Angstzweet op
de helling
van de Palud-H
[MOSSELEN
gvotepobUnUCS zoek-2mr 79
JAC.HERMANS huis-sui
JAC.HERMANS
XPOSITIE D(
vi
Maanbodem
..Inter Scaldis"
hield vogel
tentoonstelling
Chr. handels
reizigers te
Kapelle bijeen
Vrouwenbond
Nieuw- en Sint
Joosland
liberblik ANANAS sikjes 109
i? mfcQQNNH
4blik HORIGSÖtP(3smal®n) 2901
grole pol KERSEN OP SAP 54$
chineseMAWmamiJCSp.bl. m
I jerbikSPERZIE BONEN 39
500 grom CHOCO. KORRELS-
|4OT0vnmsblik 4ö"WAS |25
pdMAVONAISE K&
80WlFRUITSCT-ofc 200
>C«£MEEI.nh65
MteCHOCOlAPE MEUC 69
10^VAHIU£S0IKE845
fteAPPElSAP 89
JUSdOWtfféE Pies 79
SET TAPEtZOOR
stevige rwBon DWEIL soxóocm 75
.BB64HC6" HRAWAKar.bas 225
3H0ARVERSTEVI6ERS 59
2 keukenrollen H8
y \T* GROTE POT JAA
DAT SCHEELT
120 KOFFIEFILTERS
JftlOCaWIEHa0g.specidaflfi8
50gvyiw5bMsWnTE P6P6R 69
^.BIEFSTUK
D4ML4PPEN
TARTAAR
4506R4/A puj/i 0ekrwïde
**4Ure/r
Dr. Josept Berlsch:
.,Ik heb zeven kinderen, wie met mij naar
boven gaat kan niels overkomen'.
DE ECHTE ZEEUWSE
T<
Ie bekende SHERRy RHOp-jfej
fondspak R0ZUNEN 79
BANKETBAKKERS
Keramiek
RUZEND
vaovAVA^
NUfi(f<
DE STEM VAN WOENSDAG 19 NOVEMBER 1969
BLUDENZ Men kan dr. Josef Bertsch, consul voor Ne
derland in Vorarlberg, een van de Oostenrijkse bondslanden,
best om een boodschap sturen. Laat iedere Nederlander, die
in dat verrukkelijke westelijke puntje van Oostenrijk ooit in
moeilijkheden komt, gerust naar hem toegaan. Een paar knip
pen met de vingers en het probleem wordt opgelost.
Zeven Nederlandse journalisten hebben dit doortastende Napo
leonnetje onlangs tijdens een bezoek aan Oostenrijk (op uitnodiging
van de Kamer van Koophandel in dat land) op een onvergetelijke
manier leren kennen.
We zouden zijn ketel- en machine
fabriek in Bludenz (hij heeft er in
totaal 3) bezichtigen. Josef Bertsch
staat ons, tevreden de handen wrij
vend en met een gezicht, dat duide
lijk voorpret verraadt, op te wach
ten in zijn glanzend-betimmerde hal.
„Gaat u maar mee, heren". Hij
draaft energiek naar een zaaltje waar
twee trouwe Bertsch-aanhangers in
witte jas achter een filmprojector
staan. Het wachten is op de hoofd
knik van dr. Bertsch waarna de een
het licht zal uitdoen en de ander
de projector zal laten snorren. De
hoofdknik blijft uit. „De heren willen
waarschijnlijk liever het bedrijf zien,
zegt Josef Bertsch. Hij loopt al weer
voor ons uit en enkele ogenblikken
later staan we in de fabriekshal,
waar het een herrie van belang
is. De rondleiding duurt hooguit en
kele minuten. Dan zitten we in de
rijk aangeklede directeurskamer. De
bedrijfsleider, Herr Ingenieur, zal
nog iets meer over de fabriek vertel
len. Als hij wil beginnen is net de
cognac ingeschonken. „Vielen Dank,
Herr Ingenieur", zegt dr. Josef
Bertsch en met zijn linkerhand wuift
hij zijn rechterhand de deur uit. Herr
Ingenieur gaat glimlachend en in
kreeftegang af. Hij schijnt aan het
tempo van zijn baas volledig gewend
te zijn. De consul pakt het glas, ver
telt een razend goede mop, zegt „Zum
Wohl", neemt een slok, siftat op en
zegt: „Kom, laten we gaan".
Hij is me een doordouwer wel.
We stappen in een VW-busje en rij
den achter de „kever" van dr. Joseph
Bertsch aan. Via Bürs en Bürsen-
berg klimmen we naar het plaats
je Brand, dat op de helling van de
bergtop Palud-H. ligt. In Brand
houdt de normale weg op. We stap
pen uit en worden uitgenodigd plaats
te nemen in enkele zo te zien gloed
nieuwe personenauto's.
We hebben nog niet in de gaten
wat ons te wachten staat. De „ke
ver" met Joseph Bertsch gaat voor
op. De „weg", die van Brand uit ver
der naar boven voert, bestaat uit
een smal steenpad, dat bezaaid is
met kuilen en stenen, soms zo groot
(Van onze correspondent)
YERSEKE Door de vereniging
van vogelliefhebbers „Inter Scaldis"
werd in ,,De Haven" een vogelten
toonstelling gehouden. Er waren 165
vogels ingezonden. Keurmeesters
voor kanaries waren de heren Broek
hoven en IJzerman, voor tropische
vogels de heer Duives.
Uitslagen waren: Kanaries: kam
pioen C. v. Stee; le pr. W. de
Leeuw en C. Bolier; 2e pr. P. San
ders (6x); W. de Leeuw (llx); N.
Verschuure (2x); C. v- Stee (2x); C.
Bolier (4x)F. Tjarks (2x); J. Tim
merman. Overjarige: le pr. P. San
ders. Open Klasse: le pr. J. Ver
schuure en C. Zoeterweg; 2e pr. C.
Bolier, W. v. Haver en J. v. Stee.
Tropische vogels: kampioen: J. N.
v. d. Plasse. le pr. J. v. d. Plasse
2x C. Bolier 2x 2e pr. J. v. d.
Plasse 2x; C. Bolier en J. v. d.
Plasse. Open klasse: le pr. H. v.
Stee en C. Zoeterweg; 2e pr. L. van
Poelje 4x en J. Schouten. Bastaard:
le pr- J. v. d. Plasse. Overjarige: le
pr. L. Zuydwegt. Stamkanaries: le
pr. W. de Leeuw; 2e pr. J. v. d.
Plasse en W. de Leeuw. Stam tropi
sche vogels: le pr. J. v. d. Plasse
2e pr. C. Bolier. Derby kanaries: le
pr. W de Leeuw; 2e pr. P. Sanders.
Derby tropen: le pr. J. v. d. Plasse-
2e pr. J. v. d. Plasse.
(Van onze correspondent)
KAPELLE In De Caisson werd
een algemene vergadering gehouden
van de afdelingen Zuid- en Noord-
Beveland, Walcheren en Zeeuwsch-
Vlaanderen van de Christelijke Bond
van Handelsreizigers en -agenten.
De leiding berustte bij de heer C. A.
van Alten te Goes. De heer L. P
Pieterse uit Wolphaartsdijk sprak
op deze bijeenkomst over vogels in
de natuur. Hij toonde dia's over zijn
waarnemingen, vooral aan het
Veerse Meer.
als kokosnoten. Een strip maanbo
dem, die als een serpentine op de stei
le berghelling is geplakt. De stenen
slaan tegen de carrosserie. De auto's
gaan met gierende motor bonkend
naar boven. Ze produceren grote stof
wolken. De eerste tweehonderd me
ter hebben we, tussen het stof door,
nog aandacht voor de prachtige na
tuur waar we vertoeven. Herfstkleu
ren komen nergens beter uit dan te
gen de donkere achtergrond van berg
wanden. De zon verdiept sommige
kleuren en maakt andere kleuren
transparant. Wat een verrukkelijk
land. Maar wat een tocht. Het steen
pad wordt steeds smaller, steeds stei
ler. De afgronden, nu eens links en
dam weer rechts, worden alsmaar
dieper en komen steeds dichterbij.
Ineens hebben we het gevoel, dat
dit niet leuk meer is Stap je 's och
tends om half elf op Zestienhoven
argeloos en opgewekt in het vlieg
tuig in de overtuiging dat het een
rustige dag zal worden, zit je een
paar uur later met het angstzweet
in je handen op de achterbank van
een tweedeurs auto te wachten op
het moment dat je in deze gevange
nis op wielen naar beneden zult kie
peren. De chauffeur van de auto stopt
plotseling en vraagt of we willen uit
stappen (de gevangenen worden ge
lucht). We staan voor een gammel
planken bruggetje. Het hout buigt
diep door wanneer de auto er over
heen gaat. We kruipen weer op de
achterbank. De chauffeur probeert
verder te komen. Tot tien keer toe.
Maar de banden slippen weg. Ze krij
gen op het steile pad geen vat meer.
Na elke poging (vol gas in z'n één)
schiet de auto schielijk in zijn rem
men, telkens net op tijd om niet van
de berg af te storten. In de auto
hangt op het laatst de scherpe lucht
van verbrande remvoering. Op dit
kritieke moment komt de „kever"
van dr. Joseph Bertsch als een groe
ne engel naar beneden suizen. De
wagen heeft zelfs nog ergens te ke
ren. We stappen over en steigeren
naar boven. Na enkele minuten is
ook de „kever" aan het eind van zijn
vermogen. We stappen uit op een
smal plateau. Vóór ons ligt eigenlijk
alleen maar een berghelling met wat
ruwe inkepingen. Vóór ons staat ook
een onooglijk, door dr Jos. Bertsch
zelf ontwikkeld voertuig. Een com
pact smal laag trekkertje met daar
achter twee gammele aanhangwa-
gentjes. Op de kistjes losse, grauwe
kussentjes.
geeft de hele affaire een toepasse
lijke, historische achtergrond: „Ah,
Franz Joseph, der Kaiser ist gefal-
len".
De tocht naar omhoog duurt vrij
lang. Na een kwartier wisselen de
klimmers en de kistjeszitters van
plaats. Nóg een kwartier later is
het einddoel bereikt: een bergplateau
waarop dr. Bertsch een zelfbedie
ningsrestaurant uit de grond laat
stampen. Voor de bouwtijd van dit
restaurant (350 plaatsen) is zegge en
schrijve twee maanden uitgetrokken.
Het materiaal wordt per kabelbaan
naar boven gebracht. Dr. Bertsch
die verschillende restaurants en ca
fés in Vorarlberg bezit, heeft het
goed bekeken. Zijn zelfbedieningsres
taurant staat in het hart van een win
tersportcentrum. Verschilledne ski-
en stoeltjesliften kunnen per uur 700
skiërs naar boven brengen. Met te
der genoegen en onverholen trots
leidt dr. Joseph Bertsch ons rond in
zijn in aanbouw zijnd winterpaleisje,
daar boven op de Palud-H.
Dan nodigt hij ons uit schnaps, ge
trokken op gentiaan, te drinken in
een 50 meter verderop gelegen berg-
herberg. Schnaps, bier, schnaps en
cognac: kort achter elkaar, want dat
is de stijl van onze gastheer. Wan
neer een van ons denkend aan de te
rugtocht in het donker, de testa
mentair aandoende woorden „Grüsz
meine Frau und meine Kinder" in
het dikke, beduimelde gastenboek
neerprent, is dr. Joseph Bertsch he
lemaal tevreden. Hij heeft zijn doel,
dat groepje Nederlandse journalisten
een stevig avontuur te bezorgen, be
reikt. Een stevig, maar veilig avon
tuur. „Want denk er om", zegt hij
terwijl er nieuwe glazen schnaps op
tafel komen „ik heb zeven kinderen
thuis. Wie met mij naar boven gaat
kan niets overkomen".
Wanneer de steile terugtocht bij
het flauwe licht van driekwart vol
le maan (op de achtergrond de grijs
zwarte contouren van het bergmas-
sief) ondernomen wordt, is er geen
angst meer op de hobbelende aan
hangwagens. Zijn het de zeven kin
deren van dr. Bertsch? Is het de
schnaps? Is het de onzichtbaarheid
van de afgronden?. Is het de ver
trouwenwekkende figuur van de lo
co-burgemeester, die („Ik moet nog
rijden") boven geen schnaps gedron
ken heeft? Het zal wel een combina
tie van het een en ander zijn. Ter
wijl we hobbezakkend op de lichtjes
van Brand afgaan vertelt de consul
tussen neus en lippen door, dat de
Palud-H. van boven tot beneden zijn
jachtgebied is en dat prins Bern-
hard één keer per jaar bij hem komt
jagen. Dr. Bertsch komt ook wel eens
in Nederland voor de jacht. „Het
Loo is het prachtigste jachtgebied
voor herten in de hele wereld", zegt
hij en niemand is deskundig genoeg
om dit in twijfel te trekken.
In Brand wacht ons een voor
treffelijk diner. Daar wordt dr.
Joseph Bertsch waarachtig nog
ernstig ook. Hij gaat ons toespre
ken en hij wil ons zowaar drie
dingen over Oostenrijk meegeven.
Hij zegt: „Austria is niet hetzelf
de als Australië, Wenen is Oos
tenrijk niet en in Oostenrijk wordt
niet alleen gedanst en gezongen
maar ook nog gewerkt".
Het is maar dat U het weet.
F. DE LIGT
(Van onze corresponds» i
NIEUW- EN ST.-JOOSD
De N.C.V.B., afdeling Nieun.
Joosl-nd, hield haar leden»
ring onder leiding van haar
te mevrouw Mindsrhoudt
Dijkstra uit Middelburg sp,
het onderwerp Het Leger j»j
en vertoonde daarbij dia's 1
gende vergadering is vastg,
dinsdag 16 en woensdag
ber. Dan zal samen met de fc.
het kerstfeest gevierd wordej
Of we maar willen plaats nemen.
Dr. Bertsch geeft het goede voor
beeld. Hij wipt kwiek en opgewekt
op een van de kistjes. Wij volgen.
„Dit wagentje heeft maar 10 pk",
zegt de consul en ons wantrouwen
in de goede afloop van de onderne
ming neemt toe. De loco-burgemees-
ter van Brand, die het vehikel be
stuurt zet de mechanische berggeit
in een van zijn vele versnellingen,
't Wonderlijke voertuig kruipt traag
als een slang maar onverzettelijk als
een tank omhoog. „Ik heb al heel
wat vreemde dingen in mijn leven
meegemaakt maar dit spant de
kroon", zegt een collega die al zo'n
25 jaar meeloopt in het vak. „Het
tragische van dit hele gedoe is, dat
ze je in Nederland niet eens geloven
wanneer je dit vertelt", kreunt een
ander, die moeite heeft om op zijn
wiebelende kistje te blijven zitten.
De ruwe berghelling heeft nu een
hoek van 60 tot 70 graden. Zelfs dit
ongelooflijke krachtpatsertje op 12
wielen heeft nu moeite met het hele
gezelschap verder naar boven te bren
gen. De helft stapt uit, de helft blijft
zitten. Wie is uitgestapt, gaat te voet
verder. Na enkele minuten reeds
hijgt het voetvolk van jewelste. Het
wagentje met de loco-burgemeester
achter het stuur klimt met jankende
motor verder langs de groter wor
dende diepten van de Palud-H. De
genen, die op hun eigen benen staan,
zijn hun angst voor de afgrond kwijt.
Moeheid krijgt de overhand. De an
deren op het wagentje lijken hun
starre angsthouding voor een belang
rijk deel overwonnen te hebben, al
ziet men ze nog steeds enigszins wit
jes reageren op de kwinkslagen en
moppen, die dr. Joseph Bertsch
kwistig over het gezelschap uitstrooit.
Dat de gereserveerde houding van
door de wol geverfde journalisten en
doorgewinterde Oostenrijkse VW-
functionarissen niet uit lafheid of zelfs
niet alleen uit een in deze omstandig
heden alleszins oorbaar gevoel van
hoogtevrees voortspruit, wordt even
later op een zowel schrik- als lach
wekkende wijze bevestigd. Terwijl
Bertsch de pointe van een nieuwe
mop nadert hobbelt het voertuig met
twaalf paardekrachten in een venij
nige kuil. Collega Frans Jozef van
der Heijeden valt onweerstaanbaar
van zijn kistje af. Hij duikelt (ge
lukkig) tegen de berg aan in plaats
van de afgrond in. „Halt. halt, halt",
klinkt het van verschillende kanten.
Frans Jozef is tussen de wielen te
recht gekomen maar de loco-burge
meester heeft het voertuig met een
vliegensvlugge reactie tot stilstand
gebracht. Algemene opluchting. Dr.
Bertsch, in het geheel niet geschokt,
ELKE
80% betaalt te veel
Iedere week weer vertellen wel tien adverteerders,
dat men nergens voor lagere prijzen terecht kan.
Geen wonder, dat bij vele huisvrouwen nog altijd de
mening heerst, dat levensmiddelen toch overal het
zelfde kosten.
Slechts 20%, of 1 op de 5 consumenten let op de
prijs, die zij betaalt voor het gehele wekelijkse bood-
schappenpakket.
Elk gezin heeft per week ongeveer 40 tot 50 gulden
te besteden aan levensmiddelen (inclusief vlees).
WIJ DURVEN TE STELLEN, dat men op dit bedrag
9 tot 10 gulden kan overhouden.
Zoekt het prijsbewijs niet in deze advertentie; maar
in onze winkels, waar ieder artikel DUIDELIJK
GOEDKOPER IS! OVERTUIGT U!
one
taliaa
ROTTERDAM „Zeg Piet, blaas jij evi
Dat is één van de consequenties, die j
menteel te zien is op de expositie van
in het Bouwcentrum te Rotterdam. Ee
tot de randverschijnselen gerekend woi
geheel nieuw leef- en woonklimaat,
zijn daarbij bepalend voor een stijl die
hethet old-finish tijdperk achter zich
naar een levensstijl, waaraan we tege
als etiket hangen. Meubels, lampen, h
raten e.d. van befaamde Italiaanse o
„Domus Design" wijzen richtingen aan,
lijk zijn.
pSr pob
W9
wiedereen, die wei eens etalages
bekijkt zal bet zijn opgevallen dat
bijvoorbeeld een duidelijke veran
dering ten goede plaats vindt in
lichtomamenten (lampekappen,
schemerlampjes, e.d.). Daar is
veel Italiaans goed bij; daar is
zeer veel Italiaanse invloed bij.
Ddt is iets van de laatste tijd.
Uitgesproken in Italië ligt de in-
■'(Jpstrielr vormgeving jaren voor
op de rest van Europa (de Scandi
navische landen uitgezonderd);
zeker op Nederland. Het wettisch
gestroomlijnde Nederlandje ligt op
d®maatschappelijke krot vol blad
goud Italië (zo zien wij het graag)
achter wanneer het gaat om een
„joie de vivre", de levenskunst.
B&vendien krijgen de Nederlandse
industriële vormgevers en kunste
naars bij onze eigen industrie
maar weinig kansen in vergelij
king met Italië. De Nederlandse
industrie maakt alleen artikelen,
die garant verkoopbaar zijn
schuwt het experiment.
De gevolgen zijn zichtbaar op
deze tentoonstelling. Nu is het ook
weer niet zo, dat degenen, die re
gelmatig tijdschriften op het be-
bied van wooncultuur volgen of de
nog spaarzame zaken met Italiaan
se import aflopen, veel nieuws zul
len ontdekken in het Bouwcentrum
Maar voor de meesten zijn deze
dingen nog opvallend genoeg om
er jjjemdacht aan te schenken.
mmsmm 49
^^^^gSSSSÊÊBSSS^MÊSS^ÊÊtsSSSSÊSSm
s«JRIUE$S|l
500 gram
„M AéeRET"
99
SPECUIAAS
Wat al deze produkten gemeen
hebben is een onmiskenbare stijl
vormen die doen denken aan lich
aam. en landschapsvormen naast
het .gestyleerde, het cleane, afge
stemd op functionaliteit. De Itali
aanse''bromfiets, scooter of auto,
die u berijdt zegt daar misschien
al iets van. Functie en schoonheid
gaan vaak hand in hand, al is het
voor ons een beetje onzinnig om
een radio en een lamp in één te
combineren (transistors in een
doorzichtige huls naast een lamp
met ingebouwde luidspreker;
lichtknop is tevens schakelknop
voor radio).
Een andere opvallende zaak is
het materiaalgebruik: kunststoffen
die met name door gietpraktij-
ken ongekende mogelijkheden
bieden. Vaak zijn ze ook goedko
per dan de traditionele materialen
als hout en metaal. Gegoten stoe
len ^voor jong en oud zijn daar
voorbeelden van. Fauteuils uit een
stuk geperst uit polyrethaanschuim
of opblaasbare (en soms doorzich
tige) stoelen, waarvan de vormen
aansluiten bij het traditionele of
vervallen in een moderne barok,
wéarvoor in onze doorsnee-huizen
nauwelijks ruimte is. Grappig zijn
de zak-fauteuils: leren zakken ge
vuld met geëenpandeerde polyre-
thaankorrels, die in alle gewenste
standen gevormd kunnen worden.
Natuurlijk keramiek- en glas
werk. Tegeltableaux van bonte pa
tronen en uitstulpende vormen
vazen van vaak nogal kitscherig
glB» of modern barokke vormen.
Maar
ook een alleraardigst licht-
vrj
va|
ke
tod
klc
zij
dei
te
in
gei
god
doll
voq
op
6 c
in
Boil
uita
'70
Als
sen
de
tect
dan
heeil
geer
wijz
ze I
nde
hal
apa
