Winkelen in Peking
BINNEN VIER JAAR GROEIDE SCHUURTJE ACHTER DOKTERSWONING
UIT TOT „ZANDEWIERDE"
s(sters)
Paardrijden met gehandicapten
ERK"
Levensonderhoud
:os
BINATIE
E MEUBELEN
45 BREDA
LIJF
S
door
Colin McCullough
Grotere keus
DE STEM
AATS VOOR:
pr (Afd. Fak-
lt I turering)
ime het onderhou
takten met leden
administratieve
uterafdeling.
JEE (Afd. Ma-
"itr gazijn-
admin.)
mikatie met, de in-
:lt goederen-uitle-
reffende telefoni-
en leveranciers,
tafdeling
kerij)
ktie en aflevering
Is e.d.
mulo- of gelijk-
eftijd: 20 tot 25 jr.
9MINISTRATIE)
vele kollega's van
verricht, is geen
jk. Leeftijd: 15 tot
rkkring met goede
lere werkdag van
10 tot 17.00, kunt u
en op ons kantoor
etalen
id
/ssen
en in
uw
PEKING Het heeft iets weg van „Au Printemps" in Pa
rijs, of Macy's in New-York. Het lijkt misschien zelfs wel op
het grote warenhuis Goem in Moskou: ik weet het niet want
ik heb er nooit gewinkeld. Maar minstens eens in de zoveel
reken ga ik met mijn vrouw en dochtertje winkelen in het
grote warenhuis Bai Hua Dallo in Peking.
Het is een rood stenen gebouw dat hetzelfde te bieden heeft als
de meeste warenhuizen: je kunt er van alles en nog wat kopen. De
neeste artikelen die in de 1700 kleine en 147 grote winkels
jn Peking worden verkocht zijn ook te vinden op een van de vier
verdiepingen van Bai Hua Dallo. Letterlijk vertaald betekent Bai
Hua Dallo eigenlijk „Het grote gebouw dat 100 verschillende goe
deren heeft". De beeldspraak zou meer met de werkelijkheid in over
eenstemming zijn als hij sprak over duizenden.
Het is altijd druk in Bai Hua Dal- nr-Trr -ihum,.
lo maar niet door mensen die op
een voordeeltje uit zijn. Koopjesja
gers gaan vrijwel altijd met een lege
^boodschappentas naar huis, omdat
de prijzen in Bai Hua Dallo precies
Seven hoog liggen als waar dan ook
in Peking, een kleine uitzondering
daargelaten. Wat die uitzonderingen
betreftBai Hua Dallo heeft soms
bijvoorbeeld een kleine partij van
een nieuw laag geprijsd produkt dat
fbij wijze van proef is gefabriceerd,
of een artikel dat in prijs is ver
daagd omdat er te veel van is gepro
duceerd. Maar deze koopjes wor
den niet in de etalages aangekon
digd. Als ik Chinees kon lezen (en
dat kan ik niet) en als ik een krant
mocht kopen (wat buitenlanders nret
mogen) zou ik me de moeite van het
bakijken van de advertenties kunnen
Jjesparen om de doodeenvoudige re
den dat er geen speciale aanbiedin
gen naar Europese opvattingen
zijn. De seizoenen komei en gaan zon
der dat er een rimpeltje op de glad
de zee van vraag en aanbod ont
staat. In juni bijvoorbeeld waren de
prijzen van dikke wanten en dassen,
die toen nog steeds in de uitstalkas
ten opgehoopt lagen, hetzelfde als vo
rig jaar december".
I Behalve in Bai Hua Dallo kunnen
we ook inkopen doen in de „Win
kel van de Vriendschap". Dat is een
grote en moderne zaak, speciaal voor
de buitenlanders, in de Wang Fu
Ching straat de grootste winkel
straat van Peking niet ver van
Bai Hua Dallo.
De meeste artikelen die in de „Win-
!kel van de Vriendschap" te koop zijn
kun je ook bij Bai Hua Dallo krij
gen en de prijzen zijn gelijk. Maar
de keus is er iets groter omdat cr
sommige artikelen te krijgen zijn
die alleen voor de export zijn be
stemd. Bovendien heeft de „Winkel
Jroor de Vriendschap" altijd artike-
Slen in voorraad, die elders
niet voorradig zijn, zoals bijvoorbeeld
vuursteentjes voor je aansteker. Het
grootste voordeel is echter dat de
bedienden er een mondjevol Frans,
Russisch of Engels spreken. Dat is
voor de buitenlandse vrouwen in Pe
king bijzonder belangrijk. Zij kunnen
de kleermaker van de zaak tenmin
ste zij het dan altijd nog met een
onevenredige hoeveelheid gebaren
taal duidelijk maken hoe zij hun
japonnen gemaakt willen hebben. En
dat is van niet gering belang omdat
je in Peking niet zomaar een jurk
uit een rek kunt grabbelen of ergens
anders kunt gaan kopen. Ze zijn ge
woon nergeng te krijgen.
Soms vormt de taal een probleem
in Bai Hua Dall0 maar de mensen,
zowel de bedienden air de klanten,
zijn er zo beleefd en behulpzaam dat
het nooit al te grote moeilijkheden
oplevert om je begrijpelijk te maken.
Het enige dat in Ba: Hua Dallo soms
echt vervelend is is dat de bedien
den en andere klanten er dikwijls op
staan dat ik eerst wordt geholpen.
Lange rijen wachtenden zijn geen
zeldzaam verschijnsel, maar gewoon
lijk zie je die maar op twee afdelin
gen. De eerste is op de begane grond
waar vier van de twaalf groepen uit
stalkasten gewijd zijn aan president
Mao Tse Toeng. Er zijn gipsen en
plastic beeldjes en busten, wit of
goudkleurig, politieke pamfletten, fo
to's van Mao alleen en samen met
vice-president Lin Piao. en wand-
bordjes met zijn uitspraken te koop.
Er is ook een afdeling waar pennin
gen die enige gelijkenis met Mao
vertonen verkocht worden, en altijd
wanneer een nieuwe penning wordt
uitgegeven staat er een lange rij
van gegadigden voor de toonbank.
Een queue in de kleding- en stof-
fenafdeling betekent gewoonlijk dat
er een of ander artikel van syntheti
sche vezel te koop is. Onlangs liep
ik met mijn 9-jarig dochtertje in Bai
Hua Dallo met een hele sliert Chi
nese kindertjes met schitteroogjes
achter ong aan, die altijd door haar
gefascineerd schijnen te worden
toen we op twee rijen van ongeveer
dertig mensen stuitten. Zij stonden
op hun beurt te wachten om een da-
mesbloes of herenshirt met korte
mouwen van acrylon te kopen, voor
respectievelijk f 9,70 en f 14,40. Het
was niet zozeer de prijs waar zij op
afkwamen dan wel het feit dat de
bloeses en shirts van lichtgewicht
stof waren gemaakt.
Katoen is de enige stof die op bon
nen verkrijgbaar is. Een Chinees die
in Peking woont krijgt genoeg bon
nen om per jaar 10 meter katoen
te kunnen kopen. Als hij in Kanton
woonde, dan zou hij bonnen voor 6
meter krijgen waarschijnlijk om
dat men in de zuidelijke provincie
Kwantoeng, waar het klimaat veel
warmer is, minder kleren draagt.
Vermoedelijk krijgen de mensen, die
in de koude noordelijke provincies
ais Heiloenkiang en Sinkiang wonen
een grotere hoeveelheid katoen toe
gewezen.
Andere druk bezochte afdelingen
zijn de speelgoed- en horlogeafdeling.
De speelgoedafdeling is vrij groot
en men vindt er alles waar kinderen
dol op zijn: poppen (sommige als ro
de gardisten gekleed), krijtjes, kleur
potloden, waterverf, geweertjes en
kleine eendjes die aan een touwtje
worden voortgetrokken en dan met
hun kopjes schudden Een paar prij
zen: een hamer met houten boutjes
om te timmeren f 3,65, een Chinees
schaakspel f 1,40, een plastic telraam
f 1,30 een karretje f 25,50 Polshor
loges vanaf f 146,- zijn duur,
maar behoren evenals een nieuwe
fiets (ongeveer f 234,-) tot de meest
begeerde artikelen. Het valt moei
lijk vast te stellen welke artikelen
nu eigenlijk naar Chinese begrippen
duur te noemen zijn. Het ligt voor
de hand dat de enige Leica fotoca
mera, die in Bai Hua Dallo voor de
prijs van f 2062,25 te koop is. ver
boven de middelen ligt van de ge
middelde Chinees, maar zou hij zich
de nieuwe Chinese camera's die van
af f 164,25 kosten of het televisietoes
tel van f 682,50 gemakkelijker kun
nen permiteren?
Veel Chinezen in Peking dragen
polshorloges zelfs een paar bak
fietsrijders zag ik ermee. Maar je
moet niet vragen hoelang het voor
iemand, die op zo'n bakfiets rijdt (in
China zit de bak achter de fiets)
duurt voor hij f 165,- heeft kunnen
sparen als je weet wat hij per maand
verdient.
Men neemt aan dat het minimum
maandloon in de industrie bij een
48-urige werkweek ongeveer f 142,50
bedraagt. Buitenlanders in Peking
betalen echter een vrouw die de was
doet en het huis schoonhoudt f 128,-
en een vaste chauffeur f 182,50 per
maand en het eten is vrij goed-
larissen in het Westen natuurlijk wei
nig maar men moet niet vergeten
dat de kosten van levensonderhoud in
China in verhouding lager liggen. In
China bedraagt de huur van een ge
zinswoning naar schatting f 7,50 per
maand f 7,50 en het eten is vrij goed
koop. Negen ons rijst van goede kwa
liteit kost bijvoorbeeld f 0,62. Maar
Bai Hua Dallo heeft ook heel wat
goedkope „luxeartikelen". De prijs
van een ons cold cream ligt tussen
f 0,75 en f 4,75. Een eenvoudige aan
steker kost ongeveer f 1,85.
Dan is er ook nog de sportafde-
ling. Voor de vissers zijn er haak
jes voor een cent per stuk, een dob
ber kost f 0,21 een net f 2,40 en een
bamboe hengel f 1,95. Voor de meer
dynamische typen zijn er badminton-
rackets voor f 4,40 per stuk en een
shuttle voor f 0,65. Er zijn zwemvlie
zen voor f 14,40 spikes die f 28,30
kosten en een discu3 voor f 20,80.
Ergens achteraf op een plank ligt
een softbal van f 4,75 en een base-
ballhandschoen van f 21,90 maar ba-
seballslaghouten zijn nergens te be
kennen. We] is er een hockeystick
van f 12,40.
Nog een paar prijzen van artike
len in Bai Hua Dallo: kleine brom
fiets f 1058,50, kleine radio f 58,40,
grote radio f 231,-, draagbare tran-
sistorradio f 133,22, wekker f 17,25,
ballpoint f 0,40, vulpen f 1,95, zuig
fles f 0,73, scheerkwast f 0,80, kam
f 0,35, geparfumeerde toiletzeep f 0,62
tandenborstel van f 0,50 tot f 1,10,
78-toerenplaat f 0,80 koperen gong f
17,35, theeketel f 6,40, zes kopjes en
schoteltjes f 15,70, eetstok van plas
tic f 0,25, van hout f 1,-, zakmes f 1,05
ribfluwelen pet f 1,56, zwembroek
f 3,20, badpak f 5,10.
Copyright De Stem/Globe
and Mail. Toronto.
Bai Hua Dallo, Pekings grootste warenhuis, van buiten gezien.
tel. 01850-37744
apendrecht
ah'
'Van een onzer verslaggevers)
HUMMELO Dokter Gerrit van Donselaar (49) sedert twintig jaar
huisarts en „sedert tien jaar geboeid door het rijden met gehandi
capten", initiatiefnemer van de stichting „Pony- en paardrijden voor
minder validen" op Zandewierde, aangesloten bij de landelijke fede
ratie paardrijdij gehandicapten, waarvan hij vice-voorzitter is, bracht
zijn eigen kinderen al vroeg in contact met het paard. De omgang
van het kind met de levende have, die een soort voortdurende aan
passing van een toch strakke organisatie vereist, intrigeerde hem.
Vier jaar na de eerste ponyritten van zijn kinderen was het ene
schuurtje achter de riante dokterswoning „Het Zand" op de weg
van Hummelo naar Keppel uitgegroeid tot zes fraaie boxen.
van pharmaceutics, c°s'
)and met de verbreding
breiden met enige
lige funktie zijn als volgt
'ervaring hade verkoop
lining in een modern be
ormen;
zijn mede te we^'ieaide
ie van de vastgestelde
oaching en onderste^®ft
>1 van propaganda
de secundaire voorwa
lg met de gestelde voo
rden te voldoeijY^o-
iven, met zo volledig
tische ervaring, z ze
i aan het adres van o
indhoven). 0m-
landeld: inlichtingen
m na verkregen toesi
Als vrijblijvenc en vriendelijk ex-
eriment had hij zo nu en dan wel
iens een enkel gehandicapt kindje
dat hij door zijn praktijk ontmoette
op de pony gezet en zodoende de sti
mulans die er van het medium
paard uitging tot het kweken van
het gevoel van eigenwaarde en tot
het verhogen van een prestatieleve-
Fiug gadegeslagen Reizen naar En-
?eland braenten het doktersgezin in
'Ontact met er onder de bekoring
van de New Forest pony's In 't cen
trum Chigwel] buiten Londen gele
gen werd al geruime tijd gereden
met gehandicapte mensen. DaaT za
gen mevrouw en dokter Van Donse
jaar de aanpassingen van zadels -n
'Hgage het rijden op muziek, het
toen van spelletjes en last but not
|6ast de combinatie van rijden en
swemmen Deze ervaringen werkten
zo inspirerend op dokter Van Donsn-
mar, dat hij zich niet alleen een
rta] New Forest pony's aanschaf-
maar ook een grote overdekte
(ijruimte (manege vindt hij een be-
~st begrip) achter zijn woning liet
tuwen, alsmede een overdekt
vombad van vijf bij tien meter. Op
)t complex, Zandewierde gedoopt,
Uden van 1 januari 1969 bijna hon-
Jord. gezonde en dertig minder vali
de kinderen in de leeftijd van bene
den de acht jaaT tot 15 jaar en ou
der.
De fysiotherapeuten, die het 'ij-
jen begeleiden, geven ook vele uren
vernies en zwemtherapie in het
mvoudige, maar keurige en ver
warmde zwembad. Met de groei van
jet complex nam uiteraard de be-
ioefte aan geschoold personeel toe
Pr zijn thans twee rij-instructrices
Sn twee meisjes, als stagiaire aan
jandewierdt verbonden Deze meis
jes hebben zowel theoretische als
'aktische nippische kennis opge
ien tijdens hun opleiding, benevens
^agogische, psychologische en
Indische kennis verworven opdat
ze zo goed en deskundig mogelijk le
hun toevertrouwde kinderen kunnen
j>achen. Twee van hen zijn in het
'it van een getuigschrift van df
jdelijke federatie
Hummelo er Keppel Wij zijn re-
"ïatief bezig. Maar WÜ kijken of en
ilke therapeutische mogelijkheden
es* binnen de cirkel var deze recrea
nt liggen"
Dat wi] dokter G van Donselaar
fch wel accentueren als ik nem en-
|6le vragen stel over „zijn" stich-
"Pony- en paardrijden voor
inder validen"
zitten 'n zÜn spreekkamer waar
hat late zomerlicht van een bijna
«gebluste warme herfstdag eer
Khte glans geeft aan de dingen
okter Van Donselaar is een zwaar-
'bouwde man Een reus van een
ferel, zoals - coral ook in figuurlijke
zin de ouders van veel mindervali-
den hem tn gedachten zullen noe
men.
Over de halve maantjes van zijn
leesbril tuurt zijn scherpe blik tij
dens ons gesprek vrijwel onafgebro
ken naar buiten Naar het groene
knolleknolleland dat doodloopt tegen
het machtige geboomte van de land
goederen. waarin Hummelo en Kep
pel zo zeer grossieren.
De handen van dokter Van Donse
laar zijn fascinerend. Grote, forse
handen. „Scheppende" handen,
vooral als hij ze steeds met sierlijke
bogen als het ware synchroon een
afronding van een zin laat begelei
den. In gedachten zie ik hoe deze
handen een baby'tje „vangen" Het
zullen er heel wat geweest zijn se
dert de afgelopen twintig jaar in het
Achterhoekse land, waar dokter Van
Donselaar, afkomstig uit Heerlen,
de praktijk overnam van zijn
schoonvader, dokter Westerbeek van
Eerten. „We hebber hier zo'n drie
en vijftig jaar dezelfde families be
handeld".
derrevalidatiecentrum Charlotte-oord
te Tilburg en Hummelo.
Vertegenwoordigers van deze cen
tra stichtten in 1966 een werkgroep
onder voorzitterschap van dokter
Van Donselaar. In 1968 kwamen on
ze vijf tot een landelijk overkoepe
lend orgaan, een federatie Hierbij
zijn thans ook aangesloten een groe
pering in Den Bosch, Bergen op
Z., Bio-revalidatiecentrum te Arn
hem en een Utrechtse groep. Als
tiende hoopt men straks de onlangs
opgerichte Twentse stichting op dit
gebied te kunnen begroeten. De lan
delijke federatie staat onder voorzit
terschap van W. F. K. Bischoff van
Heemskerck, opperstalmeester van
H.M. de Koningin.
„Kunt u iets zeggen over de oplei
ding van de instructrices?"
„De landelijke federatie organiseert
een kadercursus voor deze meisjes
Onze medewerkster mej. Stouten uit
het Overijsselse Hengelo was een
der eersten die de erkenning heeft
gekregen. We ontvingen van de stich
ting 150 iaar Raiffeisen een groot
bedrag, bestemd voor de verzorging
van de medische en hippische bege
leiding. Het moeten beschaafde meis
jes zijn, al hoeven ze nu ook weeT
niet van zo'n hoge stoep te zijn ge
vallen, meisjes Met een degelijke in
slag die dol zijn op het paard en op
de kinderen Hippische doorwinterde
figuren zijn doorgaans niet geschikt
33
„aanzet" hoe beter het gaat. Het
accent hebben we van meet af aan
gelegd op de individuele lessen. Voor
al in de avonduren komen hier kin
deren van heinde en ver. In een
straal van ongeveer 20 km".
„Hoeveel gehandicapte kinderen
Krijgen er les?"
„Momenteel 32. Krijgen tweemaal
per week les. Dat is dus 64 uur
Maar we lessen ook graag wat ge
zonde kinderen tussendoor. Want ons
tweede ideaal is vooral de gehandi
capten niet klassikaal te lessen, maar
te mixen. We zijn uit op integratie.
Dit is uit psychologisch oogpunt van
gro t belang. Soms zijn de gehandi
capten vooral theoretisch beter dan
de gezonde kinderen Immers krijgen
ze doorgaans vee] meer les dan de
gezonden. En dat geeft de gehandi
capten weer bijzonder veel voldoe
ning. Vooral als ze als kopruitertje
bijv. kunnen dienen".
„Is hier ook gelegenheid voor
meerdaags verblijf en observatie?"
„Inderdaad. We hebben, behalve
die kinderen die twee keer per week
komen lessen hieT soms ook kinde
ren voor longere tijd Vooral in de
vakanties. Kinderen van buitenaf
Soms kinderen die nog nooit hehbpr
gereden. Zetfs zwaar gehandicap
ten, bijv kinderen die incontinen
zijn, die geen controle hebben over
ontlasting en urine, die nergens met
paarderug het bos in kan, mag
niet onderschat worden".
Een overdekte rijruimte is de eis vol
gens dokter Van Donselaar, gezien 't
kille klimaat waarop we hier ge
abonneerd zijn- Spastische kinderen
kunnen met kou helemaal niet uit de
voeten. De rijruimte is een vierkan
te „bak" van 15 x 15 meter, bijzon
der geschikt voor de longelessen
die men bij voorbaat hier geeft, om
dat mep bij een vierkant sneller ter
plaatse is als er iets bijzonders mocht
gebeuren. Er is een film gemaakt
die dokter Van Donselaars lezingen
moet illustreren. Dat hij nogal eens
moet spreken in het openbaar merk
ik uit de vlotte woordenstroom die
op mij toekomt.
„Kunt u een bijzonder geval noe
men?"
„Een van de spectaculairste aan
passingen is een speciaal stoeltje
voor een kindje dat op driejarige
leeftijd een dwarslesie (wervelfrac
tuur) kreeg en dat dank zij deze
„zit" in staat is geheel zelfstandig te
rijden. Ze heeft afgelopen zomer haar
ponydiplomaatje gehaald.
De film illustreert hoezeer zij is
vooruitgegaan. Het is voor de medi
sche wereld het enige „bewijsmate
riaal" Natuurlijk wordt iedereen niet
beter Iemand wiens rupgemerg on
herroepelijk is verwoest zal nimmer
kunnen gaan lopen, ook al rijdt hij
elke dag paard Revalidatie bete..ent
toe. Extragevaren? Dat geloof ik
niet als je ziet hoe wonderlijk het
paard zich aanpast vooral de
New Forest pony's die een bijzonder
lief karakter hebben bij degene
die zich op zijn rug bevindt. Je hoeft
echt niet sentimenteel te zijn, maar
het is wel ontroerend soms om dat
te ervaren".
Bijna ontroerd ook wordt dokter van
Donselaar als hij een loflied op het
paard ga-at dichten in deze tijd van
wegwerpartikelen, een vertechniseer-
de maatschappij. Hoeveel mensen
functioneren er nog volkomen in hun
werk, beperkt als 't wordt in tijd en
mogelijkheden. En dat totaal-functio
neren kan je nu juist op een paard.
Het dier vraagt je totale inzet, het
staalt je karakter, het leert je te
leurstellingen incasseren, het schenkt
je blijdschap, het doet je weer zor
gend omgaan Met iets wat tegen
woordig ook helemaal is verdwenen
een paard vraagt je totale zorg en
je totale aandacht. Da;rom geloof ik
dat hier echt we] gesproken kan wor
den van nieuwe therapeutische moge
lijkheden. Maar een paard is ook
voor een gezond mens, in een gezin
bijvoorbeeld, van groot belang.
„Een gehandicapte zal in vele ge
vallen een paard niet de sporen kun
nen geven. Hoe moet dat worden ge
compenseerd?"
„Ik vertelde u al over dat meis
je met dat speciale stoeltje. Ze geeft
ook aanwijzingen met haar ellebogen.
Een spastisch kind maakt juist de
fout van het klemmen en moet
zich juist ontspannen. Ook het kind
„Hoelang bestaat net rijden met ge
handicapten al in ons land?"
„Er gebeurde al enkele jaren wel
wat, hier en daar „Wild", ongeor
ganiseerd en zeker niet medisch ge-
coached Na enkele bezoeken aan
Engeland ben ik bij wijze van expe
riment bier met enkele invalide kin
deren uit mijn praktijk begonnen
een spastisch meisje, een poliopa
tiëntje. zo'n stuk of drie, vier er
toen kwam piotseline in 1966 de uit
nod ging vanuit Den Haag op het mi
nuisterie var CRM om daar eens te
kompn praten Er was namelijk door
een agrarische instantie een bedrag
beschikbaar gesteld voor het rijden
met gehandicapte kinderen in den
lande Dat veronderstelde een lande
lijke coördinatie.
Die er niet was. Dokter Van Donse
laar werd toen voorzitter van een
landelijke enquêtecommissie om te
kijken wat er op het gebied van hei
paardrijden met gehandicapten ge
beurde. Van de 70 opgegeven adres
sen bleven er vijf over, waarvan
men meende dat er verantwoord
werd gewerkt dat wil zeggen, onder
medisch - fysiotherapeutisch toe
zicht Die vijf waren in Den Haag
(mevr. de Mol-van Otter' -o), Haar
lem (mevr. Naessens), „.eidschen-
dam (de ponyclub Hestar), het kin
dat geduldwerk op te brengen, wal
het rijden met gehandicapten vergt
Ze moeten hippisch geschoold zijn
en die scholing ook bij houden wat
ook gebeurt. Nog steeds. Ze moeten
de hippische instructies weten te ver
talen in de kindertaal, aangepast
voot hen die gehandicapt zijn. Ver
der krijgen ze lessen op gebied van
pedagogie, psychologie en ziekten-
leer
Ze moeten met een fysiotherapeut
en een medicus kunnen praten We
ten wat een cyvose (kromming in de
wervelkolom) of een lordose (holte
onder in de rug) of een scoliose (s-
vormige bocht) is".
„De coaching van de diverse inva-
lider is verschillend?"
„Daar gaat het juist om. Daar
moeten onze instructrices juist op
attent zijn De aanpak en lesmetho-
diek van een spastisch kinden en een
kind dat kinderverlamming heeft ge
had zijn zeer verschillend. Al3 je
een spastisch kind „opjut" wordt het
hoe langer hoe spastischer ook voor
wat de geest betreft. Je moet juist al
tijd weer «sar de ontspanning toe
werken. En bij een poliopatiënt
voor zover er bij hem nog resten
van spierkracht aanwezig zijn
moet je denken hoe meer ik het
vakantie kunnen gaan en die hier, zij
het zwaar begeleid, toch kunnen rij
den, en sedert nu een jaar ook zwem
men in ons instructiebadje"
Een zolderruimte van het grote
doktershuis biedt niet alleen een
jeugdherbergachtig verblijf aan hulp
krachten het is een warme wacht
ruimte voor de ouders als de kinde
ren gaan rijden en zij dient tevens
als clubruimte en logies in de va
kantie voor tien kinderen.
„V zoekt naar een combinatie van
oaardrijden en zwemmen. Waarom?'
„Het is steeds miji. ideaal geweest
het zwemmen en rijden te combine
ren. Het zijn beide tenslotte onbelas
te bewegingen. We geven toch we)
prioriteit aan het rijden, ook al door
dat de kinderen het paardrijden fij
ner vinden dan het zwemmen. Ook
uit het oogpunt van de integratie
waar wij het straks over hadden
kan er naar Mijn mening bij het rij-
den maer gebeuren dan bij het zwem
men Waar ik nog op wil wijzen
is dat de geestelijke ontwikkeling
door het paardrijden wordt bevor
derd. In Engeland heeft men dit zelfs
uit de rapportcijfers kunnen vast
stellen. De ervaring van zo'n kind
dat bijvoorbeeld altijd in een rolstoel
zit en dan straks gedragen door de
per slot niet dat men weer honderd
procent geneest, maar dat wat over
is „ausnützen" en proberen optimaal
op peil te brengen".
„Weke gehandicapten komen hier
rijden?"
„Het is goed dat u dat vraagt. Wie
spreekt over rijden met gehandicap
ten denkt vaak en alleen aan het rij
den met spastici. In Den Haag is
een mogelijkheid waar cerebraal ge
stoorde kinderen vertoeven en als
verlengstuk van de fysiotherapie ook
rijles krijgen. Wij hebben hier bij die
32 een veel groter scala van diagno
ses dan alleen maar spastici. De han
dicaps van onze ruitertjes vallen on
der de volgende ziektebeelden: polio
aangeboren heupluxatie. spina bifida
spastisch syndroom, elepsie. aan
geboren hartgebrek. astma en
psychische stoornisen. De laatste
tijd ook wel geestelijk gehandicap
ten. Je moet toch wel kunnen appel-
Ieren op hui gezond verstand. In het
buitenland is men er echter ook mee
begonnen- Mevrouw De Mol heeft
nu een paar mongooltjes. We hebben
er hier ook. Ook uit Twente hoorde
ik dat men er daar mee wil begin
nen. Maar het zal een nog moeiza-
mep zaak_ zijn dan met de anderen,
al juich ik het uiteraard van harte
met een aangeboren heupluxatie
heeft die contracturen. Er wordt een
bepaalde scala van oefeningen ge
daan. Een les wordt opgebouwd uit
gedeeltelijk oefening, gedeeltelijk
rijden en gedeeltelijk spel. Met de
introductie van dat laatste onder
deel hebben we nog wel moeite. En
het moet toch in de eerste plaats
een blij gebeuren blijven Het mag
nooit gaan om de prestaties, al is
het leuk als het kind het diploma
tie haalt. Ik wil nooit horen: 't wordt
niks met dat kind Het wordt altijd
wat met dat kind. We hebben „ast
ma" We hebben een dwerg Dal
kind heeft neiging houdingsafwokin-
gen te krijgen. Daarom rijdt het ook
Maar vooral ook omdat eigenaardi
ge lollige karakter er uit te halen
waardooT het rechtstreeks de circus-
pistt zou kunnen binnenrijden Dat
eind moet zijn dwerg zijn accepte
ren. Er zijn ook wel notarissen cr
'eraren dk klein zijn"
„U sprak over astma-kinderen
■naar die zijn toch allergisch voor
stof, hooi en stro etc."
„Dat hebben grote deskundigen
mij ook verweten. Alsof ik daar
nooit van zou hebben gehoord! Maar
ik heb deze ervaring in die tien jaar
dat mijn astma-kinderen hoofdza
kelijk psychogene astma's zijn. Kin®
deren door inwoning e.d. vaak levend
in conflictsituaties, waarbij van over®
gevoeligheid als bovengenoemd he
lemaal geen sprake is. Als dat wel
het geval zou zijn, begin je er na
tuurlijk niet aan".
„Tenslotte zou ik nog graag iets
horen over de kosten en mogelijkhe
den voor subsidiëring."
„Wanneer het op kosten aan gaat
komen dan moet je wel onderscheid
maken en daar attendeer ik ie
der nieuw centrum ook van meet af
aan op tussen de invalidensport
en het „therapeutisch rijden". Hier
in Nederland verstaat men onder
therapie alleen maar de lichamelij
ke therapie, psychische therapie dat
kan ze niks schelen, de ziekenfond
sen ook niet.
Er is een groep waarvan je kunt
zeggen, hier valt toch eigenlijk geen
fysieke verbetering te verwachten.
Dan hoort het tot de mindervaliden-
sport En dan moet de betaling uit
een potje komen van CRM, de sport
organisaties of wat dan ook. Maar
bij die andere groep, waar therapeu
tische mogelijkheden in zitten door
het laten rijden, zou je moeten zeggen
dan moet het uit het potje van de zie
kenfondsen komen. Maar om die in
stanties over en weer niet te ver
schrikken zal de medische indicatie
scherp gesteld moeten worden".
„Wat de subsidie betreft: ik ben
alleen begonnen. Er is na enkele ja
ren ontstaan de Stichting pony- en
paardrijden voor mindervaliden op
..Zandewierde" die achter ons staat.
Die probeert gelden te verzamelen
door relaties donaties, door het ver
tonen van onze propagandafilm. Ze
krijgt subsidie door het lidmaat
schap van de landelijke federatie.
Maar he opvangen van de gehandi
capten gebeurt nog steeds zeer par
tieel door gebrek aan geld. We ho
pen altijd nog op een officiële erken
ning door de ziekenfondsen. Als we
5,30 gulden zouden krijgen voor een
half uur wat de fysiotherapeut thuis
ook krijgt, dan zijn we al 'n heel eind
weg De verliezen worden minder
sedert het vorig jaar. Maar daar
voor moest ik er toch ieder jaar een
3.000 a 10.000 gulden op toeleggen.
De enige faciliteit was dat ik dit
bedrag sedert 1965 mocht aftrekken
van de top van mijn inkomen.
Doordat we het zwembad ook
aan gezonden verhuren, kunnen
we de verliezen op het rijden wat
tep-emoet komen De pony's wor
den weliswaar ook aan valide
kinderen verhuurd, maar dat
hrenPt onvoldoende op. Ook al
omdat we de prijs voor gezonden
al iaren od 4,50 gulden per uur
bebhen gefixeerd. Waarom? Om
dat we er geen snobistisch geheel
van willen maken. We verheugen
ons dat onze ruiters uit zeer on
derscheidene milieus komen. Ook
van de provinciale raad van ge-
zondheiszorg zouden we een start
subsidie krijgen. Is al twee jaar
releden ingediend, maar de amb
telijke molens malen langzaam.
We zitten financieel altijd nog in
grote zorgen".