ofden
Westcoast
in
Eindliovens
Van Abbe
museum
GEKRAKEEL OM „GANGREEN"
Lekker stoken zonder
iteen!
schoor si
rs
d
ZESTIG WERKEN VAN TWINTIG KUNSTENAARS
Geen auto meer veilig
voor Franse politie
Uitstoting
Grieken
land wordt
dubbeltje
op
z n
kant
REMBRANDTEXPOSITIE
SEAAI ALLE RECORDS
Spelcollege adviseert:
Inspraak en
huiswerk
„Nederlandse
verkenners
niet naar
jamboree
\>p
pen.
Bezwaren
DALET BAI.SEM
DALET BALSEM
Belang'
en
DE STEM VAN DONDERDAG 11 DECEMBER 1969
19
ichtèr
>n Special 100.
tondeuse, 55,—.
il van uw oude
>paraat f 45,v
•at is maandelijks
dduizend
snel en plezierig
eend: 't is
e en modernste
privé-leningen
folder ligt voor u klaar.
27, (01600) 4 87 57.
26
EINDHOVEN We verkijken ons nog altijd op „het wilde
westen". Zitten we ons niet regelmatig te vergapen aan de harde
cowboy-romantiek op de tv dan dwepen we misschien met de
songs van de Westcoast-groepen. Dat er aan de Amerikaanse
westkust van nu ook zeer vitale stromingen zijn op het gebied
van de beeldende expressie is nauwelijks tot Europa doorgedron
gen. Directeur Leering van het Eindhovense Van Abbemuseum
heeft gedurende drie weken deze West-coast „afgegraasd" (met
name Los Angeles en San Francisco). Ilij is teruggekeerd met
een op het oog redelijke vertegenwoordiging van de ontwikkelin
gen (sedert 1945) in dit gebied. Zestig werken van twintig kunste
naars zijn tot 4 januari in het Van Abbe in de serie Kompas
tentoonstellingen geplaatst. Daarna gaat deze expositie naar Dort
mund en Bern. De enige kans dus in ons land om de Amerikaanse
westkust verder te leren zien dan onze neus lang is.
Nu stel ik me helemaal niet voor,
dat direct iedereen spoorslags naar
Eindhoven zal reizen om dit te gaan
zien. Op zijn minst genomen is het
gewoon belangrijk te weten, dat de
Amerikaanse westkust méér is dan
hetgeen wij er ons meestal van
voorstellen. En zeg nu niet: zal mij
een zorg zijn, want dat ligt zo ver
weg. Zolang wij ons hier ook be
zighouden met Amerikaanse presi
dentsverkiezingen en Vietnam-po-
litiek is het gewoon goed iets te
weten van het leefklimaat, waaruit
leze zaken zich ontwikkelen. Van
lat leefklimaat vertelt deze ten
toonstelling. Rembrandt-snobisme
(u weet wel na zoveel honderd
jaar) mag, maarniet zonder wer
kelijke interesse voor hetgeen de
wereld nu beweegt. En dat is ook
via een stuk cultuur goed te ont
dekken.
Omdat zoals met alles stro
mingen, opvattingen en dergelijke
zich tegenwoordig niet meer zo aan
plaats en land gebonden voelen, kun
je hoogstens nog spreken van ac
centverschillen. Kompassen uitzet
ten in afgelijnde gebieden wordt
een wat hachelijke onderneming.
Begrijpelijk is dan ook dat de di
rectie van het Van Abbe deze serie
(de vorige exposities waren gericht
op Parijs, Londen en New York)
wil afsluiten met een Kompas 5, ge
wijd aan de ontwikkelingen in
Europa na '45.
Het accent, dat deze Westcoast
tentoonstelling kreeg wordt voor
het grootste deel bepaald door het
leefklimaat van de stad Los Ange
les (10.000 vierkante kilometer!) en
het onderscheid tussen oost- en
westkust. Dat laatste is van belang
omdat de kunststromingen van de
oostkust (met als hart New York)
ua de oorlog voor een zeer groot
rleel de kunstontwikkelingen in
Europa beïnvloed hebben. Het Eu
ropese Walhalla der kunst, Parijs,
is merrs op sterven na dood. Namen
al Rauschenberg, Warhol, De Koo
ning, Pollock, Indiana, Motherwell,
Lichtenstein e.a. zijn hier gemeen
goed geworden. Namen van de
westkust zijn hier op enkele uitzon
deringen na praktisch onbekend
(Still, Bell, Kienholz binnenkort
in het Amsterdamse Stedelijk te
zien). Dat daarin verandering zal
komen lijkt een uitgemaakte zaak.
Wat oost- en westkust gemeen
hebben is een gevoel voor concreet
heid. Zo zijn „de" Amerikanen wel.
Aan de oostkust gaat evenwel de
belangstelling vooral uit naar het
ding: een schilderij is een schilde-
Een verschijnsel vooral van de
laatste jaren, maar deze tentoon
stelling beslaat 25 jaar. Je beseft
met enige verwondering dat er te
genwoordig na 25 jaar al geschiede
nis te schrijven is. De veelzijdig
heid van opvattingen en stromin
gen op deze tentoonstelling demon
streert hoe snel tegenwoordig iets
geschiedenis wordt. Duidelijk wordt
ook dat de „toeschouwer" geschie
denis aan het worden is; laat staan
de „kunstenaar". Welke nieuwe
mensen zich uit deze bewegingen,
die ongetwijfeld vaak nog verwar
rend op ons inwerken, zullen ont
staan laat zich moeilijk raden
rij; een gat 'in de muur. De west
kust-artiesten zoeken die concreet
heid meer bij de „toeschouwer"; bij
het concrete zien en ervaren. Het
gaat niet zozeer om het ding op zich,
maar meer om het idee erachter;
meer om door middel van ruim
ten, licht en schaduw en nieuwe
materialen de grenzen tussen het
ding en de ziende mens op te hef
fen. Het wordt een soort gedrags
therapie, die de ervaringsgrenzen
wil doorbreken. Je vraagt je af:
hangt er iets of verbeeld ik me; zijn
daar wanden of zijn ze er niet; waar
loop ik; wat zie ik? Is ik nog wel
ik?
Die 25 jaar 'kunst-geschiedenis'
van de westkust heeft Leering boei
end en instructief beschreven in de
uitvoerige catalogus. De beide cen
tra, die daarbij leidinggevend zijn,
heten San Francisco en Los Ange
les. Ze staan respectievelijk voor
een eerste en een tweede generatie
binnen een kwart eeuw. Mentaal
zou je beide steden met de Neder
landse steden Den Haag en Rotter
dam kunnen vergelijken. San Fran
cisco is op het tweede plan terecht
gekomen.
Informatief: San Francisco is
vooral verbonden met de naam van
de vanuit „het oosten" geïmigreer-
<le Still. Frank Lobdell, Hassel
Smith en Diebenkorn fo.a. invloed
-ran De Kooning) voltooien op de
expositie dit kwartet.
AL „vader" van de Los Angeles-
periode fungeert Peter Voulkos, die
vanuit de' keramiek experimenteer
de met vorm en kleur en daarmee
Invloed uitoefende op de schilder
kunst. Werken met moderne mate
rialen, het maken van assemblages,
het oproepen van visuele ervarings
effecten, pop-art zijn illustratief. Te
zien zijn onder anderen Larry Bell
(gecoated glas), Irwin en Wheeler
(ruimten met licht en schaduw);
Kienholz en Conner met sociaal
commentariërende assemblages
(Conner is op filmen overgegaan
op gezette tijden worden daarvan in
het museum resultaten gedraaid).
De perfecte oppervlakken van
MacCracken kwamen een uur voor
de tentoonstelling nog binnen. Kort
ervoor het hij weten: „Stuur me
maar 800 dollar, (k was niet tevre
den en heb alles vernietigd wat ik
gemaakt had voor Eindhoven".
In de pop-zaal de befaamde mo-
oor-coureur-kunstenaar Billy Al
Bengston, die zichzelf vereenzel
vigt met het glanzende lak van zijn
motoren. Wayne Thiebaud (op de
top gedreven realisme) en Ruscha
(het sarcastische reclame-oog) vul
len dit facet aan. Verder is er een
zaal met informatie om uw geheu
gen over deze streek aan Amerika's
kust op te frissen.
Deze tentoonstelling kun je
beter gaan zien dan er veel over
te praten, want ze boeit meer
nog om de ideeënwereld dan om
de objecten zelf. In ieder geval
is ze in staat om enkele grillige
«tukken bij te schuiven in de
puzzel die West-coast heet.
HENK EGBERS
(Van een onzer redacteuren)
BRUSSEL De procureur-gene-
ba] in het rechtsgebied van Brussel
ec't zich de moeite getroost om de
t0®an „Gangreen" van de Vlaamse
auteur Jef Geeraerts uit te lezen. De-
Ju. magistraat, die bekend staat dat
Jij zich geen inspanning ontziet bij de
•Mdediging van zijn rechtsgebied te-
»e® de oprukkende libertijnen van
'eze tijd, had zijn mannetjes uitge-
nnird voor een huiszoeking bij een
ruim denkende boekhandelaar. Zij
'enden de hand te leggen op de
oorraad van een Frans plaatwerk
et de kennelijk veelzeggende titel:
ar]etés", en eveneens een exem-
ihar mee te brengen van Gangreen.
be magistraat had reeds menige
vnl g^00Id over dit werk, dat
wgens z'n verontwaardigde zegslie-
n, een grote verspreiding genoot
ura een jury zo onoordeelkundig
1st ^weest daaraan de driejaar-
JKSe staatsprijs voor Nederlands
Proza toe te kennen.
Dit« auteur k°n zich moeilijk een
dn?Ëer rec'ame voorstellen dan de
va® een verbod. Terstond
haais V0°F radio en televisie ge-
alt v?°r z«n visie op het gpval en
do a°» .1iterat0T vond hij de passen-
(lad„- H-Ü noemde het „zuiver
Inmiddels ploeterde de
or van justitie zich door de zo-
slaging van de jury over de toewij
zing van de staatsprijs was het tot
een slaande ruzie tussen de leden ge
komen. De z.g. rechtsen hadden voor
„Gangreen" gekozen. Zuiver Literair
gezien, wat blijkbaar ook uitsluitend
de maatstaf van die leden is geweest,
betekent het inderdaad een nieuw en
apart geluid in de Vlaamse letteren.
De roman is een herschepping vam
schrijvers hedonische existentie tus
sen onderdanige en bereidwillige in
landse vrouwen in de voormalige ko
lonie Kongo. In een felle, directe stijl,
die sterk aan de verbale stootkracht
van een Hemmingway e.d. doet den
ken, weet hij dit waarachtig over te
brengen. Ironisch genoeg water, de
z.g. linkse leden, tot welke strekking
de auteur zich eveneens rekent, tegen
toewijzing vanwege de inhoud. Zij
veroordeelden daarin het koloniaal
fascisme, waarvan de held door-zijn
machtsmisbruik als blanke heerser
zich een exponent toont. Zij stelden
er een werk van Ivo Michiels tegen
over en liepen kwaad weg toen de
meerderheid by Geeraerts bleef.
veel v.] j ".J
tio-i. y°en genietingen van een
de negerdorpen van
voorkwam een goed-
tol door het werk de reis in
T uuor net w
^«nland te laten voorzetten.
\vo?e„reis intussen wel een be
verloop, want bij de beraad-
Deze foto schokte de openbare me
ning in Indonesië. In een gang van
een gerechtshof in Djakarta is een
verdachte van de honger in elkaar
gezakt. Het gaat hier om een man
die met een ander (ook op de foto)
een fietstaxi wilde stelen en ruim
drie maanden in voorarrest moest
blijven. Gevangenen krijgen de be
schikking over 25 roepia's per dag,
terwijl één kilo rijst er 40 kost. Het
kabinet is nu bezig hierin verande
ring te brengen.
(Van onze correspondent)
PARIJS De Franse ministerraad heeft een besluit genomen dat heel
wat opschudding zal verwekken in kringen van alle automobilisten. Volgend
jaar komt namelijk bij het parlement een voorstel in behandeling dat politie
agenten en gendarmes met een loper iedere automobiel mogen binnen
komen die het verkeer in de weg staat en de wagen naar een autokerkhof
kunnen brengen waar hij verkocht zal worden als de eigenaar zich niet
binnen een bepaalde tijd aanmeldt.
Over de studie van dit voorstel is
twee jaar gedaan. De staatsraad
maakte geen bezwaar, maar geruime
tijd hield de minister van justitie de
voet stijf omdat naar zijn mening
het nieuwe voorstel inbreuk maakt
op het persoonlijk eigendom.
Tenslotte schijnt de minister van
justitie te zijn gezwicht. De leden
van de kamer en van de senaat zul
len zich waarschijnlijk sterk verzet
ten en zich onder meer beroepen op
een uitspraak van het hof van be
roep dat in juni 1964 een automobi
list in het gelijk stelde die aan een
agent van politie weigerde de ba
gageruimte te onderzoeken, zonder
schriftelijk bewijs van de rechter van
instructie.
Het hof besliste dat alleen douane
ambtenaren eri ontvangers van de in
directe belastingen het recht hebben
buiten de rechter van instructie om
bagageruimten na te kijken.
De regering stelt zich op het stand
punt dat alleen agenten en gendar
mes in uniform een wagen die in de
weg staat mogen wegrijden. En dat
dat zij in geen geval het recht heb
ben bagage te inspecteren. Men wil
namelijk vermijden dat agenten in
burger misbruik zouden maken van
hun loper, want ook agenten met of
zonder uniform, zijn geen engelen.
Aan het voorstel zitten nog andere
bezwaren vast. Nieuwe auto's moe
ten namelijk voorzien zijn van een
anti-diefstal-systeem met een speciaal
slot, waarvan er al 35 miljoen zijn
verkocht. Dezelfde sleutel past maar
op één auto van iedere zesduizend.
Bovendien hebben sommige automo
bilisten ook nog in hun wagen een
elektrisch apparaat waardoor iemand
(ADVERTENTIE)
Als modieüié schoener^ voor U ondra
gelijk zijn door knobbëts dan helpt
Zwellingen aan de grote
teen behoeven U niet langer
te kwellen.
Verkwikkende DALET
BALSEM dringt diep
door in de huid, heft de
aandoening op en doet de zwelling vermin
deren, waardoor ook de pijn verdwijnt.
Maak Uw voeten weer pijnloos slank
met de beroemde Franse
bij apotheker en drogist
AMSTERDAM (A.N.P.) De
Rembrandttentoonstelling in het
Rijksmuseum heeft alel museumre-
cords in ons land geslagen. Toen
dinsdagavond nog eens bijna 2200 be
zoekers de expositie hadden bezocht
en daarmee de laatste avond tot de
drukste hadden gemaakt, waren er
in totaal in drie maanden tijds niet
minder dan 460.489 liefhebbers ge
weest. De op een na drukst bezochte
expositie in het Rijksmuseum was
de Rembrandttentoonstelling in
1956 toen 405.000 personen de afzon
derlijke exposities van schilderijen
en tekeningen bezochten.
Maar die tentoonstelling duurde in
totaal vijf maanden. Andere „top
pers" in het Rijksmuseum waren de
Frans Hals-expositie in 1965 met
275.000 bezoekers en de Jeroen
Bosch-tentoonstelling in 1967 met
270.000 personen.
Op de zo juist gesloten Rembrandt
tentoonstelling werden meer dan
150.000 catalogi verkocht. Alles te za-
men reden voor de hoofddirecteur dr.
A. F. E. van Schendel, om op een
gisteren gehouden persconferentie
uiterst tevreden te concluderen, dat
het museum een massameditlm is ge
worden.
die de werking ervan niet -kent, de
motor nooit op gang kan brengen.
Verder zijn er ook nog bezwaren
van praktische aard. Zodra een agent
of een gendarme in andermans wa
gen gaat zitten en er mee weg rydt,
verbruikt hij benzine die niet vain
hem is en derhalve kam de eigenaar
een eis tot schadevergoeding instel
len. Bovendien kan de agent onder
weg verkeerd schakelen, waardoor
de versnellingsbak wordt bescha
digd. Ook kan hij kleine pf grotere
ongelukken veroorzaken met een wa
gen die hij niet kent.
En wie is aansprakelijk ais ondei-
weg voorwerpen van waarde ver
dwijnen? Verzekeringsmaatschap
pijen betalen alleen maar aan de
werkelijke eigenaar, tenzij de staat
de plaats gaat innemen van die eige
naar. Slachtoffers van verkeersonge
lukken, veroorzaakt door agenten of
gendarmes zullen jaren en jaren
moeten wachten op schadeloosstel
ling.
Gelukkig hebben we nog de tijd,
want pas in het voorjaar komt het
regeringsvoorstel bij kamer en se
naat in behandeling. Als die twee hun
fiat geven begint de uitvoering niet
eerder dan in de herfst van volgend
jaar. De automobilisten hebben dus
nog alle tijd om zich massaal te mo
biliseren.
OSLO (RTR) Twee tieners, een
jongen en een meisje, zullen deel
uitmaken van een Noorse regerings
commissie die een wetsontwerp voor
bereidt dat leerlingen meer zeggen
schap moet geven bij de gang van
zaken ir. lagere en middelbare scho
len.
De 13-jarige Anne Cecille Allsaker
merkte op: „Ik hoop dat ik ook nog
tijd zal vinden om mijn huiswerk te
maken".
1>5
(Van onze correspondent)
BREDA Ruim 1800 verkenners
uit de hele wereld zullen in 1971 in
Japan hun vierjaarlijkse wereldjam
boree houden onder het motto „For
understanding". Tot voor kort was
het de bedoeling dat ongeveer hon
derd Nederlandse verkenners deze
jamboree zouden gaan bezoeken,
maar de deelnemersprijs. die '4500
gulden bedraagt, is een te zware be
lasting.
Het spelcollege van „De Katho
lieke Verkenners" vraagt zich af in
haar leidersblad of financiële acties,
die gevoerd moeten worden om de
deelname van één jongen mogelijk te
maken de manier is om de wereld-
broederschapsgedachto kracht bij te
zetten- Op grond hiervan meent het
spelcollege de stafleden van de Ka
tholieke Verkenners te moeten advi
seren in plaats van het voeren van
acties voor deze jamboree een geza-
melijke actie te gaan voeren, waar
door de wereldbroederschap duidelij
ker gericht wordt op de daadwerke
lijke verbondenheid tussen scouting
en de wereld.
(Van onze correspondent)
PARIJS Het wordt morgen
een dubbeltje op zijn kant of de
achttien ministers van buiten
landse zaken van de Raad van
Europa, in vergadering bijeen te
Parijs, zuilen besluiten om Grie
kenland, dat sedert april 1967 ge
regeerd wordt door een militaire
dictatuur uit de raad te verwjjde-
In de eerste plaats zal moeten wor
den uitgemaakt of zulk een besluit
moet worden genomen met meerder
heid van stemmen of met een ge
kwalificeerde meerderheid van twee
derde. Is dat laatste het geval dan
maakt de Griekse dictatuur een kans
om andermaal de dans te ontsprin
gen.
Voor verwijdering van Grieken
land uit de Raad van Europa zijn tot
dusver gewonnen de drie Skandina-
vische landen, Zweden, Denemarken
en Noorwegen; verder IJsland, Ne
derland en Engeland. Dat zijn er zes.
Naar dit standpunt hellen over Italië,
België en Luxemburg en dat zijn er
dus bij elkaar negen.
De doorslag zal moeten geven
West-Duitsland met aan het hoofd de
nieuwe socialistische bondskanselier
Willy Brandt. Maar die schijnt te aar
zelen onder druk van Amerika.
Ook de houding van Wilson in En
geland is niet zo afwijzend als zij er
op het eerste gezicht uitziet. Wilson
heeft namens de Britse arbeidersre
gering laten weten dat naar zijn me
ning Griekenland uit de Raad van
Europa in Straatsburg moet worden
verwijderd, tenzij de Griekse dicta
tuur er zelf vrijwillig uittrekt of
zelfs nog op het allerlaatste ogenblik
waarborgen geeft dat op zeer korte
termijn de democratie in Griekenland
zal worden hersteld.
Die waarborgen, op papier althans,
zullen de Griekse kolonels maar al
te graag geven om de vernedering te
ontgaan als schurftige honden bui
ten de deur van Straatsburg te wor
den gezet.
Diverse Griekse vertegenwoordi
gers zijn al in Parijs met zakken vol
beloften, waar naar alle waarschijn
lijkheid de lommerd geen cent voor
schot op geeft.
Wat Frankrijk betreft, de tegen
woordige Franse regering voelt voor
straffe maatregelen tegen Grieken
land bijzonder weinig. Frankrijk
denkt meer aan zijn economische be
langen in Griekenland, dan aan het
zwaaien met de vlag van de demo
cratie, die niettemin in Straatsburg
hoog van de gevel van dé Raad van
Europa wappert. Gaullistische verte
genwoordigers in Straatsburg hebben
hun sympathie voor de Griekse dic
tatuur nooit onder stoelen of banken
gestoken.
Men zal derhalve goed doen zijn
verwachtingen voor a.s. vrydaig niet
al te hoog te spannen.
(ADVERTENTIE)
Met DRUgasar gasverwarming,
op de buitenlucht aangesloten door een
opening in de buitenmuur.
\4 Meer dan 40 verschillende uitvoeringenJ
K-is van klein tot groot!
'n DRUgasar
werkt tegen de
Koninklijke Fabrieken Diepenbrock Reigers N.V„Uift
