Smartlap, blijf toch bij mij
'ELANGRIJKE,MAAR VAAK GEMINACHTE
CATEGORIE IN DE MUZIEK'
p dragline
iet
aravan
EKOOP
Zon
Gee Kaa-elpee
Vrijheid
Klasse
Contact
Recept
Neusaar
Recruten
1
Nesten
«xxxxxxx*** enWISKE
KRAI" Dromen
diefstal
del-
in
elstaaf.
,STAAF
m
Rein de Vries
Gruwelijk
Een stevige maaltijd en een goede nacht-
SUSKE
ï<j vin beiden ië/ed.. mar., fr werd ons een be
ticht van onze planeet dooieeseind..Uooivlieeen
ïlwoili
liet spijt m,ma\ibza\
jullie moeten opsluiten...
v De vel is bevel! y~
l Snik, snik.-. Ie zullen ons daat houden
dooit iullen we tante, de piofessot of r
Hooit meer die idiote X moed houden en
ioediak van een l anOlaf wachten, Wlshe!
bik zien...Mt n
DE STEM VAN DONDERDAG 20 NOVEMBER 1969
voor vader,
achtig. De maten?
,m breed en 50 cm
eeft een enorme
ij de hoogte,
natuurlijk draaibaar
dragline op
anden. Verder is
astic en
metaaL
in Balama met vlieg-
ig. En daarachter.-
wooncaravan. Met
ieur. Het dak kan eraf
unnen open. De auto
irden gebmikt. En voor-
kunnen open.
r vakantie te gaan!
'en belangrijke, maar vaak
geminachte categorie in de
muziek vormt het tragische lied,
de smartlap. Het is moeilijk te
leggen, wat een smartlap nu ei
genlijk is. In de tijd van Dirk
Witte, Eduard Jacobs, Koos
Speenhoff en ook nu onder lief
hebbers van Hoes es. sprak men
van spontane, oprechte volks
kunst. Laten wij, voor deze keer,
maar werken met een aan alle
kanten danig rammelende type
ring: bij smartlappen gaat het
om een eenvoudige, aan grove
sentimenten appellerende tekst,
die,' voorzien van een slepende,
theatraal aangedikte melodie,
een, klaaglijke, soms huilerige
indruk achterlaat.
Ook de pop-muziek kent smar
telijke liederen. Pop-muziek is
nu eenmaal een massaprodukt,
bestemd voor jongeren, die a)
gek zijn op vaart (ritme) en ge
dreun en b) in hun „rijpingsja-
ren" het vaak te kwaad hebben
met hun gevoelens, die broos en
kwetsbaar zijn. Ze worstelen
met huizenhoge problemen rond
prille liefdes: een uitgeraakte
verkering, miskende genegen
heid, brandende verlangens.
In de tweede helft van de jaren
vijftig ontstond naast de ruige rock
het, meer tedere werk, dat aan in
vloed won, toen de industrie zich
met „tienermuziek" bezig ging hou
den en liever de zoete koek steun
de dan het jungle-lawaai.
„I had a girl, Donna was her na
me. Since she left me, I've never
been the same, cause I love my girl,
where can she be, where can she
be. .p.", zong Ritchie Valens en de
1 toenmalige tieners zaten stil 'op de
vloer te luisteren, een opkomende
snik in het keelgat.
In Canada klaagde Paul Anka dat
hij een „Lonely boy" was en ver
klaarde daarna zijn vurige liefde
aan „Diana" met geprangde stem
(waarschijnlijk omdat de mensen
zeiden, dat Diana te oud voor hem
was. De tekst laat aan duidelijkheid
te wensen over, Paul). Daar was
verder de piepjonge Brian Hyland
«Ginny come lately" en „Sea-
i j a fhij meot zijn meis-
led with a kiss" (hij moet zijn meis-
haaf daarom brieven, die hij voor
alle zekerheid verzegelt met een
kus).
Naast pakweg „Take good care of
my baby" van Bobby Vee en „Sad
movies always make me cry" van,
ik meen, Linda Scott, moeten we
natuurlijk ook nog het fameuze „Oh,
Carol'van Neil Sedaka (en onze
urn? Diamonds) noemen.
Freddy: „Junge, komm bald
wieder."
Dit is een smartlap pur sang met
jankerige meisjeskoren en het be
kende „gesproken middenstuk":
„Oh, Carol, I am but a fool, darling,
I love you, though you treat me
cruel, you hurt me and you make
me cry and if you leave me, I will
surely die".
Die voorgedragen tekst maakt het
geheel échter en geeft de mogelijk
heid de woorden emotioneel te la
den, een procédé dat we kennen van
de Zangeres zonder naam en Fred
dy, maar dat ook in de pop ge
bruikt wordt. Denk maar aan Elvis
(de King, de Pelvis) in „Are you
lonesome tonight", die in zijn korte
voordracht zijn relatie met een
meisje vergelijkt met een toneel
stuk en eindigt met and if
you won't come back to me, than
they can bring the curtain down".
torbende zich op vreselijke wijze te
pletter rijdt.
Iets later (1964) bezong in Enge
land het meisje Twinkle het even
droeve lot van haar held en Rocker
„Terry". Men kan hier om lachen,
maar een feit is dat bekende pop
sterren bij dergelijke ongelukken
het leven lieten. Ritchie Valens,
Buddy Holly, Eddie Cochran en la
ter Otis Redding zijn allen veron
gelukt, terwijl hun platenomzetten
daarna sterk stegen.
Het gaat in deze pop-smartlappen
om eenvoudige begrippen als „boy",
„girl", „broken heart" en „love",
zodat je je eigen problemen ge
woon kon invullen. Ook in Neder
land waren deze Engelse teksten
begrijpelijk en wisten 15- en 16-
jarigen heus wel wat „darling" en
„honey" betekende en was ook al
om bekend dat met het veelvuldig
voorkomende „baby" niet een spra-
telend borelingske bedoeld werd.
Nederlandstalige smartlappen heb
ben het nooit gedaan, misschien om
dat in de popwereld de voertaal
Engels ia.
Maar het is niet alleen liefdesver
driet wat de klok slaat, tegen het
einde van de vijftiger jaren. In on
ze dynamische tijd van snelverkeer
en straaljagers zijn tederbeminden
soms het slachtoffer van gruwe
lijke ongelukken. De eerder ge
noemde Ritchie Valens bezingt de
tragische dood van een autocoureur,
die een vriend nog net op tijd een
boodschap meegeeft: „Teil Laura,
I love her". In „Eboney eyes" van
de Everly Brothers staat een jon
geman te wachten op de aankomst
van het vliegtuig van 3 over 12,
waarin zijn geliefde zit. Het vlieg
tuig komt maar niet en de speaker
zegt dat het verongelukt is zonder
dat iemand het overleefde. De ge
sproken tekst neemt een groot deel
van de plaat in, net als in „Leader
of the pack", waarin een paar meis
jes, de Shangri-la's, staan te praten
en plotseling de leider van een mo-
AHeen Rein de Vries oogstte met
zijn „Patsie", dat overigens een
vertaling is van „Patchen" enig suc
ces, een paar jaar na het eerste ver
schijnen van de plaat. Ook Patsie
brengt het er trouwens niet le
vend af, ze verzuipt zich in een
rivier en Rein geeft dan als com
mentaar: „Patsie, 'k hoor toch bij
jouw, nooit wil 'k een ander als
vrouw, ons geluk is voorbij, jij bent
niet meer bij mij, Patsie straks kom
ik bij jou
Zuivere smartlappen vinden we
vandaag de dag ook nog wel, maar
dan als gecultiveerd en gekoesterd
cliché bij de Beatles (b.v. „Oh
darling" op Abbey Road), de Mo
thers of Invention (de gehele el
pee „Ruben and the Jets"), de
Bonzo dog band, de Moby Grape
en de Flying Burrito Brothers. De
ze laatste groep, die aangepaste
country and western brengt, heeft
een zeer melancholieke elpee ge
maakt, waarop het geheel gespro
ken nummer „Hippie boy" in ieder
geval een aanstellerige hartekreet
is.
Het gevoelige, theatrale lied hoort
er bij, vroeger, maar ook nu nog.
Want: smartlap ga niet bij mij van
daan, ik weet niet waar ik heen
moet gaan, zonder jou, want ik hou
van jou en blijf je trouw, oh voor
ik helemaal afknap, blijf bij mij,
smartlap.
DIRK VELLENGA
„Democratie is niet gemakkelijk.
Zij is luidruchtig."
(Hubert Humphrey, vroegere
Amerikaanse vice-president)
VOOR de Engelse krantelezers is
een nieuwe zon opgegaan. In Fleet-
street, het Londense kramteeentrum
(te vergelijken met de Reigerstraat
in Breda), is de nieuwe Sun ver
schenen. Het is het eerste nieuwe
nationale dagblad in Groot-Britan-
nië sinds vijf jaar.
De Sun is de opvolger van de
oude Sun, dat door Rupert Mur
doch, een Australische uitgever,
werd gekocht. Hij heeft het blad
een grondige verandering doen on
dergaan: hij kromp de staf in, stel
de nieuwe directeuren aan en wij
zigde het formaat van de krant.
De nieuwe Sun lijkt wat uiterlijk
betreft op de Daily Mirror of het
Duitse blad Bild. Het moet volgens
de plannen een grote concurrent
worden van de Daily Mirror, dat
een oplage heeft van ruim vijf mil
joen. Murdoch streeft naar een op
lage van zes miljoen voor de Sun,
maar hij wilde niet zeggen in hoe
veel exemplaren het nieuwe dag
blad van de persen is gerold.
Over de koers van het blad zegt
Murdoch: „De Sun is radicaal, on
afhankelijk en bewust."
GERARD Kornehs van het Reve
luirat u vamaf volgende week in de
huiskamer draaien en beluisteren.
„Ik bak ze bruiner" heet de gram
mofoonplaat, die de Bovema N.V.
uit Heemstede uitbrengt met
sprookjes van de burger-schrijver.
Van het Reve leest ze zelf ook nog
voor.
De sprookjes heiten „Kwak, kwak",
DE jongere medewerkers van de
Westduitse en Nederlandse radio-
en televisie-organisaties vinden dat
steeds meer maatschappelijke
groeperingen invloed proberen uit
te oefenen op de programma-pro-
dukties. Dat betekent dat de vrij
heid van meningsuiting in gevaar
komt.
Bovendien wordt dit gevaar ver
groot door de hiërarchische op-
oouw van de omroeporganisaties.
De eerste pogingen om het gevaar
te bestrijden worden ondernomen
door het opstellen van redactie
statuten. Maar deze statuten heb
ben geen invloed, als het medebe
slissingsrecht van de medewerkers
niet bij wet is vastgelegd.
De Nederlandse deelnemers wa
ren van mening dat er binnen het
zuilensysteem evenmin waterdich
te garanties bestaan voor een vol
ledige vrijheid van informatie en
meningsuiting.
„Kwak, kwak kookt zijn eigen pot
je", „Schraalhans keukenmeester",
„Het geheim van de smid" en „Een
goede les". De prijs van de mini-
elpee zou 4,90 bedragen.
IN de 19e eeuw kon men een
vrouw nog „klassebewust" aan
spreken, blijkens een schema, dat
we grasduinend in een oud boekje,
vonden: femme de chambrs: ka
menier; femme de charge: huis
houdster; femme de journée:
werkster in dagloon; femme du
mondeeen fatsoenlijke vrouw, ge
schikt óm mee uit te gaan; fem
me honnette: fatsoenlijke vrouw
zonder meer; femme pot-au-feu:
huishoudelijke vrouw, huismoeder;
femme entretenue: bijzit; femme
publique: publieke vrouw.
In het rijtje mist u de „femme
fatale" omdat die onvertaalbaar
Elvis, de pelvis: „Are you lone
some tonight?"
DE ongeregeldheden in Noord-Ier-
land hebben een stijging van het
aantal recruten voor het Britse le
ger tot gevolg gehad. Al 18 maan
den was het aantal aanmeldingen
voor het Britse leger aan het dalen
(in Engeland bestaat geen dienst
plicht). Tot augustus waren de
Britse troepen non-actief geweest,
totdat de rellen in Noord-Ierland
uitbraken, aldus een Brits zondags
blad.
Men constateert dait, wanneer een
oorlog grondig via kraint en televi
sie wordt verslagen, het aantal re
cruten stijgt. Een Engels lagerhuis-
lid: een lekker oorlogje is de
beste propaganda voor het leger.
Als er geen moeilijkheden zijn, is
het niet aantrekkelijk voor de men
sen, die bij de infanterie of de ca
valerie willen."
Eerst was het ministerie van de
fensie nog pessimistisch over de
gevolgen van de onlusten in Bel
fast. Deze keer niet, zo dacht men.
„Dit is een vies oorlogje tegen ei
gen mensen. Het is
oorlog zoals in Aden."
Maar twee weken
de recruteringsbureaus
door mensen die de kans aan wil
den grijpen vrienden en magen te
bestrijden. In september meldden
S385 Engelsen zich aan, twee maal
zoveel als de maand ervoor en 1500
meer dan een jaar terug, aldus een
zegsman van het ministerie van de
fensie.
IN ee; stad van „laddertorens" zui
len 30.„00 mensen gaan wonen. Het
is het project Neusaar van de Stutt-
gartse architect Horst P. Dollinger,
dat komt te liggen in de buurt van
Saarbrücken. Dollinger wil alle
moderne bouwvormen in deze sa
tellietstad toepassen, onder andere
zijn „kabin-etorens" en „zwevende
tuinen". Zijn nieuwste idee zijn
„l'addertorens", waarbij de wonin
gen tussen drie masten op hoog
ten tussen 60 en 130 meter hangen.
De foto toont een laddertorengroep,
met op de achtergrond een maquet
te van Neusaar.
UIT Zuid-Californiëë komt deze
variatie op de traditionele ham
burger: Hamburger Pie.
Voor dit Amerikaanse vierper-
soons gerecht hebt u nodig: aard
appelpuree (vrij dik), een blikje
tomatensoep zonder balletjes, 4
ons boontjes, 4 ons gehakt, 4 uien,
zout, peper, paprikapoeder en Ore
gon.
Eerst moet u de aardappelpuree
bereiden en de boontjes koken. De
uien snijden en bakken, het gehakt
erbij doen en kruiden toevoegen.
Gehakt met een vork losmaken en
bruin braden.
Dan moet u een vuurvaste
schaal invetten en de tomatensoep,
boontjes en het vlees mengen in de
schaal. Dit afdekken met een laag
je aardappelpuree van één centi
meter dik. Wat klontjes boter en
peterselie er bovenop en dan 20 a
30 minuten in een hete oven zetten.
Bij de Hamburger pie sla met
stukjes sinaasappel en stukjes ge
roosterd stokbrood geven. Om het
helemaal Amerikaans te doen kou
de melk of koude rosé schenken.
DE vier levensbeschouwelijk ge
richte huwelijksbureaus in ons land
gaan een fusie aan. Zij zuilen een
landelijk centrum voor huweüijks-
contacten oprichten. De hervormde
synode heeft besloten haar huwe
lijksbureau op te heffen, mede door
een suggestie van de gezinsraad,
die in een studie zei dat het de
kwaliteit van het werk en van de
efficiëntie gediend zou zijn met een
combinatie van de vier levensbe
schouwelijke (r.-k., hervormd, ge
reformeerd en humanistisch) hu
welijksbureaus.
Uit in een in 1967 gehouden en
quête van de vier bureaus bleek
dat men sterk pleitte voor een ver
ruiming van de mogelijkheden om
ook met mensen uit andere levens
beschouwelijke richtingen in con
tact te komen. De andere bureaus
hebben besloten zich met ingang
van 1 januari op te heffen.
ZOÖLOGEN van de universiteit van.
Leicester in Engeland hebben
maandenlang stadie gemaakt van
de nesten van in Enigeland inheem
se vogels» Conclusie: het zijn on
zedelijke en overspelige dieren, bi
gamie is in dat wereldje het nor
maalste van het normale. En de
rietgors maakt zich zelfs voortdu
rend schuldig aan trigaimie.
m - -nur —E.,
GD0(? DEZELFDE DAGHEEMTBlSGIESZJMINTREKiHHET ClDRCK HOVEL it! BEHAREs\