a-breda
TOR
NIEUW BOEKJE VAN PIETER VAN DER MEER DE WALCHEREN (89)
„Je moet op de
liefde
verliefd zijn"
u
boMNV
TWEEDE KAMER AKKOORD
MET WACHTLIJSTEN
Lekker stoken zonder
schoorsteen!
Kerst I
Kerst II
n
öYlUlA
J ij
Tweede studiejaar medische faculteiten
Kerst III
Kerst IV
MIJNS INZIENS
Johan Winkler
AREN
ISTENTEN
iteenenhoofd 36, breda
BRABANT
door
ibriek
N.V.
IPELMAKERS
Houding
Begrijpen
klei" tot grootJ
IE STEM VAN WOENSDAG 24 DECEMBER 1969
15
14
PO uur
DO uur
jr
uur 's avonds.
Besloten)
projecten uitvoert op het
Log en bouw en de utiliteits-
iënteerd op Zuid-Nederland
voor de sector utiliteits-
«•en medewerker die in staat
leningen op te stellen voor
de gebieden. Om een goed
rloop van de kosten zal hij
de werken overleg kunnen
i aanwijzigingen en zonodig
In hij moet contacten met
Iers kunnen onderhouden.
Sing en een gedegen kennis
..eningen en plantechnieken.
schriftelijke sollicitaties te-
teda) eengezinswoningen met
Igebouwde berging, 3 slaap-
•te bergruimte. Veel betege-
Irrijstaande herenhuizen met
■keuken in Bauknecht-stijl, 4
a-ichte badkamer, zolderber-
per plm. 2.000,
brden vrijblijvend verstrekt
W0NIN6 BOUW 6R0ND
MAKELAAR 011 N.V.
LEfOON. 01600 - 3 1112
OOSTERHOUT „Je moet op de liefde verliefd zijn". Misschien zijn er, die deze woor
den uit de mond van een 89-jarige monnik wat argwanend beluisteren. Als ze ergens on
verdacht klinken, dan is het wel bij Pieter van der Meer de Walcheren. In een tijd, waarin
liet woord „liefde" duidelijk een versmalling ondergaan heeft, is hij in staat dit begrip weer
op zijn volle waarden te toetsen. Hij spreekt vanuit de ervaring van vijftig jaar huwelijk en
ruim twaalf jaar priester-kloosterleven. Maar in de kern maakt het voor hem geen verschil
of het om de gehuwde leek of de celibataire priester in hem of de anderen gaat (het is een
vormen-verschil), omdat centraal staat de méns, geinspireerd door de mens-geworden Chris
tus-figuur.
Dat is te lezen in het boekje vol korte notities, dat hij dit jaar uitgaf en waarvan inmiddels de tweede
druk verschenen is: „Maak alles nieuw" („God is de eeuwige vernieuwer"). Dat is te beluisteren in het
gesprek, dat we met hem hebben. Dat horen de talrijken, die hem in de Oosterhoutse Paulus-abdjj nog op
zoeken om te praten en advies te ontvangen. („Er zijn dagen, dat ik de spreekkamer niet uitkom. Ze ko
men uit alle delen van het land; uit alle werelddelen").
'it mijn luie stoel kijk ik mijn
kerstkamer rond. Buiten is het
echt winterweer, maar ik heb ae
centrale verwarming toch maar even
afgedraaid, het begon dl te warm te
worden. Naast me liggen de kranten
van de laatste dagen lekker dikke
kranten, want de winkels, de waren
huizen en de supermarkten hadden
soms wel twee pagina's nodig om
hun kerstwaar aan te prijzen: de
plumpuddingen en de rollades en ae
kerstkransen, de nieuwste elektrische
messeslijpers en scheer apparaten, de
kostelijkste lingerie, goud dat neus
niet zo duur is, wild in blik en wild
in natura en méér sherry dan heel
Spanje produceert.
Wat we van dit alles tijdig hebben
ingeslagen staat veilig in de provi
siekast opgestapeld, en wanneer
straks de bakker de kerstbestelling
is komen brengen, kan het feest be
ginnen, bij de grammofoon liggen de
nieuwste platen al klaar voor het
geval geen van de vier TV-program-
ma's waaruit wij kunnen kiezen ons
aanstaat.
„Waarom hebt u me vannacht
I niet gewaarschuwd, toen u niet kon
slapen?" vraagt zijn „lijfwacht"
broeder Mattheus. „Niets ervan",
zegt pater Pieter, „jonge kerels moe
ten 's nachts slapen. Ik heb het hier
best op mijn cel. Af en toe een Gau-
loise en een slokje wijn houdt me
goed". Heimwee naar Frankrijk?
Namen van vrienden als Maritain en
Léon Bloy vallen. Herinneringen aan
de Franse volksbuurt waarin hij op
groeide.
„Veel aan vroeger denken? Nee,
daar heb ik geen tijd voor. Ik ben
dankbaar voor mijn verleden, om
dat ik toen ménsen heb leren ken
nen. Van mensen heb leren houden.
Ik ben socialist, anarchist en weet ik
veel geweest; alleen omdat het mij
om de méns ging. Maar ik ben blij,
dat ik nog leef, want het is nu een
geweldige tijd; ook voor de kerk"
Ik vermoed een soort conflict tus-
sen de Vader en de Zoon over het
lijden van de mensen. God de Va
der had nog ouderwetse opvattin
gen over het lijden als een soort
straf. De zoon zegt: Dat klopt niet
meer. Gij hebt geen ervaringen van
het mensenleed. En dat is nodig,
daarom ga ik mens worden.
(Vit: Maak alles nieuia).
priester.
Het is een ramp, dat de meeste
priesters de vrouw niet kennen. Op
de seminaries is het mens-zijn ver
waarloosd. Christus is meng gewor
den, zonder bijvoeglijk naamwoord.
De eerste openbare daad Van Chris
tus was naar een bruiloft gaan, maar
de kerk heeft haar eigen rijkdom ver
knoeid. De liturgie van het huwelijk
is prachtig. In woorden weet de kerk
het wel, maar de daden zijn mis
lukt.
Christus zegt: Ik ben het Leven:
Hij heeft niet gezegd: Ik ben de
theologie.
(Uit: Maak alles nieuw
Waarom moet het leven dood
gaan? Dat is helemaal tegen het
wezen, het zijn van het leven-Le
ven wil: Eeuwigheid, onsterflijk
heid: Evenals liefde. Bewust leven
zonder eeuwigheid, zon der duur is
ondenkbaar, is absolute ongerijmd
heid. En toch ligt het lichaam van
een gestorven mede-broeder le
venloos en doodstil op het bed
Een lichaam van stilte. En dat is
dan het mysterie van leven en
liefde?
(Uit: Maak alles nieuw)
Lbricage van huishoudelijke ap-
|f, kwaliteitskontrole
lin aanmerking personen van 26
laai, met ruime ervaring ais ge-
lap-stempelmaker.
lin aanmerking personen van
laar. Zij die diploma U.T.S.
ibardige opleiding hebben gen
voorkeur.
llijks van 8.00 tot 12.00 uur w
fiO uur bij Afd. PersoneelszaKen,
Breda. Tel. 01600-32850,
„Maak alles nieuw", staat in het
laatste boek van de bijbel, de apoca-
lyps. Ja, het christendom kan een
gist zijn in deze wereld. Maar dan
moeten we wel in de gaiten houden
dat Christus niet als theoloog, als
pastoor of kapelaan mens geworden
is. Iemand, die priester is moet daar
om op de eerste plaats totaal méns
zijn. Ik ben ervoor dat Ze in bepaalde
gevallen getrouwd zijn; het betekent
een geestelijke en menselijke verrij
king. Het is een ziekteverschijnsel
van de kerk alg het celibaat als een
van de hoofdpunten beschouwd
wordt. Het l< vreselijk ongelukkig
als de paus met de laatste kerst
boodschap weer een eenzijdig plei
dooi houdt voor het celibaat. Bij ons
thuis woonde vroeger een Oosterse
pope met zijn vrouw. In het oosten
hebben de mensen helemaal geen
vertrouwen in de niet-getrouwde
Het huwelijk is; het zijn van de
ander. Daar is de priester voor ge
boren. Ik zou hier niet zitten en pries
ter zijn als ik niet Christine tot mijn
vrouw had gehad. Het echte huwelijk
is eigenlijk priesterschap, omdat het
de liefde groeien laat, die aan de ba
sis van alles moet staan. Liefde
moet groeien. Ik houd meer van je,
dan vijftig jaar geleden, zei mijn
vrouw toen ze stierf".
De eeuwig verliefde kerel, gek
scheren zijn confraters. Met zijn
89 jaren achter zich zegt hij: „Oud
worden is voor mij geen probleem".
Hoewel hij met een zuiver hand
schrift nog notities maakt op een
blaadje voor zich, js zijn gezichtsver
mogen zeer miniem geworden. Er
moet voorgelezen worden. Twee
maal in de week komt zijn dochter
Anne-Marie hem voorlezen. Aan de
telefoon zegt ze: „U moet nu naar
vader gaan. Hij is op het ogenblik
zeer goed en formuleert zijn gedach
ten zeer helder. Vanmiddag hebben
we samen nog Mauriac gelezen. In
oktober zag het er zeer bedenkelijk
uit met zijn gezondheid".
Oud worden geen probleem. Waar
om voor velen wèl? „Omdat er geen
liefde voor het leven is", is het be
wuste antwoord: „De mateloosheid
van liefhebben; de verbondenheid
met medeschepselen in liefde maakt
het ouder worden gemakkelijker.
Begin te houden van de mensen, die
boven je staan. Zoals Christus moet
je je kapot late® maken door de
liefde".
dit proces gepaard gaat verontrus
ten mij niet. Het enige wat ik
engiszins mis in het huidige Ne
derlandse katholicisme is een per
soonlijker en peTSonalistischer be
schouwingswijze.
(Uit: Maak alles nieuw).
„Liefde is kracht", zo springt hij
veirder met zijn gedachten. „Liefde is
geen gemoedelijkheid of sentimenta
liteit. De liefde is niet poeslief, zoals
vaak gedacht wordt. Liefde is schep
pende kracht. Dat zijn we een beetje
kwijt geraakt in het christendom,
waar de liefde teveel troost bete
kent en poeslief is geworden".
Wat denkt Pieter van der Meer de
Walcheren over revolutionaire krach
ten die bijvoorbeeld bezig zijn in de
studentenwereld en de Nederlandse
kerk; krachten die met „links" be
noemd worden? „Daar is moeilijk
een algemeen oordeel over te ge
ven" meent hij. „Je moet iedere keer
de vent zelf zien. Belangrijk is dan
hoe is zijn houding tegenover de
méns. Is zijn houding tegenover de
méns goed, dan mag en moet vaak
zijn houding krachtig zijn".
Hij is ervan overtuigd, dat de
krachten, die in de Nederlandse
ke-kprovineie werkzaam zijn over 't
algemeen vanuit een krachtige liefde
geboren worden. „Christus was geen
rechtse of centrumfiguur, maar ui
terst links in zijn tijd Maar hij
stond wel open voor de stumpers, de
zoekers en de twijfelaars.
Ik ben volstrekt optimistisch. Het
oorspronkelijke van Nederland is
dat het een overgang doormaakt
van een statisch naar een dyna
misch christendom. Het Nederland
se volk heeft zijn eigen aard ont
dekt. De verschijnselen waarmee
„O ja, er staan grote groepen in
de kou. Je moet mét deze mensen
in de kou gaan staan. Dat is een hon-
denbaan. Dan wordt 't wel duidelijk
dat priester-zijn geen beroep is. Je
moet deze mensen onrustig en onte
vreden maken met een wereld, waar
in de maatschappij niet meer gein
spireerd wordt door de liefde als
scheppende kracht. We leven in een
tijd, dat er stukken gemaakt moeten
worden, maar zonder eigen bevredi
ging te zoeken. Je bent verantwoor
delijk, maar je weet meestal niet
voor wie. Luther brak ook. En dat
bijvoorbeeld de augustijnen met hun
hervormingen wat overdrijven kan
geen kwaad. Er moeten voorlopers
zijn. Ze krijgen wel op hun donder,
maar er zit winst in. Zoals het nu is
kan het niet doorgaan. Het is een ge
weldige tijd
Jezus komt weer op aarde. Hij
woont een mis bij en begrijpt er
niet veel van.
(Uit: Maak alles nieuw).
Tijd van geestelijke armoede?
„Nou em of! Dat kan alleen gevuld
worden door het echte evangelie. El
ke ochtend laat ik me hier het evan
gelie voorlezen. Het nieuwe testa
ment is het beste voor mij in deze
tijd. Gehuwden zouden het samen
meer moeten lezen. Op de tweede
plaats komt de mis. Veranderingen
kunnen me niet schelen, dat is het
uiterlijke kleed. Ja, veel mensen ra
ken inderdaad verward door die ui
terlijke veranderingen, omdat ze in
hét verleden ook aan het uiterlijke
vastzaten en er doorheen het wezen
lijke niet ontdekt hebben".
„Op de derde plaats komt de
biècht. Ja. Het is in het verleden ver
pest, omdat er te weinig het puur
menselijke van Christus in door
sprak.
Een voorbeeld van nog een pure
mens?" even stilte Helder
Camara, daar houd ik van. Dat is
een mens". En dan weer het oude
thema; „Veel priesters hebben hun
mens-zijn gedood. Hartstocht en be-
roerigheid hegrijpen ze niet goed
meer. Vooral bij jonge priesters mis
ik het mens-zijn".
De vrije daad van Anne-Marie
moet geen breuk zijn, maar een
voortzetting van haar leven van
35 jaar in het klooster; het mag
geen teruggang zijn, maar een op
waartse richting naar steeds méér
leven. Is het experiment van Anne-
Marie winst of verlies? Ik zeg: dat
is het risico, het avontuur van het
leven. Het onverwachte. Daarvoor
moet je scheppend kunstenaar zijn:
een daad stellen. En het klooster
leven is een conservenblik je ge-
worden.
(Uit: Maak alles nieuw)
Jonge mensen; „Een van mijn
rijke herinneringen heb ik aan de a-
vomd, toen ik vorig jaar voor 150
hippies in Tilburg sprak. Zo in mijn
habijt". Hij trekt dit wat vaster om
zich heen in de niet al te warme
cel. „Ik ben van de oude stempel;
anderen lopen in colbert. Ik heb in
ieder geval een degelijker pak aan
dan dat flodderspul van jullie, heb
ik ze toen gezegd. Je kon ze alles
zeggen. Nog nooit zo'n aandachtig
publiek gehad. Donderend applaus.
Wat me zo getroffen heeft; ze vinden
nergens gehoor. En ze hebben hon
ger. Naar God! Zonder dat ze het
zelf weten. Het Godsbeeld is kapot
gegaan in de afwezige liefde van de
medemens. Veel jonge mensen mis
sen wezenlijke dingen van het leven.
Zoals? Velen zijn nooit echt verliefd
geweest. Nooit echt gek geweest,
het recht gehad om zich te vergis
sen.
„Pater Pietej- zijn er nog dingen,
die je ambieert?, vroeg bisschop
Ernst me enige tijd geleden. Ik: Nee,
alleen in liefde te sterven. Ik wil
geen pastoor, bisschop of paus wor
den, want dat zijn geen banen voor
deze tijd. Bisschop Ernst is overigens
een man, die wil begrijpen. Dat is
zoveel waard
Ik ben révolté. Wat moet dat? De
dood van de bisschop De Vet?
Donderdag heb ik de hele recrea
tie naast hem gezeten. En nu is
hij weg. En dat noemen ze voor
zienigheid. Ik weet geen raad met
het „bestuur van God".
(Uit: Maak alles nieuto).
Dat er iets overblijft van de kerk
is zeker. Ik ben geen profeet. Ma-ar
Christus blijft. In welke vorm is van
weinig belang. Voorwaarde is dat we
van het christendom weer een crea
tief christendom maken. We waren
nummers. Het leven is niet vastge
steld. Leven is verandering, is ver
nieuwing. Centraal staat hierbij de
mens; iedere mens. Of het nu een
moordenaar of hoer is. We moeten
vap allen proberen te houden".
Het is niet voor niets dat de fi
guur van de goede moordenaar naast
het kruis van Christus (Dismas heet
te hij in de middeleeuwen) pater Pie
ter zo boeit. „Ik houd van al die ke
rels". Daarom is hij alweer bezig
aan een nieuw boek over deze goede
moordenaar.
Sartre, die in zekere zin kapot
gaat, in zijn schrijven aan het lij
den van anderen, is dichter bij
Christus, loopt naast hem en met
hem mee, meer dan de religieuzen
wier beroep en ambacht God is.
(Uit: Maak alles nieuw)
Eigenlijk is pater Pieter te lang
aan het woord geweest. Maar wan
neer hij over deze onderwerpen praat
vergeet hij de tijd; zoals de liefde
tijdloos is en van alle tijden zou moe
ten zijn. Omdat hij niet meer kan
lezen moet hij erover praten. Het is
alsof hij met zichzelf praat, zoals we
bij het lezen van een goed boek doen.
Nog even moet hij kwijt; „Ik voel
me hier helemaal op mijn plaats. Ik
bloei hier helemaal op tot in de voe
gen van mijn leven. Ik leef zonder
krampen met God.
HENK EGBERS
1 tot een
11
|ve
Kjf
r
ferweg 5,
Itaat er de
pcasions
lag) van
1.30 uur.
1
PU
(Van onzi parlementaire redactie)
DEN HAAG Vrijwel de gehele
tweede Kamer gaat akkoord met
plan van minister Veringa (On-
derwijsen Wetenschappen) wacht
lijsten in te stellen voor het tweede
studiejaar aan medische faculteiten,
vanwege het grote aanbod studenten
en het geringe aantal practicum
plaatsen. Dit bljjkt uit een verslag
°ver het betreffende wetsontwero
vun de Kamercommissie voor On
derwijs.
De KVP legt zich noodgedwongen
eer by de wachtlijstregeling, voor-
dlook omdat de kwaliteit van het
ls™ onderwijs door een te groot
nood studenten onder druk zou
Komen te staan. De KVP-ers willen
weten over het mogelijke
tetef studenten met goede resulta-
l°°.r n Ptopaedeutisch examen
Wa bet eerste jaar), die toch geen
Plaats in het tweede jaar zullen
krijgen omdat een wachtlijst-kandi
daat vóór hem gaat.
Ook de PvdA gaat akkoord met
de noodmaatregel. Wel vinden de
socialisten dat minister Veringa
meer maatregelen moe' nemen om
de wachtlijsten zo gauw mogelijk
weer te kunnen aanschaffen. Als de
minister zulke maatregelen niet in
het vooruitzicht stelt, zal de PvdA-
tractie dr wachtlijstregeling niet
goedkeuren.
ARP en CHU hebben bezwaar te
gen de selectiemethode van de eer
ste jaars Minister Veringa wil de
studenten met de beste resultaten
bij hun propaedeutisch examen laten
voorgaan De ARP ziet hierin een
numerus elausus, gericht tegen de
studenten die met de hakken over
de sloot komen. De CHU vindt dat
er geen verschil moet worden ge
maakt tussen geslaagden en ge
slaagden. Alle geslaagden, met goe
de of minder goede cijfers, hebben
evenveel recht hun studie voort te
zetten. Loting is daarom de eerlijk
ste methode, aldus de CHU-fractie.
Ook de VVD is niet tevreden met
de selectiemethode die minister Ve
ringa voorstelt. Bovendien willen zij
een volwaardig studieprogramma
voor degenen die op de wachtlijst
komen. Andere faculteiten, bijvoor
beeld die in de maatschappijvakken,
zouden hierbij moeten worden inge
schakeld
D'66 heeft geen principiële bezwa
ren tegen een wachtlijst als tijdelij
ke oplossing. Wel wil zij dat de se
lectie geschiedt door een landelijk
examen, dat onder alle eerstejaars
medische studenten in het land
wordt afgenomen. De PSP is tegen
de wachtlijst, omdat zij elke beper
king van toelating tot welke vorm
van onderwijs dan ook, alleen juist
vindt wanneer geschiktheid voor de
onderwijsvorm als maatstaf wordt
gebruikt.
(ADVERTENTIE)
Met DRUgasar gasverwarming,
op de buitenlucht aangesloten dooreen
opening in de buitenmuur.
«jy;- - -mMi Meer dan 40 verschillende uitvoeringen
'n DRUgasar
werkt tegen de
buitenmuur
Koninklijke Fabrieken Diepenbrock Reigers N.V», U!ft 1
Üit mijn luie stoel kijk ik mijn
kerstkamer rond en dan in
eens verandert alles om mij heen:
ik zit nog altijd in die kamermaar
inplaats van 1969 is het 1944, pre
cies een kwart eeuw terug. De tele
visie ontbreektook de grammofoon
is er nog niet, en inplaats vai de
stapel dikke kranten naast mijn stoel
ligt op mijn knieën het kleine ille
gale stencilkraantje ik ben er net
mee thuis gekomen en moet het
straks verder brengen naar een ver
trouwd adres. Mijn versleten jas heb
ik maar aangehouden, het is koud in
de kamerde centrale verwarming
brandt allang niet meer en het nood-
kacheltje doet het niet, straks tegen
etenstijd begint weer het eindeloze
gepruts met die houtspaanders om
het ding aan te krijgen, als de schra
le kost moet opgewarmd.
Van eer boer in Ameide heeft de
vriend met wie we ons eten delen
zowaar toch nog een half mud aard
appelen losgekregen honderdvijf
tig gulden heeft het gekost, en nu
is het uit, zei de vent, ik wacht nou
tot er in Amsterdam zo'n honger is
dat ik ze lekker per stuk kan verko
pen.
Aardappelen, met dat stuk kool
raap dat mijn vrouw op de kop heeft
kunnen tikken dat wordt dus het
kerstmaal, en dan maar zo gauw
mogelijk onder de dekens, weg uit
de ellende van de koude, donkere
kamer met dat sputterende kaarsje
uit brillantine de enige verlich
ting, als je het walmende ding op
een spiegeltje zet kun je er mis
schien nog bij lezen.
fio was het 25 jaar geleden, en ook
omdat ik die zakagenda van
toen nog eens voor de dag haalde
herleefde het allemaal weer. De
hongerwinter in het grauwe, mistige
Amsterdam. De ijzige straten, waar
uit ook het laatste verkeer bezig was
te verdwijnen. Het geklikklak van
houten sandalen en het sloffend
marcheren van telkens een troep
Duitse soldaten sloffend, want
met de bravoure is het gedaan, al
dauerde hun radio van toch nog
overwinningen in het onverwachte
Ardennenoffensief, en het is vooral
dat offensief dat we niet meer kun
nen verdragen, dat we niet meer
kunnen hébben: wordt alle hoop op
de Duitse nederlaag dan toch nog
beschaamd?
Er staan in die oude agenda maar
heel korte zinnetjes, zóveel plaats
was er niet in dat kleine boekje,
maar wat er staat is genoeg: gladde
straten, laatste gaspitje begeeft zich,
nog geen aardappelen, ontbijt zon
der thee, twintig handgedraaide si
garetten voor tien gulden, die en die
bij razzia gegrepen, krimpend van
de maagpijn naar bed, tandvleesont
steking door vitaminegebrek zegt de
dokter, schrijfmachines gevorderd,
zag een kind een brood stelen, ver
geefs op beloofd hout gewacht, zag
bakkerswinkel plunderen, zag
schuilkelders slopen vanwege het
hout...
Jn tientallen boeken over de oorlog
-en de bezetting staat het allemaal
veel gedetailleerder vermeld, maar
de sobere notities in zo'n eigen agen
da doen je oneindig veel meer.
Je leest in diezelfde agenda aller
lei namen of (veiligheidshalve) aan
duidingen van namen: Dé, Jan,
Geert, Lien, GodertLouise soms
zie ik ze weer voor me, van anderen
blijft de naam slechts een naam, de
drager ervan is vergeten. Wat was
er met hen?
J7ii dan zit ik weer in de kamer van
nutussen wat toch eigenlijk,
maar een heel vreemde kerstover
vloed is: een weelde en een rijkdom
zoals geen mens die toen, in die
hongerige kersttijd van een kwart
eeuw geledenooit voor mogelijk
zou hebben gehouden.
Het is bepaald anders dan toen
met dat kerstmaal van één aardap
pel en een stuk koolraaphet is
kortom toch wel iets om dank
baar voor te zijn.
Maar of we, om dan maar die TV-
reclame te citerenhet ook VER
DIEND hebben?
