf maken Dus ook meer service en voordeliger! BREDA: Ginnekenweg 35, Tel. 36834. ROOSENDAAL: Hoogstraat 32, Tel. 37503. Meer hoop op stemmenwinst er voor de centrumpartijen. De so ciaal-democraten die in het huidi ge parlement 31 zetels bezitten, heb ben afgelopen tijd terrein herwonnen. Bepaald hoge verwachtingen koes- terd de Komeito-partij (,.schone-re- geringspartij"), die bij haar eerste deelneming aan de verkiezingen van 1967 direct 25 zetels in de wacht sleepte. De Komeito is de in 1964 opgerich te politieke groepering van de mili tante boeddhistische organisatie „Soka Gakkai" („waardeschep pende maatschappij"). In juli van dit jaar kreeg zij bij de verkie zingen voor de gemeenteraad van To kio de op een na grootste fractie in de raad Voor de komende verkie zingen heeft de Komeito in 76 distric ten kandidaten gesteld. Zij hoopt cir ca 50 zei els te behalen en daarmee m het parlement de derde partij in grootte te worden. ^Aangezien premier Sato waarschijn lijk de verkiezingen zal winnen, moei men de komende jaren nog niet vee' veranderingen in de Japanse politiek verwachten. De vragen be antwoorden met een X in één van de vakjes r 2 Uw eigen vraag VRAAG 1 VRAAG 2 ii VRAAG 3 NAAM en VOORLETTER® INZENDER VRAAG 4 ADRES VRAAG 5 WOONPLAATS VRAAG 6 (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 9