ZEN
Lange rijen in Praag, maar weinig te koop
KIESINGER MINDER
OPI LAIR IN C.D.U.
ader bezoekt zoon op
et slagveld in Vietnam
Natuurlijk krijgt hij
weer een overhemd.
Het obligate overhemd. Een das. Of een pullover.
Een paar sokken of handschoenen, al naar gelang wat hij
gewend is te krijgen. Toch zal hij dit jaar ongeveinsde
verrassing tonen. Want deze keer komt zijn kado uit de
exclusieve kollektie van het House. En dat maakt wèl
even verschil! Behalve in prijs...
Klanten van House of England kunnen
natuurlijk gratis parkeren in Breda
de Fina Parkeergarage
(ingang Haven)
parkeerpenningen ontvangt u aan de kassa
LDREGEN-
Wanhopig
Barzel
i, tel.01150-
;er.
Melbourne <ap> Hoe is het
Gevlucht
Meedogenloos
alleen het allernieuwste, alleen het allerbeste
DE STEM VAN DINSDAG 25 NOVEMBER 1969
14
fiiziginga» voorbehouden,
,7
de meest modf^
stapparatuur
zakelijk om uw
e te houden en
ndig personeel 0
ur te werken
ovendien over
een
lheid originele on-
eide merken.
(Van onze correspondent)
PRAAG Er vormde zich verleden week buiten een winkel in
een voorstad van Praag een uitzonderlijk lange rij. Zo lang, dat de
hulp van twee politiemannen werd ingeroepen om de menigte in
t bedwang te houden. En de beheerder van de zaak moest nummers
I uitdelen aan 200 mensen. Waaruit hcstond zijn nieuwe voorraad
Garen en draad. En niet zo maar garen en draad, maar zoals de
kopers bemerkten, toen zij eenmaal binnen waren, draad van verle
den jaar. Maar het vloog toch de winkel uit.
Men kan andere soortgelijke ver-
l halen vertellen over de enorme druk
die door de consumenten wordt uit
geoefend en over de ernstige tekor-
ten aan belangrijke produkten in an
dere sectoren van de Tsjechoslowaak-
se economie- Bij textiel, schoenen,
meubelen, huishoudelijke artikelen
en bouwmaterialen bestaan er zoals
de legering toegeeft, „ernstige tekor
ten". Als de mensen toch nog iets
willen kopen dan moeten ze zich
vaak tevreden stellen met materiaal
van verleden jaar. Door een »ge-
jjlukkige" speling van het lot blijkt
een van de nadelen van het oude su-
Iperbureaucratische systeem van
strenge planning nu een tijdelijk voor
deel te zijn. De grote voorraden on-
üverkoopbare goederen, die zich
tegen het einde van het economisch
plan ophoopten, omdat de consumen
ten er niet in geïnteresseerd waren,
kunnen nu verkocht worden. De laat
ste cijfers van het ministerie van
handel tonen aan, dat de voorraden
in de winkels met een vierde afge
komen zijn.
Maar deze toestand kan niet voort-
Buren, wil de regering niet nog meer
van haar geloofwaardigheid verlie
zen. Zij heeft kortgeleden speciale
maatregelen aangekondigd om te
verzekeren, dat de kerstmisvoorra-
den groter zijn dan vorig jaar. Er
worden speciale toewijzingen van
buitenlandse deviezen aan de maat
schappijen voor de handel met het
buitenland gedaan om extra etens
waren en meer huishoudelijke arti
kelen te kunnen importeren. De
Sovjet-Unie heeft er zelfs in toege
stemd om haar eigen invoer van
Tsjechoslowaakse consumptiegoede-
deren in te krimpen, zodat de Tsje-
choslowaken dit jaar meer voor zich
zelf hebben. Om het tekort aan hui
zen te bestrijden, heeft de regering
alle fabrieksprojecten stopgezet en
reserveert nu fondsen om huizen te
bouwen.
Uit zijn wanhopige maatregelen
voor een wanhopige situatie. De pro
blemen van de regering zijn zelfs
erger, nu het weer er door een on
gelukkig toeval voor gezorgd heeft,
dat er een slechte aardappeloogst in
en onzekerheid over de herfstgra-
nen.
Het gewoonlijke excuus is om de
hervormers van verleden jaar over
al de schuld van te geven. Zij wor
den gebrandmerkt als „economische
prutsers en politieke avonturiers".
De ware redenen liggen echter in
een recenter verleden de ongeïn-
teresseerde mentaliteit van de Tsje
choslowaakse bevolking, die vast
besloten is om zo weinig mogelijk
te werken voor zoveel mogelijk geld.
Maar toch weet niemand hoelang
deze toestand reeds bestaat- Toespra
ken zoals die van professor Kempny,
de nieuwe Tsjechische premier, ge
ven weinig duidelijkheid. „We kun
nen niet langer voortgaan met theo
rieën, die de ontkenning van econo
mische planning inhouden en die de
gevaarlijke anarchie van het markt-
systeem verheffen in een soort wet
voor het socialisme. We moeten ons
hernieuwen en versterken in alle sec
toren van boven naar beneden, in
de economische bedrijfsvoering, ook
wat onze arbeidsdiscipline betreft.
We kunnen niet meer langs de weg
van de bureaucratie van voor janua
ri noch langs de weg van de anar
chie van januari gaan".
Economen en bedrijfsleiders en
Praag zeggen zeer weinig, totdat zij
meer weten en tot de voltallige ver
gadering van het centrale comité
van de partij, Jat zich met de eco
nomie zal gaan bezighouden. Velen
zijn onzeker over hun eigen baan-
Het lot van Martinak, de direc
teur van de Skodafabriek is niet be
moedigend. Hij werd een maand ge
leden ontslagen. Hoewel hij zich met
de politiek bemoeide en nauw ver
(Van onze correspondent)
BONN Met een aanzienlijk kleiner aantal stemmen is de vroe
gere Westduitse bondskanselier Kiesinger weer voor twee jaar tot
voorzitter van de Christen Democratische Unie gekozen op het par-
1 Hcongres te Mainz.
Van de 470 stemmen, die uitgebracht werden, kreeg hij er 386, ter
wijl er 51 afgevaardigden tegen hem stemden en 33 zich van stemming
onthielden. In mei 1967 zes maanden nadat hij kanselier van de
grote coalitie was geworden werd hij met 423 op een totaal van
449 stemmen gekozen om Erhard op te volgen als partijvoorzitter.
Toen waren slechts 16 afgevaardigden tegen hem en onthMlden 10
zich van stemming.
Zijn vermindering in populariteit
is [ongetwijfeld gedeeltelijk te wijten
aan een gevoel van frustratie in de
Hwrtij, omdat zij voor de eerste maal
in de oppositie werd gedwongen.
Maar zij weerspiegelt ook het verlan
gen van vele leden naar een vernieu-
■Wngsproces onder een nieuw leider
schap. Deze tendens kwam duidelijk
tot uiting in de verkiezingen van vijf
vice-voorzitters. Vier van de gekoze
nen waren „nieuwkomers", twee
van hen nauwelijks veertig jaar oud.
De meeste mensen geloven, dat
jüesmger niet weer kandidaat voor
net kanselierschap zal zijn, hoewel
hij duidelijk uit laat komen dat hij de
deze mening niet deelt. „Ik ben geen
v Bffrigangsvoorzitter", zegt hij. De
Partij zou over twee jaar de gelegen
heid hebben om te beslissen, of ze
weer haar vertrouwen in hem wilde
Stellen.
Het lijkt, dat afgezien van Strauss,
voorzitter van de Beierse vleugel
van de CDU, de grootste uitdaging
voor het leiderschap van Kiesinger
zal komen van Rainer Barzel, de
vooruitstrevende voorzitter van de
parlementaire CDU-partij- Hij be
schouwt zichzelf zeker als een ge
schikt kandidaat, want enige jaren
geleden toen hij nog niet zoveel in
vloed had, durfde hij toch met Er-
hard om het leiderschap te strijden.
Hij leed toen een grote nederlaag.
Maar door de schrandere manier,
waarop hij de partij gedurende de
grote coalitie bestuurde, maakte hij
toch naam voor zichzelf. Zijn rivalen
voor het kanselierschap zouden de
vroegere minister van techniek, Stel
tenberg, en mogelijkerwijze Kohl, de
minister-president van het Rijnland-
Palts kunnen zijn.
Kiesinger heeft nogmaals van zijn
bezorgdheid over de politiek van de
regering ten opzichte van Oost-Euro
pa en ten opzichte van Oost-Duits-
land blijk gegeven. Hij zei, dat „we
niet alle goedkeuring en aanmoedi
ging van het buitenland als een teken
van vertrouwen of respect moeten
zien". Aangezien vele buitenlanders
moe waren van de „eeuwige Duitse
kwestie", zouden zij het er ongetwij
feld mee eens zijn als de regering
Oost-Duitsland zou gaan erkennen.
Maar het feit bleef, dat de bondsre
gering haar verantwoordelijkheden
tegenover 17 miljoen Oost-Duitsers
volgens haar eigen inzichten moest
nakomen.
(Copyright De Stem-The Guardian)
t Nicolaas-geschenk
,f vriend een keuze
tering accessoires.
station is elke da®
tot 21.00 uur.
als een vader besluit zijn zoon op
het slagveld van Zuid-Vietnam te
Bezoeken?
William C. Bourke, directeur van
Eord in Australië, is teruggekeerd
en heeft verteld hoe hij zijn 20-jari
ge zoon Bill, vrijwilliger bij de ma-
liers, heeft bezocht.
Hij doet het volgende relaas: „Ik
Vloog van Manilla naar Saigon. Daar
stapte ik in een toestel van de Viet
namese luchtlijn waar alle zitplaat
sen waren uitgehaald om plaats te
Waken voor kippen en ander klein
vee. Op het vliegveldje van Da
Nang zat ik een uur te wachten
toen ik een korporaal in e enjeep
zag. Ik vroeg hem of hij wist waar
e®r?'? tankbataljon van de eer
ste divisie mariniers was. Hij zei
dat hij de richting kende en ik
vroeg hem, kan ik een lift krijgen?
En dat kon, maar niet verder dan
tot op 12 km van het hoofdkwar
tier. Ik reed 30 km mee in de jeep,
toen moest ik er uit.
aar stond ik. Gekleed als de ty
pische directeur van een autofabriek
sportjasje, sportbroek, pen en
potlood, aktentas, overjas over mijn
arm en nog een koffertje. Ik zag
■ngens voorbijlopen die het li
chaam van een soldaat droegen. De
troepen marcheerden af en aan. Ik
vroeg de weg en kreeg te horen:
doorlopen tot de eerste kruising.
Er kwam een Vietnamees burger
langs. Schrok hij mij te zien met
de bagage? Gelukkig sprak hij En
gels en vertelde dat hij drie km
verder woonde. Hij was op een mo
torfiets en ik vroeg hem een lift. Ik
ging achterop zitten. Ik had in geen
20 jaar op een motorfiets gezeten.
We kwamen in zijn dorp en ik
vroeg hem de motor te leen. Hij
keek sceptisch, maar was blij met
tien dollar. Ik bond mijn jas en
andere bagage achterop. Hij gaf me
een halve minuut les en daar ging
ik.
Ik reed naar het hoofdkwartier
en de schildwacht wist niet wat hij
moest doen, groeten of niet. Een
sergeant keek me aan en vroeg:
hoe bent u hier in hemelsnaam ge
komen? Ik vertelde het hem en hij
zei dat ik door een mijnenveld was
gegaan en dat er nog geen ander
half uur geleden een onr-'-ik was
gebeurd: twee gewonden en een
dode. Dit was in het gebied waar
ik me bevond en de observatiepost
van mijn zoon.
Er volgde een woordenwisseling
met de sergeant-majoor, die maar
bleef zeggen dat er mijnen in de
weg lagen en dat er geen manier
was om mijn zoon te bezoeken.
Ik zei: u hebt geen recht me te
gen te houden. Ik kom helemaal
van Melbourne. Hij keek me door
dringend aan. Hij was ongeveer 35
jaar en flink gebouwd. Hij zei: ik
kan u met geweld wel tegenhou
den. Toen gingen we samen wat
drinken en er over praten. Daarna
werd er wat getelefoneerd en maak
te de genie de weg vrij.
Mijn grote zoon, 1 meter 92 lang,
kwam binnen, vuil, helm en geweer
in de hand en hij kon zijn ogen niet
geloven. Na een uur samen te heb
ben gepraat was de tijd om. Ik klom
weer op mijn Honda en vertrok
over de nu mijnenvrije weg. Dit
keer reed er een jeep met me mee.
De Vietnamees was verbaasd dat hij
zijn motorfiets terugzag. Hij dacht
dat hij die voorgoed kwijt was. Ik
haalde het laatste vliegtuig naar
Saigon en viel om 11 uur in bed".
De 42-jarige Bourke was tweede
Juitenant in Europa bij de negende
infanterie-divisie. Later werkte hij
drie jaar bij de contra-spionage. Hij
hoopt zijn zoon in januari in Syd
ney weer te zien als hij met verlof
komt.
bonden was met de poging om ar
beidersraden in iedere fabriek te
vormen hetgeen nu als ketterij wordt
beschouwd, herinneren vele be
drijfsleiders zich toch ook, dat hij 'n
van de briljantste van de nieuwe golf
vooraanstaande industriële leiders
was. Als louter bekwaamheid hem
niet kon redden, wat voor hoop is
er dan voor de anderen?
Maar het belangrijkste probleem
ligt in de fabrieken zelf. Een chro
nisch egbrek aan arbeidskrachten is
nog geaccentueerd door de vlucht
van honderden geschoolde arbeiders,
die na 1963 uit het land verdwenen.
Volgens officiële gegevens bedraagt
het aantal vluchtelingen 40.000. Het
werkelijke aantal bediaagt waar
schijnlijk wel tweemaa] zoveel. De
meesten zijn geschoolde handwerks
lieden.
Dit is een grote „hap" uit de tota
le hoeveelheid geschoolde werkers
van het land en het betekent, dat zij
die achtergebleven zijn zelfs meer
kracht achter hun looneisen kunnen
zetten. De bedrijfsleiders, die het
absenteïsme en de apathie trachten
te bestrijden door arbeiders te ont
slaan, bemerken, dat dezen gewoon
ergens anders een baan aannemen,
zo mogelijk met een nog hoger loon.
Hoewel arbeidersraden verboden zijn
en de vakbondsleiders in het gareel
worden gebracht, maken de arbei
ders nog steeds gebruik van hun so
lidariteit.
In de ene toespraak na de andere
vallen woordvoerders van de partij
en van de regering de spreuk „hoe
slechter, hoe beter", aan. Men kan
hun redenering volgen- Op lange
termijn, maar in werkelijkheid ook
op korte termijn brengen de mensen
alleen maar zichzelf en niet de Rus
sen of de partij schade toe. De stag
natie in de economie treft slechts de
consument.
De leiders hebben het beroep op de
verstandigheid al sinds maanden
herhaald. Men bereidde op die ma
nier de mensen er ook op voor, dat
de grote lening van de Russen wel
wel eens niet door zou kunnen gaan
(hij ging ook inderdaad niet door)
door te waarschuwen, dat ook een
lening niet zou helpen.
Er zal geen wonder geschieden.
Slechts door hun eigen inspanningen
kunnen de Tsjechen en Slowaken er
boven op komen.
De mensen zijn echter niet bereid
om zich aan te laten sporen, als de
regering niet de een of andere popu
laire binnenlandse politieke beslis
sing kan laten zien. De recente
overeenkomst van Moskou voorzag
niet in het vertrek van ook maar een
enkele Russische soldaat- De veran
deringen in de partij gaan onophou
delijk door, de aanvallen op de popu
laire leiders van verleden jaar wor
den nog verhevigd.
De regering is zich er zeer goed
van bewust, dat zij het volk hoop
moet verschaffen. Zelfs de conser
vatief Vasil Bilak zei verleden week:
„We moeten bij het grote publiek een
atmosfeer van vrede en optimisme
zien te kweken". Maar tot nu toe
schijnt de regering niet bereid of
niet in staat om daar iets voor te
doen.
Daarom gaan de mensen hun ei
gen gang en negeren de regering.
Zoals altijd ziet Tsjechoslowakije
er van binnen zowel beter als slech
ter uit dan van buitenaf gezien.
Slechter omdat weinig mensen ook
maar enige hoop op verbetering heb
ben. Een volk, dat zich zo bewust is
van zijn verleden en van het onzeke
re karakter van het heden, ziet niet
graag de toekomst onder ogen.
Toch, vanwege dezelfde historische
redenen is de situatie beter omdat
de Tsjeehoslowaken dit alles zo goed
besefftn en weten, hoe ze moeten
improviseren. Zij zijn goed in het
zich aanpassen, waardoor het leven
draaglijk wordt binnen elk kader
van regels, dat van boven wordt op
gelegd.
(ADVERTENTIE)
overal in Nederland vlakbij:
Amsterdam Rotterdam Den Haag Hilversum Bussum Amkem Groningen Eindhoven Breda /Alkmaar./ Maastricht
