H ^TnlTïTT^WMi LACH EN TRAAN Vakbeweging moet snel uit impasse PROGRAMMA VAN APOLLO-12 VLUCHT SECRETARIS FRANS VAN BAKEL VAN ZESTIG-JARIG N.K.V. CÏÏ$ geld... ■ing! DR. CORN. VERHOEVEN N PmiNG|N PEIUNGEN,., PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN[...«'"NGEN PEIGNGEN PEIIJNGEN PEIILINGEN PEILINGEN EILINGEN „PEILINGEN PEILINGENPEILINGEN PEILINGEN PEILIIGEN PEILINGEN PE^INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIUNGEN P|ILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN 'pHLINMN PEILIPTCEN PEILINGEN PeilNGEN^^P^LINGE'W'^EKINGEN^PNLIN^EN PULIN^N PULING^N PUL, N&^W^EULINLÏÈVI P¥ILINGÈN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEU Nog geen frontvorming Dalend kerkbezoek IBANK MEST le dag c Koppeling van Apollo en LM(l£M), LM is hetmaanlandinqs- toestel. dDH 6e dag daling van de lm naar de maan Am.Surveyor3 (sedert april 1967 «p jt.op.de maan) 8e dag stuwstootvan Apollomotor. richting aarde. 9e en 10e dag :Terugreis, 2e,3een4e dag 5e dag 7e dag Wetenschappelijke werkzaamheden van ruim3uur door astronauten op demaan. 7 dag gSfefJf maan 11e dag TERUG OP AARDE DE STEM VAN ZATERDAG 15 NOVEMBER 1969 21 jstaat om ntvangen? jiedt u deze n kosteloze t bedrag lingen bij pns inzenden. KVP-LEIDER Schmelzer zou graag zien, dat de drie confessionele partijen zich nu reeds schouder aan schouder in slagorde zouden opstellen voor de komende stembusslag. Door het optreden van een klein maar actief groepje AR-radikalen is het echter nog niet tot die frontvorming ge komen. Gelukkig niet. Christelijke politiek is in het verleden een vlag geweest, die niet altijd H duidelijke lading dekte. De mens van deze tijd neemt daar geen genoegen meer mee. Hij wil weten wat de christelijke boodschap in de pfiitiek reëel betekent. En dat kunnen de drie christelijke partijen op dit moment nog niet exact vertellen. Zo is de „blauwdruk" die de KVP voor de. zeventiger jaren heeft gemaakt, in eigen kring verre van enthous'iast omvangen. Er staan goede ideeën in maar het is allemaal te weinig con creet, te vaag. De frontvorming der christelijke partijen kan niet imponeren als de doelstellingen van hef gezamenlijke strijdplan onbekend zijn dan wel geen vertrouwen wekken. Dank zij de AR-radikalen krijgen de drie christelijke partijen alsnog de kans concreet te worden. HET kerkbezoek daalt in Nederland, niet alleen bij de rooms-katholieken t maar ook bij de protestanten. Voor dit daiend kerkbezoek, dat in het katholieke zuiden een heel opvallend verschijnsel begint te worden, zijn en worden allerlei verklaringen aangevoerd. De verstedelijking bij voorbeeld en veranderde opvattingen omtrent de zondagsheiliging. De oorzaak ligt elders. De boodschap van het evangelie wordt in deze tijd overstemd door theologisch gekrakeel. Wij hebben de weg in de ruimte gevonden maar vooi velen is hef contact met God verbroken. Het dalend kerkbezoek ,s een symptoom van een ontwikkeling, die gemakkelijker verklaard dan veranderd kan worden. ilKZAKEN DER-LAGE ZWALUWE- proldoet aan de zware kanten stellen aan én draagt: garantie op slijtage, isen voor onderhoudt Ëessinering. Ixaduratapijt aarom vandaag nog Icollectiefolder aan. n/of de adressen 1ATAPIJT te 8 zó I V O cl, (0 S S O O 2 Ql« „Onze technische samenleving" zoals ze genoemd wordt, krijgt al tientallen jaren lang veel kritiek té verduren. Die kritiek komt te genwoordig niet alleen van de kant van wijze kluizenaars en we- ^ffildverachters, maar ook van mensen die helemaal bij de tijd zijn. Het is zelfs een beetje mode de technocratie aansprakelijk te stellen voor vrijwel alle ellende in <fe wereld. Dat diezelfde techno cratie ons de welvaart bezorgd heeft die ons in staat stelt kritik te hébben ik meen althans dat er een verband bestaat tussen wel vaart en kritiek wordt daarbij uiteraard niet vergeten; het vormt juist een onderdeel van het pro bleem. Het duidelijkst is de kritiek neer zij aantoont dat door de vikkeling van de techniek de kloof tussen arme en rijke lan den steeds groter wordt. De vraag is natuurlijk, of dat zo rechtlijnig en tot in het oneindige doorgaat. Misschien ,s er een moment in die ontwikkeling waarop de kloof vanzelf weer kleiner wordt. Ik weet daar niets van en laat dat punt TUsten, om mijn aandacht te wijden aan 'n andere trieste over weging van de critici, die veel minder duidelijk is. Zij heeft te maken met het individu, ook wel „de hele mens" genoemd, een we zen dat te midden van het tech nocratische bestel onderdrukt en verpletterd dreigt te worden of op zyn minst machteloos is. Deze had. Een punt van kritiek op de technologische samenleving zou als vraag zo geformuleerd kunnen worden: hoe komt het dat in een technisch hoog ontwikkelde sa menleving, die grotendeels be stuurd wordt door de resultaten van een gevorderde wetenschap, het emotionele leven, teruggedron gen wordt in het hoekje van amu sement, kitsch en nep of zelfs bui ten de kinderkamer helemaal wordt geweerd? Ik vind dit een groot probleem. Een redelijkheid die niet bijdraagt tot verheldering van emoties schiet op een zeer essentieel punt te kort. Het is toch een onmogelij ke situatie dat een mens voor de ontwikkeling van zijn intellect de beschikking heeft over allerlei hulpbronnen, maar dat zijn emo ties of wel genegeerd moeten wor den ofwel voedsel moeten zoeken in duistere etablissementen, waar met „een lach en een traan" ge manipuleerd wordt op de meest kitscherige manier. Het wil er bij mij niet in, dat in deze ge avanceerde tijd, waarin bijna alle geheimen onthuld lijken te zijn, je levenswijsheid verkondigd moet worden in liedjes over een ballon netje etc. En toch is het zo. Wijs heid, denken vanuit de eigen emo ties en die verhelderen tot rede lijkheid of ontmaskeren tot onre delijkheid, filosofie in de zeer ou de en waarachtige zin van het woord, wordt niet beoefend op het niveau waarop zij thuishoort. ind Haag NV. Luyting Al)"™3' klacht wordt zelden toegelicht; het schijnt voldoende te zijn dat zij nobel klinkt en getuigt van komen om de mens, nog we] de ■""fins. Ik wil even afzien van die machteloosheid. Ik vind eigenlijk dat we niet machteloos zijn, als We erin slagen ons werk door ma chine; zo te laten doen, dat we it iej m,et kunnen verbeteren. K vind ook dat een iidividu niet «mg klagen over machteloosheid, wanneer blijkt dat hij op zijn een tje de wereld niet kan verande- r"' °tel ie voor dat hij dat wel milk* ,ml?st;hien heeft ook die machteloosheid betrekking op het ■BJbleem van de hele mens. Dan Kan ermee bedoeld zijn dat de iÏÏ cratia een eenzijdig ratio nele ontwikkeling bevordert, en dus allerlei aspecten van het be staan emotionele en ethische. K ?Chier te kijven. Ik denk t»Lll helemaal juist is: technische ontwikkeling heeft ook ettuschc gevolgen. De vraag is ven rfÜll moet het emoti°nele le- neU, Zo maar aan het ratio- rat AtuwlP?.iSe,n? Wanneer wij de to tie dam-m f U'k dat de emo- daarmee met .in strijd mag ko men, althans principieel niet. kJüttf°Ch g?beurt dit- De emotie KT weiniS aandacht op het ende niveau als de rede. Als het ^■gebeurt is het dikwijls om haar ■e ontmaskeren of uit te roeien, ^B™zijgeen recht van bestaan Dat betekent dat zij vervalt en dat de kloof tussen de technocratie en wat we dan maar „de hele mens" zullen noemen, steeds groter wordt. Straks komen we nog eens zu- ver, dat we alles wat maar met emotie te maken heeft, als onzin nig en overbodig gaan beschou wen, als een onnozel restant van ons bedrijf in de kinderkamer. We zullen dan geweldig tekort schieten in redelijkheid, want het materiaal dat de emoties aandra gen voor verwerking door de rede is niet gering. Dit feit blijft voor lopig de zo geliefde vertoningen van een lach en een traan recht vaardigen. Ik durf zelfs zeggen: zo'n vertoningen moeten gesteund gecultiveerd en ontwikkeld wor den. Ook de natuurwetenschap en de medische praktijk zijn als ver toningen begonnen. Vertoning is de openlijke demonstratie van een recht or bestaan en erkenning. Ik pleit hiermee niet voor de kitsch. Kitsch kan alleen ontstaan in een samenleving die tekort schiet in redelijkheid op lange termijn. Hetzelfde zou gezegd kunnen wor den van pornografie: ook zij is ontstaan in het verwaarloosde hoekje, het broeinest van uitge sloten gevoelens. Dat nest moet er kend worden, omdat erkennen het begin is van kennen. En kennen is geen macht, maar onkunde en machteloosheid, zolang het hele provincies van 't bestaan eenvou dig negeert en buiten beschouwing laat. (Van een onzer verslaggever: UTRECHT Het Nederlands Katholiek Vakverbond viert volgende week vrijdag, 21 november, het zestigjarig bestaan. Helemaal in „d'ouwe trant" met een H. Mis, opgedragen door kardinaal Alfrink, een gastspreker (prof. E. Leemans uit Leu ven) en een receptie van het verbondsbestuur. De kardinaal zal wel een pauselijk lintje b« zich hebben en ook minister Roolvink zal wel niet met lege handen komen. Lintjes moe ten betaald worden en eigenlijk kan de kas van penningmeester Joop van Dorp dat helemaal niet hebben. Zeker niet na een ledenverlies van meer dan 20.000 man in een jaar. Voor een hoempa-hoempa stemming is dus geen enkele reden. Toch vindt NKV-secretaris Frans van Bakel, bestuurder voor sociale verzekeringen, de viering van het zestigjarig bestaan zinvol. Want, zegt hij, we moeten deze gelegenheid aangrijpen om ons in alle geledingen te bezinnen op de toekomst. De Nederlandse vakbeweging ver keert in een impasse. We slepen het verleden mee, maar vele zaken moeten op de helling. Het wordt hoog tijd dat we komen tot de opzet voor een vakbeweging die de komende twintig jaar aankan. Er zullen ook aan de top van liet jubilerende vakverbond nog mensen zijn, die graag alle registers van het „rijke roomse leven" hadden openge trokken en het strijdlied van de KAB hadden gezongen. Maar het kan ge woon niet meer. Geen geschetter over het vele goede dat in jaren van strijd voor de werkende mens werd bereikt, over de opofferingen van duizenden arbeiders, de misken ning van de voormannen, de nu ver kregen machtspositie enzovoort enzo voort. Allemaal aardige dingetjes voor het archief. Als het aan Frans van Bakel ligt, blijft de poeha achterwege. We moe ten geen hoge borst opzetten en zeg gen: jongens, wat hebben we het toch goed gedaan. Beter kunnen we voor uit kijken: wat gaan we doen en hoe? Van Bakel is geen man die met tam tam aan de weg timmert. Hij heeft een nuchtere kijk op de vakbeweging, probeert de zaken niet mooier voor te stellen dan ze zijn. De 47-jarige bestuurder, gespecia liseerd in sociale verzekeringen, stamt uit de Peel. Net als zijn fami lieleden is hij daar begonnen als landarbeider. Na de oorlog heeft hij ook bij Philips gewerkt. Van Bakel kreeg zijn vorming op het A.C. de Bruijn - instituut en was voorzitter van de diocesane Bossche bond. Toen deze was opgeheven, kwam hij begin 1963 als vrijgestelde bestuurder naar de vakcentrale in Utrecht. Daar staat hij bekend om zijn boeiende verha len uit de Peel, maar ook om zijn filosofische inslag, zijn wijde kijk op het maatschappelijk gebeuren, zijn grote belezenheid en zijn zeer zinnige opmerkingen. Frans van Bakel erkent dat de Ne derlandse vakbeweging in een impas se verkeert. Hij spreekt zelfs van een crisistoestand. Hij zegt: de vakbe weging draagt de signatuur van het einde van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw. Toen ging de strijd om de allereerste bestaans voorwaarden. Na de tweede wereld oorlog zijn we in de welvaartsstaat beland. Maar de vakbeweging heeft er moeite mee gehad de noodzaak van omschakeling tijdig te zien. Nu wordt de noodzaak wel erkend. Maar we zijn te lang doorgegaan met de oude aanpak en opstelling. Net als de kerk en het hele maat schappelijke leven zit de vakbewe ging in een stroomversnelling. We hebben de maatschappelijke onder stromen onvoldoende en te laat ge zien. Het is duidelijk dat de vakbe weging de kenmerken vertoont van de maatschappij van het ogenblik. Ook in de vakbeweging is er verstar ring, en die vormt een belemmering om tijdig nieuwe ontwikkelingen en behoeften te zien. De werknemers hebben in het ver leden een groot vertrouwen in hun leiders gedemonstreerd. Een na deel hiervan was wel dat de kriti sche instelling van onderen af vrij zwak is geweest. Het ziet er naar uit dat steeds meer leden tot een fel lere opstelling komen en het doen en laten van de bestuurders scherper volgen. Ook aan de top van de vakbewe ging ziet men nog mensen die het verleden maar moeilijk kunnen ver geten, die nog met een of twee benen in de vakbeweging - van - vroeger staan. Het type vakbondsbestuurder wordt anders. Van hem wordt een open oog voor de maatschappelijke ontwikkelingen verwacht. Eis moet zijn dat de bekwaamste mannen aan de top van de vakbeweging komen. Van de leden komt wel eens het verwijt dat de vakbeweging als „springplank" naar een beter betaal de baan wordt gebruikt. Van Bakel voelt echter veel voor een grotere doorstroming aan de top van de bewe ging. Enerzijds gaat het hier om func ties waarin men snel slijt vanwege het enerverende. werk, anderzijds is er het gevaar dat men gaat vast roesten. Een tijdige doorstroming be vordert een frisse kijk en voorkomt beroepsblindheid, zegt Van Bakel Het NKV zou volgens hem minder huiverig moeten zijn om academisch gevormden op vitale bestuursposten te zetten. Moet de vakbeweging zich nog be zighouden met de strijd voor maat schappelijke vernieuwingen, of al leen fungeren als een „sociale AN WB", een dienstencentrale voor de aangesloten werknemers? Je kunt die keuze niet maken, zegt Van Bakel. De vakbeweging als al leen maar „sociale ANWB" schiet duidelijk te kort. Bij de strijd voor maatschappelijke hervormingen mag de vakbeweging niet afzijdig gaan staan. De leden verwachten natuur lijk een doeltreffende service van hun vakbond, daar betalen ze voor. Maar tegelijk moet de vakbeweging zich voldoende kritisch tegenover de maatschappij blijven opstellen. De opdracht voor de vakbeweging wordt zwaarder. De bestudering van de structurele maatschappijproblemen vraagt om deskundigheid en een syte- matische aanpak. In het verleden hebben de vakbondsbestuurders zich vooral met onderhandelen, zaken doen met werkgevers en regering, moeten bezighouden. Enkele van de- Ze taken zijn van de vakcentrale meer verlegd naar de vakbonden. Voor de vakcentrale komt nu meer tijd beschikbaar voor de bestudering van de maatschappijproblemen, dat eist een ander type bestuurder. Bij de vakcentrale zuilen mankracht en energie minder opgesoupeerd worden door de eisen van alle dag. Een ver nieuwde aanpak vraagt ook om meer deskundigheid. Het geld ontbreekt echter om goedbetaalde wetenschap pelijke medewerkers aan te trekken. De vraag: waarom nog drie vak centrales, is niet alleen een zakelijk probleem, zegt Van Bakel. Het gaat niet alleen om het vermijden van drielubbel werk, maar ook om de vraag: kunnen we samen meer visde op de maatschappij opbrengen? Een grotere doelmatigheid en betere aan pak schept nieuwe ruimte voor de aanpak van structurele problemen, zegt Van Bakel. Het is wel duidelijk dat hij een groot voorstander is van een nauwe re samenwerking tussen de drie vak centrales. „Het moet niet te lang du ren, het heeft eigenlijk al te lang ge duurd". Het verbondsbestuur van het NKV heeft de bereidheid tot die nau were samenwerking uitgesproken en die in beleidsconclusies vastgelegd. Zo ver is men nu dat NW en CNV tegenover de beleidsconclusies van het NKV de eigen beleidsconclusies willen stellen. Tot nu toe is het bij die reacties gebleven. Het mag niet zo lang meer duren, of op het gebied van een nauwere sa menwerking tussen de vakcentrales moeten de eerste resultaten worden geboekt, zegt Van Bakel. Kort na nieuwjaar moeten we tot het feite lijke gesprek komen en in de loop van volgend jaar moeten we de eerste praktische resultaten zien. In het grensgebied van de vakbeweging ge beurt al het een en ander. Bij de zie kenfondsen, spaarbanken en verze keringsmaatschappijen wordt over samenwerking gesproken. Ook bij 'n vakbond als die voor de bouwvakar beiders bestaan vergaande wensen over een nauwere samenwerking. Verwacht wordt dat bij de vakcen trales voorlopig alleen succesjes zul len worden geboekt wat betreft een nauwere samenwerking tussen de wetenschappelijke adviesbureaus en het juridische advies- en bijstands- werk. Van Bakel ziet weinig mogelijk heden om veel vérder te gaan. Naar mate de financiële noodzaak groter wordt, zal het tempo van de samen spraak wel groter worden. In de beginjaren van de vakbewe ging was het elan van de leden niet alleen een zaak van solidariteit maar ook van puur eigenbelang. In de strijd tegen de wijdverbreide ar moe vocht men ook tegen de eigen miserabele omstandigheden. In de welvaartsmaatschappij van nu zijn de leden van de vakbeweging geen proletariërs, maar meneren. De werknemer is consument geworden, vele werknemers kunnen kiezen uit het pakket welvaartsartikelen, zegt Vain Bakel. Die welvaart stemt de mensen enerzijds tot tevredenheid. De voer bak is aardig gevuld en er is elke dag nieuw stro. Anderzijds kampen velen met frustraties, kunnen zich als mens niet waar maken voelen zich een radertje in het grote geheel. Naarmate de individuele knelpunten zijn opgeheven, wordt men meer te vreden. Het elan verdwijnt dan, maar veel moeilijker lukt het om de frustraties weg te werken. De doorsnee - werknemer onder kent die frustraties nauwelijks maar „vertaalt" ze in materiële te korten. Enquêtes brengen wat dit be treft wel bepaalde symptonen aan het licht, maar maken niks duidelijk van wat er achter zit. Waarom staan medezeggenschap, vermogensaan- wasdeling enz. op de wensenlijst van de werknemers zo laag genoteerd? Er zou meer wetenschappelijk ver antwoord motievenonderzoek ver richt moeten worden, de vakbewe ging zou zich meer met de mensen zelf moeten bezighouden. Men tipt wel wat aan de wensen en behoeften van de leden, maar te weinig is be kend wat er werkelijk onder hen leeft. We moeten achterhalen, zegt Frans van Bake), waar voelen de le den zich bekneld? En ook, wat ver wachten zij van ons? Dat kost geld, wat de afzónderlijke centrales onvol doende kunnen opbrengen. Sommige leden zullen het niet leuk vinden als zij in hun welvaartsrust worden gestoord. Het is geen gemak kelijke opgave om hun voor te hou den welke tekorten er nog in de we reld zijn, terwille de eigen voerbak goed gevuld is. Van Bakel gelooft dat dit toch moest gebeuren. Het appèl is te doen er is voldoende gevoel voor billijkheid en rechtvaardigheid. Je kunt de werknemers nog begrip bij brengen voor de verschillen in wel vaart, de nood in de ontwikkelings landen en dicht bij de deur: de armoe van de laagstbetaalden. Wil je tot 'n hernieuwd elan komen dan zul je je nieuwe aanpak waar moeten maken. Frans van Bakel zegt het niet, maar de traagheid waarmee de vak beweging zich aan de impasse tracht te ontworstelen, moet hem pijn doen. Doordat het bundelen van de krach ten binnen de vakbeweging zo moei zaam verloopt, wordt de kans steeds groter dat de boot naar de toe komst wordt gemist. Voor Frans van Bakel geldt: „Het is de hoogste tijd, heren". Op de viering van het zestigjarig bestaan van het NKV heeft het ver bondsbestuur één grote zekerheid: de katholieke vakcentrale zit in een dich te mist. Een paar jaar broeden op een visieprogramma heeft nog niet eens een lege dop opgeleverd. En in het „huis van de arbeid" is de fa miliale stemming onder de 20 bon den die samen de centrale vormen, niet altijd zo rustig en vredig, dat een goede basis voor de bezinning op de toekomst geschapen is. Solidari teit is een prachtige kreet, maar reikt dikwijls niet verder dan het ei gen loonzakje of het eigen bondje. A Apolloen derdelrap van de Saturnusraket inporkeerbaon. 2u.47irm na destart volgt stuwstoot richting moan. B Apollo,mei de astro nauten aan boord, maakt'zich los en keert om. 'l\ K Apollo 3elTap D Apollo trekt LM uit de 3e trap, wentelt en zet koers naar de maan. -5 a C5 0 Apollo ADOIIO LM 3e trap oa. wandeling van de astronauten opde maan welke ruim 3 uur duurk Slapen in de lm. rntÊêmmimm 2e,3e-en deel van de 4 e dag tocht naar de maan, 4e dag in baan rond de maan Apollo LM «=j> Twee asfronauten gacn over in de LM dan landingsgestel van de LM uil- waarna scheiding Apollo-LM Apollo Apollo LM vertrekt van de maan naar de parkeerbaan van de Apollo. Koppeling Apollo-LM, twee astronauten.kruipen in de Apollo waarna de LM wordt afgestoten in de ruimte. LM HET RISICO OP DE 11eDAG bij foute invalshoek met de dampv,-^" kring komt de Apollocapsule V" A Scheiding van comman docapsule en voort- stuwingseenheid

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 19